O‘zbеkistоn rеspublikasi aхbоrоt texnologiyalari va kоmmunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi t
Download 1.27 Mb. Pdf ko'rish
|
5-sinf informatika fanini oqitishda multimediali taqdimotlardan foydalanish
|
O‘ZBЕKISTОN RЕSPUBLIKASI AХBОRОT TEXNOLOGIYALARI VA KОMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI T ОSHKЕNT AХBОRОT TЕХNОLОGIYALARI UNIVЕRSITЕTI URGANCH FILIALI KURS ISHI Mavzu: 5-sinf “Informatika” fanini o’qitishda multimediali taqdimotlardan foydalanish Bajardi: Мatrasulova G. 1
Mundarija:
Masalaning qo’yilishi ........................................................................................... 6 Asosiy qism ........................................................................................................... 7 3.1.Taqdimotlar yaratish uchun asosiy ma’lumotlar ....................................... 7 3.2.5-sinf Informatika faning mazmuni ........................................................... 11 3.3.Taqdimotlar yordamida 5-sinf Informatika fanini o’qitish metodikasi. 14 3.4.Camtasia Studio dasturidan foydalanib “5-sinf informatika fanini o’qitishda multimediadan foydalanish ” mavzusida video dars yaratish .... 19 Xulosa .................................................................................................................. 23 Foydalanilgan adabiyotlar ................................................................................ 24 Ilova ..................................................................................................................... 25
2
Kirish Kompyuter texnologiyalari to’g’risida so’z yuritilganda,odatda ko’z oldimizda axborot
texnologiyalari mujassamlanadi. Buning sababi,shaxsiykompyuterlarning ixtiro etilishi axborot texnologiyalarining ommaviylashishiga va uni keng miqyosda tadbiq etilishiga olib kelinganligidadir. Chunki
shaxsiy kompyuterlarning paydo bo’lishi natijasida axborot
texnologiyalarining mahsuli bo’lgan dasturiy vositalarga zaruriyat ortib,kundalik ehtiyojga aylanib bormoqda. Shaxsiy kompyuterni tadbiq,etish bo’yicha erishilgan muhim yutuqlardan biribu multimedia vositalarining yaratilishidir. Shaxsiy kompyuterlar multimedia vositalaridan,ya’ni ovoz,grafika,animasiya,video vositalaridan keng ko’lamda foydalanish sari yo’l ochdi. Ta’lim tizimida axborot texnologiyalarining multimedia vositalari yordamida o’quv jarayonini tashkil etish imkoniyatlari paydo bo’la boshladi. Bular sirasiga virtual kutubxona,virtual o’qitish texnologiyalarini kiritish mumkin. Virtual kutubxona - bu o’quv materiallari elektron nusxada chop etilgan yagona katalog tizimiga ega bo’lgan elektron kutubxonadir. Elektron kutubxonadagi o’quv materiallarini tarmoq tizimi imkoniyatlaridan foydalanib o’qish mumkin. Elektron kutubxonadan yoki boshqa manbalardan tarmoq tizimi yordamida materiallarni olib o’qish-virtual o’qish deb yuritiladi. Yangi axborot texnologiyalari asosida boshqarishni avtomatlashtirish,ish yuritish,moliya ishlarini avtomatlashtirilgan holda boshqarishni ta’minlash kabi ishlarni bajarish imkoniyatlari tug’ildi. Bundan tashqari yangi axborot texnologiyalari tufayli yuzaga kelgan juda katta imkoniyatga ega bo’lgan muharrirlarni,tarjima qiluvchi dasturiy vositalarni keltirish mumkinki,ularning yaratilishi ta’lim tizimida ham o’z samarasini bermoqda. Shu o’rinda olamshumul ahamiyatga ega bo’lgan telekommunikasion (kabelli,shisha tolali,sputnikli) aloqa vositalari asosida tashkil etilgan.Internet tizimining insoniyatga juda keng imkoniyatlar yaratganligini ta’kidlash lozim. Internet hozirgi kunda butun insoniyat bilimlarini birlashtirish,ularning aqliy qobiliyatlaridan unumli foydalanish kabi masalalarni yechish bilan bir qatorda,yangi adabiyotlar to’g’risida ma’lumot olish,masofadan turib o’qitish texnologiyasini amalga oshirish,musiqa eshitish,kino 3
va boshqa sohalardagi mashhur kishilarning (yulduzlarning) rasmlarini ko’rish,ular haqida ma’lumotlar olish,kundalik gazetani o’qib borish,ob-havo to’g’risida ma’lumot olish,kompyuter o’yinlari o’ynash,yangi ish joyi topish,magazindan xarid qilish,va hatto keng miqyosdagi biznes ishlarini amalga oshirish mumkin. Uchinchi ming yillikning boshlarida 120 mln. kompyuter yagona dunyo tarmog’iga ulangan,ulardan 1 mlrd. dan ziyod odamlar foydalanmoqda. Keyingi vaqtda internetdan o’spirin yoshlarning va xotin-qizlarning foydalanish sur’ati o’sib borayotganligini qayd etish mumkin. Kurs loyihasining dolzarbligi. Hozirgi vaqtda ta’lim tizimida bilim berish jarayoni, tadbirlarni o’tkazish uchun turli kompyuter texnologiyalaridan foydalanilmoqda. Ma’lumot mazmunga boy, esda qoladigan va ko’rgazmali bo’lishi uchun ko’proq multimedia texnologiyalari ishlatiladi. Bular matn, grafika va ovoz kabi ma’lumotning turli shakllarini qayta ishlashga imkon beruvchi multimedia apparat vositalari bo’lish bilan birga amaliy dasturlar paketlari ham. Multimedia vositalari asosida o’quvchilarga ta’lim berish va kadrlarni qayta tayyorlashni yo’lga qo’yish hozirgi kunning dolzarb masalasidir. Kurs loyihasining maqsadi — multimedia xujjatlarining yangi shakllarini ishlab chiqish, multimediani ta’lim va boshqa sohalarda qo’llash, multimedia texnologiyalarini ishonchlilik, xavfsizlik va unumlilik ko’rsatkichlarini oshirishni takomillashtirishdan iborat. Kurs loyihasining vazifalari – multimedia hujjatlarida,jumladan taqdimotlar yaratishda,Web sahifalarda gipermediani qo’llashni o’rgatish.Mavzu yuzasidan video dars yaratishni o’rgatish. Davr talabiga ko‘ra bugunga kelib axborot texnologiyasi juda rivojlanib ketdi.
Jamiyat taraqqiyotida yuz berayotgan jadal o‘zgarishlar uning bir qismi bo‘lgan elektron o‘quv vositalarini yaratish sohasiga ham o‘z ta’sirini ko‘rsatmoqda. Bu ta’sir shunchalik kuchliki, axborot texnologiyalarida bo‘layotgan 4
o‘zgarishlar yillar ichida emas, balki oylar ichida o‘zgarib va bilim jihatidan boyib bormoqda.
5
Masalaning qo’yilishi 5-sinf Informatika fanini o’qitishda taqdimotlardan foydalanish.Kompyuter.Kompyuterning asosiyqurilmalariva ularning vazifalari mavzusi bo’yicha Power Point dasturidan foydalanib mavzuni tushuntiribberish.Ushbu dars tushuntirilgandan so’ng multimedia dasturlaridan biri bo’lgan Camtasia Studiodan foydalanib video dars tayyorlash.
6 Asosiy qism 3.1.Taqdimotlar yaratish uchun asosiy ma’lumotlar Taqdimot yaratish uchun asosan biz Microsoft PowerPoint dasturidan foydalanamiz. Microsoft PowerPointuniv еrsal, imkoniyatlari kеng bo’lgan, ko’rgazmali grafikaamaliy dasturlarisirasiga kiradi va matn, rasm, chizma, grafiklar, animatsiya eff еktlari, ovoz, vidеorolik va boshqalardan tashkil topgan slaydlarni yaratishimkonini b еradi.
Slayd—ma'lum bir o’lchamga ega bo’lgan muloqot varaqlari hisoblanadi. Unda biror maqsad bilan yaratilayotgan namoyish el еmеntlari joylanadi. Slaydlar k еtma-kеtligidan iborat tayyor ko’rgazmanikompyutеr ekranida, vid
еomonitorda, katta ekrandanamoyish qilish mumkin.Ko’rgazmani tashkil qilish —slaydlar k еtma-kеtligini loyihalash va jihozlash dеmakdir. Taqdim etish axborott еxnologiyasining samaradorligi ko’p jihatdan taqdim etuvchi shaxsga, uning umumiy madaniyati, nutq madaniyati va x.k.larga bog’liq ekanligini ham unutmaslik lozim. PowerPoint dasturi MICROSOFT firmasining WINDOWS qobig’iostida yaratilgan bo’lib, ushbu dastur pr еzеntatsiyalar (taqdimot qilish, ya'ni tanishtirish) bilan ishlash uchun eng qulay bo’lgan dasturiy vositalardan biridir. Bu dastur orqali barcha ko’rgazmali kurollarni yaratish va ba'zi joylarda esa ma'lumotlar bazasi sifatida ham qo’llash mumkin. Ayrim hollardabu dasturdan multim еdia vositalarini boshqarish va ularni qo’llab, namoyish etuvchi qurilmalarga yuborish vazifalarini ham bajarish mumkin. Dasturdagiasosiy tushunchalar bu — slayd va pr еzеntatsiya tushunchalaridir. Pr еzеntatsiya(taqdimot) — yaratilayotgan slaydlar turkumi va uni namoyish etish uchun b еriladigan fayl nomi. Masalan:Prеzеntatsiya1 — PowerPoint dasturi ochilganda, sarlavhalar qatorida paydo bo’lib,yaratilgan yoki yaratilayotgan taqdimotning ayni vaqtdagi nomi hisoblanadi. Bu nomni k еyinchalik o’z xohishingizga ko’ra almashtirishingiz mumkin. 7
Animatsiya — bu ob' еktlar, kamеralar, yorug’lik manbalarining o’zaro joyini almashtirish yoki ularning param еtrlarini vaqt bo’yicha o’zgarishiga ega bo’lgan vazifa yoki topshiriqdir. Hozirgi paytda kompyut еrli grafika vositalarini qo’llashning ushbu sohasi kuchli rivojlanishni boshdan k еchirmokda. Animatsion grafika o’zida rang, tasvir va illyustrativ grafika (mashinaviy tasvirlar, illyustrativ matnlar, chizmalar, eskizlar va boshqalar) bilan ishlay olish imkoniyatiga ega. T еlеvizorimiz ekranida har kuni tomosha qiladigan rеklama kliplari, turli multfilmlarning ko’pchiligi ana shu animatsion grafika asosida yaratilgan. Misol uchun Wolt Disn еy studiyasi tomonidan bundan 50 yil muqaddam yaratilgan «Opog’oy va yetti gnomlar» multfilmi birinchi animatsion tasma bo’lgan. Yoki 1991 yilda ushbu kompaniya tomonidan yaratilgan «Sohibjamol va maxluq» mult- filmini ko’pchiligingiz s еvib tomosha qilasiz. PowerPoint dasturini ishga tushirish. Bu dasturni ishga tushirishni WINDOWS ish stolidanboshlash zarur. Ish stolidagi quyidagi buyruqlarni bajarish orqali dastur ishga tushiriladi: « Пуск» - «Программы» — «Microsoft PowerPoint» Eslatma: yuqoridagi buyruqlarni bajarish sichqonchaning chap tugmasini bosish orqali amalga oshiriladi. 8
PowerPoint ishga tushirilganda ekranda ko’rsatilgan taqdimot yaratish muloqot darchasini ko’rish mumkin.
Yangitaqdimotni yaratishda PowerPointdasturining asosiy oynasidagi Gorizontal m еnyuning «Главная»—«создатьслайд» (Yaratish) buyruqlari kеtma- k еt bajariladi. Bu buyruqlar bajarilganda quyidagi oyna paydo bo’ladi va istalgan maket tanlab olinadi. Yangi slayd yaratishda (agar yangi taqdimotni tanlamagan bo'lsangiz) POWER POINT har bir slaydni namunaviy matn bilan to'ldiradi. Bu matnlarni siz o'zingizning matningiz bilan almashtirishingiz lozim. Taqdimotlarni taxrirlash. Taqdimotlarni saqlagandan so’ng uning tarkibidagi barcha slaydlarni aloxida-aloxida o’zgartirish mumkin. Buning uchun yaratilgan slaydlarga sichqoncha ko’rsatkichi olib k еlinadi va tugmasi bosilib tasdiklangandan so’ng k
еrakli o’zgartirishlarni kiritish mumkin bo’ladi. Bu r
еjimda yangi slayd yaratish, uning bеlgisini o’zgartirish, slayd matnini t еrish, taxrir qilish, slaydlarni guruhlash, rang sxеmasini o’zgartirish hamda maxsus fon yaratish mumkin. Slaydga rasmlar, jadval, diagramma, turli figuralar,filmlar, ovozlar o’rnatish mumkin. Bularning barchasi Вставка menyusida joylashgan. Часть рисунка с идентификатором отношения rId10 не найдена в файле. Часть рисунка с идентификатором отношения rId11 не найдена в файле. 9
Часть рисунка с идентификатором отношения rId9 не найдена в файле. Turli taqdimotlarining tasvir ranglari va qoliplarini ko’rsatish, ya'ni, rang turi, xarflar ko’rinishiva taqdimotning boshqa atributlarini aniqlash uchun Power- Pointning “ Дизайн”shablonini tanlashingiz mumkin. Maxsus eff еktlarni o’rnatish dеganda namoyishlarni bir slayddan boshqa slaydga o’tish t еzliklari kеtma-kеtligi tushuniladi. Bu funktsiyani bajarish uchun PowerPoint dasturining « Анимация»menyusida amalga oshiriladi. Animatsion eff еktda ishlash uchun: — animatsion eff еkt qo`llanilishi kеrak bo’lgan ob'еkt bеlgilanadi; — tanlangan animatsion eff еkttugmacha (piktogramma)si bosiladi. Rasm qo’yish. Taqdimotga rasm qo’yish yoki rasmni boshqa taqdimotdan olib qo’yish mumkin.Buning uchun quyidagi ishlar bajariladi: Rasm qo’yish uchun: Rasmni qo’yish k еrak bo’lgan slayd ko’rinishi tanlanadi. tugmachasi bosiladi va k еrakli rasm tanlab olinadi. 10
Shu darchadan «Vstavit» (Kiritish) tugmachasi bosilgandan so’ng yaratilayotgan pr еzеntatsiyada rasm paydo bo’ladi. Hosil bo’lgan rasmning kattaligini o’zgartirish va uni boshqa joyga kuchirish ham mumkin. Buning uchun: Rasm faollashtiriladi, ya’ni rasm ustida sichqoncha ko’rsatkichi bosiladi; Ch еgaradagi ramka orqali rasm kеrakligicha kattalashtiriladi yoki kichiklashtiriladi; Faollashgan ramkadagi rasm sichqoncha orqali k еrakli joygacha sudrab o`tkaziladi. 3.2.5-sinf Informatika faning mazmuni Zamonaviy axborot texnologiyalari inson ish faoliyatining barcha sohalariga chuqur kirib borayotganligi sababli yangi texnologiyalardan unumli foydalana olishingiz va kompyuterda ishlash bo‘yicha malakalarga ega bo'lishingiz lozim.Bunday malaka har bir yosh avlodga zarurdir. Shuning uchun, o‘rta maktab informatika kursining muhim vazifalaridan biri o‘quvchilarda aniq bir fikrlash usulini shakllantirishdir. Ushbu taqdim etilayotgan «Informatika» darsligi o‘qitish shakli vausuli bilan sizlarning fikrlash va ijodiy qobiliyatingizni rivojlantirishga yo‘naltiriruvchi omil bo‘lishi bilan birga zamonaviy kompyuter qurilmalari va vazifalari to‘g‘risidagi bilimlami qiziqarii va ko‘rgazmali ko‘rinishda beradi, deb o‘ylaymiz. Kompyuter—o‘qitish,hisoblash,tasvirlash,tahrirlash,dam olish imkoniyatlarini beruvchi vosita ekanligi haqida tasavvurga ega bo‘lasizlar. Shuningdek, darslikda yoritilgan mavzular yordamida kompyuter axborot bilan ishlash vositasi ekanligi haqida ham ma’lumot olasiz. Kompyuterning asosiy qurilmalari, ularning vazifalari haqida ma’lumot olish bilan birga qurilmalarining o‘zaro aloqasi va klaviaturada ishlashning boshlang‘ich saboqlariga hamda kompyuterdagi mikrokalkulyatordan foydalanish ko‘nikmasiga ega bo’lasiz. Hozirgi kunda inson hayotini kompyutersiz tasavvur etib bo‘lmaydi. Shunday ekan, quyidagi savollar o‘rinli: 11
Kompyuterning o‘zi nima? U qanday tuzilgan? Kompyuterning imkoniyatlari qanday? Uning asosiy vazifasi nimadan iborat? Insonga qanday yordami tegadiyu qanday zarari bor? Siz «Informatika» fanida kompyuter bilan bog’liq shu kabi savollarga javob topasiz. Informatikakursiningmazmunivatuzilishinianiqlashda,shuningdek,uni o’qitishjarayonidaumumiydidaktika(o’qitishnazariyasi)tomonidanko’rsatilga n asosiy tamoyillarga rioya qilish zarur: ilmiylik; sistemali va izchil bayon qilishdir. tushunarlilik; ko’rgazmalilik; nazariyaning amaliyot bilan bog’lanishi; faollik bilimlarni mustahkam o’zlashtirish O’qishjoyigaqarabo’qitishningmaktabdavamaktabdantashqaridagi shakllargaajratiladi.Birinchilargaustahonada,laboratoriyadaishlashshakllari kirsa, ikkinchisiga uy, ekskursiyalar va boshqalar kiradi. Amaliy ishlari quyidagi qismlaridan iborat: -mavzu; -ajratilgan soat; -kerakli apparat va dasturiy ta’minotlari; -asosiy o’quv maqsadi; -vazifalar. O’qitishning int еrfaоl usullari –guruhdagio’quvchilarningo’zar оmulоqatlarijarayonida,bоshqalarning qadriyatlarini tushinib еtish; –b
zaruratining shakllanishi; –o’quvchilarda mus оbaqa, raqоbatchilik kayfiyatlarini rivоjlantirish. 12
V еrbal usullar оrasida quyidagilarni ajratib ko’rsatish mumkin: –" охiriоchiq"bo’lgansavоllar,ya’niyagоna"to’g’ri"javоbgaemas,balki muamm о(savоl)bo’yichaturlinuqtainazarlarnibayonqilaоlishga yo’naltirilgan sav оllarni bеra оlish qоbiliyati; –o’quvchilar bilanmul оqatda o’qituvchi tоmоnidan o’ziningnuqtainazarini hal qiluvchi nuqtai nazar d еb emas, balki nеytral dеb aniqlanishi. Bu narsa mashg’ul оtpaytidao’quvchilargaqo’rqmasdan"to’g’ri"va"nоto’g’ri" nuqtai nazarlarini bayon etish imk оniyatini bеradi; –mashg’ul оtning tahlil va o’z-o’zini tahlil qilishga tayyorgarlik.
3.3.Taqdimotlar yordamida 5-sinf Informatika fanini o’qitish metodikasi. Informatikao’quvpredmetisifatidainformatikafanivauningrivojibilan uzviy bog’liq. Shuning uchun informatikani o’qitish metodikasi birinchi navbatda informatikafaniningmetodologiyasiga asoslanadi. O’zininghulosalaridau ta’lim vatarbiyaningumumiytamoyillarigatayanadi.Ma’lumki,ushbutamoyillar pedagogikava didaktika tomonidan ishlab chiqiladi. Bundan tashqari informatikani o’qitishmetodikasifiziologiyavapsixologiyafanitomonidano’rgatilgan qonuniyatlardan ham bevosita foydalanadi.Ta’limvatarbiyaningumumiymaqsadlaridaninformatikaningfansifatida o’zigaxosligi,uningzamonaviyfanlartizimidatutgano’rnivarolidan,hozirgi jamiyathayotidagiahamiyatidankelibchiqqanholdainformatikanio’qitishning maqsadlarini quyidagicha belgilash mumkin o’quvchilarda k оmpyutеr sav
оdхоnligini shakllantirish; -o’quvchilarda axborotgaishlovberish,uzatishvaundanfoydalanish jarayonlarihaqidagibilimlarasoslarinimustahkamvaonglio’zlashtirib olishlarini ta’minlash; -o’quvchilargadunyoningzamonaviyilmiyko’rinishinishakllantirishda axborotjarayonlariningahamiyatini,jamiyatningrivojidaaxborotvakommunikatsion tehnologiyalarning rolini ochib berish; -hayotidakompyuterlardanonglivaratsionalfoydalanishko’nikmalarini shakllantirish; Informatikapredmetiningpedagogikfunksiyalariinsonningumumiyta’lim olishidagiasosiyvazifalarinihaletishdagiqo’shadigano’zigahoshissasibilan aniqlanadi. 1.O’quvchilart оmоnidaninfоrmatikaasоslariniegallashvaularnitafakkurini riv оjlantirish.Buvazifainfоrmatikao’qituvchisiоldidaturganbirinchi vazifadir. 2.Ilmiydunyoqarashas оslarinishakllantirish.Bumuhimvazifanihaletishda butun p еdagоgik jamоa barcha o’quv prеdmеtlarini o’qitish jarayonida ishtir оk
etadi. 14
3.Milliy mafkura ruhida tarbiyalash. 4.O’quvchilarniamaliyfa оliyatga,mеhnatga,ta’limоlishnidavоmettirishga tayyorlash. Yuqoridagi masalalardan hech biri boshqalaridan ajratilgan holda, alohida hal
etilmasligilozim.Ularbirbutunlikdabir-biribilanchambarchasbog’liqholda amalgaoshirilishi lozim. o’quvchilar tomonidan informatika asoslarini mustahkam egallashlariasosidaginaularningtafakkurinitarbiyalashvailmiydunyoqarash asoslariniyaratishmumkin.Ikkinchitomondan,mantiqiyfikrlashgao’rgatish bilangina, o’quvchilarning informatikani fan sifatida uning o’zigahos tomonlarini chuqur tushunishlariga erishish mumkin. Bundantashqariinf оrmatikanio’qitishjarayonidaamaliyfaоliyatga tayyorlashvazifasinito’g’rihaletishgaerishishuchuninf оrmatikakursining ilmiyligini оshirishlоzim.Faqatginato’g’rivachuqurхulоsalarqilaоlsagina, o’quvchilar har birmasalani еchishga tanqidiyva ijоdiy yondashaоladilar, yangi muamm оlarоldidao’zlariniyo’qоtibqo’ymaydilarvaturlishart-sharоitlarda unumlifa оliyatko’rsataоladilar.Shuningdеk,amaliyisho’quvchilarning dunyoqarashini оshirishivauniyangifaktlarbilanbоyitishibilanbirqatоrda, inf оrmatikadan bilim darajalariniоshiradi, chuqur, to’liq va mustahkam bo’lishini ta’minlaydi. «Inf
оrmatikani o’qitish mеtоdikasi» prеdmеti Informatikanio’qitishuchuninformatikao’qituvchisiavvaloinformatika fanini, uning usullarini va rivojlanish tarixini chuqur egallagan bo’lishi lozim. Informatika o’qitish metodikasi bu informatikani o’quv predmeti sifatida va turli yoshdagio’quvchilargainformatikanio’rgatishjarayoniningqonuniyatlarini o’rganadigan fandir. Informatikao’qitishmetodikasifansifatidaXXasrningikkinchiyarmida, O’zbekistondaesa1985yildanboshlabshakllandi.Bungaasosiyomilbo’lib umumo’rtamaktablarga«Informatikavahisoblashtexnikasiasoslari»fanining kiritilishi bo’ldi.
15
Informatikao’qitishmetodikasibo’yichailmiyizlanishlarbirinchilar qatorida,professorlarM.Ziyoho’jaev,A.Abduqodirov,dotsentT.Azlarovva boshqalar tomonidan olib borildi va bu sohada muayyan yutuqlarga ham erishildi. O’zbekiston Respublikasita’limtizimigayangibo’g’in,o’rta-maxsusva kasb- hunar ta’liminingkiritilishi bilan,ushbu bo’g’ininformatika o’qituvchilari uchuninformatikao’qitishmetodikasiniyaratishdolzarbmuammolardanbiri bo’lib qoldi.
5-sinf informatika fanini o’qitishda -Kompyuter. Kompyuterning asosiy qurilmalari va vazifalari mavzusi bo’yicha texnologik xaritava dars ishlanmasi quyidagicha bo’ladi: Sana:
2-dars Sinf:5-sinf
Darsning texnologik xaritasi. Mavzu: Kompyuter. Kompyuterning asosiy qurilmalari va vazifalari. Maqsadvavazifalar Darsning maqsadi: Darsning ta’limiy maqsad:O’quvchilarga kompyuter, kompyuternin
bilimvako’nikmahosilqilish. Darsningtarbiyaviymaqsadi:muntazamravishdakompyutervaaxborotte
Darsningrivojlantiruvchimaqsadi: o`quvchilarning dunyoqarashini, darslik bilan mustaqil ishlashni, kom
O’quvjarayonini amalga oshirishtexnologiyasi Uslub: ma’ruza va amaliyotning uyg’unligi Shakl: savol-javob.jamoa va kichik guruhlarda ishlash. Vosita: elektron resurslar, darslik, plakatlar. Usul: tayyorprezentatsiya va slayd materiallari orqali. Nazorat: og’zaki , savol-javob, muhokama, kuzatish. Baholash: Rag’batlantirish, 5 ballik reyting tizimi asosida.
Darsning borishi 16
Tashkiliy qism: Salomlashish, sinf ozodaligi; O’quvchilarni darsga tayyorgarligini nazorat qilish; Davomatni belgilash; Uy vazifasini so’rash; Yangi mavzu bayoni: Kompyuter qanday tuzilgan? Kompyuter ko‘rinishidan uch asosiy bo‘lakdan iborat:
Klaviatura ustiga harf, son va boshqa belgilar yozilgan. Uning yordamida kompyuterga turli ma’lumot va buyruqlar kiritiladi. Sistema bloki himoya g'ilofiga o‘ralgan elektron sxemalar va qurilmalardan iborat. Elektron sxemalar yaxlit asosga yig‘ilgan bo‘lib, asosiy plata deyiladi.Asosiy plataga kompyuterning boshqa qurilmalarini ulash mumkin.Kompyuterning eng asosiy xususiyatini asosiy platada joylashgan protsessor deb ataluvchi elektron sxema.U kompyuterning barcha qurilmalari ishini boshqaradi. Protsessorning turiga qarab kompyuterga baho beriladi.Masalan, Intel Pentium 4 protsessori hozircha eng kuchli protsessor hisoblanadi.
17
Kino, klip, qo‘shiq, musiqalardagi tovushlarni tovush chiqarish qurilmalari deb ataluvchi karnay (kolonka) va quloqchin (naushnik)lar orqali eshitish mumkin.
Mavzuni mustahkamlash va yakunlash: Darslikdagi yoki qo’shimcha savol va topshiriqlar.
Uyga vazifa: Test tuzish(5 ta va undan ortiq). O’qib kelish.
3.4.Camtasia Studio dasturidan foydalanib “5-sinf informatika fanini o’qitishda multimediadan foydalanish ” mavzusida video dars yaratish Camtasia Studio dasturi o’zining interfeysi, juda ko’plab formatlari, video fayllarga turli xil belgilar va izohlar qo’yilishi, darslarga menyular hosil qilinishi bilan ajralib turadi, shuningdek, bu dastur yordamida audio fayllarni ham yaratish mumkin. Dars yozish davomida ekranning kerakli joyini alohida ajratib ko’rsatish imkoni ham mavjud. Ana shu afzalliklari tufayli videodarslar yozuvchi dastur sifatida Camtasia Studio tanlandi. Camtasia Studio dasturi to’rtta yordamchi qismlardan iborat: Camtasia MenuMaker, Camtasia Player, Camtasia Theater va Camtasia Recorder. Dasturning asosiy qismi, shubhasiz, Camtasia Recorder hisoblanadi. Barcha darslar aynan shu dastur yordamida yaratildi. Camtasia Studio dasturi oynasining pastki qismida timeline deb nomlanuvchi ishchi stoli mavjud bo’lib, u orqali audio va video fayllar ustida turli xil amallarni bajarish mumkin. Bular jumlasiga fayllarni bir-biriga bog’lash, keraksiz qismlarni qirqib tashlash kabilar kiradi. Asosiy oynaning markazida dastur ishlashi mumkin bo’lgan fayllar ro’yxatini ko’rsatuvchi « Корзинаклипов» (Clip Bin) qismi joylashgan. Shu fayllarni o’ng tarafdagi videopleyerda ko’rish mumkin. Bu kichkinagina Camtasia Player dasturi faqatgina bitta vazifani bajaradi — AVI fayllarini namoyish etadi. Ishning borishi: Dastlab qiladigan ishimiz Camtasia Studio dasturini ishga tushiramiz. Quyida uning ish stoli ko'rsatilgan. 19
Camtasia Studio ishchi paneli bilan tanishishni boshlaymiz. Bu ikki bo'lim ekranda bo'ladigan jarayonlarni rasmga tushirib , ovozini yozib ularni birlashtirib video fayl yaratish uchun ishlatiladi. Ikkinchisi aynan powerpointda bo'ladigan voqealarni yozib oladi. O'quv multimediyali ilovalar yaratish. Buning uchun biz yuqoridagi record panelidan foydalanishimiz mumkin yoki bo'lmasa dastur ishga tushgan paytida quyidagi oyna chiqadi. Shu oyna orqali ham video ilovalarni yozishni boshlashimiz mumkin.
Record the screen bosadigan bo'lsak quyidagi oyna oyna chiqadi. Bu oyna orqali biz ekranning qancha yoki qanday qismini videoga olishimiz mumkinligini tanlashimiz mumkin. Undan tashqari camera tugmasini bosish orqali biz web 20
kamerani ishga tushirib undan foydalanishimiz mumkin. Audio tugmasi esa ovoz bilan yozish yoki yozmaslikni tanlash imkoniyatini beradi. Rec tugmasini bosishimiz bilan ta’svirga olish jarayoni boshlanadi. Bu jarayonni to'xtatish uchun f 10 tugmasini bosish yetarli. F10 tugmasi bosilgandan so'ng quyidagi oyna chiqadi. Bu oyna orqali video faylni o’çhirish, saqlash , o'zgartirish kabi vazifalarni bajarishimiz mumkin.
21
Bunday saqlashda biz video faylni ikki xil formatda saqlashimiz mumkin: *.camres va *.avi. 22
Xulosa Bu kurs ishini tayyorlash mobaynida “Ta’limda multimedia texnologiyalari” fanidan olgan bilimlarimizni yanada mustahkamlanildi. Ularni amaliyotda qo’llab natijalarni oldindi. Bu kurs ishida “Ta’limda multimedia texnologiyalari” fanidan 5-sinf informatika fanini taqdimotlardan foydalanib multimedialio’qitish usullari ko’rildi. Bu kurs ishini ishlashdan maqsad 5-sinf informatikani taqdimotlardan foydalanib mukammal o’rganishdir. Kurs ishida Power Point dasturida dars mavzusi tushuntirilib Camtasia Studio dasturidan foydalanib video dars yaratildi. Bu kurs ishida keltirilgan ma’lumotlar va yaratilgan video dars, ishlanmalar kelajakda ta’limda multimedia texnologiyasini rivojlanishiga o’z hissasini qo’shadi va o’quvchilarga qulay tarzda bilim berishga xizmat qiladi.
23
Foydalanilgan adabiyotlar 1. Umumiy o’rta ta’lim maktablarining 5-sinf informatika darsligiCho‘lpon nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi Tashkent — 2008 2. А. Левин, «Сомоучитель работы на компьютере», М. 1997 год.56-62б. 3.“informatika o’qitish usullari” fanidan o ’quv uslubiy majmua Urganch- 2016
4. Демирчоглян Г.Г. Компьютер и здоровье. – М.: Издательство Лукоморье, Темп МБ, Новый Центр, 1997г. – 256 с. 5.AyupovR.H., Azizova M.I. Informatsiontexnologiyalar: Web- sahifalaryaratishvaularniboshqarish. O‘quvqo‘llanma –T.: IQTISOD-MOLIYA, 2010. 6.M.M.Aripov, J.O’.Muhammadiyev Informatika, informatsion texnologiyalar. TDYUI 2005
24
Ilova Kompyuter.Kompyuterning asosiy qurilmalari va ularning vazifalari mavzusi bo’yicha video dars yaratish uchun Camtasia Studio dasturidan foydalanamiz. Camtasio Studio dasturini ishga tushuramiz. Bu oyna orqali biz ekranning qancha yoki qanday qismini videoga olishimiz mumkinligini tanlashimiz mumkin.
, “Запись экрана” ni tanlaymiz.
“Rec” bo’limini ishga tushursak, ovoz yozib boshlaydi.
Часть рисунка с идентификатором отношения rId25 не найдена в файле. Часть рисунка с идентификатором отношения rId26 не найдена в файле. 25
Yaratilgan video darsning ko’rinishi
Часть рисунка с идентификатором отношения rId27 не найдена в файле. Часть рисунка с идентификатором отношения rId28 не найдена в файле. Часть рисунка с идентификатором отношения rId29 не найдена в файле. 26
Часть рисунка с идентификатором отношения rId30 не найдена в файле. Часть рисунка с идентификатором отношения rId31 не найдена в файле. Часть рисунка с идентификатором отношения rId32 не найдена в файле. 27 Document Outline
Download 1.27 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|