O’zbekcha Russkiy Angliyskiy


Download 340.81 Kb.
Pdf ko'rish
Sana11.12.2020
Hajmi340.81 Kb.
#164373
Bog'liq
Glossariy


O’zbekcha 

Russkiy 

Angliyskiy 

Izox 

bog‘ 


sad 

garden 


asosan bir xildagi mevali 

daraxtlar bilan band 

chorbog‘ 

oblet 


circumnavigatio

har - xil nav – naslli mevali 



bog‘larni o‘z ichiga oladi 

chakalak 

bog‘i 

chakalak 



park 

chakalak park 

faqat qurilishga ketadigan 

o‘rmon daraxtlari o‘tqazuvidan 

iborat sun’iy ravishda tashkil 

etilgan bog‘lar hisoblanadi. 

o‘rmon 

les 


forest 

deganda tabiiy ravishda paydo 

bo‘lgan va muhit birligida ri-

vojlanayotgan ekologik va 

biologik o‘zaro bir - birovi bilan 

bog‘liq daraxtlar o‘simligi va 

boshqa organizmlar to‘da 

(uyushma) si tushuniladi. 

Boshqacha qilib aytganda 

o‘rmon – o‘zaro bog‘liq va bir – 

biroviga, egallagan hududiga 

hamda iqlimiga ta’sir qiluvchi 

daraxtlar, butalar, o‘t 

o‘simliklari, mox va hayvonlar 

to‘dasi (uyushmasi). 

drevostoy 

drevostoy 

a stand 


tik daraxt deyiladi. 

tabiiy 


o‘rmonlar 

prirodnыe 

lesa 

natural forests 



bu ma’lum bir sharoitda tabiat 

qonuniga muvofiq joyda 

vujudga kelgan o‘simliklar 

qoplami. 

o‘rmon 

Lesnaya 


The forest 

1.nasllar tabiati; 



tabiati uchta 

tarkibiy qism 

(komponent) 

dan tashkil 

topgan 

priroda 


sostoit iz 

trex 


komponent

ov 


(komponen

tov) 


nature consists 

of three 

components 

(components 

2.ularni birga qo‘shilish tabiati; 

3.joyda o‘sish sharoiti tabiati. 

nasllar tabiati 

xarakter 

pokoleniy 

character of 

generations 

birinchi navbatda, o‘simliklar 

xillaridagi xususiyat-lar, ya’ni 

o‘simlikning yashash sharoitiga 

bo‘lgan talabi bilan ifodalanadi 

o‘rmonning 

tipi (xili) 

Tip lesa 

(ov) 

Type of forest 



(s) 

bu daraxtlar o‘simligi 

sharoitining bir xilligi, o‘rmon 

uyushmasining umumiy belgilari 

va paydo bo‘lishdagi, hamda 

rivojlanishdagi o‘xshashligi 

bo‘yicha birlashgan tik daraxtlar 

va o‘tqazuvlar uchastkalarining 

yig‘indisi 

buta  


daraxtcha 

(podleskom) 

podleskom 

understory 

tik daraxt pardasi ostida 

o‘sayotgan ayrim daraxtlar nasli. 

Ular hech qachon tik daraxt 

balandligiga ushbu sharoitda 

etolmaydilar. 

tirik qoplam 

jivoe 

pokrыtie 



living cover 

tuproq ustini qoplab olgan yarim 

butalar, butachalar, o‘tsimon 

o‘simliklar, mox va lishaynik 

(qurbaqa o‘t)lari 

to‘shama 

ne spat 

do not sleep 

tuproq ustidagi daraxtlarning 

tushgan barglari, mayda 



shoxchalar va qurib qolgan 

«tuproq ustidagi» qoplamlardan 

tashkil topgan 

aynimagan qatlam. 

daraxtlar 

o‘simligining 

biologiyasi 

biologiya 

posadki 

derevev 


biology of 

planting trees 

daraxtlar o‘simligi o‘zining 

tashqi ko‘rinishi va o‘sish tabiati 

bo‘yicha har – xil xayotiy 

shakllarga, yoki o‘sish shakliga 

ega: daraxtlar, butalar, 

butachalar va chirmovuqlar 

(lianalar) 

daraxtlar 

derevya 

Trees 


bitta ko‘p yillik shoxga ega 

bo‘lgan o‘simliklar, bu shox 

«tana» (stvol) deyiladi. Uning 

balandligiga qarab katta 

yoshdagi daraxtlar quyidagicha 

turkumlanishi mumkin: I – 25 m 

; II – 16 – 25 m; III – 5 –15 m. 



Butalar 

kustы 


bushes 

bular bosh tanasi yaqqol 

ko‘rinmagan, ildiz bo‘g‘inchasi 

oldidan chiqqan bir nechta 

tanachalarga ega. Butalar 

yirikligi bo‘yicha quyidagilarga 

bo‘linadi: baland o‘sadigan 

(>2.5 m), o‘rta o‘sadigan (1 – 

2,5 m) va past o‘sadigan (0,5 – 

1,0 m). Buta o‘simliklarining 

vakillari – uchqat (jimolost), 

smorodina, qoraqat (buzina), 

juzg‘un (grebenщik) o‘simligi 


va boshqalar 

Butachalar 

kustы 

bushes 


butalarga o‘xshash bir nechta 

mayda shoxchalarga ega bo‘lgan 

o‘simliklar, lekin ularda 

tanalanish quyi qismida bo‘ladi, 

yuqori qismi esa o‘tsimonligicha 

qoladi, qishda uni sovuq uradi. 

Vakillari – chernika, drok va 

boshqalar, balandliklari 0,5 > 

bo‘lgan o‘simliklar. 

Chirmovuqla

zontik ot 



solnsa 

parasol 


daraxtsimon o‘simlik, tanasi 

bukuluvchan (yelastik), shoxlari 

bilan ustun (opora) lar atrofini 

va daraxtlar tanasini o‘rab 

oladilar. Vakillari – yovvoyi tok; 

chirmov (pechka) guli; 

chirmashib o‘sadigan o‘simlik 

(xmel). 


Daraxtlar 

o‘simligining 

tuzilishi 

Struktura 

posadki 

derevev 


Structure of tree 

planting 

daraxtlar o‘simligi bosh o‘simlik 

hisoblanadi. Ularning barchasi 

barg, tana va ildizlarga ega. 

Daraxtlarning asosiy shoxi – 

tana (stvol) deyiladi. Tananing 

usti po‘stloq bilan o‘ralgan, tana 

va shoxlar orqali ildizdan barglar 

tomon suv va oziqalar 

harakatlanadi, barglardan ildiz 

tomon esa – mineral moddalar. 

Moddalarning bir qismi tanadan 

joy oladi. Tananing ustki qismi 



shoxcha va novdalarga bo‘linadi, 

shox – bargi (krona) ni tashkil 

qiladi. Barglari kurtaklar va 

gullar bir yillik yoki ko‘p yillik 

novdalarda bo‘ladi 

Patak ildiz 

Koren 

Pataka 


Patak's root 

ildizlar tizimi bosh (asosiy) 

ildizsiz bo‘ladi. Ildizlarning 

hammasi, mayda, ingichka, to‘p 

– to‘p bo‘lib «Ildiz 

bo‘yinginasi» dan boshlab 

tarqaladi, xuddi o‘tsimon 

o‘simliklarga o‘xshaydi 

Ildiz 

novdalari 



Vetvi 

korneplodo

Root branches 



ildizdagi ortiqcha kurtakdan 

paydo bo‘lgan novdalar. Bu 

novdalar o‘zlarining ildiz 

tizimini rivojlantiradi, ularni 

ajratib olib boshqa joyga 

o‘tkazish mumkin 

Ildiz tana 

Kornevoe 

telo 

Root body 



tuproq yuzasiga yaqin ildiz 

xalqasidan chiqqan, er ostida 

gorizontal joylashgan, ko‘rinishi 

o‘zgargan novdalar. Bu 

novdalarda kurtaklar bo‘ladi, 

ulardan er yuzasiga novdalar 

o‘sib chiqishi va ildiz olishi 

mumkin 


Parxish 

Eto 


smeshno 

That's funn 

ildiz otgan er yuzasidagi novda, 

faqat ona o‘simligidan 

ajralmagan. Bunday usulda 

ko‘paytirish ko‘pchilik 



o‘simliklar uchun qo‘llaniladi, 

ayniqsa butalarda. Parxish tabiiy 

yoki sun’iy bo‘lishi mumkin. 

Buning uchun novda egiladi va 

tuproqqa yotqiziladi, shpilka 

(nayzacha) bilan tuproqqa 

mahkamlanadi, ustidan tuproq 

solinadi. Novdaning tuproqqa 

tekkan eridan qo‘shimcha 

ildizlar chiqadi. Ildiz olgan 

novdani ona o‘simlikdan 

ajratib olib alohida ko‘chat 

sifatida foydalanish mumkin 

Qalamcha 

Dali 

Dali 


qalamchalar o‘simliklarni sun’iy 

ravishda ko‘paytirishda 

foydalaniladi. Qalamchalar 

novdadan yoki ildizdan bo‘lishi 

mumkin. Ularni 

20 – 30 sm uzunlikda 4 – 6 

kurtagi bilan, yozgilarini esa 5 – 

6 sm uzunlikda 2 – 3 kurtakli 

qalamchalar orqali 

ko‘paytiriladi. Ildiz qalamchalari 

– ildiz qirqimi 15 – 20 sm. Bu 

usulda yordamchi ildiz 

beradigan oq akas, olicha, 

olxo‘ri, osina va h.k. o‘stiriladi 

o‘rmon 

ekologiyasi 



ekologiya 

lesa 


ecology of the 

forest 


o‘simliklar va ular to‘plamining 

xayoti ma’lum bir yashash 



sharoitisiz mumkin emas. O‘z 

navbatida o‘simliklar to‘plami, 

ayniqsa o‘rmon, muhitga ta’sir 

qiladilar va sezilarli darajada 

havo tarkibini va shamol, 

yorug‘lik, namlik va oziqa 

rejimini o‘zgartiradilar. 

O‘rmonning o‘zgargan muhiti 

daraxtlar qiyofasiga va o‘rmon 

tuzilishiga sezilarli ta’sir qiladi. 

O‘rmonning ta’siri faqat o‘zi 

egallagan maydongagina emas, 

balki unga yaqin kelgan hududga 

ham ta’sir qiladi. O‘rmonnning 

bu xususiyatidan o‘rmon 

meliorastiyasida keng 

foydalaniladi. O‘rmon bilan 

uning yashash sharoiti orasidagi 

o‘zaro munosabatlarni quyida 

ko‘rib chiqiladi 

o‘rmon va 

atmosfera 

les i 

atmosfera 



forest and 

atmosphere 

havoning gaz tarkibi o‘simlikda 

fiziologik jarayonning normal 

o‘tishini ta’minlaydi. Fotosintez 

jarayonida korbonat anigidrit 

gazi o‘zlashtiriladi, kislorod 

nafas olishda foydalaniladi. Bir 

gektar o‘rmon bir kunda 220-

280 kg 


2

СО o‘ziga singdiradi va 

180-220 kg kislo-rod (

2

О ) ni 


ajratadi. Shunday qilib, 

atmosferada uzluksiz 

kislorodning zapasi tiklanib 

turadi. O‘simlikning bargi va 

boshqa organlari yashash jara-

yonida atmosferaga uchadigan 

biologik aktiv moda - 

fitonstidlarni chiqaradi 

o‘rmon va 

yorug‘lik 

les i svet 

forest and light 

yorug‘lik energiyasi o‘simliklar 

tomonidan organik moddalarni 

sintez qilish uchun zarur 

(fotosintez). Quyosh 

yorug‘ligining intensivligi 

yuzaning ko‘ndalangliligi yoki 

uni tik yoritganda 70 – 85 ming 

luksga etadi, fotosintez bo‘lishi 

uchun esa daraxtlarga 

maksimum 20 – 25 ming luks 

kerak, daraxtlar naslining 

yorug‘likka bo‘lgan talabiga 

ko‘ra bu ko‘rsatkichlar 

o‘zgarishi mumkin. O‘rmon 

o‘zining qoplami (polog) bilan 

yorug‘likning soni va sifatini 

o‘zgartiradi. Uning tarkibi va 

shakliga qarab polog – qoplam 

ostida 20 – 40 % yorug‘lik 

kiradi. Barglardagi xlorofill 

asosan qizil va ko‘k – binafsha 

(sine – feoletovaya) nurlarni 



o‘ziga oladi, yashil (zelyoniy) 

ranglarni esa qaytaradi 

(sh.u.ham barglar yashil). 

Shuning uchun ham o‘rmon 

yashil qoplami ostidagi 

yorug‘lik tarkibida fiziologik 

faol (aktiv) nurlar kam bo‘ladi. 

Bu erda faqat soyaga chidamli 

o‘simliklar yashashi mumkin. 

o‘rmon va 

issiqlik 

les i teplo 

wood and heat 

erdagi asosiy manbaa -  

quyoshning nurlanishi. Yuzaga 

issiqlikning kelishi va ketishi 

(sarflanishi) quyoshning 

gorizontga nisbatan balandligi, 

kunduz va kechasining uzunligi 

bilan bog‘liq. Quyosh nurining 

vertikallikdan og‘ishi joyning 

geografik kengligini tavsiflaydi  

(0

0

  ekva-torda va 90



0

 qutbda). 

Joyning kengligi bilan 

o‘simliklarning iqlim poyaslari 

va tabiiy mintaqalari bog‘langan. 

O‘rmon mintaqasining 

shimoldagi chegarasi iyul 

oyining 10

0

 li izotermasiga to‘liq 



mos keladi 

o‘rmon va 

namlik 

les i 


vlajnost 

wood and 

moisture 

o‘rmonning kengayishi 

hududning namligi bilan uzviy 

bog‘langan. O‘rmon o‘zi 

egallagan hududining suv 


rejimiga kuchli ta’sir ko‘rsatadi. 

Hohlagan er uchastkasining suv 

balansini quyidagi tenglama 

orqali ifodalash mumkin: O = I 

+ S. Ya’ni atmosferadan kelgan 

yog‘in (O) bug‘lanishga (I) va 

suvning oqishiga (S) sarflanadi 

o‘rmon va 

tuproq 

les i 


pochva 

forest and soil 

tuproqning unumdorligi bilan 

o‘rmonning tarkibi, 

shakli va mahsuldorlik darajasi 

bog‘liq. Tuproq esa o‘z 

navbatida ko‘proq 

o‘simliklar, shu jumladan 

daraxtlar xayot - faoliyatining 

mahsuloti hisoblanadi 

O‘rmon va 

mikroorganiz

mlar 

Les i 


mikroorga

nizmы 


Forest and 

microorganisms 

o‘rmon to‘shamasida va 

tuproqda mikroorganizmlar juda 

ham ko‘p, og‘irligi (massasi) 

o‘rtacha gektariga 300 

kilogrammgacha etib boradi. 

Ular o‘lik organik moddalarni 

achitishda, chirindilarning hosil 

bo‘lishida, mineral oziqalar 

elementlarini bo‘shalishida 

muhim rol o‘ynaydilar. 

Mikroblar ichida o‘simliklar 

o‘sishini yaxshilaydigan 

mikroblar bor. 

o‘rmon va 

lesa i 

forests and 



o‘rmonda juda ham har – xil 

fauna 

faunы 


fauna 

fauna joylashadi (oddiy 

hayvonlardan tortib toki 

emizuvchilargacha, ular 

anchagina murakkab tashkilot 

(zoostenoz) hosil qiladi. Bu erda 

ko‘proq ahamiyatli bo‘lib 

qumursqalar, sich-qonsimon 

kemiruvchilar va qushlar 

hisoblanadi. Qumursqalar ichida 

o‘rmonga zarar etkazuvchilari 

juda ham ko‘p. Ular 

daraxtlarning bargi, tanasi, shox- 

novdalari va ildizlarini eydi 

(quritadi). Ularning ichida 

foydalilari ham bor: chumolilar, 

gangituvchilar, va boshq. 

Parrandalar va kemiruvchilar 

ko‘pchilik qurtlarni yo‘q qiladi, 

lekin ularning ko‘pchiligini 

tarqalishi uchun yordam beradi. 

Zararkunanda qurt 

qumursqalarga qarshi 

o‘rmonlarda biologik usullarni 

qo‘llash tavsiya etiladi. 

O‘rmonlarga qushlarni jalb etish 

usullari va chumolilarni 

ko‘paytirish bu ishda yuqori 

samara beradi 

o‘rmonning 

tuzilishi 

struktura 

lesa 

structure of the 



forest 

o‘rmon daraxtlari o‘simligi 

qavatli joylashadi. Katta 


yoshdagi o‘rmonlarning yuqori 

(chodir) qismini tik daraxtlar 

(drevostoy)  tashkil etadi. U 

balandligiga ko‘ra bir – 

birovidan farqlanuvchi 2 – 3 

qavatli daraxtlardan tashkil 

topgan bo‘lishi mumkin. 

Yuqoridagi eng birinchi qavatni 

o‘rmon daraxtlarining bosh nasli 

– «o‘rmon tashkil qiluvchilar» 

egallaydi. O‘rmon tashkil 

qiluvchi bosh nasl o‘rmonning 

nomini belgilaydi, ya’ni,  

o‘rmonning nomi ushbu nasl 

nomi bilan bog‘liq (dubli, 

qarag‘ayli, elli va h.k.). O‘rmon 

daraxtlarining hammasi ham 

o‘rmon tashkil qilishga 

qobiliyatli emas. Ikkinchi va 

uchunchi qavatlarda odatda 

soyaga chidamli daraxtlar nasli 

o‘sadi (zarang - klen, arg‘uvon – 

lipa, qayrag‘och – vyaz va h.k.). 

rekreastion 

foydalanish 

rekreatsion

noe 

ispolzovan



ie 

recreational use 

o‘rmon va milliy bog‘ (park) lar 

barpo qilish, ularda ommaviy 

dam olish va turizmlar tashkil 

qilish bilan odamlarning 

jismoniy va ma’naviy sog‘lig‘ini 

tiklashni, tabiat manzaralaridan 

bahramand bo‘lishini ta’minlash. 


o‘rmon 

meliorastiyas

melioratsiy



a lesov 

amelioration of 

forests 

o‘rmon o‘tqazuvlarini tashkil 

qilish yo‘li bilan atrof muhitni 

va qishloq xo‘jaligi ishlab 

chiqarishining tabiiy sharoitini 

yaxshilashga qaratilgan tadbir 

himoyalaydig

an o‘rmon 

daraxtlar 

o‘tqazuvining 

tizimi 

zaщitnaya 



sistema 

posadki 


lesnыx 

derevev 


protective 

system for 

planting forest 

trees 


hududda eng qulay 

joylashadigan va himoyalash 

ta’sirining smarasi maksimal 

bo‘lgan meliorativ o‘rmon 

daraxtlari o‘tqazuvining majmui 

(dalalarni himoyalaydigan, suv 

oqimini tartibga soladigan, jarlik 

– daralar atrofida 

joylashtiriladigan daraxtlar 

o‘tqazuvi va h.k.) nazarda 

tutiladi 

meliorativ 

o‘rmon 

daraxtlar 



o‘tqazuvi 

tizimi 


meliorativ

naya 


sistema 

posadki 


lesnыx 

derevev 


ameliorative 

system of 

planting of 

forest trees 

boshqa tadbirlar majmui bilan 

birgalikda tuproqni shamol va 

suv eroziyasidan, ekinlarni 

garimsel va kuchli shamollardan 

saqlaydi, dalalar namligini 

yaxshilaydi, qurg‘oqchilikning 

zararli ta’sirini pasaytiradi. 

Qishloq xo‘jalik ekinlarining 

hosildorligi ihota daraxtlari 

o‘tqazuvi himoyasidagi erlarda 

ochiq erlardagiga nisbatan 

anchagina yuqori 

tog‘li 

gornaya 


mountain area 

bu mintaqada suv rejimini 



mintaqa 

oblast 


yaxshilash (suv oqimini tartibga 

solish), tuproqdagi eroziyaga va 

sel oqimiga qarshi qaratilgan 

tog‘-meliorativ va tog‘-o‘rmon 

daraxtlari o‘tqazish ishlari 

amalga oshiriladi. Bu ishlarni 

bajarish natijasida mintaqada 

ishlab chiqarishning 

unumdorligini oshirish 

imkoniyati tug‘iladi. 

qumli-cho‘l 

mintaqasi 

peschanыy 

pustыnnыy 

region 

sandy desert 



region 

bu mintaqada o‘rmon meliorativ 

ishlari asosan daraxtlar o‘stirish 

hisobiga qumlarni 

mustahkamlash, ko‘chishdan 

to‘xtatish va qumli erlarda ishlab 

chiqarishning unumdorligini 

oshirishga qaratilgan 

lalmi mintaqa 

suxaya 


oblast 

dry area 

lalmi mintaqasida o‘rmon 

daraxtlari o‘stirish asosan u 

erlarda donli va boshqa 

ekinlardan doimo yuqori hosil 

olishni ta’minlashga qaratilgan. 

sug‘oriladiga

n mintaqa 

oroshaema

ya ploщad 

irrigated area 

sug‘oriladigan erlarda o‘rmon 

daraxtlarini o‘stirish dala 

ekinlari, bog‘lar-uzumzorlarni 

«Garimsel» va kuchli 

shamollarning salbiy ta’siridan 

saqlash, aholi punktlari, yirik 

sanoat korxonalari markazini 

ko‘kalamzorlashtirish va qurilish 



materiali sifatida yog‘ochlar 

tayyorlash imkonini beradi. 

yeroziya 

eroziya 


erosion 

bu suv va shamol oqimlari 

ta’sirida tuproq va uning ostki 

qatlamlarini emirilishi, emirilish 

mahsulotlarini bir joydan 

ikkinchi joyga olib borish va 

qoldirish jarayonlarining 

yig‘inidisi 

suv eroziyasi 

vodnaya 


eroziya 

water erosion 

yomg‘ir va erigan qor 

suvlarining oqib tushishi 

natijasida paydo bo‘ladi 

shamol 


eroziyasi 

vetrovaya 

eroziya 

 

shamol (havo oqimi) ta’sirida 



paydo bo‘ladi. Suv va shamol 

eroziyasining bir-biridan 

farqlovchi xususiyatlari 

quyidagicha: 

normal 

eroziya 


normalnay

a eroziya 

normal erosion 

rel’ef va meteorologiya omillari 

ta’sirida tabiiy o‘simliklar bilan 

qoplangan tuproq yuzasida 

vujudga keladi. Suv va shamol 

doim tuproq va tog‘ jinslari 

zarrachalarini bir joydan 

ikkinchi joyga, ko‘proq 

balandlikdan pastlikka qarab 

suraveradi. Bu jarayon 

insoniyatning ishtirokisiz juda 

ham sekin o‘tadi va katta zarar 

etkazmaydi 

tezlashgan 

bыstraya 

fast erosion 

normal eroziya jarayoni 


eroziya 

eroziya 


insonning aralashishi natijasida 

keskin o‘zgardi. Tabiiy holatdagi 

erlarni haydash yoki 

o‘zlashtirish, o‘rmon daraxtlarini 

keragidan ortiqcha kesish, 

yaylovlarda chorvani  

me’yoridan tashqari boqish  va 

boshqa insonning xo‘jalik 

faoliyati bilan bog‘liq bo‘lgan 

sabablar eroziyani kuchaytiradi 

fiziko-

georgafik 



omillar 

fiziko-


geologiche

skie 


faktorы 

physico-


geological 

factors 


iqlim, relef, tuproq va 

o‘simliklar.  Bu omillar o‘z 

navbatida eroziyaga ta’sir 

qiluvchi bir qator elementlarni 

o‘z ichiga oladi. Iqlimning 

elementlari: harorat; 

yog‘ing‘archilik; shamol. 

Relefning elementlaridan 

qiyalik: shakli, burchagi, 

uzunligi, yo‘nalishi. Tuproqning 

elementlari: mexanik tarkibi, 

chirindi miqdori, namligi va 

unumdorligi. O‘simliklarning 

elementlari sifatida ularning er 

yuzasini qoplanganlik darajasi 

bilan aniqlanadi 

yeroziyaga 

qarshi 


qo‘llaniladiga

n tadbirlar 

merы po 

borbe s 


eroziey 

measures to 

combat erosion 

tashkiliy-xo‘jalik; maxsus 

agrotexnik; o‘rmon meliorativ 

va maxsus gidrotexnik 



tashkiliy-

xo‘jalik 

tadbirlari 

organizatsi

onnыe i 

ekonomich

eskie merы 

organizational 

and economic 

measures 

to‘la to‘kis eroziyaga qarshi 

hududni tashkil etish 

loyihasining mazmunidan iborat 

agrotexnik 

tadbirlar 

agrotexnic

heskie 

meropriyat



iya 

agrotechnical 

measures 

agrotexnik ishlov berishlar 

(ya’ni: tuproqni 

chuqur haydash; tuproqqa ishlov 

berishni va ekinlar ekishni 

qiyalikka ko‘ndalang qilib 

o‘tkazish, qor qatlamini saqlash 

va h. k). Bu tadbirlar maxsus 

xarajatni talab qilmaydi,  

tuproqda namlikni saqlashga 

qaratilgan ishlov berishlar kiradi, 

(ya’ni: egatlash – borozdovanie; 

mikrolimanlar barpo qilish; 

haydalgan erda valiklar tashkil 

qilish; tuproqqa «ploskorez» 

yordamida ishlov berish; 

ekinlarni tasma qilib 

joylashtirish va h.k.). 

 

meliorativ 



o‘rmon 

tadbirlar 

meliorativ

naya 


deyatelnost 

v lesu 


ameliorative 

activity in the 

forest 

Meliorativ o‘rmon daraxtlari 



o‘tqazuvi tizimini loyihalashga 

qaratilgan. Bu tizim tarkibiga 

quyidagi asosiy o‘tqazuvlar 

kiradi: 


- dalalarni ihota (himoya) 

laydigan o‘rmon daraxtlari 



chizimi; 

- suv oqimini tartibga soluvchi 

o‘rmon daraxtlari chizimi; 

- jarlik va dara (balka) lar 

atrofidagi o‘rmon daraxtlari 

chizimi va boshqalar 

gidrotexnik 

tadbirlar 

gidrotexnic

heskie 


merы 

hydraulic 

engineering 

measures 

quyidagi to‘rt guruhdan iborat 

inshootlarni loyihalashni nazarda 

tutadi: suv oqimini ushlab 

qoluvchi; suv oqimini 

yo‘naltiruvchi; suv tashlaguvchi; 

jarlik ostki inshootlari. 

meliorativ 

o‘rmon va 

gidrotexnik 

tadbirlar 

meliorativ

nыe lesa i 

gidrotexnic

heskie 


meropriyat

iya 


meliorative 

forests and 

hydrotechnical 

measures 

er tuzish loyihalarida asosan 

sxema tariqasida ishlanadi, 

keyinchalik ishchi loyiha sifatida 

ishlanadi va amalga oshiriladi 

tashkiliy – 

xo‘jalik 

tadbirlar 

organizatsi

onnыe i 

ekonomich

eskie merы 

organizational 

and economic 

measures 

tuproqni eroziyadan saqlashga 

qaratilgan  hududni tashkil etish 

loyihasining barcha tarkibiy 

qismlari va elementlarini o‘zaro 

bog‘langan holda joylashtirishni 

nazarda tutadi 

pitomnik 

pitomnik 

nursery 

o‘rmon daraxtlari ko‘chatini 

etishtirishga ixtisoslashgan 

xo‘jaliklar o‘rmon daraxtlari  

ko‘chatzorlari 

urug‘ 


otdel 

seed sowing 

o‘rmon daraxtlari urug‘ini sepish 


ko‘chatlar 

bo‘limi 


poseva 

semyan 


department 

(yekish) yo‘li bilan 1-2 yoshli 

urug‘ ko‘chatlari o‘stiriladigan 

maydon. Urug‘ ko‘chatlarini 

o‘stirish almashlab ekishni 

qo‘llash asosida bajariladi. 

Kichik ko‘chatzorlarda 

ko‘proq uch dalali almashlab 

ekish qo‘llaniladi: (bir dala-sof 

yoki ekilgan partov; bir dala-bir 

yillik urug‘ ko‘chati niholi; bir 

dala-ikki yoshli urug‘ ko‘chati). 

Yirik ko‘chatzorlarda 5 - 6 dalali 

almashlab ekishlar qo‘llaniladi: 

partov; bir yoshli urug‘ 

qo‘chatlari niholi, ikki yoshli 

urug‘ ko‘chatlari; bir yoki ikki 

yil g‘alla ekini); 

tarbiyalangan 

ko‘chatlar 

bo‘limi 

razdel 


prosveщen

nыx 


sajensev 

section of 

enlightened 

seedlings 

bu bo‘limda ko‘chatlarning 

shox-barglari (kronasi) ga 

kerakli shakl beriladi va ildizlari 

ixchamlanadi. Asosan yo‘g‘on 

tanali yirik ko‘chatlar 

etishtiriladi. Buning uchun 

birinchi bo‘limdan urug‘ 

ko‘chatlari olib bu bo‘limga 

o‘tkaziladi. Bo‘limda qalamcha 

ko‘chatlari ham tarbiyalanadi. 

Tayyorlanadigan ko‘chatlarning 

yoshiga (kattaligiga) bo‘lgan 



talabga ko‘ra bu bo‘limda ular 2 

yildan toki 8-10 yilgacha 

tarbiyalanadi. Bularni 

tarbiyalash uchun bo‘lim 

maydoni yaxlit qolishi mumkin 

yoki 2-3 qismlarga bo‘linadi, bu 

qismlar «ko‘chatlar maktabi» 

deyiladi 

ona 

plantastiyasi 



bo‘limi 

otdel po 

vospitaniy

u detey 


Child-rearing 

department 

tol, terak daraxtlari va ayrim 

buta o‘simlik (smorodina) 

larining bir yillik navdalaridan 

qalamchalar olinadigan maydon. 

Bu daraxtlar va o‘simliklarning 

urug‘lari ko‘chatlar olish 

anchagina qiyin bo‘lganligi 

sababli bo‘limdan olingan 

qalamchalardan «qalamcha» 

ko‘chatlari etishtiriladi 



 

Download 340.81 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling