Oʼzbekiston Respublikasi Oliy va oʼrta maxsus taʼlim vazirligi

Oʼzbekiston Respublikasi Oliy va oʼrta maxsus taʼlim vazirligi
Oʼzbekiston Respublikasi transport vazirligi
Toshkent davlat transport universiteti


Iqtisodiyot fakulteti

Iqtisodiyot kafedrasi
Makroiqtisodiyot

fanidan
AMALIY MASHG‘ULOTLAR UCHUN
MASALALAR TO‘PLAMI




Mavzu: Asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar va ularni hisoblash

Masalalarni echilishi bo‘yicha namunalar
1-masala
Jadval ma’lumotlari bo‘yicha quyidagilarni hisoblang:
a) xarajat oqimlari bo‘yicha YAIM hajmi;
b) daromad oqimi bo‘yicha YAIM hajmi (MHTning eski talqiniga ko‘ra);
v) SIM hajmi;
g) MD hajmi.

Hisob	Mlrd. pul birl.
Korporasiyalarning taqsimlanmagan foydasi	10
Sof eksport	20
Dividendlar	105
Korporatsiyalar foydasiga soliq	10
Tovar va xizmatlarning davlat tomonidan sotib olinishi	1000
Alohida qo‘yilmalardan daromad	340
Foiz	400
Ijara to‘lovi	25
YAlpi xususiy ichki investitsiyalar	610
YOllanma ishchilarning ish haqi	3140
Biznesga bilvosita soliqlar	400
Iste’mol qilingan kapital hajmi	500
SHaxsiy iste’mol xarajatlari	3300

Echish:
a) YAIM = S + G + I + X_n=3300+610+1000+20=4930
bu erda:
S – iste’mol xarajatlari,
G – tovar va xizmatlarning davlat tomonidan sotib olinishi,
T – yalpi investitsiyalar,
X_n – sof eksport.
b) Daromadlar bo‘yicha YAIMni Korporatsiyalarning taqsimlanmagan foydasi (10), dividendlar (105), Korporatsiyalarning foyda soliqlari (10), alohida qo‘yilmalardan daromadlar (340), foizlar (400), ijara to‘lovi (25), yollanma ishchilarning ish haqi (3 140) biznesga bilvosita soliqlar (400), iste’mol qilingan kapital hajmi (500)ni qo‘shgan holda aniqlaymiz. Daromad bo‘yicha YAIM = 4 930 mlrd. pul birligi. Xarajat bo‘yicha YAIM daromad bo‘yicha YAIM ga teng.
v) SIM = YAIM – amortizatsiya;
SIM = 4 930 – 500 = 4 430 mlrd. pul birligi;
g) MD = SIM – biznesga bilvosita soliqlar;
MD = 4 430 – 400 = 4 030 mlrd. pul birligi.

2-masala

YAIM 6000 pul birligiga, iste’mol xarajatlari 4200 pul birligiga, davlat xarajatlari 900 pul birligiga, sof eksport esa 120 pul birligiga teng.
Quyidagilarni hisoblang:
a) yalpi va sof investitsiyalar hajmi;
b) eksport 450 pul birligiga tengbo‘lsa import hajmini;
v) amortizatsiya 200 pul birligiga teng bo‘lsa SIMni.
Echish:
a) Xarajatlarga ko‘ra YAIMni hisoblash formulasidan foydalanib yalpi investitsiyalarni topamiz:
I = YAIM - S - G - X_n = 6000 - 4200 - 900 - 120 = 780 pul birligi.
Sof investitsiyalar = YAlpi investitsiyalar – amortizatsiya = 780 pul birl. – 200 pul birl. = 580 pul birligi.
b) X_n =X(eksport) –M (import) . Bundan: Import-= eksport – sof eksport = 450 – 120 = 330 pul birligi.
v) SIM = YAIM – amortizatsiya = 6000 – 200 = 5800 pul birligi.

3-masala
Quyidagi ma’lumotlarga asosan yalpi ichki mahsulot va takroriy hisob qiymatini aniqlang: