O’zbekistan Respublikasi joqari ham orta arnawli bilimlendiriw ministirligi Den sawliqti saqlaw ministrligi Qaraqalpaqstan Medicina instituti
Fakulteti______________________
Tayarlag’an:_______________ Qabillag’an:_______________ Joba: - Suyek — adam hám omırtqalı haywanlar skeletining tiykarǵı bólegi. Suyek toqıması biriktiruvchi toqımanıń birdeyi. Suyek bo'g'imlar, boylamlar, muskullar hám ózine birikkan shemirshekler menen birge tayanshharakat apparatın payda etedi. Suyek kletkalar (osteotsitlar, osteoklastlar) hám kletkalar aralıǵı mineral zatlardan quram tapqan.
- Suyek embrional rawajlanıw dáwirinde biriktiruvchi toqıma — mezenximadan payda boladı. Baslanǵısh suyek ishki shemirshek skeletning suyekleniwinen (jelke, san hám basqalar ), ekilemshi suyek teri astı qabırshaqlarınan (mańlay, tóbe hám basqa suyekler) payda boladı.
- Jańa tuwǵan bópelerde bolsa suyekler sanı 270 ten artı qbo'ladi hám dúzilisinde de bir qansha parqlar bar. Adam ulg'aygan tárepke ayırımsuyaklar óz-ara qosıladı hám nátiyjede 206 teńi quraydı
Suyektin rawajlaniwi - Omırtqa suyeklarn 17 - 25 jas arasında suyekke aylanvb boladı. Lekkn omırtqa tekshesi quyrıq bóleginiń suyekke aylanıwı 30 yeshgacha dawam etedi. Joqarıda aytılǵanı sıyaqlı, tós súyekiniń ush bólekk balalarda ayrıqsha suyeklerden ibarat bolıp, 20 - 25 jasda olar bir- birig'a qosılıp, pútin tós súyekine aylenadi. Gúrek, omıraw, jelke, bilek, tirsek suyekleriniń suyekke aylanıwı 20 - 25 sshgacha dawam etedi. oń kaftining suyekke aylanıwı 15 - 16 jasqa shekem, barmaqlardıń suyekke aylanıwı 16 - 20 jasqa shekem dawam etedi.
Tirek qozgalis sistemasinin rawajlaniwi(suyek ham bulshiq etler - Adam organizminde 600 den artıq skelet muskulları bolıp, olar dene massasınıń ortasha 40% ini quraydı. Fizikalıq miynet hám sport menen shuǵıllanatuǵınlarda muskullar jaqsı rawajlanǵan bolıp, olar tán a massasınıń 50% ini hám odan kóplegenin tashbl etedi. Skelet muskullarınıń forması túrme-túr : uzın, kalta, keń, rombsimon, trapetsiyasimon, piramidasimon, úshmúyeshlik, tishsimon, duksimon, patsimon hám yarım patsimon eki boshli, eki qarınlı, lenta sıyaqlı, sheńber hám taǵı basqa boladı (12- súwret). Uzın muskullar tiykarınan qol hám ayaqlarda, kalta muskullar qabırǵalar arasında, keń muskullar tósda, qarın diywallarında, sheńber muskullar awız, kóz átirapında jaylasqan. Hár bir muskuldıń shemirsheklerden shólkemlesken bas hám quyrıq bólegi boladı. Muskul sırtqı tárepden biriktiruvchi toqımadan dúzilgen juqa perde menen oralǵan bolıp, bul perde fastsiya dep ataladı. Fastsiya menen muskuldıń shemirshekleri arasında háreketti qolaylashtiradigan sınaqia! suyıqlıq boladı
- Adam anatomiyasi 8-kl
- WWW.ARZIV.UZ
- WWW.HUJAYRA.UZ
Do'stlaringiz bilan baham: |
