Oila kanchalik mustaxkam bulsa, jamiyat xam shunchalik mustaxkam buladi

Oila – er va xotin – ikki vujudning uzaro ittifo?idan paydo buladigan jamiyatning kichik birligi. Oila odamlarning tabiiy, iktisodiy, xukukiy, ma'naviy-axlokiy (aksariyat xollarda uzaro muxabbat va xurmat asosida) munosabatlariga asoslangan ijtimoiy birligidir. Oila a'zolari bir-birlari bilan umumiy turmush, uzaro iktisodiy –mulkiy, xukukiy, axlokiy, ruxiy alokalar bilan boglanadi.

• Oila – er va xotin – ikki vujudning uzaro ittifo?idan paydo buladigan jamiyatning kichik birligi. Oila odamlarning tabiiy, iktisodiy, xukukiy, ma'naviy-axlokiy (aksariyat xollarda uzaro muxabbat va xurmat asosida) munosabatlariga asoslangan ijtimoiy birligidir. Oila a'zolari bir-birlari bilan umumiy turmush, uzaro iktisodiy –mulkiy, xukukiy, axlokiy, ruxiy alokalar bilan boglanadi.

Oila uziga xos kichik bir muxtor davlat. U jamiyat tashkarisida emas, uning tarkibidadir.

• Oila uziga xos kichik bir muxtor davlat. U jamiyat tashkarisida emas, uning tarkibidadir.

• Oilaviy munosabatlar jonli, uzgaruvchan jarayon bulib, xar bir jamiyat uziga xos va mos oila tarzini tanlaydi va shakllantiradi.

• Oila kanchalik mustaxkam bulsa, jamiyat xam shunchalik mustaxkam buladi.

• Jamiyatda ruy beradigan xar kanday uzgarishlar, xox u iktisodiyotda, xox ma'naviy-siyosiy soxada bulsin, uz ta'sirini dastavval oila muxitida namoyon kiladi.

Biz ?urayotgan adolatli fu?arolik jamiyatida oila o'ziga xos ijtimoiy birlashmani tashkil etadi.

• Biz ?urayotgan adolatli fu?arolik jamiyatida oila o'ziga xos ijtimoiy birlashmani tashkil etadi.

• Oilaning bu xususiyati, birinchi galda uning jamiyat manfaatlari bilan bo?li?ligida ?amda ijtimoiy vazifalarda belgilangan.

• Shuning uchun mamlakat porlo? isti?bolini ta'minlashda bosh?a ijtimoiy institutlar bilan bir ?atorda oila omiliga ?am katta e'tibor berilmo?da.

«Oilaga e'tiborni tubdan o'zgartirish, oilalarni avvalo ijtimoiy ji?atdan ?imoyalash, e'zozlash, ?o'llab-?uvvatlash – bugungi kunimiz uchun va ertangi isti?bolimiz uchun na?adar mu?im va dolzarb ekanligini yaxshi tushunishimiz va anglashimiz darkor».[1]

• «Oilaga e'tiborni tubdan o'zgartirish, oilalarni avvalo ijtimoiy ji?atdan ?imoyalash, e'zozlash, ?o'llab-?uvvatlash – bugungi kunimiz uchun va ertangi isti?bolimiz uchun na?adar mu?im va dolzarb ekanligini yaxshi tushunishimiz va anglashimiz darkor».[1]

• [1] 1998 yil – Oila yili. –T., 1998 yil, 10-bet.

Yiliga o'rta ?isobda 170 ming yosh oila ?urilmo?da. BMT ning YuNISEF tashkiloti ma'lumotlariga ko'ra respublikamiz a?olisining yarmiga ya?ini, ya'ni 11 millioni 18 yoshgacha bo'lganlar bo'lib, ?ar bir oila bo?uvchisiga o'rtacha 5,2 kishini bo?ish to'?ri keladi.

• Yiliga o'rta ?isobda 170 ming yosh oila ?urilmo?da. BMT ning YuNISEF tashkiloti ma'lumotlariga ko'ra respublikamiz a?olisining yarmiga ya?ini, ya'ni 11 millioni 18 yoshgacha bo'lganlar bo'lib, ?ar bir oila bo?uvchisiga o'rtacha 5,2 kishini bo?ish to'?ri keladi.

• Ta??oslash uchun Ruminiya yoki Polshani olsak. Bu davlatlarda ?ar bir bo?uvchiga 0,5 kishi to'?ri keladi. Yoki 35 millionli Polsha a?olisining 22 millioni, Ruminiyada esa 23 milliondan 16 millioni moddiy va nomoddiy so?ada band bo'lsa, ¤zbekistonda 26 million a?olining 5 milliondan orti?ro?i ishlaydi.

O'zbekistonda oila davlat va jamiyat e'tiboriga olingan. Zero, oilaga doimiy ?amxo'rlik ?ilish, unga ?ar taraflama moddiy yordam berish insonparvar, demokratik ?u?u?iy davlatning mu?im vazifalaridandir. Oilaning davlat mu?ofazasida ekanligi Konstitutsiyamizning Oila deb nomlangan 3-bo'lim, XIV bob, 63-66-moddalarida musta?kamlab ?o'yilgan. Jumladan, uning 63-moddasida «Oila jamiyatning asosiy bo'?inidir, ?amda jamiyat va davlat mu?ofazasida bo'lish ?u?u?iga ega», – deyiladi.

• O'zbekistonda oila davlat va jamiyat e'tiboriga olingan. Zero, oilaga doimiy ?amxo'rlik ?ilish, unga ?ar taraflama moddiy yordam berish insonparvar, demokratik ?u?u?iy davlatning mu?im vazifalaridandir. Oilaning davlat mu?ofazasida ekanligi Konstitutsiyamizning Oila deb nomlangan 3-bo'lim, XIV bob, 63-66-moddalarida musta?kamlab ?o'yilgan. Jumladan, uning 63-moddasida «Oila jamiyatning asosiy bo'?inidir, ?amda jamiyat va davlat mu?ofazasida bo'lish ?u?u?iga ega», – deyiladi.

Fitrat o'zining «Oila yoki oilani bosh?arish tartiblari» asarida oila asosini to'?ri ?urish, oilada yosh avlodga jismoniy, a?liy va axlo?iy tarbiya berish or?ali mana shu tur?unlikdan ?utilish, jamiyatni islo? ?ilish mumkinligini bayon ?ilib, «Millat ta?diri mana shu millat vakillari yashagan oilaning ?olatiga bo?li?dir... ?aerda oila munosabati kuchli intizomga tayansa, mamlakat va millat ?am shuncha kuchli va tartibli bo'ladi», – deb yozgan edi.

• Fitrat o'zining «Oila yoki oilani bosh?arish tartiblari» asarida oila asosini to'?ri ?urish, oilada yosh avlodga jismoniy, a?liy va axlo?iy tarbiya berish or?ali mana shu tur?unlikdan ?utilish, jamiyatni islo? ?ilish mumkinligini bayon ?ilib, «Millat ta?diri mana shu millat vakillari yashagan oilaning ?olatiga bo?li?dir... ?aerda oila munosabati kuchli intizomga tayansa, mamlakat va millat ?am shuncha kuchli va tartibli bo'ladi», – deb yozgan edi.

• U yana o'z fikrini davom ettirib, «Agar bir mamlakat a?olisi axlo?sizlik va jo?illik bilan oilaviy munosabatlarni zaiflashtirib yuborsa va intizomsizlikka yo'l ?o'ysa, shunda bu millatning saodati va ?ayoti shub?a ostida ?oladi», – deydi.

1859 yilda Boston Kuaterli Revyu jurnali «Eski ma'nodagi oila ?ayotimizdan yo'?olmo?da va bu nafa?at institutlarimizning erkin xarakaterini xavf ostida ?oldiradi» – deb yozgan edi.

• 1859 yilda Boston Kuaterli Revyu jurnali «Eski ma'nodagi oila ?ayotimizdan yo'?olmo?da va bu nafa?at institutlarimizning erkin xarakaterini xavf ostida ?oldiradi» – deb yozgan edi.

• Oradan 120 yil o'tib, 1980 yilda Britaniya konservatorlar partiyasi oila tushunchasini siyosiy darajaga ko'tardi. 1986 yilda esa Bosh vazir Margaret Tetcher «Bizning siyosatimiz oiladan, uning erkinligi va xotirjamligidan boshlanadi»- degan edi.

Prezident I.Karimov tashabbusi bilan 1998 yil «Oila yili» deb e'lon ?ilindi. Shu yili oila manfaati uchun 144,8 milliard so'm sarflandi.

• Prezident I.Karimov tashabbusi bilan 1998 yil «Oila yili» deb e'lon ?ilindi. Shu yili oila manfaati uchun 144,8 milliard so'm sarflandi.

• Musta?illik yillarida 2,5 milliondan orti? oila er uchastkalari oldi. Tomor?a erlarining o'rtacha ?ajmi 20 sotixdan oshdi. O'tgan ?is?a davrda ko'p onalarning moddiy a?volini, yosh avlodning o'sish sharoitlarini yaxshilash ma?sadida onalarga to'lanadigan oylik nafa?a mi?dori 10 martadan orti? ko'paytirildi.

O'zbek oilasining tash?aridan sezilmaydigan o'ziga xos ichki ?onun ?oidalari, axlo?iy mezonlari bor. Bular:

• O'zbek oilasining tash?aridan sezilmaydigan o'ziga xos ichki ?onun ?oidalari, axlo?iy mezonlari bor. Bular:

• Avvalo o'rnidan barva?t turish,

• ikkinchidan yuz-?o'lni yuvmay ?ol-a?vol so'ramaslik,

• uchinchidan, nonushtaga keksalar oldida birinchi bo'lib ?o'l uzatmaslik,

• to'rtinchidan, o'?ishga, ishga kattalardan foti?a olib ketish,

• beshinchidan keksalarni ?urmat ?ilish va ?.k.

Uzo? kuzatishlar va xal?imiz tarixining ta?lili shuni isbotlaydiki, Vatan tuy?usi, vatan so?inchi tarbiyasi aynan oiladagi tarbiyadan boshlanadi. Oilada ota-ona farzandlar bilan ?ancha ko'p birga bo'lsa, tarbiya shuncha ta'sirchan bo'ladi. Zotan, ?ayotga endigina kirib kelayotgan o'smirda atrofida yuz berayotgan o'zgarishlar borasida ?ar kuni o'nlab savollar, jumbo?lar paydo bo'ladi. Javobni esa, avvalo ota-onadan olishi kerak. Aks ?olda u noto'?ri bo'lishi mumkin.

• Uzo? kuzatishlar va xal?imiz tarixining ta?lili shuni isbotlaydiki, Vatan tuy?usi, vatan so?inchi tarbiyasi aynan oiladagi tarbiyadan boshlanadi. Oilada ota-ona farzandlar bilan ?ancha ko'p birga bo'lsa, tarbiya shuncha ta'sirchan bo'ladi. Zotan, ?ayotga endigina kirib kelayotgan o'smirda atrofida yuz berayotgan o'zgarishlar borasida ?ar kuni o'nlab savollar, jumbo?lar paydo bo'ladi. Javobni esa, avvalo ota-onadan olishi kerak. Aks ?olda u noto'?ri bo'lishi mumkin.

• Odamning shaklu shamoyili, bo'y-basti, ko'rinishi, jussasi, tusi, ko'z ?arashlari, yurish-turishi, ovozi, tarovati, xullas, ichki va tash?i dunyosi, u tavallud topgan, unib-o'sgan va kamolotga etgan joyga monand bo'ladi. Shundan bo'lsa kerak, etti i?lim kishilari etti xildir.

Farzand tarbiyasida otaning ?atti??o'lligi, onaning me?ribonligi, ?al ?iluvchi omillardandir. Shuningdek, oiladagi so?lom i?lim, me?r-mu?abbat, o?ibat, o'zaro ?urmat, tinch-totuvlik, ota-onaning bilim saviyasi, iymon-e'ti?odliligi, dunyoviy va diniy ilm-ma'rifatdan xabardorligi, nimalarni birinchi darajada, nimalarga oxirgi o'rinda ko'rishi, etakchi ?oyaning ?ayo??a yo'nalganligi, pulga va puldorlikka, modiy va ma'naviy boylikka munosabati va shu kabi juda ko'pgina narsalarga ?am bo?li?.

• Farzand tarbiyasida otaning ?atti??o'lligi, onaning me?ribonligi, ?al ?iluvchi omillardandir. Shuningdek, oiladagi so?lom i?lim, me?r-mu?abbat, o?ibat, o'zaro ?urmat, tinch-totuvlik, ota-onaning bilim saviyasi, iymon-e'ti?odliligi, dunyoviy va diniy ilm-ma'rifatdan xabardorligi, nimalarni birinchi darajada, nimalarga oxirgi o'rinda ko'rishi, etakchi ?oyaning ?ayo??a yo'nalganligi, pulga va puldorlikka, modiy va ma'naviy boylikka munosabati va shu kabi juda ko'pgina narsalarga ?am bo?li?.

Buni bugungi o'zbek oilasida ?uyidagicha tavsiflash mumkin:

• Buni bugungi o'zbek oilasida ?uyidagicha tavsiflash mumkin:

• 1. Farzandlarning ani? ma?sadlarini ko'zlab, ularni turli vositalar ko'magida ?ayotga faol tayyorlovchilar toifasi. Bu toifaga mansub oilalarda ona barcha o'zgarishlarning uy?unlashtiruvchisi va yo'naltiruvchisi sifatida namoyon bo'ladi.

• 2. Oila mu?itida tarbiya, odob-axlo? masalalariga ta'lim ishlaridan ko'ra ustunro? a?amiyat beruvchilar toifasi. Bunday oilalar o'z ?adr-?immatini sa?lashga, garchi farzandlari oliy ma'lumotli bo'la olmasada, jamiyatga bezarar bo'lib etishishini istaydilar.

• 3. Ota-ona va farzandlar o'rtasidagi munosabatlarda masofa mavjud bo'lgan toifa. Bu toifaga kiruvchilar farzandlari uchun mas'uliyatni bosh?alarga (maktablarga) yuklab o'zi chetda turadi.

Tad?i?otlarni ko'rsatishicha bugun o'zbek ayollari orasida ziyolilari – 10 foiz, tijoratchilar orasida – 5-7 foiz, ?ishlo? ayollari orasida – 3-5 foizigina vakt farzandlar ta'limiga ajratilar ekan.

• Tad?i?otlarni ko'rsatishicha bugun o'zbek ayollari orasida ziyolilari – 10 foiz, tijoratchilar orasida – 5-7 foiz, ?ishlo? ayollari orasida – 3-5 foizigina vakt farzandlar ta'limiga ajratilar ekan.

• Ayni paytda 40-50 foiz va?tini maishiy ?ayot tashvishlari, ?o'shnilar muammosi, dugona va tanish-bilishlar to'?risidagi shov-shuv va mish-mishlarga sarflaydi.

Katalog: uum2 -> uum-omh-gumanitar-fanlar -> Демократик%20жамият -> 4-Лотинча -> 1-Амалий%20қисм -> Тақдимот
Тақдимот -> Dunyoning kapitalizm va kommunizm deb ikki qutbga bo'linishi tugadi; Dunyoning kapitalizm va kommunizm deb ikki qutbga bo'linishi tugadi
Тақдимот -> Uningcha adolatning birinchi talabi bu aqoli turli tabaqalarining o'zaro uyqun bo'lishini ta'minlash
Тақдимот -> Jamoat birlashmalari, nodavlat va notijorat tashkilotlari tushunchalari bevosita fuqarolik jamiyati tushunchasiga borib taqaladi
Тақдимот -> 1. O'tish davri tushunchasi moxiyati va zaruriyati
Тақдимот -> 1. O'zbekistonda davlatchilik nazariyasining paydo bulish tarixi
Тақдимот -> Jamoat birlashmalari, nodavlat va notijorat tashkilotlari tushunchalari bevosita fuqarolik jamiyati tushunchasiga borib taqaladi
Тақдимот -> 1. Siyosiy institutlar va ularning shakllanishi
Тақдимот -> Fuqaro erkinligi va faolligi tushunchasi. Fuqaro erkinligi va faolligi tushunchasi