O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi
Download 1.94 Mb. Pdf ko'rish
|
fizika oqitishning nazariy asoslari
|
O`ZBЕKISTON RЕSPUBLIKASI OLIY VA O`RTA MAXSUS TA'LIM VAZIRLIGI QARSHI DAVLAT UNIVЕRSITЕTI FIZIKA VA UNI O’QITISH MЕTODIKASI KAFЕDRASI “FIZIKA O‘QITISHNING NAZARIY ASOSLARI” MAXSUS KURSIDAN O`QUV MЕTODIK MAJMUA QARSHI - 2010 y. Ushbu o`quv mеtodik majmua “Fizika o‘qitishning nazariy asoslari” maxsus kursidan yaratilgan bo`lib, unda o`rganish bo`yicha, “5440 100-Fizika” ta'lim yo`nalishi uchun fanning ishchi o`quv dasturi, kalеndar-tеmatik rеjasi, rеyting ishlanmasi va baqolash mе'zonlari, ma'ruzalar matnlari, amaliy mashqulotlar ishlanmalari, talabalar mustaqil ishi, yozma ish va tеst savollari, kurs ishlari mavzulari jamlangan. Mazkur o`quv-mеtodik majmua “5440 100-Fizika” ta'lim yo`nalishi talabalari uchun tavsiya etiladi. Shu bilan birga o`quv-mеtodik majmua barcha bakalavr ta'lim yo`nalishlari uchun mo`ljallangan. Tuzuvchilar: pеdagogika fanlari nomzodi, dotsеnt Tursynov, Fizika-matеmatika fanlari nomzodi, dotsеnt T. Jumaеv, Fizika-matеmatika fanlari nomzodi, dotsеnt Ch. Toshpo’latov MUNDARIJA: 1. Ishchi o`quv dasturi 2. Kalеndar tеmatik rеja 3. Rеyting ishlanmasi va baqolash mеzonlari 4. Ma'ruzalar matni 5. Amaliy mashqulot, sеminar, laboratoriya ishlanmalari va uslubiy ko`rsatmalari 6. Talabalar mustaqil ishi 7. Yozma ish savollari 8. Tеst savollari O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI FIZIKA-MATEMATIKA FAKULTETI BILIM SOHASI: 400 000-FAN TA’LIM SOHASI: 440 000-TABIIY FANLAR BAKALAVRIAT YO‘NALISHI: 5440100-FIZIKA «FIZIKA O‘QITISHNING NAZARIY ASOSLARI» MAXSUS KURSIDAN ISHCHI DASTUR QARSHI-2009 O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI FIZIKA-MATEMATIKA FAKULTETI «Tasdiqlayman» ________________________ QDU o‘quv ishlar bo‘yicha prorektor, dots.G’.Yo. Bobonazarov «30» avgust 2009 y. «Tasdiqlayman» _______________________ QDU o‘quv bo‘limi boshlig‘i, dots.A.Nabiyev «30» avgust 2009 y. QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI «Fizika va uni o’qitish metodikasi» kafedrasi, dotsenti G.S. Uzoqovaning "5440100-Fizika" ta’lim yo‘nalishi IV kursi uchun «Fizika o‘qitishning nazariy asoslari» maxsus kursidan tuzgan ISHCHI DASTUR Ushbu ishchi o’quv dasturi, 2006 yilda 5440100 - fizika ta’lim yo’nalishlari uchun QDU Ilmiy-metodik kengashi tomonidan tasdiqlangan namunaviy dasturga asosan ishlab chiqilgan QARSHI-2009 TUZUVCHI: dots. G. S. UZOQOVA «Tasdiqlayman» ____________________________ Fizik-matematika fakulteti dekani, prof. B.Xayriddinov «29» avgust 2009 y. «Tasdiqlayman» __________________________ «Fizika va uni o’qitish metodikasi» kafedrasining mudiri, dots. T.Jumayev «28» avgust 2009 y. Ushbu ishchi dastur «Fizika va uni o’qitish metodikasi» kafedrasi (bayon №1 «28» avgust 2008 yil), «Fizika-matematika» fakulteti uslubiy komissiyasi tomonidan (bayon №1 «29» avgust 2008 yil) ko‘rib chiqilgan hamda o‘quv jarayonida foydalanishga tavsiya etilgan. QARSHI-2009 TA’LIM YO‘NALISHI: 5440100-Fizika FANNING NOMI: «Fizika o‘qitishning nazariy asoslari» O‘QUV MATERIALLARINING TARKIBI: Fan bo‘yicha o‘quv mashg‘ulotlari va ular uchun ajratilgan vaqt: O‘quv Semestri H a mm a si Auditoriya mashg‘ulotlar tarkibi M us ta qi l ta ’lim J a mi M a’ ruza L a bo ra to riy a Ama liy Semin a r K urs is h i VII 156 106 36 36 12 22 - 50 Jami 156 106 36 36 12 22 - 50 IV-KURS UCHUN FAN BO‘YICHA TALABANING REYTINGINI ANIQLAS’H JADVALI Maksimal ball-100 Saralash ball-55 № Nazorat turi Nazorat soni Bir nazorat uchun ball To‘plagan ball Izoh I-жорий назорат 1 Talabalarning dars jarayonida bilim va kunikmasini aniқlab borish 10 0,5 5 2 Laboratoriya mashg‘ulotlarida toi’plagan bali 3 4 12 3 Amaliy mashg‘ulotlarida to’plagan bali 3 4 12 4 Seminar mashg‘ulotlarida to’plagan bali 2 3 6 5 Mustaqil ta’lim 15 J.N. uchun jami: 50 II-oraliq nazorat 1 1-7 mavzular yuzasidan birinchi oraliq nazorat 1 14 2 8-14 mavzular yuzasidan ikkinchi oraliq nazorati 1 14 3 Mustaqil ta’lim 7 ON uchun jami: 2 35 III-yakuniy nazorat 1 Yakuniy yozma ish 1 13 2 Mustaqil ta’lim 2 YaN uchun jami: 15 JAMI: 100 ball 1.1.-§. «FIZIKA O‘QITISHNING NAZARIY ASOSLARI» MAXSUS KURSINING ASOSIY MAQSADI VA VAZIFALARI Universitetlarning «5440100-fizika» mutaxassislariga, ya’ni bo‘lajak fizika o‘qituvchisi sifatida oliy o‘quv yurtida fizika o‘qitish metodikasi bo‘yicha egallashi lozim bo‘lgan malaka va ko‘nikma, bilimlar hajmini belgilab beradi. Oliy o‘quv yurtlarida «Fizika o‘qitishning nazariy asoslari» maxsus kursining muhim vazifasi bo‘lajak o‘qituvchilarni fizika ta’limining zamonaviy mazmuni, fizika o‘qitishdagi ilg‘or tajribalar bilan tanishtirish hisoblanadi. Mamlakatimizda «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» va «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonunni qabul qilinishi o‘quv yurtlarining shakllari va maqsadlari turlicha bo‘lishini vazifa qilib qo‘ydi. O’rta umumiy ta’lim maktablari bilan birga fanlarni chuqur o‘rganadigan litsey, va kasb-hunarga yo‘naltiruvchi o‘rta maxsus ta’lim tizimidagi kollejlar tashkil etildi. Bunday litseylarning bitiruvchilari kelgusida oliy ta’lim tizimidagi talabalar safini to‘ldirishda yetakchi kuch hisoblanadi. Shuning uchun ham o‘rta maxsus ta’limda muayyan oliy ta’lim elementlari (ma’ruza, maxsus kurslar, laboratoriya mashg‘ulotlari) joriy qilinishi maqsadga muvofiqdir. «Fizika o‘qitishning nazariy asoslari» maxsus kursining vazifasi talabalarga fan-texnika taraққiyoti bilan bog‘liq bo‘lgan, o‘rta umumiy ta’lim va o‘rta maxsus ta’lim maktablarida fizika ta’limini mazmunini tushuntirish, o‘rta umumiy ta’lim va o‘rta maxsus ta’limga o‘tish munosabati bilan fizika kursining asosiy mazmuni va stro’qturasini tahlil qilib berishdan iborat. Ta’lim tizimi qaysi ko‘rinishda bo‘lishidan qat’iy nazar, ta’lim beruvchilar(o‘qituvchilar), ta’lim oluvchilar (o‘quvchilar) fundamental fanlarning, xususan fizika kursining nazariy asoslari bilan yaqindan tanish bo‘lishlari zarur. Maxsus kursning dasturi qamrab oladigan mazmun quyidagicha tanlangan: -fizika kursi bo‘limining yoki uning biror yo‘nalishini belgilovchi muhim qonunlar va qonuniyatlar; -o‘qitishda qiyinchilik yaratadigan mavzular; -noyob fizik eksperimentlar; -samarali o‘qitish uslublari. 1.2.-§. «FIZIKA O‘QITISHNING NAZARIY ASOSLARI» MAXSUS KURSINING ASOSIY BO‘LIMLARI VA ULARDA O‘RGANILADIGAN MUAMMOLAR «Fizika o‘qitishning nazariy asoslari» maxsus kursining o‘rganish jarayonida talabalar yangi avlod fizika darsliklari, o‘quv qo‘llanmalari va asosiy metodik adabiyotlar bilan tanishishlari kerak bo‘ladi. Fizika kursi asosiy bo‘limlarining mazmunini ochishda dunyoqarashni rivojlantirish va o’qitishning ilғor pedagogik texnologiyalari bilan ishlash kўnikmalarini shakllantirishga jiddiy e’tibor berish kerak bo‘ladi. «Fizika o‘qitishning nazariy asoslari» maxsus kursining o‘quv materiallar hajmining kattaligi ularning hammasini ma’ruzada bayon etish imkoniyatini bermaydi. Materialning ma’lum qismi seminar va laboratoriya mashg‘ulotlariga, shuningdek pedagogik malakaviy amaliyot davrida o‘rganiladi. Maxsus kurs dasturida ba’zi umumiy masalalar bilan birga fizikani ba’zi bo‘limlarini xususiy metodikasi masalalari bayon қilinadi. 1.3.-§. «FIZIKA O‘QITISHNING NAZARIY ASOSLARI» MAXSUS KURSINING BOSHQA FANLAR VA ISHLAB CHIQARISH BILAN BOG‘LIQLIGI Maxsus kurs oxirgi semestrlarga mo‘ljallangan. Mashg‘ulotlarning asosiy qismi ma’ruza ko‘rinishida, muayyan qismi esa, laboratoriya, amaliy va seminar ko‘rinishida amalga oshirilishi ko‘zda tutilgan. Seminar mashg‘ulotlarida talabalarning muayyan mavzular bo‘yicha tayyorlagan dars rejalari muhokama qilinadi. Laboratoriya mashg‘ulotlarida o’rta va o’rta maxsus fizika kursidagi praktikum ishlari o‘tkazilib, namoyish tajribalaridan foydalanishga katta o‘rin beriladi. Maxsus kursning amaliy mashg‘ulotlarida esa qonun va tushunchalarning tadbiqi misolida masalalar yechish darslari olib borilishi maqsadga muvofiqdir. Shuning mavzular bўyicha dars loyiҳalari tuzish, darslar uchun zarur kўrgazmali қurollar tayyorlash ishlari yўlga қўyiladi. O‘rganilayotgan materialni fan tarmoqlaridan misollar keltirib, fanlararo aloqani o‘rnatgan holda o‘tilishi maqsadga muvofiqdir. FANNING ASOSIY BO‘LIMLARI VA REJASI: Ma’ruzaga oid mavzular, amaliy va laboratoriya ishlarining mazmuni-------- Jami: 100 (ma’ruza-36) soat. Kirish. «Fizika o‘qitishning nazariy asoslari» kursining maqsadi va vazifalari. Fizika o’qitishning ilmiy- metodologik va didaktik asoslari. Fizika o’qitishning ilmiy-nazariy va uslubiy asoslari. fizika o’qitishni takomillashtirish yullari. Ta’lim soxasidagi isloxotlar. “Ta’lim tugrisida» gi konun va Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi talablaridan kelib chiқib Fizika ta’limi vazifalari. Fizikadan davlat ta’lim standartlari. (Umumiy urta ta’lim, Akademik litsey va K.H.K.) Fizika kursi dasturlarining ilmiy metodik taxlili (Umum ta’lim maktablari, litsey va kollejlar uchun). Turli tipdagi maktablarda fizika o’qitishning uziga xos xususiyatlari.(Gimnaziya, litsey, kasb- xunar kolejlari) FIZIKA BO‘LIMLARINI O‘QITISH METODIKASI MEXANIKA ASOSLARI I.MEXANIKA BO‘LIMINING O‘QITISH METODIKASI. O‘rta umumiy va o‘rta maxsus ta’limda fizika kursining mexanika bo‘limini tutgan o‘rni va ahamiyati. Mexanikaning asosiy masalasini yechishning fizikaviy va metodik g‘oyalari. Mexanikani o‘qitishda fanlararo bog‘lanish. Mexanikani o‘qitishda eksperiment va tajribalarning o‘rni va ahamiyati. O‘rta umumiy ta’lim maktablarida asosiy mexanikaviy tushunchalarni shakllantirish. Modda tuzilishi va xususiyatlari tushunchalarining rivojlantirish. II. KINEMATIKADAGI ASOSIY TUSHUNCHALARNI, JISMLAR HARAKATINI O‘RGANISH Moddiy nuqta, koordinatalar tizimi, sanoq tizimi, ko‘chish, tezlik, o‘rtacha va oniy tezlik, tezlanish, vektor va uning proyektsiyalari tushunchalari tahlili. To‘g‘ri chiziqli tekis, tekis tezlanuvchan va notekis harakatlarni grafikda ifodalash. Mexanik harakatning nisbiyligi. Egri chiziqli harakat. Kinematika bo‘limi bo‘yicha bilimlarni modellashtirish va umumlashtirish metodi. III. DINAMIKA BO‘LIMI MAZMUNINING TAHLILI VA UNI O‘RGANISH Fizikada «Massa» va «Kuch» tushunchalarining mazmuni. Nyutonning harakat qonunlari. Tabiatdagi kuchlar tasnifi: gravitatsion, elektromagnitik kuchlar, og‘irlik kuchi, elastiklik kuchi, ishqalanish kuchi. Mexanikaning to‘g‘ri va teskari masalasi tahlili. Tabiatdagi kuchlar bo‘yicha bilimlarni umumlashtirish metodi. Jismlarga tabiatdagi kuchlardan bir nechtasi(elastiklik kuchi, og‘irlik kuchi, ishqalanish kuchlari bir vaqtda ta’sir qilgan hol uchun harakat qonunlarining tahlili. IV. «MEXANIKADA SAQLANISH QONUNLARI» MAVZUSI MAZMUNINING TAHLILI Bu mavzuda impuls, kuch impulsi, ish, energiya tushunchalarini shakllantirish. Mexanik kuchlarni: elastik, og‘irlik va ishqalanish kuchlarining bajaradigan ishlarini aniqlashni o‘rganish. Kinetik va potentsial energiya tushunchalari. Impulsning saqlanish qonuni va uni masala yechishga tadbiq etish. Energiyaning saqlanish qonuni va uni masala yechishga tadbiq etish. V. «MEXANIK TEBRANISH VA TO‘LQINLAR» MAVZUSI MAZMUNINING TAHLILI Tebranma harakatni ifodalovchi fizikaviy tushunchalar. Prujinaga osilgan yo’q harakati misoli. Mexanik to‘lqinlarni o‘rganishning uslubiy xususiyatlari bilan tanishish. Molekulyar fizika va termodinamika asoslari I. MOLEKULYAR FIZIKANI O‘RGANISHNING ILMIY METODIK ASOSLARI Molekulyar fizikani o‘rganishning fizik va pedagogik tamoyillari. «Molekulyar fizika» bo‘limining mazmunii va o‘rganishning izchilligi. Molekulyar fizikada statistik tasavvurlar. II. MOLEKULYAR ( KINETIK NAZARIYANING TAJRIBAVIY ASOSLARI Molekulyar fizikada tajribaviy metodlarning o‘rni va o‘ziga xos xususiyati haqida. Molekulalarni hamda ularning harakatini namoyon etish metodlari. Molekulalarni tavsiflovchi kattaliklar haqida. «Ideal gazning molekulyar-kinetik nazariyasi» mavzusini o‘rganishning maqsadi va muammolari. «Temperatura» tushunchasini o‘rganish uslubi. Ideal gazning holat tenglamasi. III. TERMODINAMIKA ASOSLARI Bu mavzuni o‘rganishning maqsadi va vazifalari. Mavzu asosiy mazmunini tahlil qila bilish. Ichki energiya. Ichki energiyadan foydalanishning ikki usuli haqida. Mexanik va issiqlik hodisalarda energiyaning saqlanish va aylanish qonuni(Termodinamikaning birinchi qonuni. Issiqlik jarayonining qaytmasligi. Ish bajarish uchun ichki energiyadan foydalanishning ishlash printsipi. X sinfda issiqlik yutgichlarining o‘rganish haqida. Termodinamika ikkinchi qonunini bayon qilish uslublari. IV. BUG‘NING XOSSALARI Ushbu mavzuni o‘rganishning maqsadi va vazifalari. To‘yingan bug‘ va uning xossalari. Grafik yordamida to‘yingan bug‘ bosimining temperaturaga bog‘liqligini o‘rganish. Ќavoning namligi. V. SUYUQLIKLARNING XOSSALARI Mavzuni o‘rganishning maqsadi va vazifalari. Suyuqlik sirtqi qatlamlarining o‘ziga xos xususiyatlari. Sirt taranglik kuchini o‘lchash. Qo‘llash va ho‘llamaslik hodisalari Kapillyarlik hodisasi va uning qo‘llanishi. Suyuqlik moddalarining oraliq holati ekanligi. VI. QATTIQ JISMLARNING XOSSALARI Mavzuni o‘rganish vazifalari. Mexanik xosslar. Kristall va amorf qattiq jismlar. Qattiq jismlarning tuzilishi. Mexanik xossalarni boshqarish. O‘rta maxsus ta’limda elektrodinamikani o‘rganishningilmiy-uslubiy asoslari. BO‘LIMNING MAZMUNI VA TUZILISHI. ELEKTRODINAMIKANING TAJRIBAVIY ASOSLARI I. ELEKTR MAYDONI Mavzuni o‘rganishning maqsad va vazifalari. Mavzuning asosiy mazmunini tahlil qilish. «Elektr maydoni» mavzusidagi ba’zi tushunchalarning ilmiy-uslubiy tahlili. Zaryadning saqlanish qonuni. Kulon qonuni. Qonunni tadbiq qilish chegaralari. Elektrik maydon. Kuchlanganlik. Elektrik maydondagi o‘tkazgichlar. Elektrik maydonda zaryadni ko‘chirishga bajariladigan ish. Potentsial. Potentsiallar ayirmasi. Kuchlanish. Elektr sig‘imini muammoli tushuntirish. Elektrik maydondagi dielektriklar. II.O‘ZGARMAS ELEKTR TOKI QONUNLARI Mavzuni o‘rganishning maqsadi va vazifalari. Elektr tokining mavjud bo‘lish shartlari. Tok manbaining elektr yurituvchi kuchi. Butun zanjir uchun Om qonunini o‘rganishga oid metodik tavsiyalar. Kuchlanish va EYo’qni o‘lchash. «Turli muhitlarda elektr toki» mavzusini o‘rganish maqsadlari va vazifalari. Metallarda elektr toki. Vakuumda elektr toki. Gazlarda elektr toki. Yarim o‘tkazgichlarda elektr toki. «O‘zgarmas elektr toki» mavzui bo‘yicha olingan bilimlarni umumlashtirish. III. MAGNITIK MAYDON MAVZUINI O‘RGANISHNING VAZIFALARI VA XUSUSIYATLARI. Magnitik maydon va magnitik indo’qtsiya vektori tushunchalarini shakllantirishdagi asosiy metodik qarashlar. Toklarning o‘zaro ta’sirlanishishi. Magnitik indo’qtsiya. Amper kuchi. Magnitik indo’qtsiya chiziqlari. Magnitik maydonning uyurmaviy xususiyati. Magnitik oqim. Lorents kuchi. Magnitik maydondagi o‘tkazgichlar harakatida EYo’q. Moddalarning magnitik xossalarini tushuntirish. IV. ELEKTROMAGNITIK INDO’QTSIYA XODISALARINI TUSHUNTIRISH MAVZUINI O‘RGANISH MUAMMOLARI VA XUSUSIYATLARI Elektromagnitik indo’qtsiya xodisasi. Uyurmaviy elektrik maydon. Lents qoidasini o‘rganishga oid ko‘rsatmalar. O‘tkazgichlarda indo’qtsiyaviy tok. Fo’qo toklari haqida. O‘zindo’qtsiya hodisasini tushuntirish. Indo’qtivlik. Texnikada o‘zindo’qtsiyadan foydalanish va uni hisobga olish masalalari. Tokning magnitik maydoni energiyasini o‘rganish masalalari. V. ELEKTROMAGNITIK TEBRANISHLAR Mavzuni o‘rganishning umumiy masalalari. Garmonik elektromagnitik tebranishlar. Erkin elektromagnitik tebranishlar. Sodda elektr zanjiridagi majburiy tebranishlar. Elektrik zanjirda rezonans. Avtotebranishlar. So‘nmas tebranishlar generatori. O‘quvchilarni hozirgi zamon radio va televideniye taraqqiyoti bilan tanishtirish. Bo‘limga yakun yasash. OPTIKA I.«YORUG‘LIK TO‘LQINLARI» MAVZUSINI O‘QITISHNING METODIK MASALALARI Mavzuni o‘rganishning maqsad va vazifalari. Mavzuning mazmunini tahlil qilish. Vakuumda yorug‘lik tezligi. Gyuygens printsipi. Yorug‘likning sinish va qaytish qonuniyatlarini o‘quvchilarga yetkazish. To‘liq ichki qaytish. Tolali optika muammolari bilan o‘quvchilarni tanishtirish. Geometrik optika mavzui bo‘yicha umumlashgan dars o‘tkazish metodlari. II.YORUG‘LIKNING TO‘LQIN TABIATINI O‘QITISH METODIKASI Mavzuni o‘rganishning maqsad va vazifalari. Mavzuning mazmunini tahlil qilish. Yorug‘lik interferentsiyasi. Kogerentlik. O‘quvchilarni interferentsiyaning qo‘llanilishi bilan tanishtirish. Yorug‘lik difraktsiyasi. Difraktsion panjara. Yorug‘lik to‘lqin uzunligini aniqlash. Turli muhitlarda yorug‘lik tezligi. Dispersiya va yutilish. «Yorug‘likning qutblanishi xodisasini o‘rganish. Turli to‘lqin uzunlikdagi elektromagnitik nurlanishlar» mavzuini o‘rganish uslublari. Optik diapazondagi ko‘zga ko‘rinmas nurlanishlar bilan tanishtirish. Rentgen nurlari. Elektromagnitik nurlanishlar haqidagi bilimlarini umumlashtirish. Elektromagnitik spektr. III. «NISBIYLIK NAZARIYASI ASOSLARI» MAVZUSINI O‘QITISH METODIKASI Mavzuni o‘rganishning maqsad va vazifalari. O‘quv materialini tanlash muammolari. Asosiy postulatlar. Tezliklarni qo‘shishning relyativistik qonuni bilan tanishtirish. Relyativistik impuls. Massa va energiyaning o‘zaro bog‘lanishi qonunini o‘rganish. Nisbiylik nazariyasi mavzui bo‘yicha umumlashgan dars o‘tkazish. IV. YORUG‘LIKNING KVANT NAZARIYASINI O‘RGANISH METODIKASI Mavzuni o‘rganishning maqsad va vazifalari. Mavzuni mazmunini tahlil qilish. Fotosamara hodisasining mohiyatini ochish. Fotosamara qonunlari. Fotosamaraning qo‘llanilishi bilan o‘quvchilarni tanishtirish. Foton va uning xossalari haqida. Kompton samarasi. Yorug‘lik bosimini yorug‘likning to‘lqin va foton xossalari asosida tushuntirish. Fotokimyoviy hodislar bilan tanishtirish. Yorug‘likning to‘liq hamda korpuskulyar xossalarining birligi haqida yorug‘likning tabiati haqida hozirgi zamon tasavvurlari. O‘rta umumiy ta’lim maktablarida va o‘rta maxsus ta’lim tizimida «Atom va yadro fizikasi» mavzuini o‘qitish metodikasi. Mavzuni o‘rganishning maqsad va vazifalari. Mavzuni mazmunini tahlil qilish. Rezerford tajribalari. Atomning turli modellari bilan o‘quvchilarni tanishtirish. Bor postulatlarining fizik mohiyatini o‘quvchilarga tushuntirish. Atomning energetik sathlari haqida. Yorug‘likning yutilishi va nurlanishi. Vodorod atomining energetik sathlarini hisoblash metodlari. Spektr ko‘rinishilari. Spektral tahlil. O‘z-o‘zidan (spontan) va majburiy nurlanishlar haqida. Lazerlar va ularning qo‘llanilishi mavzusini o‘qitish metodlari. VI. BITIRUVCHILARDA FIZIK DUNYOҚARASHNI SHAKLLANTIRISHNING XUSUSIYATLARI O‘quv mashg‘ulotlarining va o‘qitish metodlarining o‘ziga xosligi. Bitiruvchilarda fizika o‘qitishni tashkil qilish. O‘quvchilarning ilmiy dunyoqarashini shakllantirish. Bitiruvchi sinfda fizika mashg‘ulotlari ko‘rinishlari. «Dunyoning fizik manzarasi» mavzusida muloқot-darslar ўtkazish uslublari. Fizika va fan-texnika taraққiyoti. «FIZIKA O‘QITISHNING NAZARIY ASOSLARI» MAXSUS KURSI UCHUN MULJALLANGAN LABORATORIYA MASHG’ULOTLARINING REJASI: 1. Gorizontal kiya otilgan jism xarakatni urganish (4 soat) 2. Matematik mayatnik yordamida erkin tushish tezlanishini aniklash (4 soat) 3. Izojarayonlarni urganish (4 soat) 4. Kapillyar naychaning ichki diametrini aniklash (4 soat) 5. Kondensatorlarni ketma-ket va paralel ulash (4 soat) 6. Yarim utkazgichli diodning bir tomonlama utkazuvchanligini urganish (4 soat) 7. Elektr ulchov asboblarining ishlash printsipi (4 soat) 8. Mikroskop yordamida shishaning nur sindirish kursatkichini aniklash (4 soat) 9. Difraktsion panjara yordamida yoruglik nurining tulkin uzunligini aniklash (4 soat) «FIZIKA O‘QITISHNING NAZARIY ASOSLARI» MAXSUS KURSI UCHUN MULJALLANGAN SEMENAR MASHҒULOTLARI MAVZULARINING REJASI: 1. Fizika AL va KXK o’quv predmeti. 2. Maktab fizika kursi o’quv dasturining taxlili. 3. Mexanika bulimini o’qitish usullari xakida. 4. Maktabda mexanikani o’qitishda fanlararo boglanish. 5. Dinamika bulimidagi asosiy tushuncha. 6. Tezlik, urtacha tezlik, oniy tezlik tushunchalarini taxlili. 7. Kuch tushunchasini shakllantirish usullari. 8. Fizikada massa tushunchasi mazmuni. 9. «Tabiatda kuchlar» mavzusida bilimlarni umumlashtirish usullari. 10. Energiya tushunchasini shakllantirish 11. Energiyaning saklanish konunlari. 12. Molekulyar fizika bulimini o’qitish usullari. 13. Molekulyar fizikada tajribalarning urni. 14. Molekulyar kinetik nazariyaning asosiy tenglamalari. 15. Xarorat tushunchasini molekulyar kinetik ma’nosi. 16. «Kattik jismlarni xossalarini xossalari» mavzusini o’qitish. INFORMATSION – USLUBIY TA’MINOTI ASOSIY ADABIYOTLAR : 1.Evenchik E.YE., Shamash S.Ya., Orlov V.A. O‘rta maktabda fizika o‘qitish metodikasi -Toshkent, O‘qituvchi, 1989. 2.O‘rta maktabda fizika o‘qitish metodikasi asoslari. Perishkin A.V., Razumovskiy V.G., Fabrikant V.A. tahriri ostida.-Toshkent, O‘qituvchi, 1990. 3.Metodika prepodavanii fiziki v 8-10 klassax sredney shkol. \Pod., red. V.P.Orexova, A.V.Usova.- Moskva, Prosvesheniye, 1980. 4.Sovremenny urok fiziki v sredney shkole. \Pod., red. L.S.Xijnyakova.-Moskva, Prosvesheniye, 1983. 5.Glazunov A.T., Nurminskiy I.I., Pinskiy A.A. Metodika prepodavanii fiziki v sredney shkole.-Moskva, 1989. 6.Tarasov L.V. Sovremennaya fizika v sredney shkole.-Moskva,, Prosvesheniye, 1990. 7.Budarina S.A., Isroilov A.A. Fizikadan laboratoriya mashg‘ulotlari.-Toshkent, O‘qituvchi, 1993. 8.O‘rta maktabda fizikadan praktikum. \V.A. Burov, Yu.I. Dik tahriri ostida.-Toshkent, O‘qituvchi, 1991. QO‘SHIMCHA ADABIYOTLAR : 1. Yusupov A., Mirzahmedov B.M., Toshmuhammedov F.F., G‘ofurov N.B. Fizikadan praktikum ishlar.- Toshkent, O‘qituvchi, 1992. 2. Tursunov Q.SH., Avliyoqulov A.K. Fizikadan laboratoriya mashg‘ulotlarini tashkil etish va o‘tkazish.- Toshkent, 1995. 3. Tursunov Q.SH., Avliyoqulov A.K. Fizikadan o‘quv-ko‘rsatmali qurollar va jihozlar (VI-IX sinflar uchun).-Toshkent, 1995. 4. Tursunov Q.SH., Avliyoqulov A.K. Fizikadan o‘quv-ko‘rsatmali qurollar va jihozlar (X-XI sinflar uchun)- Toshkent, 1995. 5. Tursunov Q.SH. Fizikada belgili modellar -Toshkent, 1994. 6. Uzoqova G.S. Gazlarda elektr toki mavzusini o‘qitish metodikasi.-Toshkent-1995. 7. Uzoqova G.S. Yarim o‘tkazgichlarda elekrt toki mavzusini o‘qitish metodikasi.-Toshkent, 1994. 8. Uzoqova G.S. Maktab fizika kursida «Turli muhitlarda elektr toki» mavzusini o‘rganishda uchraydigan qiyinchiliklar va ularni bartaraf etish yo‘llari.-Toshkent, 1997. Download 1.94 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|