O'zbek tilida mustaqil so‘z turkumlari oltita. Bular: sifat, son, fe ’l, ravish, olmosh

O'zbek tilida mustaqil so‘z turkumlari oltita. Bular:

sifat, son, fe ’l, ravish, olmosh.

Ot - so‘z turkumi. Ot deb, shaxs, narsa, joy ma’no-

larini bildirgan so'zlarga aytiladi. Kim? Nima? Qayer?

so'roqlariga javob beradi.

Masalan: Kim? Dildora. Nima? Kitob. Qayer? Tosh-

ykent.

Ayrim shaxs yoki predmetga atab qo'yiladigan otiar

atoqii otiar deb ataladi.

Kishilarning ismi, familiyasi, taxallusi, hayvonlarga

atab qo'yilgan nomlar, geografik nomlar, tashkilot va

muassasa nomlari atoqii otlardir. Atoqii otiar bosh

harf bilan yoziladi: Rahim Alimov, Olapar, Amudaryo,

,,Turkiston“ saroyi, Oybek, Toshkent shahri, ,,G‘uncha“

Jurnali, Navro‘z bayrami.

Bir turdagi shaxs, narsa, o‘rin-joyning umumiy nomini^

bildirgan otiar turdosh otiar deyiladi.

Masalan: ota-ona, hovli, duradgorlik, hunar, shahar,

^odam, maktab, parta, o ‘quvchi

Shaxs otlari insonlarning kasbini bildirib keladi. Ular^

tub va yasama bo'ladi. Yasama shaxs otlari -chi, -kor,

-bon, -soz, -shunos, -paz, -gar, -dor, -do‘z, -kash, -dosh

qo'shimchalari bilan yasaladi.

Yasama shaxs otlari: Ishchi, zargar, paxtakor, chorvador, bogbon, etikdo‘z, soatsoz, dorboz, oshpaz,

sinfdosh.

Tub shaxs otlari: dehqon, xonanda, raqqosa.

O'zbek tilida kasb-hunar, sohalarni bildiruvchi otlar^

-, -chilik qo'shimchalari bilan yasaladi. Masalan: qu-

ruvchi+, zardo‘z+/#7r, binokor +lik, dehqon+chilik, pa-

^zanda+cAi////c, ku\o\+chilik._

0 ‘rin-joy otlari tub va yasama bo'ladi. Yasama o‘rin-^

joy otlari -loq, -zor, -iston, -goh, -xona qo'shimchalari

bilan yasaladi. Masalan:

tub otlar: vodiy, maktab, hovli;

^ yasama otlar: o‘t+loq, Gul+iston, orom+goh.

z b e k tilida -lar qo'shimchasi shaxs va narsalarning^

ko'pligini bildirish uchun qo'llanadi. Masalan: ustoz -^ustozlar, fa n - fa n la r , buyum - buyum lar kabi.

Narsa-buyum otlari tub va yasama bo'lishi mumkin.

Yasama narsa-buyum otlari -don, -gich (-g'ich), -k, -q,

-oq, -gi, -/77, -//77, -та qo'shimchalarini qo'shish yordami-

da yasaladi. Masalan: guidon, o ‘chirg‘ic h , muzlatgich,

chizg‘ich, elak, taroq, supurgi, to p lam, kiyim, tugma,

qalamdon, o roq.

O'zbek tilida shaxs va narsalarning kimga tegishliligi

egalik qo‘shimchalari orqali ifodalanadi. Egalik qo'shim-

chalari so‘z o'zagining unli yoki undosh bilan tugashiga

ko'ra turlicha qo'shiladi.

Egalik qo'shimchalarining qo'llanishini bilib oling va

^eslab qoling.

Ikkinchi bo‘g‘inida a, i, и qisqa unli tovushlari

bo'lgan ba’zi ikki bo‘g‘inli so'zlarga egalik qo'shimchalari

qo'shilganda, bu tovushlar tushirib aytiladi va shunday

yoziladi.

Masalan: shahar +i > shahri, bo‘yin +im > bo‘ynim ,

burun +i > b