Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti
Download 0.57 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- BO’YICHA METODIK TAVSIYANOMA Toshkent 2015
- V.N.Sattorov
- BAJARISHGA QOYILADIGAN TALABLAR
- 3. BITIRUV MALAKAVIY ISHNI BAJARISHDA TASHKILOTLAR VAZIFALARI
- 4. MALAKAVIY ISHNI TAYYORLASH TARTIBI
- 6. BITIRUV MALAKAVIY ISHNING DASTLABKI VA ASOSIY HIMOYALARINI O’TKAZISH, SO’NGRA ULARNI SAQLASH VA FOYDALANISH TARTIBI
- ILOVALAR
- 1. BITIRUV MALAKAVIY ISHINIG MAQSAD VA VAZIFALARI
|
1
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI MEHNAT TA’LIMI VA DIZAYN KAFEDRASI
TAYYORLASH BO’YICHA METODIK TAVSIYANOMA Toshkent 2015 2 Bitiruv malakaviy ishlarni tayyorlash bo’yicha metodik tavsiyanoma 5111000 – Кasb ta’limi (5150900 –dizayn (liboslar dizayni)) va 5111000 – Кasb ta’limi (5111038 – texnologik mashinalar va jihozlar) bakalavriat ta`lim yo’nalishlari talabalari uchun mo’ljallangan. Mazkur metodik tavsiyanomada bitiruv malakaviy ishlarni himoya jarayoniga tayyorlash tartibi, uning bajarilish va taqdim etish muddati, shuningdek, unga tegishli materiallarni to’g`ri bayon etish va rasmiylashtirishning asosiy qoidalari ko’rib chiqiladi. Metodik tavsiyanomada bitiruv malakaviy ishlarini bajarish jarayonida ilmiy tadqiqotlarni tashkil etish, tajribalar o’tkazish metodikasi, olingan natijalarga tahliliy ishlov berish yoritilgan. Metodik tavsiyanomadan kasb ta`limi fakulteti talabalari, magistrlar, aspirantlar, metodistlar, o’qituvchilar va malaka oshirish va qayta tayyorlash kurslari tinglovchilari o’z faoliyatlarida foydalanishlari mumkin. Mualliflar: R.G.Mullaxmetov – «Mehnat ta`limi va dizayn» kafedrasi, mudiri p.f.n., dotsent.
tarbiyaviy ish” kafedrasi mudiri, p.f.n., dotsent
Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat pedagogika universiteti Ilmiy kengashi tomonidan tasdiqlangan. 2015 yil “___” _______№ ______.- sonli qaror bilan nashrga tavsiya etilgan.
3
va o’rta maxsus ta`lim vazirliganing 1998 yil 31 dekabr №362 sonli buyrug`i.......7 1. BITIRUV MALAKAVIY ISHNING MAQSAD VA VAZIFALARI...........10 2. BITIRUV MALAKAVIY ISHLAR MAVZULARINI TANLASH VA TASDIQLASH TARTIBI 2.1
Umumiy talablar...........................................…....................................... 12 2.2
2.3
Malakaviy ishlar mavzularini tanlash va tasdiqlash.…............................... 22 3. BITIRUV MALAKAVIY ISHNI BAJARISHDA TASHKILOTLAR VAZIFALARI 3.1 Universitet tayanch kafedralari vazifalari................................................... 22 3.2 Ilmiy rahbar, ilmiy maslahatchi vazifalari va talaba majburiyatlari…….. 23
4.1. Bitiruv malakaviy ishni bajarish jarayoniga tayyorgarlik......…... ... ……..29 4.2. Bitiruv malakaviy ishning mazmuni va tarkibiy tuzilishi………….............35 4.3. Ta`lim muassasalarida aniqlangan muammoni bartaraf qilish boyicha tavsiyalar ishlab chiqish…......………………………………………………....45
5.1. Bitiruv malakaviy ishning rasmiylashtirilishi……….…….…... ……… ..47 5.2.Matn, jadval, chizma va boshqa illyustrativ materiallarning rasmiylashtirilishi……………………………..……………….49 5.3. Bitiruv malakaviy ishning varaqlarining sahifalanishi…….…………... . ..51 5.4. Ilovalarning rasmiylashtirilishi…………….…. ………….…………… ...51 6. BITIRUV MALAKAVIY ISHNING DASTLABKI VA ASOSIY HIMOYALARINI O’TKAZISH, SO’NGRA ULARNI SAQLASH VA FOYDALANISH TARTIBI 6.1. Malakaviy ishning dastlabki himoyasini o’tkazish tartibi.….…………… .52 6.2. Taqrizchilarga taqdim etish..............…..........................……….…..….…..53 6.3. Ma`ruza va taqdimotlarni tayyorlash ..................................................…....54 6.4. Malakaviy ishning asosiy himoyasini o’tkazish tartibi....................…….. .56 6.5. Malakaviy ishni baholash mezonlari...............…................................……57 6.6. Bitiruv malakaviy ishni saqlash va undan foydalanish tartibi.…................60
4
Oliy ta`lim muassasalarida bakalavrlarni tayyorlash tasniflagichiga ko’ra 5111000 – Кasb ta’limi (5150900 –dizayn (liboslar dizayni)) va 5111000 – Кasb ta’limi (5111038 – texnologik mashinalar va jihozlar) bakalavriat ta’lim yо‘nalishlari boyicha bitiruvchilarning yakuniy davlat attestatsiyasi tarkibiga fanlararo davlat imtihonlari, bitiruv malakaviy ishini tayyorlash va himoya qilish jarayonlari kiradi. O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta mahsus ta`lim vazirligining 1998-yil 31-dekabr 362-sonli buyrug`iga asosan oliy ta`limda tahsil oluvchi talabalar yakuniy davlat attestatsiyasi talablariga binoan bitiruv malakaviy ishini yozadilar va himoya qiladilar. Yakuniy davlat attestatsiyasini o’tkazishdan maqsad - 5111000 – Кasb ta’limi (5150900 –dizayn (liboslar dizayni)) va 5111000 – Кasb ta’limi (5111038 – texnologik mashinalar va jihozlar) bakalavriat ta’lim yо‘nalishlari boyicha bitiruvchilarni Davlat ta`lim standarti talablari darajasiga muvofiqligini ta`minlash hamda kasbiy pedagogik masalalarni echish asosida ularning amaliy va nazariy tayyorgarlik darajalarini aniqlashdan iborat. Bitiruv malakaviy ish “Oliy ta`lim muassasalarida bitiruv malakaviy ishini tayyorlash tartibi haqida Nizom” asosida tayyorlanadi. O’quv yili uchun yakuniy attestatsiya sinovlarining dasturlari va bitiruv malakaviy ishni baholash mezonlari kafedra yig`ilishlarida muhokama qilinadi va oliy ta`lim muassasasi Ilmiy metodik Kengashi tomonidan tasdiqlanadi. Bitiruv malakaviy ishlar mavzulari ta`lim muassasasining bitiruvchilarni tayyorlovchi kafedralar tomonidan mutaxassislarga talabgorlarning talablarini, shuningdek, zamonaviy fan, texnika, texnologiya yutuqlarini hisobga olgan holda belgilanadi. Bitiruv malakaviy ishlar mavzusi tahliliy, ilmiy-tadqiqiy yoki amaliy yo’nalishida bo’lishi mumkin.
5 Bo’lajak muxandis-pedagoglarning bitiruv malakaviy ishlari boyicha muammo echimi yuzasidan tajriba-sinov ishlarini amalga oshirish va olingan natijalarga ishlov berish, umumlashtirish va tahlil qilish kabilar ifoda etilishi lozim. Bitiruv malakaviy ishida bakalavr umumkasbiy va mutaxassislik fanlari boyicha bilimlar qo’llanilishini talab qiladigan tugallangan kasbiy pedagogik topshiriqni echadi. Bu ishda bakalavr: -
masalaning tahlilini beradi; - kasbiy-pedagogik talablarni ifodalaydi, topshiriqni echish talqinlarini ko’rib chiqadi va oqilona yo’lni aniqlaydi; - oqilona yo’lning hisob-kitobi, pedagogik va metodik echimini beradi; -
iqtisodiyotning mos sohalarida qo’llash imkoniyatini aniqlaydi. Talabaga bitiruv malakaviy ish topshirig`i uchinchi kursda o’qish davomida beriladi. Ish umumkasbiy va ixtisoslik fanlarni talaba o’zlashtirib borgani sari to’rtinchi kurs va pedagogik amaliyot davomida mazkur standartda bajarish uchun ajratilgan vaqt mobaynida bajariladi. Bitiruv malakaviy ish himoyasini o’tkazish boyicha oliy ta`lim muassasasida rektor buyrug`i bilan Davlat attestatsiya komissiyalari tashkil etiladi. Har kalendar yilida oliy ta`lim muassasasi rektorining taklifi asosida Oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligining buyrug`i bilan ushbu ta`lim muassasasida ishlamayotgan olimlar, ishlab chiqarishning etakchi mutaxassislari tarkibidan Davlat attestatsiya komissiyasi raislari tayinlanadilar. Davlat attestatsiya komissiyalari, mutaxassis tayyorlovchi tayanch oliy ta`lim muassasasining ilmiy-pedagogik kadrlari tarkibidan, shuningdek, mazkur soha kadrlarini iste`molchilari bo’lgan ta`lim muassasalarning yuqori malakali mutaxassislari, turdosh oliy ta`lim muassasalarning etakchi professor-o’qituvchi va ilmiy xodimlari, O’zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasi tizimidagi muvofiq sohalar olimlaridan shakllantiriladi.
6 Bitiruv malakaviy ish himoyasini o’tkazish boyicha Davlat attestatsiya komissiyasining tarkibi oliy ta`lim muassasasi rektori tomonidan himoya boshlanishidan bir oy oldin tasdiqlanadi. 5111000 – Kasb ta`limi yo’nalishlari boyicha bitiruv malakaviy ish himoyasiga ta`lim dasturlarini to’liq tugatgan va o’quv rejasida nazarda tutilgan barcha attestatsiya sinovlaridan muvaffaqiyatli o’tgan shaxslar qoyiladi. Bitiruv malakaviy ishlar himoyasi (yopiq mavzulardagi ishlardan tashqari) Davlat attestatsiya komissiyalarining ochiq majlislarida, a`zolarning uchdan ikki qismi ishtirok etgan holda o’tkaziladi. Bitiruv malakaviy ishlar boyicha o’zlashtirish ko’rsatkichi 100 ballik tizimda baholanadi hamda attestatsiya komissiyasining majlis bayoni belgilangan tartibda rasmiylashtirilgandan so’ng shu kunning o’zida e`lon qilinadi. Davlat attestatsiya komissiyasi bitiruvchilarning yakuniy davlat attestatsiyasi natijalari asosida ularga 5140900 – Kasb ta`limi yo’nalishi boyicha bakalavr darajasidan o’rnatilgan nusxada diplom berish haqida qaror qabul qiladi. Davlat attestatsiya komissiyalarining qarorlari ochiq ovoz berish yo’li bilan, majlisda ishtirok etuvchilarning ko’pchilik ovozi bilan qabul qilinadi. Ovozlar teng bo’lgan holda, raisning ovozi hal qiluvchi hisoblanadi. Ushbu metodik tavsiyanoma O’zbekiston Respublikasining «Ta`lim to’g`risida»gi Qonun va Kadrlar tayyorlash milliy dasturi, oliy ta`lim muassasasining 5140900 – Kasb ta`limi yo’nalishi boyicha bakalavrlarning tayyorgarlik darajasi va zaruriy bilimlar mazmuniga qoyiladigan talablar asosidagi Davlat ta`lim standarti hamda Toshkent to’qimachilik va engil sanoat instituti hamda Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universitetlarida yillar mobaynida to’plangan boy tajribalar asosida tuzilgan. Mualliflar tomonidan takdim etilayotgan mazkur metodik tavsiyanoma bitiruvchi talabalarga malakaviy ishlarni tayyorlash va ularni himoya kilish jarayonida zaruriy manba bo’lib xizmat qilishi mumkin. Ushbu qo’llanma asosida bitiruvchi talabalar malakaviy ishlar mavzularini tanlash va tasdiqlash tartibi shuningdek, bitiruv malakaviy ishining mazmuni va tarkibiy tuzilishi va
7 rasmiylashtirish hamda tayyorlash ketma-ketligi boyicha ularga qoyiladigan umumiy talablarni aniqlab oladilar.
OLIY O’QUV YURTLARIDA BAKALAVR BITIRUV MALAKAVIY ISHNI BAJARISHGA QOYILADIGAN TALABLAR. O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirliganing 1998 yil 31 dekabr №362 sonli buyrug`i bilan tasdiqlangan 1. Bitiruv malakaviy ishni bajarishning maqsad va vazifalari Bitiruv malakaviy ishni bajarish (keyingi satrlarda malakaviy ish) — oliy o’quv yurti bakalavriatida talabalarni o’qitishning yakuniy bosqichidir. Malakaviy ishni bajarish maqsadi: Ta`lim boyicha nazariy va amaliy bilimlarni mus-tahkamlash va kengaytirish, olingan bilimlarni mu-ayyan ilmiy, texnikaviy, ishlab chiqarish, iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy vazifalarni hal etishda qo’llash; Ijodiy ishlash, ishlab chiqilayotgan masalaning (muammoning) qoyilish jarayonidan boshlab, uni to’la nihoyasiga etkazish boyicha qaror qabul qilishda bo’lgan mas`uliyatni his etishga o’rgatish; Zamonaviy ishlab chiqarish, iqtisodiyot, texnika va madaniyatning rivojlanishi sharoitida talabalarni mustaqil ishlashga tayyorlikligini ta`minlash. 2. Bitiruv malakaviy ishlarning mavzusi Malakaviy ishlar mavzusi muammoning zamonaviy holatini va iqtisodiyot, ishlab chiqarish, texnika, ijtimoiy sohalar, fan, ta`lim va madaniyatning is-tiqboliy rivojlanishini aks ettirishi kerak. Malakaviy ishlar mavzusi mutaxassis chiqaruvchi kafedra tomonidan belgilanadi va oliy o’quv yurti yoki fakultetning ilmiy kengashi tomonidan tasdiqlanadi hamda uch yilda bir martadan ortiq qayta ko’rib chiqilmaydi. Malakaviy ishlar mavzusining yillik royxati bitiruv amaliyoti boshlanishiga qadar yoki bitiruv kursining boshida e`lon qilinadi.
8 Talabalarga (reytinglari boyicha kamayish tartibida) malakaviy ishlarning mavzularini tanlash huquqi beriladi. Talaba yoki talabaning o’qishi uchun to’lov- kontrakt mablag`ini to’lovchi buyurtmachi zaruriy asoslar bilan malakaviy ishlar mavzusi boyicha o’z variantlarini taklif etishlari mumkin. Malakaviy ish mavzusi va rahbarni talabaga biriktirish kafedraning taqdimnomasi boyicha rektorning buyrug`i bilan rasmiylashtiriladi . Ish rahbari, malakaviy ishning mavzusiga muvofiq talabaga malakaviy ishga tegashli materiallarni to’plash boyicha (jumladan, malakaviy amaliyot o’tkazish davrida ham) topshiriq beradi. Topshiriqning shakli oliy o’quv yurtining o’quv bo’limi tomonidan belgilanadi. Topshiriq malakaviy ish bilan birgaliqda Davlat attestatsiya komissiyasiga taqdim etiladi. 3. Malakaviy ishni bajarishga rahbarlik qilish Malakaviy ishlarga rahbarlar ushbu oliy o’quv yurtining professor va dotsentlari yoki ilmiy xodimla-ri boshqa muassasa va korxonalarning yuqori malakali mutaxasislari safidan tayinlanadi. Malakaviy ish rahbari: topshiriq beradi; malakaviy ishning bajarilish jadvalini rejalashtiradi; asosiy adabiyotlar, ma`lumot va arxiv materiallarini hamda mavzu boyicha boshqa manbalarni tavsiya etadi; talabalar bilan muntazam ravishda konsultatsiyalar o’tkazadi; malakaviy ishning bajarilish jarayonini nazorat etadi; talaba bajargan malakaviy ishning sifati va muallifligiga javob beradi, mavzularining qaytarilishiga yoki ko’chirilishiga yo’l qoymaydi. Malakaviy ish rahbarining taklifiga binoan, kafedra malakaviy ishga rahbarlik qilishga ajratilgan vaqt byudjeti hisobidan ishning ayrim bo’limlari boyicha konsultantlarni taklif etishi mumkin. Malakaviy ishning bo’limlari boyicha konsultant-lar etib, oliy o’quv yurtlarining professorlari va dotsentlari, ilmiy xodimlari hamda boshqa muassasa 9 va korxonalarning yuqori malakali mutaxassislari tay-inlanishi mumkin. Konsultantlar talaba bajargan ishning muvofiq qismini tekshiradilar. Mutaxassis chiqaruvchi kafedra malakaviy ishga qoyiladigan majburiy talablar hajmini belgilagan holda malakaviy ishni bajarish boyicha uslubiy qo’llanmalarni ishlab chiqadi va talabalarni ta`minlaydi. Malakaviy ish berilgan topshiriq asosida shaxsan talaba tomonidan bajariladi. Malakaviy ishning har bir bo’limi muvofiq asoslar, qarorlar va xulosalar bilan yoritiladi. Malakaviy ishda, ilgari bajarilgan mustaqil ishlarning natijalari yoki boshqa mualliflarning (ilmiy ma`ruzalar va maqolalari, hisob-grafika ishlari, kurs ishlari va loyihalari, albatta, nomlari ko’rsatilgan hodda) ishlari aks ettirilishi yoki ulardan foydala-nish mumkin. Tushuntirish qismi (poyasnitel`naya zapiska) malakaviy ishning mazmunini qisqa va muayyan shaklda ifodalashi lozim Zaruriy hollarda tushintirish qism-ga grafiklar, rasmlar, eskizlar, diagrammalar, sxema va boshqalar, shuningdek, zaruriy qo’shimcha axborot yozilgan disketlar ilova etilishi mumkin. Tushuntirish qismi qo’l yozma tarzida rasmiylashtirilgan bo’lishi shart. Tushuntirish qismi kamida 10-15 ming so’z hajmida belgilanadi. CHizmalarning formati, shartli belgilari, shrift va masshtablari amaldagi DTSlar talablariga qat`iy muvofiq kelishi zarur, odatda, chizmalar A2 formatli qog`ozda (5-6 varaq hajmida) qalamda bajariladi yoki texnika vositalari orqali ekranda ko’rsatiladi. Arxitektura yo’nalishidagi chizmalarga qoyiladigan talablarga muvofiq o’quv-uslubiy birlashmalar (assotsiatsiyalar) tomonidan belgilanadi. Kafedraning tavsiyasiga binoan malakaviy ish chet tillarning birida bajarilishi mumkin. Chet tilda bajarilgan ishga davlat tilidagi annotatsiya ilova etiladi va himoya vaqtida tarjima ta`minlanadi. 4. Malakaviy ishning bajarilishi Malakaviy ish oliy o’quv yurtining, odatda, ushbu maqsadda maxsus ajratilgan xonalarida bajariladi. Ayrim hollarda, malakaviy ish korxonalar, muassasalar, ilmiy loyihalash va boshqa muassasalarda baja-rilishi mumkin. 10
Malakaviy ishning bajarilishi boyicha talabaning hisobot berish muddatlarini dekanat nazorat etadi. Dekanat belgilagan muddatlarda, talaba malakaviy ishning bajarilishi haqida rahbar va kafedra mudiri oldida hisobot beradi. Kafedra mudiri malakaviy ishning tayyorlik holatini belgilaydi. Talaba ish muallifi, tanlangan qarorning to’g`riligiga va uning topshiriqqa muvofiqligiga, malakaviy ishda ko’chirmachilik holatining yo’qligiga javob beradi. 5. Malakaviy ishni himoya qilish Belgilangan tartibda rasmiylashtirilgan malakaviy ish talaba tomonidan rahbarga taqdim etiladi. Rahbar, malakaviy ish talab darajasida bajarilganligiga ishonch bildirgandan so’ng, ishni o’z taqrizi bilan birga kafedra mudiriga taqdim etadi. Taqrizda talabaning faolligi, qabul qilingan qarorlardagi yangiliklar va malakaviy ishning boshqa ijobiy tomonlari tavsiflanadi. Kafedra mudiri, taqdim etilgan materiallar asosida, malakaviy ishni talaba tomonidan DAK da himoya qilishga kiritish haqida qaror qabul qiladi. Agar, kafedra mudiri talabaning malakaviy ishini himoyaga kiritish mumkin emas deb hisoblasa, masala kafedra majlisida, rahbar ishtirokida muhokama etiladi. Kafedra majlisining bayonnomasi fakultet dekani tomonidan tasdiq uchun rektorga taqdim etiladi. Himoyaga kiritilgan malakaviy ish taqrizga yuboriladi. Taqrizchilar tarkibi bitiruvchilarni iste`mol qiluvchi soha mutaxassislari safidan tanlanadi. Taqrizchilar sifatida oliy o’quv yurtlarining professor va o’qituvchilari ham jalb etilishi mumkin. Fakultet dekani malakaviy ishni taqriz bilan himoya uchun DAK ga yuboradi. Bitiruv malakaviy ishni himoya qilish tartibi O’zbekiston Respublikasi oliy o’quv yurtlari bitiruvchilarini yakuniy davlat attestatsiyasi to’g`risidagi Nizomda belgilangan. Malakaviy ish himoyadan so’ng (kamida 10 yil) oliy o’quv yurtida saqlanadi. Har xil sabablar boyicha malakaviy ishni boshqalarga topshirish zaruriyati mavjud bo’lgan holda (tadbiq etish, tanlovlar va hakozo), ishdan nusxa olinadi (ishning asl nusxasi oliy o’quv yurtida qoldiriladi). 11
1. BITIRUV MALAKAVIY ISHINIG MAQSAD VA VAZIFALARI Bitiruv malakaviy ish talabaning o’qish davrida egallagan nazariy va amaliy bilimlari asosida bajargan ilmiy-tadqiqot ishlarining natijasi hisoblanadi. Bitiruv malakaviy ishning maqsadi talabalarning barcha blok fanlari boyicha olingan nazariy va amaliy bilimlarni mustahkamlash va kengaytirish, bu bilimlarni muayyan ilmiy, texnikaviy, ishlab chiqarish, iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy vazifalarni hal etishda qo’llashdan iboratdir. Talaba uzluksiz ta`lim turlari boyicha o’quv dasturlari, o’quv rejalari bilan tanish bo’lishi, mutaxassislik fanlarini o’qitish metodikasi, pedagogika va psixologiya fanlari, yangi pedagogik texnologiyalarni chuqur bilishi va bilimlarni amalda qo’llay olishi kerak. Bitiruv malakaviy ishning vazifasi olib borilgan tadqiqot mavzusi boyicha olingan umumiy axborotni mustahkamlashni, manbalardan to’plangan ilmiy va amaliy dalillarni tizimli tarzda izchil tartibga solishni nazarda tutadi. Bitiruv malakaviy ishning muallifi ilmiy tadqiqotni mustaqil olib borishi, ta`limiy muammolarni topishi va ularni hal qilishning umumiy metod va qoidalarini amalda qo’llay bilishi, tahlil qila olishi, natijaning samardorligini ko’rsata bilishi kerak. Bitiruv malakaviy ishning vazifalari sifatida mutaxassislik va biror ixtisos boyicha tayyorlash sohasida ilmiy-tadqiqot va amaliy ishlarda bilimlarni mustahkamlash, mustaqil holda ma`lumotlarni izlash va muayyan muammolarni echish, tanlangan mavzu boyicha kasbiy, pedagogik va psixologik kategoriyalar, xodisalar va muammolar mohiyatini ochish, mavjud materiallarni tizimlashtirish, taxlil qilish va qayta ishlash, uzluksiz ta`lim tizimida ta`lim sifati va samaradorligini oshirishga yo’naltirilgan taklif va tavsiyalar ishlab chiqish va h.k.lardan iborat. Bitiruv malakaviy ishning yozilishi, tayyorlanishi va ochiq himoya qilinishi talabaning mutaxassisligi boyicha tanlagan mavzusi negizida nechog`lik mustaqil tadqiqot olib borish tajribasiga ega bo’lganligini aniqlab beradi. 12
Download 0.57 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|