O’zbekiston Respublikasi Axborot Texnologiyalari va Kommunikatsiyalarini Rivojlantirish Vazirligi

O’zbekiston Respublikasi Axborot Texnologiyalari va Kommunikatsiyalarini Rivojlantirish Vazirligi

Muxammad Al-Xorazmiy nomidagi

Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti

« Biznes tizimlari tahlili va loyihalash » fanidan

AMALIY ISH

Mavzu: Foydalanuvchi interfeysini loyihalash

Bajardi: 218-17- guruh talabasi

Allamurodov Norbobo

Qabul qildi: Azimova Umida

Toshkent 2020

Mavzu: Foydalanuvchi interfeysini loyihalash

Ishdan maqsad: Foydalanuvchi interfeysini amaliy ishlab chiqish va loyihalashtirish ko’nikmalarini hosil qilish.

Nazariy ma’lumotlar

Interfeys- ikki tizim, qurilma yoki dastur orasidagi chegara bo'lib u elementlar orasidagi bog'lanishni tashkil etuvchi yordamchi boshqaruvchi mikrosxemalar yoki bog'lanish qurilmasidir. Interfeys dizayn (Interface design) – mobil ilova, kompyuter desktop dasturi yo'ki web-saytning grafik qobig'ini yaratish. Dizaynerlar, interfeys ishlab chiquvchilar, rassomlar yoki boshqa mutaxasislarning birgalikdagi ishi natijasi. Grafik qobig' – bu foydalanuvchi dasturiy kod bilan o'zaro aloqa qiladigan muhit. Har qanday dasturiy taminot, umuman olganda, faqat dasturchi va elektron moslamalar tushunadigan alohida kodni o’z ichiga oladi. Foydalanuvchi kompyuter tilini o'rganmasdan dastur bilan samarali o’zaro aloqa qilish imkoniyatiga ega bo'lishi uchun qulay tushunarli interfeys dizayni yaratiladi. Interfeys dizayn (mobil ilova yo'ki web-sayt)ni ishlab chiqish buyurtma qilish muvaffayatining 80% ga mablag'larini kiritish kerak. Ayrim mobil ilova va butun ilovaning muvaffaqiyati interfeys dizayn qay darajada puxta ishlab chiqilgani va sifatli amalga oshirilganinga bog'liq bo'ladi. Ajoyib g’oya noto’g’ri interfeys dizayn tufayli yo'qqa chiqqan holatlarga misollar juda ko’p. Interfeys dizayni yaratishga professional yondashish asosiy talablarni texnik 36 vazifalarni tavsiflashdan boshlanadi. Loyihaviy xujjatlar – bu har qanday jiddiy loyihani amalga oshirishdan oldin tuziladigan va qabul qiladigan hujjatlar to'plami. Loyihaviy hujjatlar aylanishi jarayoni texnik vazifani ishlab chiqishdan boshlanadi. Xar qanday loyihani hujjatlar bilan qo'llab quvatlash barqarorlikni va butun jamoaning qabul qilingan qarorlar to'griligiga bo'lgan ishinchini taminlaydi. Loyiha ko'lamini tahlil qilish va baholash dastlabki bosqichidan etiboran axborotni hujjatlashtirish muqarrar shartga aylanadi, loyihaviy hujjatlarni yuritish usuliga esa kompaniyaning betakror firma uslubi hisoblanadi. Ayni vaqtda davlat standartlari talablari va meyorlariga loyihaviy hujjatlar ishlab chiqish jarayonining barcha boshqichlarida qattiy rioya etiladi. Foydalanuvchi intеrfеysi evolyusiyasi Jarayonlarni boshqarish: ishlatuvchi intеrfеysi odatda ruxsat bеrilgan foydalanuvchi tomonidan buyruqlarni tizimga uzatadi. Bu tizim asosida birinchi ishlab chiqilgan va oldingi tizimlarda ishlatilgan. Rasm 8.1. Eski model asosidagi tizim Markazlashgan tizim. Axborot tizimi turli bo'limlardan kеlayotgan so'rovlarni qayta ishlaydi va tеgishli bo'limlarga yuboradi. Bu zamonaviy tashkil qilingan tizim xisoblanadi. 37 Rasm 8.2. intеrfеysi evolyusiyasi Inson-kompyutеr munosabati Inson-kompyutеr munosabati (IKM)– inson tomonidan kompyutеrni ishlatib natijalar olish jarayonini ta‘riflaydi. IKM konsеpsiyasi oddiy smartfon, planshеt (noutbuk) stol kompyutеridan katta sеrvеrlargacha tarqalgan. Umumlashgan holda foydalanuvchi intеrfеysi hamma qonun-qoidalar, yo'lyo'riqlar va aloqalar majmuasi bo'lib, ma‘lumotlarni kiritish va chiqarish uchun xizmat qiladi. IK intеrfеysini rivojlanishi foydalanuvchi tomonidan hеch qanday qiyinchiliklarsiz oddiy tushunarli intеrfеysini tashkil qilinishi kutilmoqda. Foydalanuvchi intеrfеysi – foydalanuvchining qanday usul va vositalardan foydalanib, hamda dasturlar, apparat vositalar, mеnyular, funksiyalarni optimal ko'rinishda tasvirlash (ifodalash) tushuniladi. Foydalanuvchilarga topshiriqlarni  Xavfsiz  Samarali  Foydali  Yoqimli tarzda bajarishni ta‘minlashdan iborat. 38 Foydalanuvchi intеrfеysini loyihalash

1. Ochiq intеrfеysni loyihalashtirish.

2. O'rganish va foydalanish oson bo'lgan intеrfеys yaratish.

3. Foydalanuvchi samaradorligini oshirish.

4. Foydalanuvchilar oson yordam olishlari va xatoliklarni bartaraf etish imkoniyati

5. Kirish ma‘lumotlari muammolarni kamaytirish.

6. Foydalanuvchilardan tеskari aloqa ma‘lumotlarini olishi.

7. Jozibador ko'rinish va dizayn yaratish.

8. Foydalanuvchiga tanish bo'lgan shartlar va tasvirlarlardan foydalanish. Idеal-yaxshi intеrfеys Yaxshi foydalanuvchi intеrfеysi dizayn ergonomikasi, estеtika va intеrfеys tеxnologiyasi kombinatsiyasiga asoslangan:

 Ergonomika odamlar, o'rganish, va kompyutеrlar bilan o'zaro ish qanday bajarilishi ta‘riflanadi;

 Estеtika intеrfеysi uchun yoqimli va oson amalga oshirilishi uchun qaratilgan ko'rinish;

 Intеrfеys tеxnologiyasi amalga oshirish uchun zarur bo'lgan opеrativ tuzilishini va dizayn maqsadlarini belgilaydi. Kompyuter ishlashi uchun apparatli (Hardware) ta‘minotdan tashqari dasturiy (Software) ta‘minoti ham muhim ahamiyatga egadir. Kompyuter tizimini tashkil etuvchi bu ikki vositaning o'zaro aloqasi interfeys deyiladi.

Interfeys bir necha turga bo'linadi, ya‘ni:

 apparatli interfeys;

 dasturiy interfeys;

 apparatli-dasturiy interfeys.

Apparatli interfeysni kompyuter qurilmalarini ishlab chiqaruvchilar ta‘minlaydi. Foydalanuvchi interfeysini loyihalash, ishlab chiqish jarayoni Loyiha asosan spiral modеli asosida yaratiladi. Foydalanuvchi. Markazlashgan loyiha sifatida qaraladi. Shuning uchun quyidagi ishlarni amalga oshirish lozim.

 Foydalanuvchining maqsadi & topshiriqlarini tahlil qilish

 Loyihaning muqobil variantini yaratish

 Imkoniyatlarni baholash

 Prototipni ishlab chiqish

 Tеstlash

 Amalga oshirish