O’ibdo’ A. Ibragimov Paxtachi 1-son kasb-hunar maktabi

O’zbekiston respublikasi

Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligi
Samarqand viloyati kasbiy ta’limni

rivojlantirish va muvofiqlashtirish

BOShQARMASI
TASDIQLAYMAN

O’IBDO’ ____________

A.Ibragimov

Paxtachi 1-son kasb-hunar

MAKTABI
Geografiya fanidan
IShChI O’QUV DASTURI

Kasb (mutaxassislik) kodi va nomi: _________________________

Kvalifikasiya nomi: _________________________

O’quv dasturi nomi: GEOGRAFIYa

O’quv rejadagi tartib raqami: 1

Ajratilgan soat: 20 soat

Toshkent - 2020 yil

O’quv dasturi Pedagogik innovasiyalar, kasb-hunar ta’limi boshqaruv hamda pedagog kadrlarning qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti ___________ O’quv uslubiy birlashmasining 20__ yil «___»__________dagi ___-sonli majlis bayoni bilan ma’qullangan hamda institutining metodik kengashining 20_ yil «___» __________ dagi ___ -sonli majlis bayoni bilan ma’qullangan.

O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi yo’nalishlari bo’yicha o’quv-uslubiy birlashmalar faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi Kengashining 2020 yil "___" __________dagi ___-sonli majlis bayoni bilan ma’qullangan hamda Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligining 2020 yil3-iyuldagi 313-sonli buyrug’i bilan tasdiqlangan.
O’quv dasturini ishlab chiqqan tuzuvchilar
Tuzuvchilar: Ergashev Alisher Kosimovich, Paxtachi 1-son kasb-hunar maktabi, geografiya fani, o’qituvchisi

Taqrizchilar: ____________________________________________________ _____________________________________________________________________

1. 
   O’quv dasturi umumiy talablari
   
2. 
   
   

Dastur nomi	Geografiya
Ajratilgan soat	20
O’qituvchining mashg’ulotida qatnashib o’zlashtirilishi lozim bo’lgan mavzular soni	20
Dasturning maqsadi	O‘quvchilarda tabiiy resurslardan foydalanishni optimallashtirish, xo’jalik tarmoqlarini rivojlantirish maqsadida boyliklarni baholash, ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirish va taraqqiyoti natijasida vujudga kelishi mumkin bo‘lgan muhitdagi o‘zgarishlarlarning bashoratlarini ishlab chiqish, tabiiy muhit xo’jalik-aholi tizimida sodir bo’lishi mumkin bo‘lgan tabiiy-antropogen jarayonlar va umuman integral geotizim maromini boshqarishdagi ahamiyati haqidagi ko‘nikmalarini shakllantirish.
O’zlashtirish natijalari	1. Geografiya fanlar tizimi haqida tushuncha. Geografiya fanining tarixi va hozirgi davrdagi rivojlanishi haqida tushuncha. 2. Jamiyat va tabiat o‘rtasidagi munosabatlar. Antropogen landshaftlar. Tabiatni muhofaza qilishning geografik asoslari 3. Tabiiy geografik jarayonlar haqida tushuncha 4. Dunyo aholsi va zamonaviy demografik vaziyat. Urbanizatsiya jarayonlarining global va regional jihatlari. 5. Dunyoning geosiyosiy tizimi va uning shakllanishi. Jaxondagi zamonaviy geosiyosiy vaziyat. Davlatlarning integratsion uyushmalari
Bilimlar	 Xalqaro migratsiya jarayonlari va muammolari;  Atrof-muhit monitoringi va geografik-ekologik ekspertiza asoslari.  Insoniyatning global muammolari.  O‘zbekistoning geosiyosiy o’rni va munosabatlari. O‘zbekistonning ijtimoiy iqtisodiy rivojlanishi  O‘zbekistonning geoekologik muammolari
Ko’nikmalar	 Geografiya fanining tarixi va xozirgi davrdagi rivojlanishi haqida tushunchaga ega bo’ladilar  Tabiatni muxofaza qilishning geografik asoslari haqida ma’lumotga ega bo’ladilar  Dunyo aholsi va zamonaviy demografik vaziyat. Urbanizatsiya jarayonlarining global va regional jihatlari haqida ko’nikma hosil qiladilar
O’quv rejasiga muvofiq bog’liq bo’lgan boshqa o’quv fanning nomi	Tarix
O’qitishni tashkiliy shakli	N – Nazariy ta’lim; A – Amaliy ta’lim; NA – Nazariy va amaliy ta’lim birgalikda tashkil etiladi; MX – Maxsus xonada o’tkaziladigan mashg’ulot.
Dasturga qo’yilgan talab	Majburiy
O’qitish tili	Guruhda belgilangan o’qitish tili asosida
Baholash tartibi	Baholash bo’yicha amaldagi tartib asosida
O’quvchilarning bilim va ko’nikmalarini baholash	Yozma, og’zaki, savol-javob, test, amaliy topshiriq

2. O’quv dasturi mazmuni

№	Mavzular nomi	Mavzuning qisqacha mazmuni	Jami	O’qitishni tashkiliy shakli	Mustaqil ta’lim
1.	Kirish. Geografiya fanlari tizimi haqida tushuncha. Geografiya fanining tarixi va hozirgi davrdagi rivojlanishi. Yer tabiati. Yer yuzi tabiati rivojlanishining fazoviy omillari. Yerning ichki tuzilishi va tektonik jarayonlar. Yer yuzi tabiatining rivojlanish tarixi.	Geografik bilimlar rivojlanishining qisqacha tarixi, uning yirik davrlarga bo’linishi. Qadimgi geografiya. O‘rta asrlardagi geografik izlanishlar. O’rta Osiyolik geograf-allomalar. Hozirgi zamon geografiya fani haqida.	2	N
2.	Geografik qobiq va uning umumiy qonuniyatlari. Geografik qobiqning kenglik zonalligi va sektorligi. Balandlik mintaqalanishi qonuniyati. Geotizimlar va ularning pog‘onasimonligi Jamiyat va tabiat o‘rtasidagi munosabatlar. Antropogen landshaftlar. Tabiatni muhofaza qilishning geografik asoslari.	Inson va tabiat o’rtasidagi munosabatning rivojlanishi, antropogen landshaftlar va ularning turlari. Tabiatdan foydalanish va tabiatni muhofaza qilishning geografik tamoyillari. Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar va ularning asosiy turlari	2	N	1
3.	Tabiiy geografik jarayonlar. Geografik baholash. Geografik prognoz. Atrof-muhit monitoringi va geografik-ekologik ekspertiza asoslari	Tabiiy geografik jarayonlar haqida tushuncha tabiiy omillar ta’sirida sodir bo’ladigan jarayonlar. Nurash, sel, eroziya, abraziya, surilma, karst. Monitoring va uning turlari. O‘zbekistonda atrof-muxit monitoringini amalga oshirish. Geografik ekologik ekspertiza haqida tushuncha. Ekspertiza uchun zarur bo’lgan ma’lumotlar. Ekspert xulosasining tayyorlanishi	2	N	1
4.	Dunyo aholisi va zamonaviy demografik vaziyat. Urbanizatsiya jarayonlarining global va regional jihatlari	Dunyo aholisi va uning dinamikasi. Demografik o‘tish konsepsiyasi, demografik portlash. Rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlardagi demografik vaziyat, uning omillari va oqibatlari. Demografik siyosat. Urbanizatsiya jarayoni va uning omillari. Shaharlarning tarixiy ildizlari va rivojlanishining bosqichlari. Dunyoning yirik mintaqalari orasida shaharlashuv darajasidagi farqlar. Rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlarda urbanizatsiyaning o‘ziga xos hususiyatlari. Global shaharlar haqida tushuncha. Shaharlashuv muammolari.	2	N	1
5.	Xalqaro migratsiya jarayonlari va muammolari. Amaliy mashg’ulot-1.	Aholi migratsiyasi va uning turlari. Xalqaro aholi migratsiyasining hozirgi zamon geografiyasi. Xalqaro migratsiyalarning ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy ahamiyati.	2	N	2
6.	Dunyoning geosiyosiy tizimi va uning shakllanishi. Jahondagi zamonaviy geosiyosiy vaziyat. Davlatlarning integratsion uyushmalari.	Geosiyosat” tushunchasining mohiyati va mazmuni. Geosiyosat ob’ekti va predmeti. Geosiyosatning asosiy kategoriyalari. Davlatlarning o‘zaro geosiyosiy munosabatlari haqida. Dunyo geosiyosiy tizimining shakllanish bosqichlari: Vestfal davri, Vena davri, Versal davri, Potsdam davriva Belovej davri. Dunyoning yetakchi geosiyosiy markazlari. G‘arbiy va Sharqiy Yevropadagi geosiyosiy jarayonlar.	2	N	1
7.	Insoniyatning global muammolari. Amaliy mashg’ulot-2	Global muammolarning o‘zaro aloqadorligi. Rivojlanayotgan davlatlarni qoloqlikdan chiqarisheng katta umumbashariy muammo. Global ilmiy bashoratlar. Global ilmiy tahminlar (gipotezalar): Issiqxona samarasi, yer yuzi aholisi sonining barqarorlashuvi, Oykumenapolis gipotezalari. Global loyihalar. Jahon XXI asrda.	2	N	1
8.	Yevropa subregionlari. Lotin Amerikasi. Karib havzasi orol mamlakatlari. Afrika subregionlari. Okeaniya davlatlari	Yevropaning geografik o‘rni va siyosiy xaritasi. Yevropa 4 ta yirik subregionalarga bo‘linishi. Shimoliy Yevropa. Skandinaviya va Boltiq davlatlari. G‘arbiy Yevropa davlatlari. Janubiy Yevropa. O‘rta Dengizbo‘yi mamlakatlari. Subregiondagi mitti davlatlar. Sharqiy Yevropa mamlakatlarining umumiy tarixiy-geografik xususiyatlari. Bolqon mamlakatlari. Lotin Amerikasining geografik o‘rni va siyosiy xaritasi. Tabiiy sharoiti va resurslari, ularning ijtimoiyiqtisodiy ahamiyati. Aholisi, demografik jarayonlari, irqiy, etnik va diniy tarkibi. Aholi joylanishi. Lotin Amerikasining jahon xo‘jaligidagi o‘rni, ijtimoiyiqtisodiy rivojlanishining o‘ziga xos xususiyatlari. Ichki tafovutlari. Lotin Amerikasining subregionlari. Karib havzasi orollari – Vest-Indiya mintaqasi. Orollar guruhlari va mintaqaning siyosiy xaritasi. Tabiiy sharoiti va resurslari. Aholisi tarkibining o‘ziga xos xususiyatlari. Jahon xo‘jaligidagi o‘rni va ixtisoslashuvi. Afrika mamlakatlari orasidagi ijtimoiy-iqtisodiy, etnik va diniy tafovutlar, ularning materik mamlakatlarini 5 ta subregionga bo‘linishda hisobga olinganligi. Shimoliy Afrika davlatlari. G‘arbiy Afrika davlatlari. Sharqiy Afrika davlatlari. Markaziy Afrika davlatlari. Janubiy Afrika davlatlari. Afrika mamlakatlarining dolzarb ijtimoiy-iqtisodiy hamda geoekologik muammolari. Geosiyosiy mojarolar. Okeaniyaning geografik o‘rni, tabiiy geografik sharoiti va uning mintaqa aholisi va xo‘jaligiga ta’siri. Aholisi, irqiy, etnik va til tarkibi. Mintaqa davlatlarining jahon xo‘jaligidagi o‘rni, xalqaro ixtisoslashuvi.	2	A	1
9.	Janubi-g‘arbiy Osiyo va Janubiy Osiyo subregionlari. Sharqiy va Janubi-sharqiy Osiyo subregionlari. Markaziy Osiyo mamlakatlari.	Osiyo subregionlari va ularni ajratish mezonlari. Janubiy-G‘arbiy Osiyo subregionining eng muhim xususiyatlari va ularning tarixiygeografik ildizlari. Kavkaz mamlakatlari: Gruziya, Armaniston, Ozarbayjon. Janubiy Osiyo subregionining eng muhim xususiyatlari va ularning tarixiygeografik ildizlari. Sharqiy Osiyo subregionining eng muhim xususiyatlari va ularning tarixiygeografik ildizlari. O‘zbekistonning Xitoy va Koreya Respublikasi bilan iqtisodiy hamkorligi. Janubi-Sharqiy Osiyo subregionining eng muhim xususiyatlari va ularning tarixiygeografik ildizlari. ASEAN tashkiloti. O‘rta Osiyo va Markaziy Osiyo tushunchalari, ularning farqi. Markaziy Osiyo siyosiy xaritasi va uning shakllanishi. Mintaqaning tabiiy sharoiti va resurslari, aholisining joylashuvi va tarkibi, demografik jarayonlar. Markaziy Osiyo davlatlari xo‘jaligi va ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining umumiy va xususiy jihatlari. Subregiondagi geoiqtisodiy, geosiyosiy va geoekologik muammolar, ularning umumiyligi, transchegaraviyligi. Davlatlararo integratsiya omillari.	2	A	1
10.	O‘zbekistonning geosiyosiy o‘rni va munosabatlari. O‘zbekistonning ijtimoiyiqtisodiy rivojlanishi. O‘zbekistonning geoekologik muammolari. Takrorlash darsi.	O‘zbekiston geograf k o‘rnining o‘ziga xos xususiyatlari. Respublikamiz geografik o‘rnining geosiyosiy jihatlari: imkoniyatlar va tahdidlar. O‘zbekiston tashqi siyosatining asosiy tamoyillari. Jahondagi geosiyosiy vaziyatning O‘zbekistonga ta’siri, mamlakatimiz tashqi siyosatining geografik jihatlari. O‘zbekistonning strategik hamkorlari. Respublikamiz SHHT, MDH, OQXF (Orolni qutqarish Xalqaro fondi) kabi tashkilotlarda ishtirok etishi va buning ahamiyati. O‘zbekiston ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi va islohotlar jarayonlarining bosqichmabosqichligi. Milliy iqtisodiyotimizning istiqboli va kelajakda rivojlantirish masalalariRespublikamiz hududidagi geoekologik muammolar va ular yechimining geografik asoslari.	2	A	1
	Jami

3. O’quvchilarning bilim va ko’nikmalarini baholash
O’quv dasturi davomida o’quvchilar tomonidan o’zlashtirilgan bilim va ko’nikmalar ichki nazorat bo’yicha amaldagi tartib asosida baholanadi.

Baholash usullari yozma, og’zaki, savol-javob, test, amaliy topshiriqlardan iborat bo’lib, ular o’quv elementini o’zlashtirish natijalarini aniqlashga imkon beradi. Nazorat savollari va topshiriqlar qo’yilgan maqsadga hamohang bo’lishi lozim.

4. Tavsiya etiladigan adabiyotlar ro’yxati