Muxammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot Texnologiyalari universiteti


Download 0.53 Mb.
bet1/6
Sana15.10.2020
Hajmi0.53 Mb.
#133943
  1   2   3   4   5   6
Bog'liq
MT mus-1


O’zbekiston Respublikasi Axborot Texnologiyalari va Komunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi

Muxammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot

Texnologiyalari universiteti

Tizimli va amaliy dasturlash kafedrasi

Ma’lmotlar tuzilmasi va algoritmlash

fanibo’yicha



Mustaqil ish

Bajardi: 017-guruh talabasi



Sa’dullayev Latif

Tekshirdi: Muminov Sanjar

MAVZU: Ma’lumotlar modeli . UML modellashtirish tili haqida

REJA:


  1. Ma’lumotlar modeli haqida tushuncha

  2. Ma’lumotlar modelini ishlatish

  3. UML modellashtirish tili

Ma’lumot modeli tushunchasi

Zamonaviy MBBT lari datalogik bosqichda xilma–xil ma`lumotlar bazasi bilan ishlashni ta’minlaydi. Hozirgi kunda eng ko‘p o‘rganilgan va keng ishlatiladigan ma’lumot modellari mavjud. Ma’lumot modeli bu ma`lumotlar bazasini ma’lumot elementlari to‘plami orasidagi bog‘lanish strukturalarini tasvirlovchi umumiy sxemadir. Ma’lumot modelini 3 ta kerakli komponentasi mavjud:



  1. Mavjud bo‘lgan ma’lumot strukturalarini aniqlash vositalari majmuasi;

  2. Ma’lumotlarni qidirish va takomillashtirish uchun MB xolatiga qo‘llaniladigan amallar to‘plami.

  3. Oshkor holda MB holatini aniqlovchi va bir butunligini ta’minlovchi vositalar to‘plami.

Ma`lumotlar modellari turlari

Группа 13

Ierarxik modellar

Ierarxik modellarda yozuvlar daraxtsimon strukturali ko‘rinishda bo‘ladi. MBBTlardan ba’zi birlari faqat ierarxik tuzilishga ega bo‘lganlari bilan ishlatiladi. Ierarxik tuzilishli ma’lumotlar sodda yaratiladi. Bu ko‘pincha tadbiqlarda qulay, lekin ma’lumotlarni ko‘plari daraxtsimon strukturali bog‘lanish tabiatiga ega emas.


  • Ierarxik modelda ma`lumotlar strukturasi daraxtsimon formada bo`ladi.

  • Eng yuqori satxda bitta ob`yekt bo`lib u ildiz deb nomlanadi.

  • Ushbu ob`yekt ikkinchi satx ob`yektlari bilan bog`lanadi.

  • Ikkinchi satx ob`yektlari faqat uchinchi satx ob`yektlari bilan bog`lanadi

Tarmoq ma’lumotlar modeli

Agar munosabatdagi joriy element bir necha berilgan elementga ega bo`lsa, bunday bog`lanishlarni ierarxik strukturalar bilan tavsiflab bo`lmaydi.

Bunday tuzilmalar tarmoqli graflar bilan tavsiflanadi. Tarmoqli strukturalarda element ixtiyoriy boshqa element bilan boglanishi mumkin. Ya’ni, tarmoqli bir necha kichkina ob’ektlardan to`plangan yirik ob’ekt deb qarash mumkin.

Ushbu chizmada boglanishlarni tarmoqli modelda tasvirlanishi keltirilgan.





Tarmokli MB turida ma’lumotlar bilan kuyidagi ishlarni bajarish mumkin.

  • MB yozuvlarini qidirish

  • Yangi yozuvni yaratish

  • Joriy yozuvni olib tashlash

  • Joriy yozuvni tiklash

  • Yozuvni bog`lanishga qo`shish

  • Yozuvni boglanishdan olib tashlash

  • Bog`lanishlarni o`zgartirish



  • PS – predmet soha;

  • ILM – infologik model;

  • DLM – datalogik model;

  • MFM – ma’lumotlarni fizik modeli;

  • AT – axborot tizimi;

Ma’lumotlarning relyasion modeli

Relyasion MB kuchli nazariy fundamentga ega bo‘lib, u matematik munosabatlar (otnosheniya) nazariyasiga asoslangan. Ma’lumotlarning relyasion modeli konsepsiyasi 1970 yilda E.F.Kodd tomonidan taklif qilingan bo‘lib, u ma’lumotlarni tavsiflash va tasvirlashning amaliy dasturlaridan bog‘liq bo‘lmasligini ta’minlash masalasini hal qilish uchun xizmat qiladi.


Ma’lumotlarning relyasion modeli asosida «munosabat» tushunchasi yotib, u inglizcha relation so‘zidan olingan. Ba’zi bir qoidalarga amal qilgan holda munosabatlarni ikki o‘lchovli jadval ko‘rinishda tasvirlash mumkin. Jadval har qanday odamga tushunarli va qulaydir.
Real dunyo ob’ektlari haqidagi ma’lumotlarini EHM xotirasida saqlash va ular orasidagi munosabatlarni modellashtirish uchun munosabatlar (jadval) to‘plamidan foydalanish mumkinligini.

UMLga kirish

UML nima?

UML diagrammalarining turlari

UML sintaksisi

Har xil diagramma turlarining tavsifi

Oqilona atirgul va UML

UML xavflari

UML nima?

Aloqa dasturiy ta'minotini yaratish uchun standartlashtirilgan, grafik "modellashtirish tili"

Amalga oshirishdan mustaqil spetsifikatsiyalarga ruxsat beradi:

foydalanuvchi va tizimning o'zaro ta'siri (talab qilinadigan harakatlar)

javobgarlikni bo'lish (OO)

katta yoki mavjud tizimlar bilan integratsiya

ma'lumotlar oqimi va bog'liqlik

ishlash tartibi (algoritmlar)



parallel operatsiyalar

Download 0.53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling