O‘ zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti maktabgacha va boshlang’ich ta’lim fakulteti
Download 322.54 Kb. Pdf ko'rish
|
2. она тили ва болалар адабиёти ишчи ўқув дастури
- Bu sahifa navigatsiya:
- TUZUVCHILAR
- TAQRIZCHILAR
- II.O‘quv fanining maqsad va vazifalari
- 1.2.Fan bo’yicha talabalarning bilimi,ko’nikma va malakalariga qo’yiladigan talablar Ona tili va adabiyoti fanini o‘zlashtirish jarayonida Bakalavr
- 1.3. Fanning o‘quv rejadagi boshqa fanlar bilan o‘zaro bo g‘liqligi, uslubiy jihatdan uzviyligi va ketma-ketligi
- Jami:106 14 12 10 70
- Jami 14 Ona tili fanidan amaliy mashg‘ulotlar
- Jami 12
O‘ ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI MAKTABGACHA VA BOSHLANG’ICH TA’LIM FAKULTETI MAKTABGACHA TA’LIM KAFEDRASI
"Tasdiqlandi"
o‘quv ishlari prorektori _________ v.v.b M.Y.Ergashov
Ro‘yxatga olindi №________________ 2019-y. «___»_________
Bilim sohasi: Ta’lim sohasi: Ta’lim yo‘nalishi: 100000 – 110000 – 5111800 –
Gumanitar P еdagogika Maktabagcha ta’lim
I kurs talabalari uchun ona tili va bolalar adabiyoti fanidan ISHCHI O‘QUV DASTURI Buxoro – 2019 2
lshchi dastur O‘zR OO‘MTVning 2018-yil BD-5111800-3.05 raqamli
TUZUVCHILAR: © S. S. Avezov ‒ Maktabgacha ta’lim kafedrasi f.f.n.,dotsent. M.B.Sharipova ‒ Maktabgacha ta’lim kafedrasi o’qituvchisi
Sh.Sh.Nizomova‒ Maktabgacha ta’lim kafedrasi o’qituvchisi N.N.Hamro yeva‒ Maktabgacha ta’lim kafedrasi o’qituvchisi Ona tili va bolalar adabiyoti fanidan ishchi dastur. B.: BuxDU, 2019- y. 36 bet
TAQRIZCHILAR: B.S.Jamilova – boshlang`ich ta’lim asoslari kafedrasi o‘qituvchisi, fil. fan. nomz. M. Abuzalova – o‘zbek filologiyasi kafedrasi dotsenti, fil. fan. nomz.
Ishchi o‘quv dasturi boshlang‘ich va maktabgacha ta’lim uslubiyoti kafedrasi maj- lisida muhokama qilinib, foydalanishshga tavsiya etilgan. (Kafedra majlisining 1- sonli bayonnomasi 2019-yil _ - avgust) Kafedra mudiri p. f. n., dot. G.Q.Hasanova 3
1.1. Fanning maqsad va vazifalari
Ona tili va adbiyot fani pedagogika universiteti va institutlaming boshlang‘ich ta’lim va sport, tarbiyaviy ish ta’lim yo‘nalishi o‘quv rejasiga kiritilgan bo‘lib, uni mutaxassislik o‘quv predmeti sifatida bosqichma-bosqich tizim asosida o‘qitish ko‘zda tutilgan.
tilshunoslik fani haqida qisqacha ma’lumot,o ‘zbek tili leksikologiyasi, frazeologiyasi, leksikografiyasi, hozirgi o‘zbek adabiy tilining lug‘at tarkibi, fonetik tizimi, grafikasi, orfografiyasi, orfoepiyasi, grammatik qurilishi, morfologiyasi, sintaksisi, punktuatsiyasi, o‘zbek tili usiublari, bolalar adbiyoti va bolalar folklori, maktabgacha, maktab va katta yoshdagi bolalar kitobxonligining o'ziga xos xususiyatlari, o‘zbek va jahon bolalar adabiyoti haqidagi ma’lumotlarni qamrab olgan.
Fanning asosiy maqsadi - boiajak maxsus maktab o'qituvchilariga ona tilining fonetik xususiyatlari, talaffuz me’yorlari, lug‘at (leksik) boyligi, imlo qoidalari va grammatik qurilishi yuzasidan nazariy bilim berish, bolalar adabiyoti va bolalar folklori, o‘zbek va jahon bolalar adabiyoti haqaida ma’lumot berish, talabalaming og'zaki va yozma nutqini o‘stirish va savodxonligini oshirish, takomillashtirish yuzasidan amaliy malaka hosil qilishdir. Fanning vazifasi -ona tilining barcha bo'limlari )yuzasidan talabalarga nazariy bilimlar berish va amaliyotda qo'llashga o'rgatish, ona tilining davlat tili maqomini olishi hamda “Ta’lim to‘g ‘risida”gi qonun materiallariga tayanish bilan bog‘liq bo‘lgan o‘zgartishlami yetkazish, o‘zbek va jahon bolalar adabiyotining rivojlanish davrlarini tahlil qilish, jahon va o‘zbek bolalar adabiyoti namoyandalarining ijodini o‘rganish, o ‘zbek va jahon bolalar folklori namunalarini o‘rganish, maktabgacha, maktab va kata maktab yoshidagi bolalar kitobxonligining o‘ziga xos xususiyatlarini tahlil qilish.
- ona tili va uning jamiyatda tutgan o‘mi; - ona tilining o‘rganilish darajasi; - tilshunoslik fanining boshqa fanlar tizimidagi o‘mi; -tilning paydo bo‘lishi haqidagi nazariyalar; - tillaming taraqqiyoti; - dunyo tillarining geneologik va morfologik tasnifi; -tilshunoslikning sohalari: etimologiya, pragmatika, lingvopoetika, semasiologiya, matn lingvistikasi; - fonetika va fonologiya; - ona tilining unli va undosh tovushlar tizimi va ulaming tasniflanishi; - nutqning fonetik bo'linishi; - urg‘u va uning turlari; - fonetik hodisalar; - ona tili yozuvi tarixi va taraqqiyoti; - imlo qoidalari; -talaffuz me’yorlari; - so‘z ma’nolari va ularning o‘zgarishi; - so‘zlarning shakl va m a’no munosabatlariga ko‘ra turlari; - ona tili lug‘ at tarkibining ma’no jihatdan tavsiflanishi; - Iug‘at tarkibidagi so‘zlarning kelib chiqishi jihatidan tavsiflanishi; - lug‘at tarkibining ijtimoiy guruhlar tomonidan qoMlanishi jihatidan tavsiflanishi; - lug‘at tarkibining faolligi yoki nofaolligi jihatidan tavsiflanishi; - lug*at tarkibining hissiy-ta’siriy bo‘yoqdorligi jihatidan tavsiflanishi; - lug‘at tarkibidagi ajralmas birikmalar - frazeologik birikmalami ma’no va tarkib
4
jihatdan tavsiflanishi; - leksikografiya, Iug‘atlar va ulaming turlari; - morfemika, morfema va uning turlari; - so‘z yasalish usullari; - so‘zlarning tuzilish jihatdan turlari; - so‘zlami turkumlarga ajratish tamoyillari; - grammatik ma’no va grammatik shakl, ulaming ifodalanish vositalari hamda usullari; - grammatik ma’noning lisoniy va pragmatik omillar vositasida ifodalanishi; - grammatik kategoriya va uni hosil qilish vositalari; - otning ta’rifi va leksik-grammatik xususiyatlari - atoqli otlaming turlari; - turdosh otlarning turlari; - otlardagi son kategoriyasi; - otlarning aloqa-munosabat kategoriyalari; -otlarningnokategorial shakllari; - otlaming yasalishi; - otlarning tuzilish jihatdan turlari; - sifatning ta’rifi va leksik-grammatik xususiyatlari; - sifatlaming ma’no jihatdan turlari; - sifatlardagi daraja kategoriyasi; - sifatlaming modal shakllari; - sifatlaming yasalishi; - sifatlaming tuzilish jihatdan turlari; - sonning ta’rifi va leksik-grammatik xususiyatlari; - sonlarning m a’no jihatdan turlari; - sonlarning hisob so'zlari bilan qo'llanishi; - sonlarning ishlatilish jihatdan turlari; - sonlarning tuzilish jihatdan turlari; - olmoshning ta ’rifi va grammatik xususiyatlari; - olmoshlaming ma’no jihatdan turlari; - olmoshlarning ishlatilish jihatiga ko'ra turlari; - olmoshlaming tuzilish jihatdan turlari; - fe’lning ta’rifi va leksik-grammatik xususiyatlari; - fe’llarning m a’no turlari; - bo‘lishli va bo‘lishsiz fe’llar; - o ‘timli va o ‘timsiz fe’llar; - fe ‘llaming nisbat kategoriyasi; - fe’llarning mayl kategoriyasi; fe’llaming zamon kategoriyasi; - fe’llaming shaxs-son kategoriyasi; - fe’llarning nokategorial shakllari; - fe’llarning vazifa shakllari: ravishdosh, sifatdosh va harakat nomi; - fe’llaming yasalishi; - fe’llaming tuzilish jihatdan turlari; - ravishning ta ’rifi va leksik-grammatik xususiyatlari; - ravishlaming ma’no turlari; - ravishlaming yasalishi; - ravishlaming tuzilish jihatdan turlari; - yordamchi so‘z turkumlarining ta ’rifi, turlari va grammatik xususiyatlari; - alohida olingan so‘z turkumlarining ta’rifi, turlari va leksik-grammatik xususiyatlari; - sintaksis va uning predmeti; 5
- sintaktik aloqa va sintaktik munosabatlar; - so‘z birikmasi sintaksisi; - gap sintaksisi; - gaplarning ifoda maqsadiga ko‘ra turlari; - gaplarning his-hayajon ifodalashiga ko‘ra turlari; - gaplarning tasdiq-inkor ifodalashiga ko‘ra turlari; - gaplaming tuzilish jihatdan turlari; - sodda gaplaming turlari; - murakkablashgan sodda gaplar; - qo‘shma gaplarning turlari; - matn sintaksisi; - ona tili ishorat qoidalari; - nutq uslublari va uslubiyat turlari; - bolalar adabiyoti fanining predmeti va vazifalari; - jahon bolalar adabiyotining tavsifi; - folklorning o ‘ziga xos xususiyatlari; - bolalar adabiyotining o‘ziga xos xususiyatlari -bolalar adabiyoti namoyandalarining hayoti va ijodi bilimga; - ona tilining strukturasi va sistemasini farqlay olish; - ona tili fonetik tizimi va grafikasini ta ’riflay olish; - ona tili lug‘at tarkibini tahhl qila olish; - ona tili frazeologiyasi va leksikografiyasiga ta’rif bera olish; - ona tili morfemik tizimini tahlil qilish; - ona tili so‘z yasalish tizimini tahlil qilish; - ona tili so‘zturkumlari tizimini tahlil qilish; - ona tili sintaktik qurilishini farqlay olish; - ona tili talaffuz, imlo va ishorat qoidalarini bayon qilish; - bolalar adabiyoti fanining maqsad va vazifalarini farqlay olish; - maktabgacha, maktab, o‘rta va katta yoshdagi bolalar kitobxonligining o‘ziga xos - xususiyatlarini farqlay olish; - bolalar folklori haqda hikoya qilish; - o‘zbek va jahon bolalar adabiyoti durdonalari haqida hikoya qilish ko‘nikma; - ona tilining o‘rganilish darajasini bayon qila olish; - tilning ijtimoiy mohiyatini tushuntira bilish; - tilning paydo bo‘lishi haqidagi nazariyalami bayon qila bilish; - ona tilining tovush tizimini tahlil qila olish; - ona tili imlo va ishorat qoidalarini bayon qila bilish; - ona tili lug‘at boyligining o‘ziga xos tomonlarini bayon qila olish; - ona tili frazeologiyasi va leksikografiyasi haqida ma’lumot bera olish; - ona tili morfem va so‘z yasalish tizimi haqida ma’lumot bera olish; - ona tili grammatik qurilishini tahlil qila bilish; - bolalar adabiyoti fanining maqsad hamda vazifalarini bayon qila olish; - turli yoshdagi bolalar kitobxonligi haqida ma’lumot bera olish; - bolalar folklori namunalari haqida ma’lumot bera olish; - jahon va o‘zbek bolalar adabiyoti namunalarining o‘ziga xos tomonlarini tushuntira - bilish malakasiiga ega bo'lishi kerak.
6
Ona tili va adabiyot fanini chuqur o‘rganish uchun falsafa, tarix, etnografiya, adabiyotshunoslik fanlaridan xabardor bo‘lish talab etiladi. Tilning rivojlanish tarixi millat tarixi bilan chambarchas bo g‘liqdir. Jamiyat, xalq tarixida yuz bergan o‘zgarishlar tilning lug‘at boyligida aks etadi, badiiy adabiyotda o‘z ifodasini topadi. Badiiy adabiyot adabiy tilni yangiliklar bilan boyitish uchun juda katta ahamiyatga egadir, shuning uchun talabalarni til muammolarini hal qilishda badiiy adabiyotga tayanishga o‘rgatish lozim. 1.4. Fanning ta`limdagi o‘rni Ona tili va adabiyot fanining amaliy ahamiyati quyidagilar bilan xarakterlanadi: - har bir inson, ayniqsa, ziyoli inson o‘z ona tilisining imkoniyatlaridan mumkin qadar unumli foydalana bilishi kerak; - ona tili har bir millatni millat sifatida farqlantiradigan, shakllantiradigan buyuk ne’mat ekanligini tushunishimiz kerak; - ona tili fani milliy til va uning tarkibiga kiruvchi adabiy tilning an’anaviy vazifalaridan tashqari, komputer lingvistikasining keng imkoniyatlarini hayotga tatbiq etishda katta rol o‘ynaydi; - bolalar adabiyoti ming yillar davomida dunyo xalqlari tomonidan yaratilagan so‘z san’ati durdonalari bilan o‘quvchilarni tanishtiradi; - o‘zbek milliy bolalar yozuvchilarining ijod namunalaridan bahramand qilish uchun xizmat qiladi.
Ona tili va adabiyoti fanini puxta o‘rgatish maqsadida o‘qituvchning dars jarayonida slaydlar, proyektor kabi zamonavaiy texnologik vositalardan mohirona foydalanishi maqsadga muvofiqdir. Texnik vositalar talabalarga o‘qitilayotgan fanning mohiyatini chuqur anglashga imkon beradi, mashg‘ulotning qiziqarliroq bo‘lishiga, o‘tilgan mavzuni eslab qolishga, vaqtni tejab qolishga yordam beradi. 1.2. Fanga ajratilgan o‘quv soatlarining o‘quv turlari bo‘yicha taqsimoti 1-kursda fanni o‘rganish uchun 222 soat ajratilgan bo‘lib, shundan 106 soati 1-semestrga, 108 soati 2-semestrga belgilangan. 1-semestrdagi soatlar fanning ona tili qismi uchun, 2-semestrdagi soatlar adabiyot qismi uchun mo‘ljallangan. Ona tili soatlari 36 soat auditoriya mashg‘ulotlariga va 70 soat mustaqil ta’limga bo‘linadi. Fanning ona tili qismi uchun auditoriya mashg‘ulotlari taqsimoti: 14 soat ma’ruza, 12 soat amaliy mashg‘ulot, 10 soat seminar mashg’ulotiga bo’linadi. Adabiyot fani soatlari 36 soat auditoriya mashg‘ulotlariga va 72 soat mustaqil ta’limga bo‘linadi. Fanning adabiyot qismi uchun auditoriya mashg‘ulotlari taqsimoti:14 soat ma’ruza, 12 soat amaliy mashg‘ulot, 10 soat seminar mashg’ulotiga bo’linadi.
T/r Mavzu nomi Auditoriya soatlari Ma’ruza
Amali y Semin ar Musta
qil ta’lim
1. Tilshunoslik va til haqida umumiy ma’lumot 2 2
10 2.
Fonetikaga kirish 2 2 2 10
7
3. O‘zbek adabiy tilining talaffuz me’yorlari. O‘zbek grafikasi haqida ma’lumot 2 2
10 4.
O‘zbek orfografiyasining asosiy tamoillari va qoidalari 2 2 2 10
5. Leksikologiyaning predmeti va vazifalari. Frazeologiya 2 2
10 6.
Morfemika va so’z yasalishi. 2 2 2 10
7. Gramatika.Punkuatsiya. Uslubiyat 2 2
Jami:106 14 12 10 70 Fanning ma’ruza, amaliy mashg‘ulot va mustaqil ta’lim mavzulrining soatlar bo‘yicha taqsimoti 2-semestr (adabiyot) T/r
Mavzu nomi Auditoriya soatlari Musta
qil ta’lim
Ma’ruza Ama
liy Seminar
1. Adabiyot (bolalar adabiyoti) fanining maqsad va vazifalari. Bolalar kitobxonligi haqida. Zamonaviy bolalar kitobxonligining adresliligi. Bolalar adabiyoti va bolalar folklorining mumtoz adabiyot namunalari bilan bog‘liqligi. 2 2
2 10 2. Alisher Navoiy va Gulxaniy ijodi. Alisher Navoiyning “Xamsa” turkumiga kiruvchi dostonlarida ilgari surilgan ta’lim-tarbiyaga oid g‘oyalar. 2 2
3. A.Avloniy va Hamzaning pedagogik faoliyati. G’.G’ulom va Q.Muhammadiy she’rlarida petik obrazning ahamiyati 2 2
10 4.
O’zbek bolalar adabiyoti namunalari tahlili(Z.Diyor, Sh.Sa’dulla, S.Jo’ra, H.Nazir, P.Mo’min, Q.Hikmat,X.To’xtaboyevlar ijodi misolida) 2 2 2 10
5. Hayotga munosabat va Vatan madhi(M.A’zam, T.Adashboyev ijodi misolida) 2 2 2 10
6. Ertak- dostonlarda ilgari surilgan g’oyalar (Qambar Ota, A.Obidjon,H.Imonberdiyev,A.Akbar ijodi misolida) Muhammad Ali-tarixiy romanlar muallifi
2
2 2 10 7. Chet el bolalr adabiyotinjing umumiy tahlili(Sh.Perro, Aka-uka Grimmlar, X.K.Andersen, A.S.Pushkin, N.A.Nekrasov, K.I.Chukovskiy,S.Ya.Marshak) 2 2
12 8
1.4. Fannig o‘qitishning taqvimiy rejasi 1. Ona tili fanidan ma’ruza mashg‘ulotlari T/r
Mavzu nomi
Ma’ruza
1. Tilshunoslik va til haqida umumiy ma’lumot 2
2.
Fonetikaga kirish 2
3. O‘zbek adabiy tilining talaffuz me’yorlari. O‘zbek grafikasi haqida ma’lumot 2
4.
O‘zbek orfografiyasining asosiy tamoillari va qoidalari 2
5. Leksikologiyaning predmeti va vazifalari 2
6. Frazeologiya 2
7. Lug‘atchilik. Lug‘at va uning turlari 2
Jami 14 Ona tili fanidan amaliy mashg‘ulotlar T/r
Mavzu nomi A jr
an
so at lar
Bo‘lim, kurs, guruh, sana
1 Tilshunoslik va til haqida umumiy ma’lumot Fonetikaga kirish 2
2 O‘zbek adabiy tilining talaffuz me’yorlari. O‘zbek grafikasi haqida ma’lumot 2
3 O‘zbek orfografiyasining asosiy tamoillari va qoidalari 2
4 Leksikologiyaning predmeti va vazifalari. Frazeologiya 2
5 Morfemika va so’z yasalishi. 2
6 Gramatika.Punkuatsiya. Uslubiyat 2
Jami 12
14 14 10 72 9
Ona tili fanidan seminar mashg‘ulotlar T/r
Mavzu nomi A jr
an
so at lar
Bo‘lim, kurs, guruh, sana
1 Tilshunoslik va til haqida umumiy ma’lumot 2
2 Fonetikaga kirish 2
3 O‘zbek adabiy tilining talaffuz me’yorlari. O‘zbek grafikasi haqida ma’lumot.O‘zbek orfografiyasining asosiy tamoillari va qoidalari 2
4 Leksikologiya. Frazeologiya 2
5 Morfemika va so’z yasalishi. Gramatika.Punkuatsiya. Uslubiyat 2
Download 322.54 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling