Очик иктисодиёт шароитида макроиктисодий сиёсат


Download 121 Kb.
bet1/7
Sana19.06.2023
Hajmi121 Kb.
#1621619
  1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
1406032743 57623


Очик иктисодиёт шароитида макроиктисодий сиёсат. катъий валюта курси шароитидаги баркарорлаштириш сиёсати
Режа:


1. Катъий белгиланган валюта курсида ички ва ташки баланс.
2. Капиталнинг юкори харакатчанлиги (мобиллиги) холати.
Солик-бюджет сиёсати.
3. Капиталнинг мукаммал харакатланганлиги холатида фискал ва монетар сиёсат утказиш.


катъий белгиланган валюта курсида ички ва ташки баланс.
А)Капиталнинг куйи харакатчанлиги (мобиллиги) холатида
солик-бюджет сиёсати утказиш.
Маблағларнинг халкаро харакатлилиги макроиктисодий сиёсатга катта таъсир курсатади. Масалан, саноати ривожланган мамлакатларнинг узаро алокадорлигига 80-йиллардаги энг жиддий узгаришлар - АкШ савдо балансида катта камоматнинг вужудга келиши савдо сиёсати ёки ракобат кучайишида узгаришига асосланган эмасди. Бунинг асосида АкШга кириб келаётган ташки капитал ётади. Уз навбатида капитал окимининг сезиларли даражада купайиши Вашингтонда утказилган пул-кредит ва бюджет солик сиёсати томонидан чакарилган эди.
Капиталарнинг халкаро окимига куплаб омиллар таъсир килади. Уларнинг энг мухими булиб даромад хисобланади, уни турли мамлакатлар узларининг активларига таъминлайдилар. Биз содда ёндашувдан фойдаланамиз ва мамлакатда барча активларга (пулдан ташкари) булган даромад ставкаси тахминан бир хил ва шунинг учун ягона номинал фоиз ставкаси деб курсатишни тахмин киламиз. Бошкача айтганда, биз миллий ва жахон фоиз ставкаси орасидаги фарк, капиталнинг кириб келиши ёки чикиб кетишини аникловчи ягона омил деб тахмин киламиз.
Аввало, биз катъий белгиланган валюта курси режимини, кейин эса сузиб юрувчи валюта курсини куриб чикамиз. Хар бир боскичда макроиктисодий сиёсатнинг тахлили нафакат капитал мобиллигини (К0) маълум даражада мавжудлиги сиёсатга кандай таъсир курсатиши билан эмас, балки мобилликнинг турли даражалари- куйи, юкори ва такомиллашган капиталнинг халкаро харакатлилиги билан боғлик булади.
Бизнинг тахлилда иктисодиётнинг ахволи IS-LM эгри чизиғи кесишувига хар доим мос келади деган тахминдан чикиб кетамиз, яъни пул ва товар бозорларида хар доим мувозанат мавжуддир (ички мувозанат холати). Товарларга булган талаб ишлаб чикарилган товарлар тахминига тенг, пулга булган талаб эса пуллар тахминига тенгдир. Лекин иктисодиётда ташки мувозанатни назорат килиш шарт эмас. Агар тулов баланси сальдоси нолга тенг булмаса IS-LM эгри чизиклари кесишган нуктаси ВР графикдан ташкарида жойлашади. Бирок, соддалаштириш учун биз иктисодиётда бошланғич холат тулов баланси сальдоси нолга тенг булган нуктага мос келади, шунинг учун уччала эгри чизиклар хам бир нуктада кесишади деб тахмин киламиз.
IS-LM-ВР модели биринчидан бюджет-солик, иккинчидан пул-кредит сиёсатини тахлил килишда фойдаланилади.
Капитални паст мобилли булган иктисодиётда давлат харажатларининг ошиши мисолини куриб чикамиз.
IS эгри чизиғи IS 2 холатидан унгга жойлаштирилади, ички мувозанат нуктаси А нуктадан В нуктага кучирилади. Y даромад Y 2 даражасигача усади ва шартномани амалга ошириш учун керак булган пулларга булган талаб фоиз ставкасини I2 гача юкорига итаради.

I BP LM2 LM1
I3 C
I2 IS2

I1 IS1


Y1 Y3 Y2 Y














10-расм



Капиталнинг халкаро харакатлиги йук булган шароитда давлат харажатларнинг усиши ташки балансга факат импортнинг усиши оркали ва савдо тулов баланси дефицити пайдо булиши оркали таъсир курсатган буларди.
Бирок хозир биз капитал харакатини хисобини куриб чикишни хам маъкул билдик. Нисбатан юкори фоиз ставкалари тулов баланси умумий холатга ижобий таъсир курсатадиган капитални мамлакатга жалб килади. Бошка тарафдан даромаднинг юкорирок даражаси импортнинг ошишига ва савдо балансини ёмонлашувига олиб келади хамда тулов балансига салбий таъсир курсатади. кайси омил тулов балансига кучлирок таъсир курсатади, фоиз ставкасининг усишими ёки даромадларнинг купайишими? Бу капиталнинг мобиллик даражасига боғликдир. Берилган холда, капитал окими фоиз ставкасидаги узгаришларга унчалик боғлик булмаса, капитал харакати хисобининг холатини яхшиланиши сезиларли булмайди ва тулов балансининг умумий танкислиги сакланиб колади. Ушбу холат 1-расмда курсатилган. Ижобий кияликка эга булган ВР эгри чизиғи LM эгри чизиғига караганда, кескин, яъни капиталнинг харакатлигига паст. Ушбу холатда IS ва LM чизикларнинг янги кесиши нуктаси В унг тарафида жойлашган ёки ВР графикдан пастрокда. Унг тарафдан исталган нукта ёки ВРдан паст булган нукталар тулов балансининг дефицитини курсатади ёки даромад даражаси ва шу билан бирга импорт тулов балансининг мувозанати учун жуда хам юкори ёки фоиз ставкаси ва шу билан бирга капитал окими жуда хам паст. Шундай танкисликка килиб 1-расмдаги бюджет экспонцияси тулов балансининг дефицитлигига олиб келади, бирок капитал окими савдо балансидаги дефицитни кисман коплаб туради.
Бюджет-солик экспонцияси тулов балансини танкислигига олиб келса, валюта курси пасайишга интилади. катъий белгиланган валюта курсини ушлаб туриш зарурияти Марказий банкни валюта бозорига аралашишига мажбур килади ва бу билан пул массасини камайтиради. Пул массасини кискариши LM эгри чизиғини чапга суради ва фоиз ставкаси усади. IS2 эгри чизиғи буйича юкорига силжиш эса харажатларнинг кискаришини, фоиз ставкаси узгаришига таъсир киладиган харажатлар кискаришини билдиради. Харажатлар кискариши билан импорт камаяди ва савдо балансидаги холат яхшиланади. Ушбу жараён иктисодиётда тулов баланси (С нукта) сальдоси нолга тенг бумагунча давом этаверади. Шундагина биз ички ва ташки мувозанатга эришамиз.
Шундай килиб, катъий белгиланган валюта курси шароитида маълум микдорда рағбатлантирилаётган бюджет-солик сиёсати мажбуран кискартирилаётган пул массаси билан мукофатлантирилади ва муомалага чикариш даражаси сезиларсиз даражада купайтирилади (Y11 дан Y13 гача). Даромад С нуктада бюджет-солик экспонциясига караганда юкори булишига карамасдан, умумий тулов баланси сальдоси нолга тенг, юкорирок булган фоиз ставкаси юкори даражада даромадни жалб киладиган, катта хажмда импортни молиялаштириш учун етарли булган капитални жалб килади.



Download 121 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling