Nooziq-ovqat sanoatida standart talablari

Nooziq-ovqat sanoatida standart talablari

---

---

Nooziq-ovqat sanoatida standart talablari

Reja:
1. Oziq-ovqat ishlab chiqarish haqida tushuncha

2. Shirinlik, shirin ta'm, shirinlashtiruvchi moddalar to'g'risida 
umumiy tushuncha 

---

---

Butun yil davomida iste'mol qilish maqsadida albatta, qishloq xo'jaligi 

mahsulotlari qayta ishlov beriladi. Ma'lumki har doim inson organizmi uchun turli

xil oziq-ovqat mahsulotlari, shuningdek xilma-xil shifobaxsh moddalar va darmon-
dorilar zarur bo'ladi. Aynan shunday holatdan kelib chiqib, asosan, yoz oylarida
(kuzda ham) yetishtiriladigan meva, poliz va sabzavot mahsulotlariga ishlov berib
konservalar tayyorlanadi. Mazkur jarayonni “Konservalash” deb ataladi.
Koservalashdan maqsad, mahsulotlarni tarkibidagi vitamin, oqsil, karbonsuv va
qand moddalari, mineral tuz va organik rasioniga bunday mahsulotlarni kiritish
muhim ahamiyatga ega.
Konservalash jaryoni fizik, mikrobilogik va kimyoviy usullarda olib boriladi.
Fizik usullarning o'zi besh xil:
1. Yuqori harorat (issiq)da qizdirib sterillash (turli mikroorganizmlarni
zararsizlan tirish). Bu sanoat miqyosida olib boriladi.
2. Yuqori me'yordagi qand va tuz bilan qayta ishlab, yuqori bosim ostida
quritish.
3. Nisbatan past haroratda muzlatish.
4. Nurlar bilan ta'sir etish.
5. Har xil filtrlar vositasida tozalash.
Mikrobiologik usul bilan konservalash jarayoni odatda mahsulotlarda, sut
kislotasi va spirt (alkogol) moddalari to'planishiga asoslangan. Kvasheniye,
tuzlash, vino tayyorlash va boshqalar shular jumlasiga kiradi.
Konservalashda ko'pincha kimyoviy usuldan ya'ni antiseptik moddalar bilan
ishlov berishdan foydalaniladi. Buning uchun mahsulotlar sifat sorbin va benzoy
kislotlari bilan ishlov berilib, ular tarkibidagi turli mikroblar bartaraf etiladi. Lekin
mahsulotlarda tabiiy holda boradigan bir qator biokimyoviy jarayonlar davom
etaveradi.

---

---

Har qanday yuqori haroratda ham ta'kidlash kerakki, mahsulotlardagi tirik

to'qima (hujayra)larda hayotiy jarayonlar to'xtamaydi. Juda yuqori haroratda
biologik to'qima protoplazmasi quyuqlashadi, fermentlar faoliyati sustlashadi,
hujayra shirasi boshqa komponentlar bilan aralashadi va xakazo. Natijada,
mahsulotlarning kimyoviy tarkibi o'zgaradi, xususan, gidrolitik jarayonlar
oqibatida moddlarning oksidlanishi mumkin. Bunda mahsulot rangi, mazzasi, hidi
o'zgaradi. Masalan, mevalar va sabzavotlar tarkibidagi S darmondorisi hamda
protopektin va gemisellyulozaning kislorod ta'sirida kimyoviy parchalanishi
kuzatiladi. Mevalar yorilib ketishi ham mumkin. Mahsulotlar tarkibida bo'ladigan
(oz bo'lsada) ayniqsa, fenol moddalari oksidlanishi tufayli meva sharbatining rangi
o'zgaradi.
Xozirgi zamon konservalash texnologiyasi mevalar tarkibidagi muhim
darmondorilarni saqlab qolish maqsadida amalga oshiriladi. Buning uchun
foydalaniladigan turli xil qurilma va texnik vositalar ishlab chiqarilgan va
zanglamaydigan po'latdan yaratiladi. Shu bilan birgalikda, dastgoxlarning
germetik ishlanishi, ya'ni kislorod gazi kirishini minimallashtirish yoki butunlay
kiritmaslikka ham ahamiyat beriladi.
Konservalash jar