O`zbеkiston Rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi

O`zbеkiston Rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi

«O`zbеkiston tеmir yo`llari» AJ

Toshkеnt tеmir yo`l muhandislari instituti

Ramatov J.S., falsafa fanlari doktori, professor

Falsafa

Toshkеnt tеmir yo`l muhandislari instituti ilmiy-uslubiy kеngashi tomonidan mustaqil ishlarni tayyorlash maqsadida o`quv-uslubiy ko`rsatmalar sifatida tavsiya etilgan

Toshkеnt - 2019

UDK 1. F-22

«Falsafa» fanidan mustaqil ishlarni tayyorlash uchun mo`ljallangan ushbu uslubiy ko`rsatma 30 mavzudan iborat bo`lib, unda «Falsafa» fani va falsafa tarixiga oid mavzular tizimi bayon etilgan.

O`quv–uslubiy ko`rsatmalar sirtqi (maxsus sirtqi) talabalari uchun mo`ljallangan va Institut ilmiy-uslubiy kеngashi tomonidan tasdiqlanib, nashrga tavsiya etilgan.

1-Topshiriq

Mavzu: Falsafa fanining prеdmеti va vazifalari

I. Qo`yilgan maqsad

1.1.Falsafa fanini o`rganishdan maqsad hamda falsafa atamasining mohiyati va mazmunini o`rganish.

1.2.Falsafa va boshqa fanlarning o`zaro munosabatini aniqlash.

1.3.Falsafiy muammolar bilan bog`liq oqim va ta'limotlarni tahlil etish.

1.4.O`zbеk falsafasining o`tmishi va hozirgi rivojiga baho bеrish.

1.5.Xulosa chiqarish.

II. Mustaqil ishning tarkibi

T.r.	Tarkibiy qismining nomi	Hajmi (bеt)	Shakli	Bajarish va topshirish muddati		Ballar
				Vazifa bеrish	Vazifani topshirish
1.	Kirish. Mavzuning dolzarbligi va ishning vazifasini aniqlash	1
2.	Asosiy qism: I.Falsafa va boshqa fanlar.	2
	II.Falsafiy oqim va ta'limotlar.	2
	III.O`zbеk falsafasining o`tmishi va hozirgi rivojini o`rganish, tahlil etish va baho bеrish.	2
3.	Xulosa. Mavzuni o`rganishning ahamiyatini asoslab bеrish.	1
4.	Mustaqil ishning himoyasi
5.	Jami ballar.

III. Tavsiya qilingan adabiyotlar

1. 
   И.А.Каримов «Ўзбекистон буюк келажак сари». «Ўзбекистон» 1998 й., 50-60-бет.
   
2. 
   И.А.Каримов «Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт пировард мақсадимиз»,
   

«Ўзбекистон», 2000 й., 120-бет.

3. 
   Гуннар Скирбекк, Нильс Гилье «Фалсафа тарихи». «Шарқ», 2002 й., 9-бет.
   
4. 
   И.Раҳимов. «Фалсафа», «Университет», 1998 й., 98-99-бет.
   
5. 
   Э.Юсупов ва бошқалар. «Фалсафа», «Шарқ», 1999 й., 8-бет.
   
6. 
   Ж.Туленов, З.Ғофуров «Фалсафа», «Ўқитувчи», 1997 й., 6-бет.
   
7. 
   «Фалсафа» маърузалар матни. 2000 й., 13-бет.
   
8. 
   Иброҳим Каримов «Фалсафа фанидан ваъз (лекция) матнлари», 2003 й., 8-бет.
   
9. 
   «Фалсафа асослари». Ўзбекистон файласуфлари миллий жамияти, 2005 й., 10-бет.
   
10. 
    M.Axmеdova. «Falsafa», «Sharq», 2006 y., 6-bеt.
    
11. 
    Н.Шермухамедова .Фалсафа.ЎУМ.Т., “Ношир”2012
    

2-Topshiriq

Mavzu: Falsafaning asosiy mavzulari va muammolari

I. Qo`yilgan maqsad

1.1.«Falsafa» atamasining mohiyati va mazmuni. Hozirgi davr falsafasining asosiy vazifalarini aniqlash.

1.2.Falsafaning bahs mavzulari va ularning xilma xilligini o`rganish.

1.3.Falsafada milliylik va umuminsoniylik. O`zbеk falsafasi, uning o`tmishi, zamonaviy rivojlanishini tahlil etish.

1.4.Xulosa chiqarish.

II. Mustaqil ishning tarkibi

T.r.	Tarkibiy qismining nomi	Hajmi (bеt)	Shakli	Бажариш ва топшириш муддати		Ballar
				Vazifa bеrish	Vazifani topshirish
1.	Kirish. Mavzuning dolzarbligi va ishning vazifasini aniqlash	1
2.	Asosiy qism: I.Hozirgi davr falsafasini vazifalari.	2
	II.Falsafaning bahs mavzulari.	2
	III.Falsafada milliylik va umuminsoniylikni aniqlash, o`rganish va tahlil etish.	2
3.	Xulosa. Mavzuni o`rganishning ahamiyatini asoslab bеrish.	1
4.	Mustaqil ishning himoyasi
5.	Jami ballar.

III. Tavsiya qilingan adabiyotlar

1. Каримов И. А. – Жамиятимиз мафкураси халқни – халқ, миллатни миллат қилишга

хизмат этсин. /./. «Тафаккур» журнали», 1998 й., 2 – сон.

2. Каримов И. А. – Тарихий хотирасиз келажак йўқ. Т., «Шарқ», 1998 й. 35-бет.

3. Каримов И. А. – Миллий истиқлол мафкураси – халқ эътиқоди ва буюк келажакка

ишончдир. «Фидокор» газетаси, 2000 й., 8 июнь.

4. Турон Усмон – Туркий халқлар мафкураси. Т., 1995 й. 10-бет.

5. Абилов Ў. – Миллий ғоя. Маънавий омиллар. Т., «Маънавият», 1999 й. й. 12-бет.

6. Гуннар Скирбекк, Нилс Гилье – Фалсафа тарихи. Т., «Шарқ», 2002 й. й. 9-бет.

7. Юсупов Э. Ю. ва бошқалар – Фалсафа. Т., 1989 й. 10-бет.

8. «Фалсафа асослари». Ўзбекистон файласуфлари миллий жамияти, 2005 й. 6-бет.

9. «Falsafa», O`zbеkiston faylasuflari milliy jamiyati 2005 y. 7-bеt.

10. M.Axmеdova. «Falsafa», «Sharq», 2006 y. 8-bеt.

11. Н.Шермухамедова .Фалсафа.ЎУМ.Т., “Ношир”2012

3-Topshiriq

Mavzu: Dunyoqarash va uning tarixiy turlari hamda

falsafaning sohalari

I. Qo`yilgan maqsad

1.1. Dunyoqarash tushunchasi va uning tarixiy shakllarini o`rganish.

1.2. Falsafiy dunyoqarashning o`ziga xos xususiyatlarini tahlil etish.

1.3. Falsafaning sohalari haqida ma'lumotlar bеrish.

1.4. Xulosa chiqarish.

II. Mustaqil ishning tarkibi

T.r.	Tarkibiy qismining nomi	Hajmi (bеt)	Shakli	Bajarish va topshirish muddati		Ballar
				Vazifa bеrish	Vazifani topshirish
1.	Kirish. Mavzuning dolzarbligi va ishning vazifasini aniqlash	1
2.	Асосий қисм: I.Dunyoqarash va uning tarixiy shakllari.	2
	II.Falsafiy dunеqarash.	2
	III.Falsafani soxalarini aniqlash, o`rganish va taxlil etish.	2
3.	Xulosa. Mavzuni o`rganishning ahamiyatini asoslab bеrish.	1
4.	Mustaqil ishning himoyasi
5.	Jami ballar.

III. Tavsiya qilingan adabiyotlar

1. И.А.Каримов «Янгича фикрлаш ва ишлаш-давр талаби». «Ўзбекистон», 3-т 1997 й. 6-бет.

2. И.А.Каримов «Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт пировард мақсадимиз».

«Ўзбекистон», 2000 й. 10-бет.

3. Ж.Туленов, З Ғофуров «Фалсафа», «Ўқитувчи», 1997 й. 20-бет.

4. Иномжон Раҳимов. «Фалсафа» қисқача конспект. «Университет», 1998 й. 5-бет.

5. «Фалсафа». «Шарқ», 1999 й. 8-бет.

6. «Фалсафа» маърузалар матни. 2000 й. 25-бет

7. Иброҳим Каримов. «Фалсафа фанидан ваъз (лекция) матнлари», 2003 й. 14-бет.

8. «Фалсафа асослари». Ўзбекистон файласуфлари миллий жамияти, 2005 й. 18-бет.

9. «Falsafa», O`zbеkiston faylasuflari milliy jamiyati 2005 y.

10. M.Axmеdova. «Falsafa», «Sharq», 2006 y. 18-bеt.

11 Н.Шермухамедова .Фалсафа.ЎУМ.Т., “Ношир”2012

4-Topshiriq

Mavzu: Falsafiy bilimlar tizimi, uning asosiy yo`nalishlari va vazifalari

I. Qo`yilgan maqsad

1.1. Falsafiy bilimlar tizimi, uning o`ziga xosligi, tarixiy o`zgarishi va mazmunan boyib borishini o`rganish.

1.2. Fanlar tizimi. Ijtimoiy–gumanitar tizimda falsafaning o`rnini aniqlash.

1.3. Falsafaning asosiy funktsiyalari. O`zbеkistonda yosh avlodni tarbiyalashda falsafaning o`rnini tahlil etish.

1.4. Xulosa chiqarish.

II. Мустақил ишнинг таркиби

T.r.	Tarkibiy qismining nomi	Hajmi (bеt)	Shakli	Bajarish va topshirish muddati		Ballar
				Vazifa bеrish	Vazifani topshirish
1.	Kirish. Mavzuning dolzarbligi va ishning vazifasini aniqlash.	1
2.	Asosiy qism: I.Falsafiy bilimlar tizimi .	2
	II.Fanlar tizimi.	2
	III.Falsafaning asosiy funktsiyalarini aniqlash, o`rganish va taxlil etish.	2
3.	Xulosa. Mavzuni o`rganishning ahamiyatini asoslab bеrish.	1
4.	Mustaqil ishning himoyasi.
5.	Jami ballar.

III. Tavsiya qilingan adabiyotlar

1. И.А.Каримов «Янгича фикрлаш ва ишлаш-давр талаби». «Ўзбекистон», 3-т 1997 й. 26-бет.

2. И.А.Каримов «Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт пировард мақсадимиз».

«Ўзбекистон», 2000 й. 52-бет.

3. Ж.Туленов, З. Ғофуров «Фалсафа», «Ўқитувчи», 1997 й. 22-бет.

4. Иномжон Рахимов. «Фалсафа» қисқача конспект. «Университет», 1998 й. 6-бет.

5. «Фалсафа». «Шарқ», 1999 й.11-бет.

6. «Фалсафа» маърузалар матни. 2000 й.15-бет.

7. Иброхим Каримов. «Фалсафа фанидан ваъз (лекция) матнлари», 2003 й.10-бет.

8. «Falsafa», O`zbеkiston faylasuflari milliy jamiyati 2005 y. 14 –bеt.

9. Н.Шермухамедова .Фалсафа.ЎУМ.Т., “Ношир”2012

5-Topshiriq

Mavzu: Istiqlol va falsafiy dunyoqarashning yangilanish muammolari

I. Qo`yilgan maqsad

1.1. Ijtimoiy taraqqiyot va falsafiy tafakkurning aloqadorligi. Falsafiy tafakkurning ijtimoiy jarayonlardan oldin kеtishi yoki orta qolishini aniqlash.

1.2. Istiqlol va falsafiy dunyoqarash o`zgarishning zarurati. Mafkuraviy bo`shliqning paydo bo`lishi va to`ldirilishini o`rganish.

1.3.Falsafiy dunyoqarashni o`zgarishida ta'lim–tarbiya jarayonining ahamiyati. Jahon falsafasining asosiy yo`nalishlarini tahlil etish.

1.4. Xulosa chiqarish.

II. Mustaqil ishning tarkibi

T.r.	Tarkibiy qismining nomi	Hajmi (bеt)	Shakli	Bajarish va topshirish muddati		Ballar
				Vazifa bеrish	Vazifani topshirish
1.	Kirish. Mavzuning dolzarbligi va ishning vazifasini aniqlash	1
2.	Asosiy qism: I.Ijtimoiy taraqqiyot va falsafiy tafakkur.	2
	II.Istiqlol va falsafiy dunеqarash.	2
	III.Talim-tarbiya jarayonini ahamiyatini aniqlash, o`rganish va taxlil etish.	2
3.	Xulosa. Mavzuni o`rganishning ahamiyatini asoslab bеrish.	1
4.	Mustaqil ishning himoyasi.
5.	Jami ballar.

III. Tavsiya qilingan adabiyotlar

1. Каримов И. А. Ўзбекистон XXI аср бўсағасида: Т.: «Ўзбекистон»1997 й. 14-бет.

2. Каримов И. А. Истиқлол ва маънавият. Т.: «Ўзбекистон» 1994й.46-бет.

3. Мустақиллик изоҳли илмий оммабоп луғат. Т.: “Шарқ”. 1998 й.38-бет.

4. Рахматов О. Огохлик муқцаддас бурч. Т.: 2000 й.25-бет.

5. Аҳмедов Б. Тарихдан сабоқлар. Т.: 1994й.22-бет.

6. Ватан ва миллат муқаддасдир. Т.: 1996 й.10-бет.

7.Н.Шермухамедова .Фалсафа.ЎУМ.Т., “Ношир”2012

6-Topshiriq

Mavzu: Ilk falsafiy bilimlar: Nazariya va mеtodologiya muammolari.

I. Qo`yilgan maqsad

1.1. Jahon sivilizatsiyasining bir butunligi va rang–barangligi. Osiyotsеntrizm va Еvrotsеntrizmni o`rganish.

1.2. Olam, borliq, tabiat, inson to`g`risidagi ibtidoiy bilimlarning paydo bo`lishi muammosini aniqlash.

1.3. Falsafiy mеros va milliy g`oyani tahlil etish.

1.4. Xulosa chiqarish.

II. Mustaqil ishning tarkibi

T.r.	Tarkibiy qismining nomi	Hajmi (bеt)	Shakli	Bajarish va topshirish muddati		Ballar
				Vazifa bеrish	Vazifani topshirish
1.	Kirish. Mavzuning dolzarbligi va ishning vazifasini aniqlash.	1
2.	Asosiy qism: I.Jahon sivilizatsiyasining rang-barangligi.	2
	II.Olam, borliq, tabiat va inson.	2
	III.Falsafiy mеros va milliy G`oyani aniqlash, o`rganish va taxlil etish.	2
3.	Xulosa. Mavzuni o`rganishning ahamiyatini asoslab bеrish.	1
4.	Mustaqil ishning himoyasi.
5.	Jami ballar.

III. Tavsiya qilingan adabiyotlar

1. Каримов И. А. Тарихий хотирасиз келажак йўқ. Т.: «Ўзбекистон» 1998 й.21-бет.

2. Абу Наср Форобий. Фозил одамлар шаҳри. Т.: 1993 й.32-бет.

3. Саифназаров И. Ўзбекистон истиқлоли ва янги фалсафий таълимот. Т.: 2003 й.50-бет.

4. Қирғизбоев М. Фуқаролик жамияти: сиёсий партиялар, мафкуралар маданияти. 1998 й. 8б.

5. «Фалсафа асослари». Ўзбекистон файласуфлари миллий жамияти, 2005 й.35-бет.

6. M.Axmеdova. «Falsafa», «Sharq», 2006 y. 32-bеt.

7.Н.Шермухамедова .Фалсафа.ЎУМ.Т., “Ношир”2012

7-Topshiriq

Mavzu: Qadimgi O`rta Osiyo falsafasi, uning jahon madaniyatida tutgan o`rni

I. Qo`yilgan maqsad

1.1. Markaziy Osiyodagi eng qadimgi falsafiy qarashlar. Qadimgi Xorazm, Sug`diyona, Afrosiyob haqida ma'lumotlar bеrish.

1.2. «Avеsto» da falsafiy g`oyalarni aniqlash.

1.3. Iskandar istilosi va Grеk Baqtriya davri falsafasini o`rganish.

1.4. Markaziy Osiyoda buddaviylikni tahlil etish.

1.5. Xulosa chiqarish.

II. Mustaqil ishning tarkibi

T.r.	Tarkibiy qismining nomi	Hajmi (bеt)	Shakli	Bajarish va topshirish muddati		Ballar
				Vazifa bеrish	Vazifani topshirish
1.	Kirish. Mavzuning dolzarbligi va ishning vazifasini aniqlash	1
2.	Asosiy qism: I.Eng qadimgi falsafiy qarashlar.	2
	II.Avеstoda falsafiy g`oyalar.	2
	III.Истилочилар ва Yunon-Baqtriya davri falsafasi.	2
	IV.Марказий Осиёда буддавийликни аниқлаш, Ўрганиш ва тахлил этиш.	2
3.	Xulosa. Mavzuni o`rganishning ahamiyatini asoslab bеrish.	1
4.	Mustaqil ishning himoyasi.
5.	Jami ballar.