O‘ta 305- guruh talabasi Ozotboyeva Maxfuza Akademik litsey hozirgi o‘zbek adabiy tili darslarida fonetika bo‘limini o‘qitish usullari

          O‘TA 305- guruh talabasi Ozotboyeva Maxfuza 

 Akademik litsey hozirgi o‘zbek adabiy tili darslarida fonetika bo‘limini o‘qitish 

usullari. 

                                      

 

                                          1-topshiriq  

Javoblar:  

A)Hozirgi o‘zbek adabiy tili darsligida Fonetika bo‘limini takrorlashga oid 

quyidagi mavzular keltirilgan: 

 - Fonetika yuzasidan o‘tilganlarni takrorlash   

- O‘zbek tilining tovush tizimi 

 – Nutq tovushlarining uch tomoni  

– Tovushlarning farqlovchi va birlashtiruvchi belgilari  

– Tovush va fonema  

– Unlilar tasnifi  

–Undoshlar tasnifi  

B) Litsey darsligida berilgan ma’lumotlar maktab darsligi bilan uzviy bog‘liq. 

Negaki quyi sinflarda unli va undosh tovushlar tasnifi bilan hozirgi o‘zbek adabiy 

tilida berilgan mavzular har ikkala darsliklarda ham bu mavzular keltirilgan, lekin 

biri ikkinchisining aynan takrori emas, balki litsey darsligida berilgan mavzular 

quyi sinflarda berilgan mavzulardan kengroq yoritib berilgan. Fonetika bo‘limidagi 

bajarilishi kerak bo‘lgan mashqlarning ma’nosi ularning bajarilish usuli ham bir 

muncha quyi sinflarnikidan farq qiladi. 

 C) Darslikda aksariyat mashqlarning berilish sharti tasnif qilish bilan berilgan. 

Masalan, oldindan tayyorlangan matnning audiosi tayyor holda o‘quvchilarga 

eshittiriи ham mashqlarni bajarish mumkin. Matnni eshitish davomida o‘quvchilar 

unli tovushlarni yoki undoshlarni yozib olishlari kerak bo‘ladi. Bu usul 

o‘quvchilarni diqqat qilishga o‘rgatadi va ularning e’tiborini ham chetda 

qoldirmaydi.  

D) Fonetika bo‘limini o‘rganish o‘quvchining hayotida quyidagi ahamiyatga ega. 

1. O‘quvchining so‘zlashish nutqi ya’ni og‘zaki nutqi rivojlanadi.  

2. Til bilan bog‘liq nuqsonlar va kamchiliklarni bartaraf etadi. 

 3. Agar o‘quvchi to‘g‘ri va ravon, chiroyli gapira olsa undan kelajakda o‘ziga 

ishongan suxandon yoki notiq chiqishi mumkin. Demak fonetikani o‘rganish 

o‘quvchining kelajagiga ham ta’sir qilishi mumkin. 

                        

 

                                          2-topshiriq.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hozirgi o‘zbek adabiy tili 

 Mavzu: 13-dars  Asos va qo‘shimchalar imlosi 

                                

 

 Sinf: Akademik litsey  

Fan: Hozirgi o‘zbek adabiy tili 

 Darsning maqsadi:  

a) ta’limiy maqsad: O‘quvchilarga fonetika bo‘limi bo‘yicha bilim, ko‘nikma va 

malakalarini rivojlantirish. 

 b) tarbiyaviy maqsad: O‘quvchilarda Ona Vatanga muhabbat, ona-onaga hurmat 

tuyg‘ularini shakllantirish.  

d) rivojlantiruvchi maqsad: O‘quvchilarning og‘zaki nutqini o‘stirish. 

Shakllantiradigan kompetensiyalar: - kommunikativ axborot bilan ishlash, 

umummadaniy, adabiy bilimlarni amaliyotda qo‘llash kompetensiyalari. 

 Axborot bilan ishlash kompetensiyasi: - mediamanbalar (radio, televizor, internet 

va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan 

samarali foydalanish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash. 

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi: - doimiy ravishda o ‘zini o ‘zi mustaqil 

va jiddiy rivojlantirish hayot davomida mustaqil o‘qib o‘rganish, mustaqil qaror 

qabul qilish.  

Milliy va umummadaniy kompetensiya: - vatanga sadoqatli, milliy qadriyatlarga 

e’tiqodli bo‘lish, badiiy asarlarni tushunish va ularga nisbatan faxr-iftixor 

tuyg‘usini shakllantirish.  

Darsning uslubi: O‘yin, musobaqa. 

 Dars turi: Yangi tushuncha va bilimlarni shakllantiruvchi.  

Darsning metodi: Tushuntirish, savol-javob.  

Dars jihozlari: Darslik, kompyuter, taqdimot, rag‘batlantiruvchi kartochkalar. 

Darsning texnik chizmasi: № Dars bosqichlari Belgilangan vaqt 1 Tashkiliy qism 

10 2 O‘tilgan mavzuni so‘rash 15 3 Yangi mavzu bayoni 20 4 Mavzuni 

mustahkamlash 15 5 Darsga yakun yasash, baholash 10 6 Uyga vazifa berish 5 

Darsning borishi:  

I. 

Darsning shiori: Bilim baxt kalitidir. 

 II.Tashkiliy qism: a) salomlashish;  

b) xona tozaligini tekshirish; 

 d) davomat qilish; 

 e) mustaqillik haqida suhbat;  

f) yangi mavzu bayoni. 

 II. O‘tilgan mavzuni takrorlash. O‘qituvchi uy vazifasini o‘qitadi va tahlil 

qilishadi. Har bir o‘quvchi o‘zining daftarini tekshirib boradi. 

II. 

Yangi mavzu bayoni: Mavzu o‘qituvchi tomonidan tushuntiriladi  

III. 

Yangi mavzuni mustahkamlash:  

IV. 

Topshiriq.  Qoidalar ketma – ketligini bolalar yaxshi eslab qolishlari 

uchun “ Eslab qol “ o‘yinin tashkillashtiriladi. Sinfdagi bolalar o‘qituvchi 

tomonidan to‘rtta guruhga ajratiladi va o‘tilgan mavzu mustahkamlanadi. 

Topshiriq.  Mavzu bo‘yicha salov javob tarzida tashkillashtiriladi.  

 V. Darsga yakun yasash va baholash.  

1.Bugungi darsdan nimani o‘rgandingiz?  

2. Nimalar haqida fikringiz o‘zgardi?  

Darsda faol ishtirok etgan o’quvchilar baholanadi.  

Dars yakuni. 

 Uyga vazifa berish O‘quvchilarga darslikdagi mavzuni o‘qib chiqish, 

mavzudan keyin berilgan savollarga javob topib yozib kelishni uyga vazifa qilib 

beriladi.