Organik olamning turli tumanligi

Download 48.45 Kb.

bet	1/4
Sana	19.10.2020
Hajmi	48.45 Kb.
	#134810

1 2 3 4

9-SINF

1-mavzu

Organik olamning turli tumanligi

1. biologiyaning kuzatish metodi xususiyatlariga mos keladigan javobni belgilang

1)organizmlar va ularning atrofidagi muhitda ro’y beradigan hodisalarni tasvirlash va tahlil qilish imkonini beradi 2)sistematika, morfologiya, anatomiya, paleontologiya, embriologiya fanlarida keng qo’llaniladi 3)hayotiy hodisalarning o’rganishning asosiga aylangan 4)har qanday biologik hodisani ta’riflash, tasvirlash mumkin 5)bugungi kunda ham o’z ahamiyatini yo’qotgan emas 6)tirik tabiatning rivojlanish bosqichlarini aniqlash mumkin 7)biologiya fanining ilk rivojlanish davrida keng qo’llanilgan

A 1,2,4,5,7 B1,4,5,7 C1,3,4,5,6 D 2,3,6

2. biologiyaning kuzatish metodi xususiyatlariga mos kelmaydigan javobni belgilang

A 1,2,4,5,6,7 B1,4,5,7 C 3,6 D 2,3,6

3. biologiyaning taqqoslash metodi xususiyatlariga mos kelmaydigan javobni belgilang

1)organizmlar va ularning atrofidagi muhitda ro’y beradigan hodisalarni tasvirlash va tahlil qilish imkonini beradi 2)sistematika, morfologiya, anatomiya, paleontologiya, embriologiya fanlarida keng qo’llaniladi 3)hayotiy hodisalarning o’rganishning asosiga aylangan 4)predmet va hodisalarning mohiyatini ochishga asoslangan 5)miqdor va sifat ko’rsatkichlarini ta’riflashda ko’p qo’llaniladi 6)tirik tabiatning rivojlanish bosqichlarini aniqlash mumkin 7)Gekkel va Myuller juda katta muvaffaqayatlarga erishgan 8)biologiyada qo’llanilishi Ch.Darvinning nomi bilan bog’liq

A1,3,4,5,6,7,8 B1,3,5,6,8 C 1,3,4,5,6,8

D1,3,5,6,7,8

4. . biologiyaning taqqoslash metodi xususiyatlariga mos keladigan javobni belgilang

1)organizmlar va ularning atrofidagi muhitda ro’y beradigan hodisalarni tasvirlash va tahlil qilish imkonini beradi 2)sistematika, morfologiya, anatomiya, paleontologiya, embriologiya fanlarida keng qo’llaniladi 3)hayotiy hodisalarning o’rganishning asosiga aylangan 4)predmet va hodisalarning mohiyatini ochishga asoslangan 5)miqdor va sifat ko’rsatkichlarini ta’riflashda ko’p qo’llaniladi 6)tirik tabiatning rivojlanish bosqichlarini aniqlash mumkin 7)Gekkel va Myuller juda katta muvaffaqayatlarga erishgan 8)biologiyada qo’llanilishi Ch.Darvinning nomi bilan bog’liq

A 2,3,5 B 2,5 C 2 D 2,4,7

5. biologiyaning tarixiy metodi xususiyatlariga mos kelmaydigan xususiyatlarni aniqlang

A 1,2,4,5,7,9,10,11 B1,4,5,7,10,11

C 3,6,8,12 D 2,3,6,8,9,12

6. biologiyaning tarixiy metodi xususiyatlariga mos keladigan xususiyatlarni aniqlang

A 1,2,4,5,7,9,10,11 B1,4,5,7,10,11

C 3,6,8,12 D 2,3,6,8,9,12

7. biologiyaning eksperimental metodi xususiyatlariga mos kelmaydigan xususiyatlarni aniqlang

A 1,2,3,4,5,6,7,8 B 6,10,11

C 3,6,8,12 D 9,10,11

8. biologiyaning eksperimental metodi xususiyatlariga mos keladigan xususiyatlarni aniqlang

A 1,2,3,4,5,6,7,8 B 6,10,11

C 3,6,8,12 D 9,10,11

9. K.Linney qaysi biologik metod yordamida sistematikaga asos solgan?

A tarixiy B taqqoslash C kuzatish D eksprimental

10. Eng dastlabki usullardan biri?

A.kuzatish B.taqqoslash

C.tarixiy D.eksperimental

11. Qaysi usul yordamida har qanday biologik hodisani tasvirlash tariflash mumkin?

A.kuzatish B.taqqoslash

C.tarixiy D.eksperimental

12. Qaysi usullar turlarini aniqlashda keng foydalanadi?-

A.kuzatish B.taqqoslash

C.tarixiy D.eksperimental

13.Liney katta muvofaqiyatga erishgan-.

A.kuzatish B.taqqoslash

C.tarixiy D.eksperimental

14.Qaysi usul bugungi kunda ham o’z ahamiyatini yo’qotgan emas

A.tarixiy B.taqqoslash

C.kuzatish D.tajriba

15. Kuzatish usuli nimada ko’p qo’llaniladi?

A. bir xil predmet hodisani boshqa predmet hodisa bilan o’xshashlik va farqini aniqlashda

B.tirik organizmlarni miqdor va sifat ko’rsakichini tasvirlashda

C.boshqa metodlarga nisbatan chuqur o’rganiladi

D.voqea hodisalarni oldindan bilish imkonini beradi

16. Taqqoslash usulining mohiyati nimada?

A. bir xil predmet hodisani boshqa predmet hodisa bilan o’xshashlik va farqini aniqlashda

B.tirik organizmlarni miqdor va sifat ko’rsakichini tasvirlashda

C.boshqa metodlarga nisbatan chuqur o’rganiladi

D.voqea hodisalarni oldindan bilish imkonini beradi

17. …. usulida turli hodisa uchun umumiy hisoblangan qonuniyatlarni ochishga imkon yaratilgan

A.taqqoslash B.kuzatish

C.eksperimental D.tarixiy

18.Qaysi usul yordamida sistematika va hujayra nazariyasiga asos solingan

A.taqqoslash B.kuzatish

C.eksperimental D.tarixiy

19..biologiya qollanishi Darvin nomi bilan bog’liq

A.kuzatish B.taqqoslash

C.tarixiy D.eksperimental

20.Qaysi usul biologiyada chuqur sifatiy o’zgarishlar yuzaga kelishiga sabab bo’ldi

A.kuzatish B.taqqoslash

C.tarixiy D.eksperimental

21.hozirgi kunda….usuli hayotiy hodisalarni o’rganishning asosiga aylangan

A.kuzatish B.taqqoslash

C.tarixiy D.eksperimental

22.Qaysi usul yordamida hozirgi zamon olamini va uning o’tmishini ko’rsatuvchi malumotlar asosida tirik tabiatning rivojlanish jarayonlarini aniqlash mumkin

A.kuzatish B.taqqoslash

C.tarixiy D.eksperimental

23.U O’rta asrlar (Ibn sino) davrida ko’p qo’llanilgan-

A.ekperimental B.tarixiy

C.kuzatish D.taqqoslash

24. Uning haqiqiy ravnaqi fizika kimyo fanlarini qo’llash tufayli 19-20-asrda keng qo’llanilgan

A.ekperimental B.tarixiy

C.kuzatish D.taqqoslash

25. Tibbiyotda ishlatiladigan dori darmonlar olishda rangli metallar radioaktiv elementlari bo’lgan rudalarni boyitishda qaysi organizmlardan foydalaniladi

A.prokariotlar B.zamburug’lar

C.suvo’tlari D.mikroorganizmlar

26. Hozirgi kunda mikroorganizmlardan nima maqsadda foydalaniladi

1. atir-upa sanoatida 2. dori-darmon olishda 3.rangli metallar rudalarini boyitishda 4. radioaktiv metallar rudalarini boyitishda 5. to`qimachilikda 6. bo`yoq olishda 7. chorvachilikda 8. havoning ifloslanganlikning darajasini aniqlanshda

A 1,2,3,7 B 2,3,5,7 C 2,3,4,7 D 1,2,3,4,5,6,7,8

27.Qaysi suvo’tdan chorva ozuqalarini boyitishda keng qo’llaniladi

A.xlorella B.xlamidomanada

C.ultoriks D.spirogira

28. Jonli va jonsiz tabiatdagi umumiy bo’lgan xususiyatni belgilang.

A sifatiy va miqdoriy belgilarning ritmik o’zgarishi

B o’xshash kimyoviy elementlardan tuzilganligi

C rivojlanish davrida bir-biriga davriy aylanib turishi

D biogen migratsiyada qatnashishi

29.Jonsiz tabiatdagi jism tashqi muhit tasirida o’zining sifat ko’rsatgichlarini .....

A.tiklaydi B.yo’qotadi

C.oqsillari parchalanadi

D.qayta tiklab rivojlanadi

30. Tiriklikning asosiy omili –

A.oqsil tiklanadi

B.yangi sifat belgilarini hosil qiladi

C.oziq D.regeneratsiya

31. Jonsiz tabiatdagi jismlarga xos bo’lmagan xususiyatni belgilang

A tashqi muhit ta’sirida o’zining sifat ko’rsatkichlarini yo’qotadi

B oqsillar tiklanib turadi

C tashqi muhit bilan o’zaro ta’sir ularning yemirilishiga olib keladi

D o’zgarishlarga uchraydi, yangi sifat belgilarini hosil qiladi

32. Tiriklikning barcha xossalarini o`zida mujassamlashtirgan eng kichik zarracha-

A) atom B) molekula C) hujayra D) to`qima

33. Moddalar va energiya manbai -

A.oziq B.vitaminlar

C.gormonlar D.ko’payish

34.Tiriklikning eng muhim tomoni

A.oziq B.vitaminlar

C.gormonlar D.ko’payish

35.O’z-o’zini tiklash qanday jarayonlarda namoyon bo’ladi

Ajinssiz va jinsiy ko’payish

B.moddalar va energiya almashinuvi

C.axborot oqimi

D.moddalar energiya va axborot oqimi

36.O’z-o’zini tiklash asosida….kelib chiqadi

A.7DNKda joylashgan axborot asosida yangi molekula va tuzilmalar

B.regenerasiya

C.RNKda joylashgan axborot asosida yangi molekula va tuzilmalar

D.hammasi to’g’ri

37 Biologik tizimlar qanday darajalarga bo’linadi –

A hujayra, to’qima, organ, organism, populyatsiya, biogeosenoz B.biogeosenoz,biosfera

C. atom, molekula, hujayra, to’qima, organ, organism, populyatsiya, biogeosenoz, biosfera

D.molekula, hujayra, to’qima, organ, organism, populyatsiya, ekotizim, biosfera

38.Ekotizim —

Abiogeosenoz B.biosfera

C.molekula D.hujayra

39. Tizim deganda nima tushuniladi.

A.somatik hujayra xromosomasining miqdoriy sifatiy belgilari yigindisi

B. bir butunlikni tashkil etuvchi molekula, hujayra, organ, organizmlarning o`zaro bog`lanishlari va ta’siri

C.har xil komponentlarning tasiri va rivojlanishi

D.Bir butunlikni tashkil etuvchi komponentlarning ma’lum izchilligidagi o’zaro bog’lanishlari va tasiri

40. Tuzilishning qanday daraja(lar)sida atrof-muhit bilan ya’ni moddalar, energiya va axborot almashinuvlar natijasida o’ziga xos muayyan tizimlar kelib chiqadi?

A molekula B biosfera C organizm D hammasi

41.Tizimning asosiy tarkibiy qismlarini aniqlang.

A.Komponentlar, bog’lanishlar, chegaralar

B.hujayra, to’qima, organ, organism, populyatsiya, biogeosenoz

C.biogeosenoz, biosfera

D.molekula, hujayra, to’qima, organ, organism, populyatsiya, biogeosenoz

42.Bu bosqichda tirik tizim oqsil, nuklein kislota, uglevodlarning faoliyat ko’rsatishida namoyon bo’ladi

A.molekula B.hujayra

C.to’qima D.populasiya

43. Quyosh nuri energiyasining kimyoviy energiyaga aylanishi qaysi darajada kuzatiladi

A.molekula B.hujayra

C.to’qima D.populasiya

44. Qaysi darajada tuzilmalarning avlodlardagi barqarorligi kuzatiladi

A.molekula B.hujayra

C.to’qima D.populasiya

45.Qaysi darajada biologik moddalar bir butun tizim sifatida birlashadi

A.molekula B.hujayra

C.to’qima D.populasiya

46.Tiriklikning hujayra tuzilish darajasiga binoan barcha organizmlar qanday guruhlarga ajratiladi

A.hujayrali va hujayrasiz

B.prokariotlar va eukariotlar

C.bir va ko’p hujayrali

D.tuban va yuksak o’simliklar

47. Hujayra tuzilish darajasiga ko’ra barcha tirik organizmlar … bo’linadi

A virus va eukariotlarga Bvirus va prokariotlarga

C bir va ko’p hujayralilarga

D faglar va zamburug’larga

48.To’qima nima

A. bir necha turdagi to’qimalarning tuzilish va funksional yigindisi

B. mustaqil hayot kechiruvchi yaxlit yoki bir va ko’p hujayrali tirik tizim

C. ekotizim

D.tuzilishi o’xshash bo’lgan hujayralar va hujayralararo modda yig’indisi

49. juftlab yozing

a- hujayra b- molekula c-to`qima d- populyatsiya e-ekotizim

1. quyosh energiyasi kimyoviy energiyaga aylanadi 2.organizmlarning funksional birligi 3.Tiriklikning xususiyatlarini o`zida mujassamlashtirgan eng kichik zarracha 4. moddalar bir butun tizim sifatida birlashadi 5.hujayralar yig`indisidan iborat 6. hujayralararo moddalar yig`indisidan iborat 7. organizmlarni yashash sharoiti bilan bog`liq holda birlashtiradi 8. yerdagi turli tuman hayot ko`rinishlarini qamrab oladi

9. anorganik, organic moddalar, avtotrof va geterotrof organizmlarni o`z ichiga oladi

A a-1,3; b-2,4; c-5; d-7; e-8,9;

B a-2,4; b-1,3; c-5,6; e-7;

C a-2,3,4; b-1; c-5,6; e-7,9;

D a-2,4; b-1,3; c-5,6; e-7;

50. Ekotizim tuzilish darajasi uchun mos kelmaydigan xususiyatlarni aniqlang

1.kelib chiqishi, yashash sharoiti o`xshash organizmlar yig`indisidan iborat 2.xilma-xil organizmlarni yashash sharoiti bilan bog`liq holda birlashtiradi 3.hayotning barcha ko`rinishlarini qamrab olgan tabiiy tizimdir 4. moddalar va energiyaning davriy aylanishi kuzatiladi 5.anorganik , organic moddalar, avtotrof va geterotrof organizmlarni o`z ichiga oladi 6.hujayralar yig`indisidan iborat 7. hujayralararo moddalar yig`indisidan iborat 8. asosiy vazifasi energiyani to`plash va taqsimlash

A 1,2,3,5,8 B 2,5,8 C 4,6,7 D 1,3,4,6,7

50. Ekotizim tuzilish darajasi uchun mos keladigan xususiyatlarni aniqlang

A 1,2,3,5,8 B 2,5,8 C 4,6,7 D 1,3,4,6,7

51. populyatsiya tuzilish darajasi uchun mos keladigan xususiyatlarni aniqlang

1.kelib chiqishi, yashash sharoiti o`xshash organizmlar yig`indisidan iborat 2. kelib chiqishi, yashash sharoiti bir xil organizmlar yig`indisidan iborat 3.xilma-xil organizmlarni yashash sharoiti bilan bog`liq holda birlashtiradi 4. moddalar va energiyaning davriy aylanishi kuzatiladi 5.anorganik , organic moddalar, avtotrof va geterotrof organizmlarni o`z ichiga oladi 6.hujayralar yig`indisidan iborat 7. hujayralararo moddalar yig`indisidan iborat 8. dastlabki evolyutsion o`zgarishlar kuzatiladi

A 1,2,8 B 1,3,8 C 1,8 D 3,4,5,6,7

52. populyatsiya tuzilish darajasi uchun mos kelmaydigan xususiyatlarni aniqlang

A 2,3,4,5,6,7 B 1,3,8 C 1,8 D 3,4,5,6,7

53.Odam terisi qanday to’qimalardan tuzilgan

A.epiteliy va.biriktiruvchi

B.muskul va nerv

C.hujayralararo modda to’plami

D.qo`shuvchi va biriktiruvchi

54.Organ nima

A. bir necha turdagi to’qimalarning tuzilish va funksional yigindisi

B. mustaqil hayot kechiruvchi yaxlit yoki bir va ko’p hujayrali tirik tizim

C. kelib chiqishi yashash sharoiti va hayot tarzi bir xil organizmlar yig’indisi

D.tuzilishi o’xshash bo’lgan hujayralar va hujayralararo modda yig’indisi

55.Organizm nima

A. bir necha turdagi to’qimalarning tuzilish va funksional yigindisi

B. mustaqil hayot kechiruvchi yaxlit yoki bir va ko’p hujayrali tirik tizim

C. kelib chiqishi yashash sharoiti va hayot tarzi bir xil organizmlar yig’indisi

D.tuzilishi o’xshash bo’lgan hujayralar va hujayralararo modda yig’indisi

56.Populyatsiya nima

A. bir necha turdagi to’qimalarning tuzilish va funksional yigindisi

B. mustaqil hayot kechiruvchi yaxlit yoki bir va ko’p hujayrali tirik tizim

C. kelib chiqishi yashash sharoiti va hayot tarzi bir xil organizmlar yig’indisi

D.tuzilishi o’xshash bo’lgan hujayralar va hujayralararo modda yig’indisi

57.Qaysi bosqichda dastlabki evolyusion o’zgarishlar kuzatiladi

A.populyatsiya B.biosfera

C.biogeosenoz D.molekula

58.tiriklikning ancha yuqori darajadagi tuzilmasi bo’lib turlar tarkibi bo’yicha xilma xil organizmlarni ularning yashash sharoiti bilan bog’liq holda birlashtiradi

A.populyatsiya B.biosfera

C.biogeosenoz D.molekula

59. Biogeosenoz daraja qanday tarkibiy qismlarni o’z ichiga oladi

A. tirik o’lik oraliq modda

B.molekula,hujayra,to’qima,organ,organism,populyatsiya,biogeosenoz

C.avtotrof va geterotroflar,organic va anorganik modda

D. bir va ko’p hujayrali

60.Biogeosenozning asosiy vazifasi

A.energiyani to’plash va.energiyani taqsimlash

B.moddalarning davriy aylanishini taminlash

C.tiriklikning bir butunligini taminlash

D.irsiy belglarni o’tkazish

61. Hayotning barcha ko’rinishlarini qamrab olgan ancha yuqori darajadagi tabiiy tizimdir

A.populyatsiya B.biosfera

C.biogeosenoz D.molekula

62....yerdagi turli tuman hayotiy ko’rinmalarni qamrab oladi

A.populyatsiya B.biosfera

C.biogeosenoz D.molekula

63. Biosferaning tarkibiy qismlarini toping

A. tirik o’lik oraliq modda

B.molekula,hujayra,to’qima,organ,organism,populyatsiya,biogeosenoz

C.avtotrof va geterotroflar,organic va anorganik modda

D. bir va ko’p hujayrali

64.Qaysi darajada moddalarning katta doirada aylanishi kuzatiladi

A.populyatsiya B.biosfera

C.biogeosenoz D.molekula

65.Tirik mavjudotlar qachon kelib chiqqan

A.1-1,5mlrd yil B.2,5-3mlrd yil

C.7,5mlrd yil D.3,5mlrd yil

66. Dastlabki tirik organizmlar bir hujayrali bo’lib, juda sodda tuzilgan va hozirgi ... larga o’xshab ketgan.

A volvoks Bsianobakteriyalar C vibrionlar

D t.j.y

67.Dastlabki tirik organizmlar qaysi organizmlarga o’xshash bo’lgan

A.virus B.zamburug’

C.bakteriya D.suvo’tlari

68.Olimlar organic olamni nechta dunyoga ajratadilar-A.4(bakteriya,zamburug’,o’simlik,hayvon)

B.2(prokariot va eukariot)

C.3(bakteriya, o’simlik,hayvon)

D.to’gri javob yo’q

69. Juftlab yozing

a- de Errel b-Frosh c-Pavlov d- Sechenov e-Yanskiy

1. oqsil kasalligini aniqladi 2. qon guruhlarini aniqladi 3. proprioretseptorlarni o`rgandi 4.”Nutq bizni odam qildi” deb aytgan 5. Organizm hayotida tashqi muhitning ahamiyati beqiyos ekanligini aytib o`tgan 6.shartli reflekslarni o`rgangan 7. ovqat hazm qilish organlar vazifasini shartli reflekslar hosil qilish yo`li bilan o`rgangan 8.viruslarning bakteriali filtrda o`ta olishini aniqlagan 9.bakteriyani zararlovchi virusni kashf qilgan 10. rezus omilni aniqlagan

A a-1; b-8,9; c-4,5,6,7; d-3; e-2,10;

B a-9; b-1,8; c-4,6,7; d-3,5; e-2;

C a-9; b-1; c-4,6,7; d-3,5,6; e-2;

D a-1; b-9; c-3,4,6; d-5,7; e-2,10;

70.Kim tamakida uchraydigan tamaki mozaikasi kasalligini qo’zg’atuvchilarni bakteriali filtrdan o’ta olish xususiyatini aniqlagan

A.1892-yil Ivanovskiy B.1892-yil Leffler

C. 1917-yil de Erell D.1893-yil Mechnikov

71.Qaysi olimlar uy hayvonlarida uchraydigan oqsil kasaligini qo’zg’atuvchilari bakteriali filtrdan o’ta olishini aniqlagan

A.1892-yil Ivanovskiy B. Leffler va Frosh

C. 1917-yil de Erell D.1893-yil Mechnikov

72.Bakteriofag virusni kim kashf etgan

A.1892-yil Ivanovskiy B.1892-yil Leffler

C. 1917-yil de Erell D.1893-yil Mechnikov

73.Bakteriyalarni zararlovchi virus –

A.bakteriofag B.tamaki mozaikasi

C.gripp virusi D.gerpess virusi

74.Viruslarni o’rganuvchi fan –

A.mikrobiologiya B.parazitologiya

C.virusologiya D.algologiya

75. Viruslar qaysi kasalliklarni keltirib chiqaradi?

A.qizilcha,ensefalit,quturish,gripp,sariq

B. ensefalit,quturish,gripp,sil

C. qizilcha,ensefalit,quturish,gripp,tuberkulyoz

D.gripp,sil,gijja

76.Viruslarni aniqlang

A.tamaki mozaikasi,gripp,kox

B.tamaki mozaikasi,gripp,gerpes

C.kokk,gripp,sil

D.basilla,vibrion,spirilla

77.ular faqat hujayrada yashaydi,hujayra ichi parazitlari bo’lib,hujayradan tashqarida erkin va faol holatda uchramaydi,ko’payish xususiyatiga ham ega emas

A.virus B.bakteriya

C.zamburug’ D.basilla

78. a-virus b- bakteriyalar qo`zg`atuvchi kasalliklarni aniqlang

1. o`lat 2.terlama 3.ensefalit 4. gepatit 5.bo`g`ma 6.kuydirgi 7. quturish 8.dizenteriya 9.qizilcha 10. miyelit 11. qizamiq

A a-1,2,5,6,8,11; b-3,4,7,9,10

B a-3,4,6,7,9,10,11; b-1,2,5,8

C a-3,4,7,9,10; b-1,2,5,6,8,11

D a-3,4,7,8,9,10,11; b-1,2,5,6

79. Viruslar qo`zg`atuvchi kasalliklarga mos kelmaydigan javobni aniqlang

1. o`lat 2.terlama 3.ensefalit 4. gepatit 5.bo`g`ma 6.kuydirgi 7. quturish 8.dizenteriya 9.qizilcha 10. miyelit 11. qizamiq

A 3,4,7,9,10 B 3,4,6,7,9,10,11 C 1,2,5,8 D 1,2,5,6,8,11

80. Viruslar qo`zg`atuvchi kasalliklarga mos keladigan javobni aniqlang