O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti fizika matematika fakulteti
Download 0.76 Mb. Pdf ko'rish
|
kasb-hunar kollezhlarida informatikaning elektron zhadvallar modulini oqitish metodikasi
- Bu sahifa navigatsiya:
- ISHI
- AXBOROT TEXNOLOGIYALARI FANINI o’QITISH USULLARI
- XULOSA
- K I R I SH Mavzusning dolzarbligi.
- Ishning ilmiy-amaliy ahamiyati.
- Bitiruv malakaviy ishning tuzilishi.
- I.BOB. KASB-HUNAR KOLLEJLARIDA INFORMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI FANINI o’QITISH USULLARI
|
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI GULISTON DAVLAT UNIVERSITETI FIZIKA - MATEMATIKA FAKULTETI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI KAFEDRASI
“5110700- Informatika o’qitish metodikasi” ta’lim yo’nalishi 14-12-guruh talabasi Usmanova Odina Ulug’bek qizi ning “Kasb-hunar kollejlarida informatikaning elektron jadvallar modulini o’qitish metodikasi” mavzusida bajargan BITIRUV MALAKAVIY ISHI
Rahbar:
o’qituvchi M.Normatova
Guliston – 2016
2 Bitiruv malakaviy ish Guliston davlat universitetining 2016 yil ____ apreldagi ____ -sonli buyrug’i bilan tasdiqlangan Davlat attestatsiya komissiyasining ____– sonli yig’ilishida muhokama qilindi va “____” ball bilan (__________) baholandi. (a’lo, yaxshi,
qoniqarli)
Bitiruv malakaviy ish “Fizika-matematika” fakultetining 2016 yil “____”____________dagi ____–sonli Ilmiy-uslubiy kengashi qarori bilan Davlat attestatsiyasi komissiyasiga himoya qilish uchun tavsiya etildi.
Fakultet dekani Sh.Ashirov
Bitiruv malakaviy ish “Axborot texnologiyalari” kafedrasining 2016 yil “____”_________ dagi ____– sonli yig’ilishida muhokama qilindi va himoyaga tavsiya etildi.
Kafedra mudiri D.Abdurahimov
BMI bajaruvchi “5110700 - Informatika o’qitish metodikasi” ta’lim yo’nalishi 14-12-guruh talabasi __________ O.Usmanova
Rahbar __________ M.Normatova
3 MUNDARIJA Bet KIRISH .................................................................. 4
AXBOROT TEXNOLOGIYALARI FANINI o’QITISH USULLARI
8 1.1. Ta’lim tizimida noan’anaviy ta’lim haqida tushuncha .....................
1.2. Kasb - hunar kollejlarida informatika va axborot texnologiyalari fanining vazifalari va mazmuni .......................................................
1.3. Informatika va axborot texnologiyalarini o’qitishda innovatsion texnologiyalariga asoslangan o’qitish usullari ................................. 8
15
21 II BOB. KASB-HUNAR KOLLEJLARIDA INFORMATIKANING ELEKTRON JADVALLAR MODULINI o’QITISh METODIKASI
2.1. Informatika va axborot texnologiyalari fanida elektron jadvallar modulining mazmuni ......................................................................
2.2. Elektron jadvallar moduli mavzulari mazmunining kasbga yo’naltirilganlik muammosi ...........................................................
2.3. Elektron jadvallar moduli bo’yicha ma’ruza, amaliy-laboratoriya mashg’ulotlarini tashkil etish va o’tkazish metodikasi ..............................
29
36
47 XULOSA................................................................................. .......................... 57
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR Ro’YXATI.................................... 59
4 K I R I SH Mavzusning dolzarbligi. Har bir jamiyatning kelajagi uning ajralmas qismi bo’lgan ta’lim tizimining qay darajada rivojlanganligi bilan belgilanadi. o’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov kadrlar tayyorlash bo’yicha Milliy dastur haqida gapirganlarida «… har tomonlama yetuk yuqori malakali kadrlar tayyorlash dasturimizning asosiy sharti bo’lishi kerak» degan edilar. Faqat shunday kadrlar ta’lim, ilm-fan va ishlab-chiqarishning, umuman iqtisodiyotning raqobatdoshligini oydinlashtiradilar, belgilaydilar. [1].
Kadrlar tayyorlash milliy
dasturida belgilangan vazifalarni bosqichma-bosqich amalga oshirilayotganligi natijasida, respublikamiz ta’limtizimida tub islohotlar sodir bo’lib, u rivojlangan mamlakatlar ta’lim tizimi bilan uyg’unlashib bormoqda. Bu jarayonda tayyorlanayotgan kadrlarning kasbiy mustaqil fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirish, ularning eng muhim sifat ko’rsatkichlaridan biri sifatida e’tirof etilmoqda. o’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.Karimov ta’kidlaganidek: «Agar o’quvchilar fikrlashga o’rganmasa, ta’lim samarasi past bo’lishi muqarrar. Albatta bilim ham kerak. [1]. Ammo u o’z yo’liga. Mustaqil fikrlash ham katta boylikdir.» Chunki, bozor iqtisodi sharoitida faqat mustaqil fikrlash qobiliyatiga ega bo’lgan shaxsgina, ijtimoiy hayotda o’zining munosib o’rnini topaoladi, jamiyat uchun ham, o’zi uchun ham foydali bo’ladi va turli g’arazli oqimlar ta’siriga berilmaydi. Shuning uchun ham, so’ngi yillarda malakali mutaxassislar tayyorlash jarayonida o’quvchilarning mustaqil fikrlash qobiliyatini rivojlantiruvchi noan’anaviy ta’limni tashkil qilish, faol usullarida foydalanishga ko’proq e’tibor berilmoqda. Noan’anaviy ta’lim usullarining o’ziga xos xususiyatlari quyidagilardan iborat:
o’quv materiali shunday bayon etiladiki, talabalar faol bilish va mustaqil o’zlashtirish jarayonida yangi bilim va ko’nikmalarga ega bo’ladilar;
faol o’qitishning negizida mustaqil fikrlashga undash yotadi.
5 Noan’anaviy ta’lim - o’quvchilarlarni o’z kasbiga qiziqtiruvchi, bilim doiralarini kengaytiruvchi, ularda hozirjavoblik xususiyatlarini tarbiyalovchi, faollashtiruvchi va ularning mustaqil fikrlash qobiliyatini rivojlantiruvchi kabi didaktik funktsiyalarni bajaradi. Tajribalarda ta’kidlanganidek, agar mashg’ulot odatdagi - faqat tinglab o’tirishga asoslangan usulda o’tkazilganda, talabalar axborotning ko’pi bilan 20 foizini o’zlashtirgan bo’lsa, innovatsion pedagogik usullardan foydalanilganda esa, bu ko’rsatkich 80-90 foizgacha oshganligi tasdiqlangan. Noan’anaviy ta’limning samaradorligi yana shundan iboratki, uning qatnashchilari yaxlit tizimli bilimga ega bo’ladi va mustaqil - ijodiy fikrlash qobiliyatlari rivojlanishi negizida bo’lajak kasbiy faoliyatga oid boshlang’ich ko’nikmalar shakllantirilib, o’quv-tarbiyaviy jarayonni amaliyot bilan bevosita bog’lab olib borishni ta’minlaydi. Shuning uchun ham u, rivojlantiruvchi o’qitishning yuqori samarali usullaridan biri bo’lib hisoblanadi. Kasb-hunar kollejlarida o’quvchilarga Informatika va
axborot texnologiyalaridan chuqur va mustahkam bilim berish Informatika va axborot texnologiyalari fanini o’qitish metodikasining dolzarb muammolaridan biri hisoblanadi. Hozirgi zamon sharoitida, yuqori malakali kadrlarni tayyorlashda, o’qitishning hozirgi zamon tizimlari va yangi pedagogik texnologiyalari asosida amalga oshirilishi maqsadga muvofiqdir. Yangi pedagogik texnologiyalarni xislati shundaki, unda qo’yilgan maqsadlarga erishish kafolatini beruvchi o’quv jarayoni rejalashtiriladi va amalga oshiriladi. Darhaqiqat, mashg’ulotlarning muvaffaqiyatli o’tishining 80-foizi ta’lim jarayonini to’g’ri loyihalashtirish, tashkil etish va uni amalga oshirishga bog’liqdir. [21]. Hozirgi kunda ta’lim tizimida yangi bosqich bo’lgan kasb-hunar ta’limini zarur me’yoriy hujjatlar, zamonaviy texnika va texnologiyalar bilan ta’minlash borasida bir qator amaliy ishlar amalga oshirildi va oshirilib kelinmoqda.
6 Bugungi kunda kasb-hunar ta’limi yo’nalishlarining zamonaviyligi ularning kompyuterlashtirilganlik va texnik ta’minotlarining yuqori darajada ekanligi bilan o’lchanmoqda. Shu bois informatika va axborot texnologiyalarning jamiyatimiz ijtimoiy va iqtisodiy hayotiga jadal sur’atlar bilan kirib kelganligi zamonamizning xos xususiyatlaridan biri bo’lsa, informatika fanini o’zlashtirish davr talabidir. Respublikamizda kasb-hunar kollejlarida informatika va axborot texnologiyalari fanini o’qitish metodikasi yo’nalishlarida olimlarimizdan A.Abduqodirov, U.Yuldashev, F.Zokirova, R.Boqiev, I.Isoqov, A.Hayitov, M.Mamarajapov, D.Abduraximov, S.Allayorov, S.Qulmamatov, D.Toshtemirovlarning ilmiy-metodik ishlarini keltirish mumkin. Bu olimlar tomonidan kasb-hunar kollejlarida informatika va axborot texnologiyalari fanini o’qitish samaradorligini oshirishga qaratilgan ishlar respublikamiz ta’lim tizimida aloxida o’z o’rniga ega. Shuning
uchun kasb-hunar kollejlarida informatika va axborot
texnologiyalarini o’qitish samaradorligini oshirishga qaratilgan ilmiy-uslubiy izlanishlar “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” ni bajarishni ta’minlash yuzasidan qilinayotgan dolzarb tadqiqotlar sirasiga kiradi.
axborot texnologiyalari fanini o’qitish va undagi amaliy dasturlardan foydalana olishga o’rgatish muhim masalalardan biri hisoblanadi. Kasb-hunar kollejlarida informatika va axborot texnologiyalari fanini o’qitish jarayonida noan’anaviy ta’lim usullarining ilmiy-nazariy va tashkiliy-uslubiy jihatlarini o’rganish va qo’llashning amaliy tavsiyalarini ishlab chiqish. Informatika va axborot texnologiyalarini o’qitish mazmunini kasbiy soha yo’nalishlaridan kelib chiqqan holda belgilash, shu mazmunga mos o’quv-metodik materiallar majmuasini ishlab chiqish va o’quvchilarga zamonaviy o’qitish metodlaridan foydalanib yetkazib berish asosiy vazifalardan biridir.
7 Tadqiqot ob’ekti: Kasb-hunar kollejlarda informatika va AT ning ta’lim jarayoni. Tadqiqot predmeti: Kasb-hunar kollejlarga informatika va AT noan’anaviy ta’lim usullarini tatbiq etish, o’quvchilarda iqtisodiy dunyoqarashini shakllantirishda faol o’qitish metodlarining amaliy va metodik jihatlarini ko’rsatib berish.
Ishning ilmiy-amaliy ahamiyati. Ta’limni kompyuterlashtirish, yangi axborot va pedagogik texnologiyalarni hayotga tatbiq qilishda, informatika umumta’lim fanini o’qitishda yutuqlar bo’lsa-da, echimini kutayotgan muammolar ham ko’p. Bundan kelib chiqib KHK da o’qitiladigan informatika va axborot texnologiyalari fanidan interfaol usullardan foydalanib tayyorlangan dars ishlanmalari ta’lim tizimida foydalanish mumkin. Tadqiqot natijasida respublikamiz ta’lim muassasalarida “Kasb-hunar kollejlarida informatikaning elektron jadvallar moduli” mavzusini o’qitishda mavjud kamchiliklar va yutuqlar o’rganildi. Natijada ushbu mavzuni o’qitish, noan’anaviy ta’lim usullarini foydalanishning takomillashtirishi bo’yicha taklif va tavsiyalar berildi. Bitiruv malakaviy ishning tuzilishi. Bitiruv-malakaviy ish kirish, 2 ta bob, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro’yxatlaridan iborat. Adabiyotlar tahlili. Ushbu bitiruv malakaviy ishni bajarish davrida qator adabiyotlar, me’yoriy hujjatlar, mavzuga oid nashr qilingan ilmiy maqolalar va internet saytlaridan foydalandim. Guliston davlat universiteti “Axborot texnologiyalari” kafedrasi o’qituvchilari I.Isoqov, D.Abdurahimov, D.Toshtemirov tomonidan ishlab chiqilgan “Oliy ta’limda bitiruv malakaviy ishlarni tayyorlash va himoya qilish” Uslubiy ko’rsatma. Guliston, 2015 y., - 24 b. dan foydalandim. [8].. Bundan tashqari, BMIni yozish davrida eng asosiy manba sifatida INTERNET tizimidagi mavzuga oid manbalardan, kompyuter amaliy dasturlaridan foydalandim. [IR1-IR5].
8 I.BOB. KASB-HUNAR KOLLEJLARIDA INFORMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI FANINI o’QITISH USULLARI 1.1.Ta’lim tizimida noan’anaviy ta’lim haqida tushuncha.
Insonni har tomonlama tarbiyalash va ta’lim berish insoniyatning azaliy orzusi bo’lib, ajdodlarimiz ma’rifat va madaniyatni qanday qilib yosh avlodlarga o’rgatish, ularni komillikka etaklash yo’llari, qonun-qoidalarini izlaganlar. Respublikamiz Prezidenti I.Karimov ta’lim tushunchasiga milliy-didaktik nuqtai nazardan yondashib quyidagicha ta’riflaydi: «Ta’lim o’zbekiston xalqi ma’naviyatiga yaratuvchilik faolligini baxsh etadi. o’sib kelayotgan avlodning barcha eng yaxshi imkoniyatlari unda namoyon bo’ladi, kasb kor, mahorati uzluksiz takomillashadi, katta avlodlarning dono tajribasi anglab olinadi va yosh avlodga o’tadi». [7]. Ta’kidlangan maqsadni amalga oshirish uchun ta’limning yangi modelini yaratishni taqozo qiladi. Modelni amaliyotga tadbiq etish o’quv jarayonini texnologiyalashtirish bilan uzviy bog’liqdir. Kadrlar tayyorlash milliy dasturida «o’quv-tarbiyaviy jarayonini yangi
pedagogik texnologiyalari bilan ta’minlash» uning ikkinchi va uchinchi bosqichlarida bajariladigan jiddiy vazifalaridan biri sifatida belgilangan. Zero, I.Karimov ta’kidlaganidek: “Unib- o’sib kelayotgan avlodning ongida demokratik qadriyatlarni mustahkamlashga qaratilgan bo’lib, qisqacha aytganda, bu model hayotda o’z fikriga, o’zining qarashlari va qat’iy grajdanlik pozitsiyasiga ega bo’lgan, har tomonlama etuk va mustaqil fikrlaydigan shaxsni shakllantirishni maqsad qilib qo’yadi”. Hozirgi ta’lim tizimida bilimlarni egallashning yangi kontseptsiyasi - noan’anaviy ta’lim texnologiyalarning uslublarini qo’lashni taqazo etmoqda. Ta’lim jarayonini bir tizim deb olsak, uni tashkil etuvchi elementlariga quyidagilar kiradi: o’quv maqsadi, kutilayotgan natijalar, o’qituvchi, o’quvchi, ta’lim mazmuni, ta’lim metodi (usuli), ta’lim shakli, ta’lim vositalari, nazorat va baholash. Ta’lim jarayonini loyihalashda ana shu elementlardan loqal bittasi chetda
9 qolsa yoki to’g’ri tanlanmagan bo’lsa tizim ishlamaydi, demakki, maqsadga erishib bo’lmaydi. o’quv –tarbiya jarayonlarini tashkil etishda an’anaviy usullardan farqli o’laroq, yangicha pedagogik texnologiyalarni o’zlashtirish va ta’lim jarayonida qo’llash zamon talabidir. Milliy dasturda bu masalaga alohida e’tibor berilgan. Noan’anaviy ta’lim texnologiya ko’pchilik olimlarning nuqtai nazaridan kelib chiqqan holda turlicha talqin etiladi. Jumladan, T.N.Ballo noan’anaviy ta’lim texnologiyani “amaliyotga tatbiq qilinadigan muayyan tizim loyihasi” deya ta’riflaydi hamda asosiy diqqatni o’quv pedagogik jarayonni oldindan loyihalashga qaratadi. V.I. Davo’dova esa noan’anaviy ta’lim texnologiyaning “fan va amaliyot orasidagi muayyan tamoyillarni olg’a suruvchi metodlar ishlab chiqaruvchi, ularni izchil qo’llash kabi masalalarni hal etishga yo’naltirilgan mustaqil fan” 4 bo’lishi lozimligini qayd etadi. Masalan, “Pedagogik texnologiyalarning tadbiqiy asoslari” o’quv qo’llanmasida O’.Q.Tolipov tomonidan interfaol usullar va ularning tavsifiga quyidagi ta’rif bergan : “Zamonaviy talimni tashkil etishga qo’yiladigan muhim talablardan biri ortiqcha ruhiy va jismoniy kuch sarf etmay, qisqa vaqt ichida yuksak natijalarga erishishdir. [23]. Qisqa vaqt orasida muayyan nazariy bilimlarni o’quvchilarga etkazib berish, ularda ma’lum faoliyat yuzasidan ko’nikma va malakalarni hosil qilish, shuningdek, talabalar faoliyatini nazorat qilish, ular tomonidan egallagan bilim, ko’nikma hamda malakalar darajasini baholash o’qituvchidan yuksak pedagogik mahorat hamda ta’lim jarayoniga nisbatan yangicha yondashuvni talab etadi”. Mualliflarimizdan biri R.Ishmuhamedov - “pedagogik jarayonining samarali va natijali bo’lishini ta’minlaydigan interaktiv uslublarning o’zaro harakat turlarini guruhlarga bo’lib chiqish lozim deb ta’kidlaydi: o’qituvchi - talaba ; talaba - talaba ; o’qituvchi - talaba ; talaba - talabalar; o’qituvchi -talabalar; Mening nazarimda noan’anaviy ta’lim texnologiya-ehtiyojdan kelib chiqqan ijtimoiy buyurtma bo’lib, ta’limning maqsad va mazmuniga asoslanib o’quv
10 jarayonini loyihalashtirish va shu loyiha asosida ta’limni tashkil eitshdan iborat pedagogik jarayondir. Demak, ta’lim texnologiyalarini shartli ravishda ikki turga ajratish mumkin: 1. An’anaviy. 2. Noan’anaviy. An’anaviy ta’limtexnologiyasi – muayyan muddatga mo’ljallangan, ta’lim jarayoni ko’proq o’qituvchi shaxsiga qaratilgan bo’lib, o’qitishning an’anaviy shakli, metodi va ta’lim vositalarining majmuidan foydalanib ta’lim-tarbiya maqsadiga erishishdir. An’anaviy yondashuv. Uning asosiy xususiyati-o’qituvch ma’lum axborotni, gapirib beradi, tushuntiradi, talaba esa bu bilimni xotirasida saqlaydi. “Bilim” tushunchasi xotirada saqlanadigan axborot ma’nosida tushuniladi. Talabada bilim bor-yo’qligi imtihonda shu axborotga doir berilgan savolga yoddan bergan javobiga qarab aniqlanadi. Bunda bilim degani asosan esda qoldirishning natijasidir, u ko’pincha yuzaki bo’lishi ham mumkin. Bunday bilim xotirada uzoq saqlanmaydi. Talaba savol berilganda eslashi, ba’zan eslay olmasligi ham mumkin. An’anaviy o’qitish usulida ta’lim maqsadi dastur talabiga binoan aniq ifodalanmaydi, talabaning o’zlashtirish darajasi, sifati haqida muallim aniq tasavvurga ega bo’lmaydi. An’anaviy ta’lim mamlakatimizning o’quv yurtlarida keng tarqalgan, uning turli jihatlari pedagogika, metodika fanlarida ishlab chiqilgan, katta tajriba to’plangan. An’anaviy ta’lim usulini takomillashtirish sohasida izlanishlar davom etayotir. Lekin uning
ob’ektiv imkoniyatlari cheklangan. Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan ta’lim sohasidagi islohotlar, tez sur’atlar bilan rivojlanayotgan fan –texnika talablari-ta’lim usuli bilan jamityaning raqobatbardosh, yuqori malakali kadrlar tayyorlash, barkamol avlodni shakllantirishga bo’lgan ehtiyoji o’rtasida nomutanosiblikni vujudga keltirdi. Uni ta’limda boshqa yangi yondashuvlarni qo’llash yo’li bilan hal
11 etish lozim. An’anaviy pedagogikada metodik ishlanmalar o’qituvchi dars o’tishi uchun tuzilsa, pedagogik texnologiya-o’quvchini o’quv-bilish faoliyatining shakllari va mazmunini tasvirlaydigan ta’lim jarayoni loyihasini ishlab chiqishni taklif etadi. Noan’anaviy pedagogika – hozirgi kunda norasmiy fan sifatida ma’lum bo’lgan, biroq kun sayin butun jahon soha mutaxassislarining e’tiboriga tushib, jadal rivojlanib borayotgan bilimlar tizimidir. Uning ta’limiy ahamiyatini tan olgan pedagoglar jamoasi, olimlar, shu boisdan ham mavjud an’anaviy pedagogikaga tanqidiy yondashmoqdalar. Hozirgi kunlarda shakllanib, rivojlanib borayotgan mazkur yangi fan haqida jiddiy fikrlar bildirilyapti, uning asosiy vazifasi hukmron bo’lib turgan butun o’quv tarbiya tizimi nazariyasini innovatsiya asosida qayta tashkil etib o’zlashtirishdir. Noan’anaviy pedagogika-hukmron nazariya, nazariy va
amaliy muammolarni hal etishning asosi qilib olingan. Innovatorlar fikriga asosan odatiy mumtoz pedagogik nazariyalar eskirib qolgan, yangi sharoitda hozirgi avlodni bu yo’l bilan tarbiyalash mumkin emas. Hozirgi pedagogik fandagi vaziyat umumiy holda shundan iborat. Bu vaziyatda innovatsiya juda muhim. Pedagogika-bilimlar tizimidir. Ob’ektivlik, maqsadga muvofiqlik, mustaxkamlik, bir-biriga zid bo’lmaslik- uning asosiy harakteristikalaridir. Pedagogika tizimini har qanday ilmiy nazariya kabi tizimini tashkil etuvchi tamoyillari loyixalashtiradi, birlashtiradi va ushlab turadi ya’ni ushbu tizim asosiy bilimlarga asoslanishi asosiy holdir. Noan’anaviy ta’lim texnologiyaning muxim belgisi-maqsad hosil qilish jarayonidir. An’anaviy pedagogikada “pedagogik maqsad” masalasiga nazariyachilar ham, amaliyotchilar ham kam e’tibor beradi, maqsad-metodik adabiyotlarda ham noaniq ifodalanib, unga erishish darajasi ham sub’ektiv baholanadi. Noan’anaviy ta’lim texnologiyada 7 –pedagogik maqsadni aniqlash asosiy muammo bo’lib, maqsadni diagnostik ifodalash, bilim o’zlashtirish sifatini
12 ob’ektiv baholash nazarda tutiladi. Nihoyat ta’lim-tarbiya jarayonlari tuzilishi va mazmuni jixatidan yaxlitligi- ta’lim texnologiyani ishlab chiqish va amalga oshirishning muhim printsipi hisoblanadi. Yaxlitlik printsipi, shuningdek, ta’limning har turi bo’yicha bo’lajak pedagogik tizimning loyihasini ishlab chiqayotganda pedagogik tizimning barcha elementlari (chorak, semestr, o’quv yili davomida ham, shuningdek butun ta’lim davomida ham) o’zaro ta’sirda bo’lishiga erishish zarur. Demak, noan’anaviy ta’lim texnologiya – muayyan muddatga mo’ljallangan, ta’lim jarayoni markazida talaba shaxsi bo’lib, o’qitishning zamonaviy shakli, faol o’qitish metodlari va zamonaviy didaktik vositalarning majmuini ta’lim – tarbiya ishidan ko’zlangan maqsad va kafolatlangan natijaga erishishga yo’naltirishdir. Mening nazarimda, noan’anaviy ta’lim texnologiyasi an’anaviy ta’lim texnologiyasidan farq qilib, talabalarning bilish imkoniyatlarini rivojlanishiga sharoit yaratadi, mustaqil ishlashlariga alohida e’tibor beriladi, bilish faoliyatlari izlanuvchan va ijodiy harakterga ega bo’ladi. Dars tuzilmasi o’zgaruvchan bo’ladi va an’anaviy pedagogikada metodik ishlanmalar o’qituvchi dars o’tishi uchun tuzilsa, noan’anaviy ta’lim esa -o’quvchini o’quv-bilish faoliyatining shakllari va mazmunini tasvirlaydigan ta’lim jarayoni loyihasini ishlab chiqishni taklif etadi.(1.1-jadvalda ko’rsatilgan) Noan’anaviy ta’lim texnologiyasi o’z navbatida uchga bo’linadi:
Hamkorlikda o’rganish
Modellashtirish
Tadqiqot (loyiha) Hamkorlikda o’rganish - talabalarning bilimlarni o’zlashtirish, singdirish, mustahkamlash bo’yicha reproduktiv faoliyatini ta’minlovchi, mahorat va malakani ketma-ketlik bo’yicha talabaning bevosita boshchiligida ishga solishni tashkil etishga asoslangan o’qitish va bilim olishdir. U talabalarning mustaqil guruhlarda ishlashi evaziga ta’lim olishini ko’zda to’tadigan metodlardan iborat.
13 Download 0.76 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|