Назарий физиканинг квант механика бўлимидан тест саволлари Fan bobii Fan bo’limii Qiyinlik darajasi Test topshiriqlari To’g’ri javob Muqobil
Download 0.9 Mb. Pdf ko'rish
|
Назарий физиканинг квант механика бўлимидан тест саволлари
- Bu sahifa navigatsiya:
- Qiyinlik darajasi Test topshiriqlari To’g’ri javob Muqobil javob Muqobil
|
Назарий физиканинг квант механика бўлимидан тест саволлари Fan bobii Fan bo’limii Qiyinlik darajasi Test topshiriqlari To’g’ri javob Muqobil javob Muqobil javob Muqobil Javob 1 1 3 19 – asr oхirida fizikada qanday
qiyinchiliklar yuzaga kelgan?
*Tajribada topil-gan fotoeffekt, radioaktivlik, rentgen nurlari, elektronning ochilishini klas-sik fizika asosida
tushuntirib bo’lmadi. Hech
qanday qiyinchilik yuzaga kelgan emas. Atomning Tomson modeli ularni tushuntirib bergan. Yuqoridagi hodisalarni klassik
fizika tushuntirib bergan.
Absolyut qora jismning hurlanishini tushuntirish kvant
meхanikaning paydo bo’lishida qanday rol oynagan? *1900 yili Plank “kvant” lar g’oyasini kiritib, absolyut qora jismning nurla-nishini tushuntir-gan va kvant meхanikaning paydo
bo’lishiga asos slogan. Kvant tushunchasi hech qanday
ma’noga ega
emas. Nurlanish ener- giyasining spectral zich-ligi uchun Plank
formula-si Reley- Jins
formulasining hususiy holidir. Nurlanish ener-
giyasining spectral zich-ligi uchun Plank formula-si
Vin
formulasining hususiy holidir 1 3 1 Mikrozarralarning korpuskulyar hossalarini qaysi tajribalar va effektlar tasdiqlaydi? *Fotoeffekt va Kompton effekti. Mikrozarralar korpuskulyar hossaga ega emas. Mikrozarralar faqatgina to’lqin hossaga ega. Interferensiya va
difraksiya hodisalari. 1
4 1 Atomning Rezerford- Bor modeli
nima uchun kiritilgan? *Atomning Tomson
modeli
Rezerford tajri-basida tasdiqlan- magani uchun. Rezerford taj-
ribasi hech
qanday ahamiyatga ega emas.
Bor Rezerford modelini noto’g’ri ekan- ligini nazariy jihatdan isbotlagan. Rezerford-Bor modelini atom tuzilishiga hech qanday aloqasi yo’q.
Atom
energetic * Frank-Gerts tajribasi Rezerford tajribasi Jermer-Devisson Shtern-Gerlah 1 4
2 sathlarining diskretligini qaysi
tajriba tasdiqlagan? tajribasi tajribas
1
5
3 Mikrozarralarning korpuskulyar to’lqin dualizmi nima?
*Mikrozarralarni bir vaqtda
ham korpuskulyar, ham to’lqin hossaga ega ekanligi. Mikrozarralarni korpuskulyar hossaga
ega ekanligi. Mikrozarralarni faqatgina tolqin hossaga ega
ekanligi. Mikrozarralarni korpuskulyar -to’lqin dualizmi ma’noga tga emas.
1
5
2
De-Broyl to’lqin
uzunligi qanday
topiladi? *Quyidagi formula orqali
topiladi 𝜆 = ℎ/𝑝
Quyidagi formula orqali
topiladi 𝜆 = 𝑝/ℎ
De-Broyl to’lqin uzunligining formulasi yo’q. Ushbu
tushuncha ma’noga ega emas.
1
5
1
Mikrozarralarni to’lqin hossaga ega ekanligini qaysi
tajribalar tasdiqlaydi? *Jermer-Devisson va Tomson-Tartakovskiy tajribalari. Frank-Gerts tajribasi. Rezerford tajribasi. Shtern-Gerlah tajribasi.
2
1
1 Shredinger tenglamasi nimani
ifodalaydi? *Mikrozarralarning harakat tenglamasini. Makrozarralarning harakat tenglamasini. Elektronlarning harakat
tenglamasini. Neytronlarning harakat tenglamasini.
2
2
2 To’lqin
funksiya nima va u qanday topiladi? *To’lqin funksiya Shredinger tenglamasining yechimi bo’lib, uning modulini kvadrati ehtimollik zichligini beradi. Dalamber tenglamasining echimidan topiladi. N’yutonning ikkinchi qonunidan topiladi. Uzluksizlik tenglamasidan topiladi.
2
3
1
Potensiyal o’radagi zarraning to’lqin funksiyasi va energiyasi qanday
ko’rinishga ega? ψ = √ 2 𝑎
sin 𝑛𝜋 𝑎 х Е = 𝑛 2
2 𝜋 2 2𝑚𝑎 2
Ψ = A 𝑒 −𝑖𝑘х
E = nћ 𝜔 Ψ = A𝑒
𝑖𝑘х
E = ћ 𝜔(𝑛 +
1 2 ) Ψ = 0
E = 1 2 ћ 𝜔
Tunel effekti nima? *Mikrozarralarning Mikroolamda Tunel
effekti Tunel effekti
2 4
3 energiyasi to’siq-ning balandligidan kichik
bo’lishiga qaramasdan, undan o’tishiga aytiladi. bunday effect
yo’q. amaliy
ahamiyatga ega emas.
zarraning massasiga bog’liq emas.
2
5
3
Chiziqli garmonik osillyator-ning energiyasi va to’lqin funksiyasi uchun
kvant meхanika qanday natija beradi? * E = ћ 𝜔(𝑛 + 1 2 ) Ψ=𝑁
𝑛 𝐻 𝑛 (ξ)𝑒 −𝜉 2 /2
E = nћ 𝜔,
Ψ = 1 √𝜋 𝑒 𝜉2 2
E = ћ 2 𝜋 2 𝑛 2 2𝑚𝑎
2 ,
Ψ = 0
E = 0 ,
Ψ = 0
2
5
2
Chiziqli garmonik osil-lyatorning energiyasi va to’lqin funksiyasi uchun
klassik fizika qanday natija beradi? * E = 𝑚𝜔 2 𝑎 2 2 Ψ = 0
E=
𝑚𝜔 2 𝑎 2 2 𝑠𝑖𝑛 2 𝜔𝑡
Ψ = a sin 𝑘х
E= 𝑚𝜔 2 𝑎 2 2 с𝑜𝑠 2 𝜔𝑡
Ψ = a coskх
E = nћ 𝜔
Ψ = 0 3
1
1
Kvant meхanikada qanday operatorlar ishlatiladi? *Kvant
meхanika-da chiziqli o’zaro qo’shma operator-lar ishlatiladi. Kvant meхanika- da faqat chiziqli operatorlar ishlatiladi. Kvant
meхani- kada faqat o’zaro qo’shma operatorlar ishlatiladi. Kvant meхani-kada operatorlar ishlatilmaydi.
3
2
3
Kvant meхanikadagi fizik
kattaliklarning operatorlari qanday ko’rinishga ega? * х̂ =х, р̂ =-iћ∇ ⃗⃗ , 𝐻
ћ 2 2𝑚 ∆ + U(r)
х̂ = х, 𝑦̂ = y, 𝑧̂ = z 𝐻 ̂= - 2𝑚 ћ 2 ∇ +
U(r) 𝐸̂ = iћ
𝜕 𝜕𝑡
3
3
2
Puassonning klassik va kvantoviy qavslari qanday ko’rinishga ega? * 𝑑𝐿 𝑑𝑡 =
𝜕𝐿 𝜕𝑡 +[H,L ] 𝑘𝑙 , 𝑑𝐿̂ 𝑑𝑡 = 𝜕𝐿̂ 𝜕𝑡 + [ 𝐻 ̂,𝐿̂]
𝑘𝑣
𝑑𝐿 𝑑𝑡 = [H,L ] 𝑘𝑙
𝑑𝐿̂
𝑑𝑡 = [
𝐻 ̂,𝐿̂]
𝑘𝑣
𝑑х 𝑑𝑡 = 𝜕𝐻 𝜕𝑝
𝑑𝑝 𝑑𝑡 = - 𝜕𝐻 𝜕х
Erenfest teoremalari *Klassik va kvant Klassik fizikada Kvant Fizik
kattaliklar 3 3
1 nimani
ifodalaydi? fizikada fizik kattaliklarning vaqt bo’yicha qanday qonuniyat bo’yicha o’zgarishini ko’rsatadi. bunday
teorema yo’q.
meхanikada bunday teorema yo’q. ikkalasida ham bir hil o’zgaradi.
4
1
1 Vodorodsimon atomlarni qanday
tasavvur qilasiz? *Tashqi
electron qobig’ida bitta electron bo’lgan atomlarga aytiladi. Masalan, davriy sistemadagi 1- gruppa elementlari. Bir marta
ionlashgan inert
gazlar. Bir
marta ionlashgan litiy atomi. Barcha inert gazlar atomlarini.
2 1
2
Statsionar va
nostatsionar Shredinger tenglamalari operator ko’rinishda qanday yoziladi? * 𝐻 ̂ψ = Eψ, iћ
𝜕𝜓 𝜕𝑡 = 𝐻 ̂ψ
𝐻 ̂ψ = 𝐸̂ψ
iћ 𝜕𝜓 𝜕𝑡 = Hψ iћ
𝜕𝜓 𝜕𝑡 = Eψ 4
3
3
Kvant sonlari qaysi fizik
kattaliklarni tavsiflaydi? *Bosh kvant soni n energiyani, orbital kvant soni ℓ impuls momentini, magnit kvant soni m momentning Z o’qqa proeksiya-sini tavsiflaydi. Bu kvant sonlarini fizik kattaliklarga aloqasi yo’q. Bosh kvant soni orqali
barcha fizik kattaliklarni toppish mumkin. Kvant
sonlarining son qiymatlari bir- biriga bog’liq emas.
4 3
3
Radial,qutbiy va
azimutal tenglamalarning echimidan qaysi
kvant sonlari kelib chiqadi? *Bosh kvant soni n, orbital kvant soni ℓ va magnit kvant soni m. Faqatgina spin kvant
soni 𝑚 𝑠 kelib chiqadi. Faqatgina bosh
kvant soni n kelib chiqadi. Faqatgina bosh kvant soni n va spin kvant soni 𝑚
kelib chiqadi. 4
4
2
Shtern-Gerlah tajribasining maqsadi nimadan iborat? *Elektronni spinga ega ekanligini tasdiqlashdan iborat. Elektronni spinga ega
emasligini tasdiqlashdan iborat. Elektronning spinini qiyma-
tini aniqlash-dan iborat.
Elektronning spinini yo’nali-shini aniqlash-dan iborat.
5
1
1 Fermionlarga qanday zarralar kiradi? *Spini yarimga karrali bo’lgan zarralar. Spini butun songa teng bo’lgan
zarralar. Spinlarini yig’indisi 0 ga teng
bo’lgan atomlar. Spinlarini yig’indisi 0 dan farqli bo’lgan atomlar.
5
1
1 Bozonlarga qanday zarralar kiradi? *Spini butun songa teng bo’lgan zarralar. Spini yarim songa karrali
bo’lgan zarralar. Spinlarining yig’indisi yarim songa teng
bo’lmagan zarralar. Spinlarining yig’indisi 0 dan
farqli bo’lgan
atomlar.
5
2
2 Mendeleev elementlar davriy
sistemasining asosida qanday
prinsiplar yotadi?
*Pauli prinsipi va Хundning ener- giyaning mini-mumlik prinsipi . Geyzenberg noaniqliklar munosabati. Pauli prinsipi yotadi. Хundning ener- giyani mini-mumlik prinsipi yotadi.
5
2
2 13 element AL ning electron konfiguratsiyasi qanday yoziladi? *1 𝑠 2 2 𝑠 2 2 𝑝 6 3 𝑠 2 3 𝑝 1
1 𝑠 2 2 𝑠 2 2 𝑝 6 3 𝑠 2
1 𝑠 2 2 𝑠 1 2 𝑝 5 3 𝑠 1 3 𝑝 4
1 𝑠 2 2 𝑠 2 2 𝑝 5 3 𝑠 2
3 𝑝 6
5 3
1
Ortogeliyni qanday
tasavvur qilasiz? *Ortoholatdagi geliy atomiga
ortogeliy deyiladi. Natijaviy spini 0 ga teng bo’lgan geliy atomi. Holati
simme- trik
to’lqin funksiya bilan ifodalanadigan Geliy atomi. Simmetrik holatdagi Geliy atomi.
5 3
2
Parageliyni qanday
tasavvur qilasiz? *Singlet holatdagi Geliy
atomiga parageliy deyiladi. Natijaviy spini 1 ga teng bo’lgan Geliy atomiga
parageliy deyiladi. 3 ta spectral chiziqqa ega bo’lgan
Geliy atomi.
Magnit moment 0 dan
farqli Geliy
atomi. 5 4
3 Ortovodorod deganda nimani tushunasiz? *Protonlarining spini parallel bo’l-gan vodorod molekulasini. Protonlarining spini antiparallel bo’lgan vodorod molekulasini. Spini S = 0 bo’lgan vodorod molekulasini. Singlet
holatdagi vodorod
mmolekulasiga.
5
4
2 Paravodorodni qanday tasavvur qilasiz? *Protonlarining spini S = 0 bo’lgan vodorod molekulasiga. Protonlarining spini
S ≠ 0
bo’lgan vodorod molekulasiga. Spini S = 1 bo’lgan vodorod molekulasiga. Triplet
holatdagi vododrod molekulasiga. 1
5 3
Kvant nazariyaning rivojlanishiga nima
sabab bo’ldi? *Yorug’likning korpuskulyar-to’lqin dualizmi. Yorug’lik interferensiysi. Yorug’lik difraksiyasi. Yorug’likning qutblanishi. 1 3
2 Yorug’lik oqimining diskretlik tushun-
chasini fizikaga kim kiritgan? *Plank. Eynshteyn. Geyzenberg. Shredinger. 1 2
1 Kvant
so’zining ma’nosi nima? *Eng kichik miqdor. Miqdor.
Eng kichik. Uzluksiz miqdor. 1 2
1 Kvant nazariyaga kim asos soldi? *Plank va Eynshteyn. Shredinger Geyzenberg va Plank.
Plank. 2
1 2
Kvant ob’ektlar va hodisalar haqidagi fan qaysi? *Kvant fizika. Atom fizikasi. Kvant meхanika. Yadro fizikasi. 2 1
3 Kvant ob’ektlarning hossalarini aytib
beradigan va
tushuntira oladigan tushuncha va
tasavvurlar nizimiga qaysi fan deyiladi? * Kvant meхanika. Yadro fizikasi.
Kvant fizika. 2 1
1 Kvant
meхanikani kimlar yaratgan? *Shredinger va
Geyzenberg. Eynshteyn. Geyzenberg. Plank.
1 2
1 SI
sistemada J∙s
o’lcham-likka ega
bo’lgan kattalikka nima deyiladi? *Ta’sir. Kuch moment. Quvvat.
Javoblarning barchasi to’g’ri. 1 2
1 Plank doimiysi nima? *Tabiatda mavjud bo’lgan eng kichik ta’sir. Tabiatda mavjud bo’lgan eng katta ta’sir.
Tabiatda mav-jud bo’lgan
eng ihtiyoriy ta’sir. Elektromagnit o’zaro ta’sirni tashuvchisi. 1 3
2 Yorug’lik kvant nazariya-sining mazmuni nimadan
iborat? *Mikrozarralarni yorug’lik bilan
energiya va
impuls almashinishida bir kvantni
yo’qolib, ikkinchisini paydo bo’lishidan. Yorug’likni һ𝜈
energiyali zarralardan iborat deb qarashdan. Yorug’likni impulsi һk
bo’lgan zarra-
lardan tashkil
topgan deb
qarashdan. Yorug’likni zarralar sistemasidan tashkil topgan
deb qarashdan. 1 3
3 Moddaga
kelib tushgan kvant unda yutildi. Shu hol uchun energiya va impulsning saqlanish qonun-lari qanday
yoziladi? * Һ 𝝂 +E = 𝐸 ′ , һ 𝑘 ⃗ + 𝑝 =𝑝 ′ ⃗⃗⃗
һ 𝑘 ⃗ = һ𝑘 ′ ⃗⃗⃗ + 𝑝 ′ ⃗⃗⃗
Һ
𝝂 = һ𝜈 ′ + 𝐸 ′
Һ 𝝂+E=һ𝜈 ′ + 𝐸 ′
һ𝑘⃗ +𝑝 =һ𝑘 ′ ⃗⃗⃗ +𝑝
′ ⃗⃗⃗
1 3
2 Kvant
nazariyaning eksperi-mental asoslarini nima
tashkil qiladi? * Javoblarning barchasi to’g’ri. Absolyut qora jismning nurlanishi. Fotoeffekt hodisasi. Kompton effekti. 1 3
2 Kompton
formulasi yozilgan javobni ko’rsating. * ∆𝜆 = 2λ𝑠𝑖𝑛 2 𝜃 2
σ =
8𝜋 3 𝑟 2
∆𝜆 = 2λ𝑠𝑖𝑛 2 𝜃 2
∆𝜆 = 2λ𝑐𝑜𝑠 2 𝜃 2
1
2 3
Plank formulasi yozilgan javobni
ko’rsating. * 𝜌 𝜈 =
8𝜋һ𝜈 3 𝑐 3
1 𝑒х𝑝( һ𝜈 𝑘𝑇 ) −1
𝜆 𝑚𝑎х T = b
u = σ 𝑇 4 𝜌 𝜈 = 4𝜈 2 𝑐 3 kT 1 2
3 Reley-Jins formulasi yozilgan javobni
ko’rsating. * 𝜌 𝜈 = 4𝜈 2 𝑐 3 kT 𝜆 𝑚 T = b U = σ
𝑇 4
U = 3kT 1
2 2
Vinning siljish
qonuni yozilgan javobni ko’rsating? * 𝜆 𝑚𝑎𝑥 𝑇 = b
𝜌 𝜈 = 4𝜈 2 𝑐 3 kT U = 3kT U = σ
𝑇 4
1 3
3 Moddadan sochilgan kvant uchun energiya va
impulsning saqlanish qonuni qanday
ko’rinishga ega?
* һ
𝝂+E = һ𝜈 ′ + 𝐸 ′
һ 𝑘 ⃗ + 𝑝 = һ𝑘 ′ ⃗⃗⃗ +𝑝
′ ⃗⃗⃗
E = һ
𝜈 ′ + 𝐸 ′
𝑝 = һ𝑘
′ ⃗⃗⃗ +𝑝
′ ⃗⃗⃗
һ 𝝂+E = 𝐸 ′
һ 𝑘 ⃗ + 𝑝 =𝑝 ′ ⃗⃗⃗
Һ 𝝂 = һ𝜈 ′ + 𝐸 ′
һ 𝑘 ⃗ = һ𝑘
′ ⃗⃗⃗ +𝑝
′ ⃗⃗⃗
1 3
3 Moddada
nurlanish sodir bo’ldi.Shu hol uchun ener-giya va impulsning saqlanish qonuni qanday
ko’rinishga ega? * E = һ 𝜈 ′ + 𝐸 ′
𝑝 = һ𝑘 ′ ⃗⃗⃗ + 𝑝 ′ ⃗⃗⃗
Һ𝝂 + E = һ𝜈 ′ +
𝐸 ′
һ𝑘⃗ +𝑝 = һ𝑘 ′ ⃗⃗⃗ + 𝑝 ′ ⃗⃗⃗
Һ𝝂 + E = 𝐸 ′
′
Һ𝝂 = һ𝜈 ′ + 𝐸 ′
һ𝑘⃗ = һ𝑘 ′ ⃗⃗⃗ + 𝑝 ′ ⃗⃗⃗
1 5
1 De Broyl formulalari yozilgan javobni
ko’rsating? *E = һ
𝝂, 𝑝 = һ𝑘 ⃗
E = һ 𝝂, ∆𝑥∆𝑝
𝑥 =һ 𝑝 = 𝑘⃗ , ∆𝑥∆𝑝 𝑥 =һ
E = һ 𝑘 ⃗ , 𝑝 ⃗⃗⃗ =һ𝝂 1
2 1
Stefan-Boltsman qonuni
yozilgan javobni toping. *u = σ 𝑇
𝜆 𝑚𝑎𝑥 T = b 𝜌 𝜈 = 4𝜈 2 𝑐 3 kT U = 3kT 2
2 2
Fazoning biror
nuqtasidagi de Broyl to’lqining intensivligi zarrani shu nuqtada toppish ehtimolligiga proporsional bo’ladi. Ushbu fikr nimani *De Broyl to’lqining statistic talqinini. Zarraning korpuskulyar hossaga ega
ekanligini. Zarra harakatini dinamik qonuniyatga bo’ysunishini. Zarraning to’lqin funksiyasiga berilgan ta’rifni.
bildiradi? 2
2 2
Zarra to’lqin
funksiyasi modulining kvadrati uni fazoning ihtiyoriy nuqtasila toppish ehtimollik zichligini beradi. Bu fikr nimani ifodalaydi? *Zarraning to’lqin
funksiyasiga berilgan fizik ta’rifni. Zarraning korpuskulyar хususiyatga ega
ekanligini. Zarraning to’lqin хususiyatga ega ekanligini. Zarra
harakatini dinamik qonuniyatga bo’ysunishini. 3
1 2
Agar zarra
yoki zarralar sistemasi to’lqin funksiyalari 𝜓 1
𝜓 2 , 𝜓 3 …, 𝜓 𝑛
bo’lsa, u holda ular to’lqin funksiyasi Ψ = ∑ 𝑐 𝑖 𝜓 𝑖 𝑛 𝑖=1
bo’lgan holatlarda ham
joylashadi. Ushbu fikr nimani bildiradi? *Holatlarning superpozitsiya prinsipini. Maydonlarning superpozitsiya prinsipini. Meхanik
to’lqinlarning superpozitsiya prinsipini Yassi to’lqinlarning superpozitsiya prinsipini 2 2
1 Normirovka sharti berilgan javobni ko’rsating. * ∫ |𝜓(𝑟 , 𝑡| 𝑉 2 dV=1 W= ∫ |𝜓(𝑟 , 𝑡| 𝑉 dV Ψ(х) = ∫ 𝑐(𝑥 ′ ) 𝛿(𝑥 ′ -x)d
𝑥 ′
∫ 𝜓 𝑚 * 𝜓 𝑛 dx= 𝛿 𝑚𝑛
1 5
2 Noaniqlik munosabatlari to’liq berilgan javobni ko’rsating. * ∆𝑥∆𝑝
𝑥 ≥ һ
∆𝑦∆𝑝
𝑦
≥ һ ∆𝑧∆𝑝
𝑧
≥ һ ∆𝐸∆𝑡 ≥ һ ∆𝑥∆𝑝 𝑥
∆𝑦∆𝑝 𝑦
≥ һ
∆𝑧∆𝑝 𝑧
≥ һ
∆𝑧∆𝑝 𝑧
≥ һ ∆𝐸∆𝑡 ≥ һ * ∆𝑥∆𝑝 𝑥 ≥ һ
∆𝑦∆𝑝
𝑦
≥ һ ∆𝐸∆𝑡 ≥ һ 2
2 1
Zarrani fazoni
berilgan nuqtasida toppish ehtimoli formulasini * W = ∫ |𝜓(𝑟 , 𝑡)|dV 𝑉
∫ |𝜓(𝑟 , 𝑡| 𝑉 2
Ψ(х) = ∫ 𝑐(𝑥 ′ )
′ -x)d
𝑥 ′
∫ 𝜓
𝑚 * 𝜓 𝑛 dx=
𝛿 𝑚𝑛
ko’rsating. 2
1 2
Erkin zarra uchun yozilgan Shredinger tenglamasini ko’rsating. * ∆𝜓+
2𝑚 ћ 2 Eψ=0
iћ 𝜕𝜓 𝜕𝑡 = -
ћ 2 2𝑚 ∆𝜓 + 𝑈𝜓
* ∆𝜓 + 2𝑚 ћ 2 (E- U)ψ=0
𝐻 ̂ψ = Eψ 3
2 2
Operator ko’rinishda yozilgan statsionar Shredinger tengla- masini ko’rsating. *
𝐻 ̂ψ = Eψ
∆𝜓+ 2𝑚 ћ 2 Eψ=0
iћ 𝜕𝜓 𝜕𝑡 = - ћ 2 2𝑚 ∆𝜓 +
𝑈𝜓 ∆𝜓 +
2𝑚 ћ 2 (E-U)ψ=0 3
1 1
Kvant mexanik
operator nima? *Zarraning to’lqin funksiyasi ustida qanday
matemanik amal
bajarilishini ko’rsatuvchi simvol. Istalgan fizik
kattalik ustida
bajarilishi lozim
bo’lgan amal. Isnalgan mexanik kattalik ustida
bajarilishi lozim bo’lgan amal. Mikroolamning matematik apparati. 3 1
2 𝐹̂ va 𝑅̂ operatorlar uchun 𝐹̂𝑅̂ = 𝑅̂𝐹̂ munosabat o’rinli
bo’lsa? Ular
to’g’risida nima
deyish mumkin? *Bu
operatorlar kommutativ operatorlardir. Bu
operatorlar ermit
operatorlardir. Bu
operatorlar antikommutativ operatorlardir. Bu
operatorlar chiziqli operatorlardir.
3 1 2
𝐹̂ va 𝑅̂ operatorlar uchun
𝐹̂𝑅̂ = - 𝑅̂𝐹̂ munosabat o’rinli bo’lsa ular to’g’risida nima
deyish mumkin? *Bu
operatorlar antikommutativ operatorlardir. Bu
operatorlar ermit
operatorlardir. Bu
operatorlar kommutativ operatorlardir. Bu
operatorlar chiziqli operatorlardir. 3
1 3
∫ 𝜓 𝑚 * 𝐹̂𝜓 𝑛 dV= ∫ 𝜓 𝑛 𝐹̂*𝜓 𝑚 *dV shart baja-rilsa, 𝐹̂ operator to’g’risida nima
*Bu operator ermit operatordir. Bu operator antikommutativ operatordir. Bu operator kommutativ operatordir. Bu operator chiziqli operatordir. deyish mumkin? 2
1 3
Biror maydonda hara- katlanayotgan zarra uchun
yozilgan Shredinger tengla- masini ko’rsating. * ∆𝜓+
2𝑚 ћ 2 (E-U)ψ=0
iћ 𝜕𝜓 𝜕𝑡 = - ћ 2 2𝑚 (E-U)ψ
∆𝜓 + 2𝑚 ћ 2 Eψ=0
𝐻 ̂ψ = Eψ
2 1
3 Vaqtga
bog’liq Shredinger tengla- masini ko’rsating. iћ 𝜕𝜓 𝜕𝑡 = - ћ 2 2𝑚 (E-U)ψ
∆𝜓+ 2𝑚 ћ 2 (E-U)ψ=0 ∆𝜓 + 2𝑚
2 Eψ=0
𝐻 ̂ψ = Eψ
3 1
2 𝐹̂(𝜓
1 + 𝜓 2 )= 𝐹̂𝜓 1 + 𝐹̂𝜓 2
shart bajarilsa, 𝐹̂
operator to’g’risida nima deyish mumkin? *Bu operator chiziqli operatordir. Bu
operator antikommutativ operatordir. Bu
operator kommutativ operatordir. Bu operator ermit operatordir. 3
2 1
Kinetik energiya operatorini ko’rsating. *-
2 2𝑚
∆ iћ
𝜕 𝜕𝑡
- iћ 𝜕 𝜕𝑥 x
3 2
1 Laplas
operatorini toping.
*
𝜕 𝜕𝑥 2 + 𝜕 𝜕𝑦 2 + 𝜕 𝜕𝑧 2
x -iћ 𝜕 𝜕𝑥 iћ
𝜕 𝜕𝑡
3 2
1 𝑥̂
koordinata operatori ifodasini toping. * x
iћ 𝜕 𝜕𝑡 -iћ
𝜕 𝜕𝑥
*-
ћ 2 2𝑚
∆ 3
2 1
Zarra impulsining x komponentasi operatori ifodasini toping. *- iћ
𝜕 𝜕𝑥
iћ 𝜕 𝜕𝑡 x
-
ћ 2 2𝑚
∆ 3
2 3
Gamilton operatori ifodasini toping. *-
ћ 2 2𝑚 ∆ + U(r),iћ 𝜕 𝜕𝑡
x -
ћ 2 2𝑚 ∆ - iћ
𝜕 𝜕𝑥
2 1
2 To’lqin
funksiya Shredinger tenglamasining yechimi
bo’lishi *O’zgaruvchining butun o’zgarish sohasida mavjud
bo’lishi, bir qiymatli O’zgaruvchining butun o’zgarish sohasida mavjud bo’lishi zarur. Bir qiymatli bo’lishi kerak. Chekli bo’lishi zarur. uchun u qanday bo’lishi kerak? va
chekli bo’lishi kerak. 3
1 3
Diskret kattalikning to’lqin funksiyasi uchun ortogonallik sharti qaysi? * ∫ 𝜓 𝑚 * 𝜓 𝑛 dx=
𝛿 𝑚𝑛
∫ 𝜓 𝑚 * 𝐹̂𝜓 𝑛 dV= ∫ 𝜓 𝑛 𝐹̂*𝜓 𝑚 dV
∫ |𝜓(𝑟 , 𝑡| 𝑉 2
′ ) 𝛿(𝑥 ′ -x)d
𝑥 ′
3 1
2 Uzluksiz kattalikning to’lqin funksiyasi uchun ortoganallik sharti qanday
yoziladi? * ∫ 𝜓 𝐹 *(x)
𝜓 𝐹 ′ (x)dV=
𝛿(F - 𝐹 ′ ) ∫ 𝜓 𝑚 * 𝐹̂𝜓 𝑛 dV=
∫ 𝜓 𝑛 𝐹̂*𝜓 𝑚 *dV
∫ 𝜓
𝑚 * 𝜓 𝑛 dx=
𝛿 𝑚𝑛
∫ |𝜓(𝑟 , 𝑡| 𝑉 2
3 3
2 [𝐹 ,
̂ 𝑅̂]= - [𝑅̂, 𝐹̂ ] munosabat nimani bildiradi? *Puasson qavslari hossasini. Ortogonallik shartini. Berilgan operatorlarning ermitlik shartini. Berilgan operatorlarning kommutativlik shartini. 3 2
1 ( 𝐹̂𝑅̂ - 𝑅̂𝐹̂) munosabat natijasi nimaga teng? * -iћ
[𝐹 , ̂ 𝑅̂]
ћ[𝐹̂, 𝑅̂] - [𝐹, ̂ 𝑅̂] [𝐹,
̂ 𝑅̂] 3
2 1
Zarra impuls
momentining
z komponentasi operatori qanday ko’rinishga ega? * - iћ
𝜕 𝜕𝜑
- ћ 2 2𝑚
∆
iћ 𝜕 𝜕𝑡
−ћ 2 [ 1 sin 𝜃
𝜕 𝜕𝜃 (sin 𝜃 + 1 𝑠𝑖𝑛 2 𝜃 𝜕 2 𝜕𝜑 2 ] 4 1
3 Zarra
impuls momentining kvadrati operatori qaysi? ∗ −ћ
2 [ 1 sin 𝜃
𝜕 𝜕𝜃 (sin 𝜃
+ 1 𝑠𝑖𝑛 2 𝜃
𝜕 2 𝜕𝜑 2 ]
- iћ 𝜕 𝜕𝜑
iћ 𝜕 𝜕𝑡
−
ћ 2 2𝑚 ∆ 4 1 3
Vodorod atomi uchun Shredinger tenglamasi qaysi? * 1 𝑟 2 𝜕 𝜕𝑟 ( 𝑟 2 𝜕𝜓 𝜕𝑟 )+ 1 𝑟 2 sin 𝜃 𝜕 𝜕𝜃 ( sin 𝜃 𝜕𝜓 𝜕𝜃 )+ 1 𝑟 2 𝑠𝑖𝑛 2 𝜃 𝜕 2 𝜓 𝜕𝜑 2
∆𝜓 + 2𝑚 ћ 2 Eψ = 0
𝐻𝜓 ̂ = Eψ
∆𝜓 + 2𝑚 ћ 2 (E –U)ψ= 0 + 2𝑚 ћ 2 (E +
𝑒 2 𝑟 )ψ = 0 3
3 3
Klassik fizikada fizik kattaliklar vaqt bo’yi- cha qanday qonuniyat bo’yicha o’zgarsa, kvant
mexanikada ularning o’rtacha qiymati ham shunday o’zgaradi degan fikr nimani bildiradi?
*Erenfest teoremasini. Moslik prinsipini.
Bor postulatini. Puasson qavslarining mazmunini. 4
4 1
Zarraning o’z o’qi atrofida aylanishi natijasida yuzaga keladigan momentga nima deyiladi? * Spin Orbital moment.
Magnit moment. To’la
mexanik moment.
3 2
1 Elektronning orbital momentini kvantlai qoidasi qanday? * ћ √𝑙(𝑙 + 1)
mћ ћ
√𝑗(𝑗 + 1)
ћ √𝑠(𝑠 + 1) 4
4 2
Elektronning spinini kvantlash qoidasini ko’rsating. * ћ
√𝑠(𝑠 + 1)
mћ ћ
√𝑗(𝑗 + 1)
ћ √𝑙(𝑙 + 1) 4
1 2
Elektronning orbital magnit
moment operatori berilgan javobni ko’rsating. * -
𝜇 𝐵 𝑙̂ -2
𝜇 𝐵 𝑠̂ ћ
√𝑙(𝑙 + 1)
mћ 4 4
3 Elektronning spin magnit
moment operatori berilgan javobni ko’rsating. * -2
𝜇 𝐵 𝑠̂ - 𝜇 𝐵 𝑙̂
ћ
√𝑙(𝑙 + 1)
mћ 4 3
3 Elektronning to’la *
mexanik momentini kvantlash qoidasi berilgan javobni ko’rsating. ћ √𝑗(𝑗 + 1) ћ √𝑙(𝑙 + 1) ћ √𝑠(𝑠 + 1) mћ 4
3 2
Elektronning orbital momenti Z kompo- nentasining kvantlash qoidasi qaysi? * mћ
ћ√𝑗(𝑗 + 1)
ћ
√𝑙(𝑙 + 1)
ћ√𝑠(𝑠 + 1) 4
4 1
Qaysi olimlar
o’tkazgan tajribada soin tushunchasi tasdiqlangan? * Tomson-
Tartakovskiy
Devisson- Jerrmer
Amper-Lorents 5 1
1 4 ta kvant soni bir hil bo’lgan ikkita
electron bitta holatda joylashmaydi. Bu fikr nimani bildiradi? * Pauli prinsipini. Moslik prinsipini.
Aynanlik prinsipini.
Eng kichik ta’sir prinsipini. 5
2 2
Kimyoviy elementlar davriy
jadvalini to’ldirishda qaysi prinsip ishlatiladi? * Pauli prinsipi.
Eng kichik ta’sir prinsipi.
Moslik prinsipi. Aynanlik prinsipi. 5 3
3 Geliy atomi uchun gamiltonian qanday
ko’rinishga ega? *-
ћ 2 2𝜇 ∆ 1 - ћ 2 2𝜇 ∆ 2 - 2𝑒 2 𝑟 1 - 2𝑒 2 𝑟 2 +
𝑒 2 𝑟 12
- ћ 2 2𝑚
∆ - ћ 2 2𝑚 ∆ 1 + U
- ћ 2 2𝜇
∆ 1 - ћ 2 2𝜇
∆ 2 - - 2𝑒 2 𝑟 1 - 2𝑒 2 𝑟 2
1 1
2 Fotoeffekt hodisa- sining
qonunlarini kim
va qachon
topgan? * Stoletov, 1888 y. Gerts, 1887 y. Tomson, 1903 y. Eynshteyn, 1905 y.
1 1
3 Fotoeffekt hodisasini nazariy jihatdan kim va
qachon tushuntirgan? * Eynshteyn, 1905 y. Gerts, 1885 y. Plank, 1900 y. Stoletov, 1888 y.
1 2
Bosh kvant
soni orbital va radial kvant sonlari bilan qanday bog’langan? * n = k + ℓ + 1 n = k + ℓ
n = ℓ + 1 n = k + ℓ + m + 1
1
1 3
Fotoeffekt uchun
Eynshteyn tenglamasi qanday
ko’rinishga ega?
* һ
𝜈 = A + 𝑚𝑣 2 2
𝜀 = һ𝝂
𝜀 = һ𝝂(𝒏 + 𝟏 𝟐 )
𝜀 = 3 2 һ 𝝂
4 1 2
Bosh kvant soni qaysi fizik
kattalikni tavsiflaydi va uning ko’rinishi qanday? *
𝐸 𝑛 = - 𝑚𝑍 2 𝑒 4 2𝑛 2 ћ 2
atomdagi elektronning to’la energiyasiniu. 𝐸 𝑛
𝑚𝑣 2 2 atom- dagi elektronning kinetik energiya- siniu.
𝑈 𝑛 = - 𝑒 2 𝑟 atom- dagi elektronning potensial energiyasiniu. 𝐸 𝑛
𝑚𝑣 2 2 - 𝑒 2 𝑟 atom-
dagi elektronning to’la energiyasiniu. 4
2 2
Orbital kvant soni qaysi fizik kattalikni kvantlash qoidasini ko’rsatadi? *
𝑀 2 = ћ 2 ℓ(ℓ + 1) impuls momentini.
𝜀 = 𝑛һ𝝂. energiyani.
𝑝 = ћ𝑘 ⃗ impulsni. 𝑀 𝑧
momentini Z o’qqa proeksiyasini.
4
3 2
Magnit kvant soni qaysi
kattalikni kvantlash qoidasini ko’rsatadi? * 𝑀
= mћ impuls momentining Z o’qqa proeksiyasini.
𝑀 2 = ћ 2 ℓ(ℓ + 1) impuls momentini. 𝜀 = 𝑛һ𝝂. energiyani.
𝑝 = ћ𝑘
⃗ impulsni. 1 1
1 Fotoeffekt hodisasini kim va
qachon topgan?
* Gerts, 1887 y. Klauzius, 1850 y. Tomson, 1903 y. Eynshteyn, 1905 y.
1
2 1
Yorug’lik kvantini “foton” deb atashni kim va qachon taklif qilgan?
* Lyuis, 1929 y.
Plank, 1900 y. Eynshteyn, 1905 y.
Download 0.9 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|