Oddiy va murakkab moddalar

“DONIYOR QO’SHAQOV” Tayyorlov kursi

I.1 ATOM –MOLEKULYAR TA’LIMOT

ODDIY VA MURAKKAB MODDALAR

1. Keltirilgan moddalar ichidan oddiy moddalarni toping.

1.fullerin 2.fosfin 3.kalsiy fosfid

4.olmos 5.fosfat kislota 6.ozon

A)1,4,6 B)2,4,6 C) 1,2,5 D)2,3,5
2. Oddiy moddalar qatorini ko'rsating;

1)ammiak, metan, gematit;

2)suv, fosfin, sovun;

3)ozon,xlor, qaldiroq gaz, vodorod peroksid;

4)bronza, oq fosfor, marganets;

5) kaliy,magniy

A) 2,4 B) 4,3 C) 1,2 D) 4,5
3. Faqat metall elementlardan tashkil topgan qatorni aniqlang.

A)azot, oltintugurt, bor, fosfor.

B)rubidiy, strontsiy, xlor, titan.

C)azot, uglerod, kalsiy, kremniy.

D)berilliy, alyuminiy, kobalt, rux.
4. Faqat metalmas elementlardan tashqil topgan qatorni aniqlang.

A)azot, oltingugurt, bor, fosfor.

B)rubidiy, strontsiy, kobalt, titan.

C)azot, berilliy, kalsiy, kremniy.

D)vodorod, kaliy, uglerod, magniy.
5. 2 ta murakkab va 2 ta oddiy moddalardan iborat qatorini ko'rsating.

A)is gazi, ozon, kislorod, fosfin

B)selitra, etan, benzol, atseton

C)metan, oltingugurt, kislorod, xlor

D)fosfor, oltin, kumush, pirit
6. Molekulasi uchta atomga ega bo'lgan

moddani toping.

1.magniy gipoxlorit; Mg(ClO)₂

2.natriy gipoxlorit; NaClO

3.natriy xlorat; NaClO3

4.kalsiy perxlorat;Ca(ClO₄ )₂

5.perxlorat kislota; HClO₄

6.vodorod sulfide;H₂S

A) 1,3 B) 3,6 C) 1,5 D) 2,6
7. Murakkab moddalarni tanlang.

1)muz; 2)temir; 3)bo'r; 4)azot; 5)ozon; 6)fosfin 7)karbin; 8)olmos; 9)quruq muz 10)bertole tuzi;

A)2,4,5,8,10 B)1,3,6,8,10

C) 2,4,5,7,8 D)1,3,6,9,10

8. Molekulasi beshta atomga ega bo'lgan moddalarni toping.

1)magniy gipoxlorit;

2)natriy gipoxlorit;

3)natriy xlorat;

4)kalsiy perxlorat;

5)perxlorat kislota;

6)vodorod sulfid

A) 2,4 B) 2,3 C) 1,3 D) 3,5

9. Murakkab moddalar qatorini ko'rsating

1)karbin; 2)atsetilen; 3)grafit; 4)kalsiy karbid; 5)olmos.

A) 2,4 B) 2,3 C) 1,3 D) 3,4
10. 1 ta murakkab va 3 ta oddiy moddalar qatorini ko'rsating.

A)is gazi, ozon, kislorod, fosfin.

B)selitra, etan, benzol, atseton.

C)metan, oltingugurt, kislorod, xlor.

D)fosfin, oltin, kumush, pirit.
11. Murakkab moddalar qatorini ko'rsating.

1)ammiak, metan, gematit;

2)suv, fosfin, sovun;

3)ozon,xlor, qaldiroq gaz, vodorod peroksid;

4)bronza, oq fosfor, marganets;

5) malaxit, oxaktosh, kaliy,magniy

A) 2,4 B) 4,3 C) 1,2 D) 2,5
12. Oddiy moddalarni tanlang.

1)muz; 2)temir; 3)bo'r; 4) azot; 5)ozon; 6)fosfin; 7)karbin; 8)olmos; 9)quruq muz 10)bertole tuzi;

A) 2,4,5,7,8 B) 1,3,6,8,10

C) 2,4,3,7,8 D) 1,3,6,9,10

13. Quyidagi birikmalardagi to‘rt valentli elementlarni ko‘rsating.

1) Al₂(SO₄)₃; 2) Na2SO3; 3) H2CrO4;

4) HClO4; 5) H2SiO3; 6) C2H6;

A)oltingugurt, kremniy, uglerod

B)xrom, oltingugurt, uglerod

C)xrom, xlor, uglerod

D)xlor, kremniy, xrom
14. Oddiy moddalar uni tashqil qilgan element nomi bilan ataladigan suyuq moddani toping.

1)azot; 2) simob; 3) yod; 4) brom.

A) 2,4 B) 2 C) 2,3.4 D) 4

15. Oddiy moddalarni ko'rsating.

1)ozon 2) suv 3) olmos 4) silan 5)grafit 6)karbid 7)oq fosfor 8)qizil fosfor 9)fosfin

A) 1,3,5,7,8 B) 1,3,6,8, C) 2,4,3,7,8 D)1,3,6,9,

16. Qaysi kimyoviy tushuncha “tarkibiy qism”degan ma’noni anglatadi?

A) Atom B) Molekula C) Proton D) Element

17. Murakkab moddalarni ko'rsating.

1)ozon 2) suv 3) olmos 4)silan 5) grafit 6)karbid 7)oq fosfor 8) qizil fosfor 9)fosfin

A) 1,3,5,7,8 B) 1,3,6,8, C) 2,4,6,9 D) 1,3,6,9,
18. Oddiy modda(lar)uni tashqil qilgan element nomi bilan ataladigan gaz modda(ni toping. 1)azot; 2)simob; 3)yod; 4)brom.

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

19. Tabiatda uchraydigan kimyoviy toza moddalarni belgilang.

A)bronza B) tabiiy gaz C) havo D) olmos

20. Keltirilgan moddalar ichidan murakkablarni toping.

1)oq fosfor 2) fosfin 3) kalsiy fosfid

4)qizil fosfor 5)fosfat kislota 6)qora fosfor

A) 1,4,6 B) 2,4,6 C) 2,3,5 D) 1,2,5

21. Quyidagi qatorlardan qaysi birida oddiy

moddalar berilgan?

A)kislorod, vodorod, temir xlorid

B)mis oksid, azot, suv

C)xlor, magniy, kaliy

D)fosfor oksid, vodorod xlorid, oltingugurt

22. Keltirilgan moddalar ichidan oddiylarini toping.

1)oq fosfor 2) fosfin 3) kalsiy fosfid 4)qizil fosfor 5)fosfat kislota 6)qora fosfor

A)1,4,6 B)2,4,6 C) 2,3,5 D)1,2,5
23. Keltirilgan moddalar ichidan murakkablarni toping.

1)oq fosfor 2)silan 3)kalsiy fosfid 4)qizil fosfor 5) arsin 6)qora fosfor

A) 1,4,6 B) 2,4,6 C) 2,3,5 D) 1,2,5
24. Keltirilgan moddalar ichidan murakkablarni toping.

1)oq fosfor 2) oxaktosh 3)oxak 4)qizil fosfor 5) gips 6)qora fosfor

A) 1,4,6 B) 2,4,6 C) 2,3,5 D) 1,2,5

25. Quyidagi qatorlardan qaysi birida murakkab moddalar berilgan?

A)kislorod, vodorod, temir(II)xlorid

B)mis(I)oksid, azot, suv

C)xlor, magniy, kaliy

D)fosfor(III)oksid, vodorod xlorid, fosfin

26. Quyidagi qatorlardan qaysi birida oddiy moddalar berilgan?

A)kislorod, vodorod, temir xlorid

B)mis oksid, azot, suv

C)xlor, magniy, kaliy

D)fosfor oksid, vodorod xlorid, oltingugurt
27. Quyidagi qatorlardan qaysi birida oddiy moddalar berilgan?

A)kislorod, vodorod, temir xlorid

B)mis, azot, qaldiroq gaz

C)og‘ir suv, magniy, kaliy

D)fosfor oksid, vodorod xlorid, oltingugurt
28. Quyidagi qatorlardan qaysi birida oddiy moddalar berilgan?

A)kislorod, vodorod, temir xlorid

B)mis oksid, azot, suv

C)fullerin, magniy, qalay

D)fosfor oksid, vodorod xlorid, oltingugurt
29. Molekulyar og‘irliklari yig‘indisi eng katta bo'lgan moddalar qatorini ko'rsating.

A)ammiak, azot oksid, vodorod

B)suv, metan, azot oksid

C)azot(II)oksid, suv, azot oksid

D)suv, ammiak, metan
30. Quyidagi moddalarning har biridan 1 mol miqdorda olinganda, qaysi moddaning

massasi eng og‘ir bo‘ladi?

A)glyukoza B)osh tuzi

C)bertole tuzi D)saxaroza

31. Faqat kimyoviy elementlar keltirilgan qatorni aniqlang.

A)ozon, karbin, olmos, vodorod

B)havo, ozon, grafit, uglerod

C)temir, mis, qo‘rg‘oshin, azot

D)azot, ozon, vodorod, fullerin
32. Quyidagi oddiy moddalarni tashkil qilgan atomlarning valenligi berilgan qatorni toping. 1) H₂ 2) Cl₂ 3) N₂ 4) O₂

A) I, I, III, II B) I, III, I, II

C) I, II, III, I D) II, I, I, III

33. Oddiy moddalar qatorini ko'rsating.

A)karborund, qalay, karbin, xlor

B)is gazi, qaldiroq gaz, olmos

C)oq va qizil fosfor, ozon

D)ammiak, vodorod sulfid

34. Oddiy moddalar qatorini ko'rsating.

A)xlorli oxak, xlorli suv, vodorod xlorid

B) ozon, grafit, qizil fosfor

C)suv, suyuq azot, suyuq vodorod

D)kristall yod, muz, fosfin
35. Zar Suvi nechta atomdan tuzilgan.

A) 13 B) 12 C)11 D)9

36. Zar Suvi necha xil atomdan tuzilgan.

A) 4 B) 11 C) 5 D) 6

37. Qaysi hollarda oddiy modda haqida gap

boradi?

1)suv tarkibida kislorod bor;

2)baliqlar suvda erigan kislorod bilan nafas oladi;

3)qum tarkibida kislorod bor;

4)sulfat kislota tarkibiga kislorod kiradi;

5)kislorod qaytaruvchi va oksidlovchi bo'lishi mumkin;

A) 1,2 B) 2,3 C) 3,4 D) 2,5

38. Atomlarga tegishli bo'lgan xossalarni ko'rsating?

A)yadro zaryadi, protonlar soni, tashqi qavat valent elektronlari, izotop, izobar, izaton, nisbiy atom massa, ionlanish energiyasi, atom radiusi.

B)zichlik, protonlar soni, tashqi qavat valent elektronlari, izotop, izobar, izaton, rang, ionlanish energiyasi, atom radiusi

C)molekulyar massa, protonlar soni, tashqi

qavat valent elektronlari, izotop, izobar,

izaton, kimyoviy aktivlik, ionlanish energiyasi, atom radiusi.

D)yadro zaryadi, protonlar soni, zichlik,

izobar, izaton, nisbiy atom massa, ionlanish

energiyasi
39. Aralashmalar berilgan qatorni toping.

A)havo, daryo suvi, sut, tuproq

B)havo, ariq suvi, olmos, oltin

C)grafit, okean suvi, neft, tabiiy gaz

D)karbin, olmos, neft, sut
40. Quyidagi qatorlardan qaysi biri oddiy moddalardan tuzilgan?

A)mis oksid, azot, suv.

B)kislorod, vodorod, temir xlorid

C)fosfor oksid, vodorod xlorid, oltingugurt.

D)vodorod, qaldiroq gaz, natriy.
41. Element tushinchasini anglatuvchi iborani toping.

1)yadrosining zaryadi bir xil bo'lgan atomlarning muayyan turi;

2)mustaqil bo'la oladigan elektroneytral zarrachalar;

3)yadrodagi protonlar soni bir xil bo'lgan atomlar to'plami;

4)kimyoviy bo'linmaydigan eng kichik zarracha.

A) 1,2 B) 1,3 C) 1,4 D) 2,3

42. Atom tushinchasini qaysi ta'rif to'laroq

talqin etadi?

A)muayyan moddaning kimyoviy xossasini

o'zida saqlab qoladigan eng kichik zarracha.

B)oddiy va murakkab moddalar molekulasi

tarkibiga kiruvchi kimyoviy elementning eng kichik zarrachasi.

C) har qanday atomning alohida turi.

D)musbat zaryadlangan yadro bilan bir yoki

bir necha elektronlardan tashqil topgan

elektroneytral zarracha.

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
43. Ikki xil atomlardan tashqil topgan birikmalarning tarkibi A_XB_Y formula bilan ifodalanadi, x va y quyidagilarning qaysi biri bilan bog‘liq?

A) A va B moddalarning atom massalari

B) A va B moddalarning nisbiy atom massalari

C) A va B atomlarning valentligi

D) A va B atomlardagi elektronlar soni
44. Oddiy moddalarni tanlang:

1)kripton 2) fosfin 3)etan 4) ozon 5) yod

A) 1,4,5 B) 2,3 C) 3 D) 4,2
45. Molekulasi 6 atomga ega moddalarni toping. 1)perxlorat kislota;HClO₄

2)magniy xlorid; MgCl₂

3)alyuminiy xlorid; AlCl₃

4)kalsiy nitrat ; Ca(NO₃)2

5)pirofosfat kislota ; H₄P₂O₇

6)permanganat kislota HMnO₄

A) 1,6 B) 2,4 C) 3,4 D) 2,5
46. Quyidagilardan qaysilari oddiy moddalar qatoriga kiradi?

1) glyukoza 2)olmos 3)karbin 4)silan 5) dolomit. 6) ozon 7) fosfin

A) 1,4,5 B) 2,4,6 C) 3,4 D) 2,3,6
47. Element tushunchasini birinchi bo‘lib kim fanga kiritgan?

A)Berselius B) Lamanosov

C)R.Boyl D) Dalton
48. Oddiy moddalarni tanlang.

1)muz 2)temir3)bug‘ 4)azot 5)ozon 6)silan

7) karbin 8)olmos 9)quruq muz 10)zar suvi

A)2,4,5,8,10 B)1,3,6,8,10

C) 2,4,5,7,8 D)1,3,6,9,10
49. Keltirilgan moddalar ichidan murakkablarini toping.

1)oq fosfor; 2)fosfin; 3) kalsiy fosfid; 4)qizil fosfor: 5)fosfat kislota; 6)qora fosfor

A)1,4,6 B) 2,4,6 C) 2,3,5 D)1,2,5
50. Faqat kimyoviy elementlar keltirilgan qatorni aniqlang.

A)ozon, kislorod; olmos; vodorod

B)olmos, ozon, grafit, uglerod

C)uglerod, kislorod, vodorod, azot

D)azot, ozon, vodorod, kislorod
51.Atom tushunchasini birinchi bo‘lib kim fanga kiritgan?

A)P.Gassendi B)Lamanosov

C)Levkip va Demokrit D) Dalton
52. Molekula tushunchasini birinchi bo‘lib kim fanga kiritgan?

A)P.Gassendi B) Lamanosov

C)Levkip va Demokrit D)Dalton
52. Faqat kimyoviy elementlar keltirilgan qatorni aniqlang.

A)olmos, ozon, grafit, uglerod

B)ozon, kislorod, olmos, vodorod

C)azot, ozon, vodorod, kislorod

D)uglerod, kislorod, vodorod, azot
53.Atom-molekular ta’limotni birinchibo‘lib kim fanga kiritgan?

A)P.Gassendi B) Lamanosov

C)Levkip va Demokrit D)Dalton

54. Element so‘zining ma‘nosi?

A)teng miqdor B)tarkibiy qism

C)bo‘linmas D)teng kuchli

55. 1813-Yil qaysi olim tomonidan kimyoviy

elementlarni lotincha nomlarining bosh

harflari yoki bosh harfiga yana bir harfini

qo‘shib belgilashni taklif qilingan?

A)Berselius B)Lamanosov

C)R.Boyl D) Dalton

56. Valentlik so‘zining ma‘nosi?

A)teng miqdor B) tarkibiy qism

C)bo‘linmas D)teng kuchli
57. Qaysi hollarda oddiy modda haqida gap

boradi?

1) suv tarkibida kislorod bor;

2) baliqlar suvda erigan kislorod bilan nafas oladi;

3) qum tarkibida kislorod bor;

4) sulfat kislota tarkibiga kislorod kiradi;

5) kislorod qaytaruvchi va oksidlovchi

bo‘lishi mumkin;

A) 1,2 B) 2,3 C) 3,4 D)2,5
58. Atomlarga tegishli bo‘lgan xossalarni ko‘rsating?

A) yadrozaryadi, protonlarsoni, tashki

qavat valent elektronlari, izotop, izobar, izaton, nisbiy atom massa, ionlanish energiyasi, atomradiusi.

B) zichlik, protonlarsoni, tashki qavat valent elektronlari, izotop, izobar, izaton, rang, ionlanishenergiyasi, atom radiusi

C) molekulyar massa, protonlar soni, tashki qavat valent elektronlari, izotop, izobar, izaton, kimyoviy aktivlik, ionlanish energiyasi, atom radiusi.

D) yadrozaryadi, protonlar soni, zichlik, izobar, izaton, nisbiy atom massa, ionlanish energiyasi

59. Quyidagilarning qaysilari kislorod

Molekulasi haqida so‘z boradi?

1) suvda kislorod mavjud;

2) baliq suvdagi kislorod bilan nafas oladi;

3) kislorod ko‘pchilik minerallar tarkibiga kiradi;

4) ko‘pchilik moddalar kisloroda yonadi;

5) kislorod ikkita atomdan iborat.

A) 1,2,3 B) 2,3,4 C) 2,4,5 D) 3,4,5

60. Kimyoviy elementga tegishli bo‘lgan xossalarni aniqlang.

1) atom massa

2) zichlik

3) electron qavat

4) rang

5) yadro zaryadi

6) qaynash va suyuqlanish temperaturasi

7) izotoplar

A) 1,3,5,7 B) 1,3,4,7 C) 1,2,4,5 D) 2,5,6,7
61. Oddiy moddaga tegishli bo‘lgan xossalarni aniqlang.

1) yadro zaryadi

2) zichlik

3) electron qavat

4) atom massa

5) izotoplar

6) rang

7) qaynash va suyuqlanish temperaturasi

A) 1,2,3 B) 2,5,7 C) 2,6,7 D) 1,4,6
62. Quyidagi jumlalarning qaysilarida

Oddiy modda haqida so‘z borayotganligini ko‘rsating.

1) odam organizmida kalsiy va uglerod bor

2) tirik organizmlar kislorod bilan nafas oladi

3) neobiy davriy jadvalda V davr V guruxida joylashgan

4) olmos qattiq modda

5) ozon uchta atomdan tuzilgan

A) 2,3,5 B) 2,4,5 C) 1,2,3 D) 2,3,4

63. Quyidagi hollarning qaysi birida

Kislorod molekulasi haqida so‘z boradi?

1) kislorod simob(II) oksid tarkibiga kiradi

2) kislorod havo tarkibiga kiradi

3) gazometrga kislorod yig‘ilgan

4) kislorod suvda yomon eriydi

5) suv gazi tarkibiga kislorod kiradi.

A) 3,4,5 B) 1,2,5 C) 1,2,4 D) 2,3,4

64. Qanday moddalar uchun «molekula» va

«atom» tushinchalari bir xil?

1) vodorod 2) kislorod 3) azot 4) nodir gazlar

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

65. Quyidagi allomatlarning qaysilari moddaga tegishli?

1) fosfor uch xil allotropic shakllarga ega;

2) fosfor to‘rt atomdan tashkil topgan

Tetraedr shaklni hosil qiladi;

3) fosfor III davrning V guruhida joylashgan;

4) oltingugurt bug‘ining havoga nisbatan zichligi 8,827 gateng.

A) 1,2,3 B) 1,2,4 C) 1,3,4 D) 2,3,4
66. Quyidagilarni qaysi biri to‘g‘ri ma’noni anglatadi.

A) spirt atomi B) osh tuzi atomi

S) natriy ioni D) shakar ioni
67. Qaysi hollarda kimyoviy element haqida so‘z boradi?

1) oltinning yadro zaryadi+ 79

2) nikel suvda erimaydi

3) soch tarkibida oltin bor

4) qonda temir bor

5) ko‘pchilik moddalar kisloroda yonadi

A) 1,2,3 B) 2,3,4 C) 1,3,4 D) 2,4,5
68. Moddaga tegishli bo‘lmaganlarni aniqlang.

1) zichlik;

2) yadro zaryadi;

3) electron qavatlar;

4) qaynash va suyuqlanish temperaturalari;

5) protonlar;

6) rang;

7) atom massa;

8) agregat holati.

A)1, 4, 3 B) 2, 3, 5, 7 C)1, 4, 6, 8 D)3, 5, 7

69. Qaysi ifoda(lar)da kislorod molekulasi haqida so‘z boradi?

1) kaliy permanganat parchalanganda

Kislorod ajraladi;

2) havo tarkibida 20% kislorod bor;

3) gazometrda kislorod yig‘ilgan bo‘ladi;

4) kislorod suvda yomon eriydi;

5) malaxit tarkibida kislorod bor.

A) 1,2, 3,4 B) 3,5 C) 3,4 D) 1,2, 5

70.Moddaga tegishli bo‘lganlarni aniqlang.

1) zichlik; 2) yadro zaryadi;

3) elekron qavatlar;

4) qaynash va suyuqlanish temperaturalari;

5) izotoplar; 6) rang; 7) atom massa;

8) agregat holat.

A) 1, 4, 8 B)2, 3, 5, 7 C) 1, 4, 6, 8 D) 3, 5, 7
72. Atomlarga tegishli bo‘lganlarni aniqlang.

1) zichlik; 2)yadro zaryadi; 3)elekron qavatlar; 4) qaynash va suyuqlanish temperaturalari; 5) izotoplar; 6) rang; 7) atom massa; 8) agregat holat.

A) 1, 4, 8 B) 2, 3, 5, 7 C) 1, 4, 6, 8 D) 3, 5, 7
73. Qaysi ifoda(lar)da kislorod molekulasi haqida so‘z bormaydi?

1) kaliy permanganate parchalanganda kisloroda jraladi;

2) havo tarkibida 20% kislorod bor;

3) kislorodning valentligi II

4) kislorod suvda yomon eriydi;

5) bixromatlar tarkibiga kislorod kiradi.

A) 1, 2, 3, 4 B) 3, 5 C) 1, 4 D) 1, 2, 5
74. Quyida berilgan ifodalardan to‘g‘rilarini tanlang

1) kislorod atomi; 2) sirka kislota atomi;

3) malaxit atomi;

4) olmos uglerod atomlaridan tashkil topgan;

5) vodorod peroksid (H2O2) vodorod va kislorod molekulalaridan tashkil topgan;

6) osh tuzi natriy va xlor molekulalaridan tarkib topgan;

7) suv molekulasi burchakli fazoviy ko‘rinishga ega.

A) 1, 4, 7 B) 1, 4, 5, 7 C) 2, 3, 5, 6 D) 2, 3, 6

75. Quyida berilganlardan oddiy moddalarni tanlang.

1) glyukoza; 2) grafit; 3) miskuporosi; 4) kislorod; 5) silvinit; 6) azot; 7) ammiak; 8) qorafosfor.

A)2, 4, 6, 8 B)1, 3, 5, 7 C)1, 4, 6, 7 D)2, 3,5, 8
76. Qaysi ifoda(lar)da kislorod molekulasi haqida so‘z boradi?

1) kaliy permanganate parchalanganda kislorod ajraladi;

2) havo tarkibida 20% kislorod bor;

3) atsetilen kislorodda yonib taxminan 3000 C issig‘lik beradi.

4) kislorod suvda yomon eriydi;

5) bertolle tuzi tarkibida kislorod bor

A) 1, 2, 3, 4 B) 3, 5 C) 3, 4 D)1, 2, 5
77. Quyidagi iboralarning qaysilarida kislorod molekulasi haqida gap boradi.

1) suv molekulasi tarkibida kislorod mavjud;

2) baliq suvdagi kislorod bilan nafas oladi;

3) kislorod ko`pdan-ko`pminerallar tarkibiga kiradi;

4) ko`pchilik moddalar kislorodda yonadi;

5) kislorod ikkita atomdan iborat;

6) vodorod peroksid tarkibida kislorod bor.

A) 2, 3, 6 B) 1, 3, 4 C) 1, 3, 6 D) 2, 4, 5

78. ……. «moddalar atomlardan tuzilgan, atomlaming birikishidan molekula hosil bo‘ladi» deb «molekula» atamasini birinchi bo‘lib fanga kiritdi.

A) P.Gassendi

B)M.Lomonosov

C)J.Dalton

D)J,Prust