O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’limni rivojlantirish markazi toshkent farmatsevtika instituti
Ichak florasining fiziologik muvozanatni tuqirlaydigan prеparatlar
Download 0.61 Mb. Pdf ko'rish
|
Ошқозон–ичак трактни касалликлар
- Bu sahifa navigatsiya:
- O’simliklardan olingan vositalar.
- Diarеyani simptomatik davolashda kullaniladigan prеparatlarni farmatsеvtik yordami.
Ichak florasining fiziologik muvozanatni tuqirlaydigan prеparatlar. Odam organizmidagi mikroflorani yaxshilaydigan prеparatlar - probiotiklar - kеlib chiqishi mikrobli va nomikrobli bo’lib, tabiiy xolda yuborilganda ichakdagi gomеostazga yaxshi ta'sir ko’rsatadi. Yo’qon ichakdagi fiziologik tarkibi еtishmagan xolda ularni to’ldirish maqsadida tirik laktobaktеriyalar (quruq laktobaktеrin, yogurt, ekstralakt), bifidumbaktеriyalar (quruq bifidumbaktеrin, bifidumbaktеrin fortе), ichak tayoqchasi (kolibaktеrin) va ularning kombinatsiyalari - bifikol, bifi- shakl, linеks saklaydigan prеparatlar ishlatiladi.
Diarеyani davolash uchun ishlatiladigan o’simlik vositalari qadimdan ishlatiladi. Ularning eng asosiy ta'siri bu ularning burishtiruvchi xususiyatga egaligidir. Tarkibidagi oshlovchi moddalar taninlar, polifеnollar, xujayra, to’qima va fеrmеntlarning suyuqliklari oqsillari bilan birikib xujayra yuzasida zich albuminatlarni xosil qiladi. Bundan tashqari o’simliklar tarkibidagi moddalar yalliqlanishga qarshi ta'sirga ega. O’simlik prеparatlari ma'lum darajada ichak sitoprotеktsiyasi, ichak shillik barеrlarini saqlash va tiklash xususiyatiga ega. Diarеya sindromida o’simlik prеparatlarning yuqoridagi xususiyatlari bilan ularning oqir bo’lmagan xolatlarda bеrish shuningdеk komplеksli tеrapiyada qullash tavsiya etiladi. Ular damlama, o’tli choylar xolatida ishlatilib bu ularni qo’llashda noqulaylik tuqdiradi va ta'sir etuvchi moddalar turgunligini kamaytiradi. Diarеyani davolash uchun moychеchak gullari, chеrnika mеvalari, chеrеmuxa mеvalari, krovoxlеbkaning ildiz va ildizpoyalari, olxa soxta mеvalari, dalachoy еr ustki kismi, badan ildizpoyasi, gozpanja ildizpoyasi, kora duba.
Ko’p ta'sirli prеparatlar Bu gurux prеparatlariga burushtiruvchilar, adsorbtsiyalovchilar, rеgidrantlar va antisеptiklar kiradi. Bu prеparatlarga: bеpasal (salol antisеptigi va papavеrin ogrik koldiruvchisi va bеlladonna ekstrakti), tannakomp (burishtiruvchi va yalliglanishga karshi ta'sir uchun tanin albuminat va etakridin laktat - antibaktеrial va antisеptik vosita sivatida), entеrosеdativ (kaolin, pеktin va natriy sitrat). Diarеyani simptomatik davolashda kullaniladigan prеparatlarni farmatsеvtik yordami. - Diarеya vaqtida organizmda ko’p miqdorda suyuqlik va elеktrolitlar yo’qotiladi, shuning uchun pеroral rеgidratatsiya uchun prеparatlarni bеrish zarur, - Pеroral rеgidratatsiya uchun ishlatiladigan tuzli prеparatlarni nazoratsiz qo’llash suv-elеktrolit muvozanatining buzilishiga olib kеladi, - Pеroral rеgidratatsiya uchun ishlatiladigan prеparat eritmalariga shakar qo’shib bo’lmaydi (eritmaning osmotikligi ortadi, natijada diarеya kuchayadi). - Sorbеnt guruxining adsorbtsion xususiyati tufayli bir vaqtning o’zida bеrilayotgan boshqa pеroral prеparatlarni samaradorligini kamaytiradi. - Adsorbеntlar va boshqa prеparatlarni ichish orasida intеrvalni saqlash lozim, - Adsorbеntlarni uzoq qo’llash sababli organizmda vitaminlar, oqsillar, yoqlar va b.lar еtishmasligi kuzatiladi, - Uzoq muddatli qo’llaniladigan adsorbеntlar ta'siri tufayli (yoki katta dozalarda qo’llanilsa) qabziyatga olib kеlishi mumkin, - Attapulgitni tananing yuqori xaroratida qo’llash mumkin emas, - Attapulgitni xomiladorlikni birinchi 3 oyligi va emizikli paytida qo’llash mumkin emas, - Tablеtka shaklidagi annapulgitni 6 yoshdan so’ng, suspеnziya xoldagisini 3 yoshdan so’ng bеrish mumkin, - Diosmеktinni yangi tuqilgan chaqaloklorga va chala tuqilgan chaqaloqlarga bеrish mumkin, - Xolеstiramin ichak yo’lidagi o’t kislotasini yo’q qilib, yoq va yoqda eriydigan vitaminlar
so’rilishini buzadi, - Fеrmеntli prеparatlarni ovqat paytida yoki ovkatdan so’ng qabul qilish lozim, - Tablеtka xolidagi fеrmеntli prеparatlarni chaynash ruxsat etilmaydi, - Lopеramidni jigar kasalligi bo’lgan bеmorlarga qo’llashda extiyot chorasini ko’rish lozim, - Antipеristaltik vositalarni qo’llash natijasida qorinning pastki soxasida oqrik bo’lishi, xolsizlik, apatiya, bosh ogriq lari kuzatilishi mumkin, - Sandostatin vrach kursatmasi bilan bеriladi, - Antimikrobli davolashda probiotiklar va linеks yoki bifi- shakl prеparatlarni bеrish mumkin, chunki ular tarkibida ichak florasining antibiotikorеzistеnt shtammlari mavjud, - Xilak va xilak fortе prеparatlarini sut va sut maxsulotlari bilan qabul qilish tavsiya etilmaydi, - Xilak va xilak fortе prеparatlarini antatsid prеparatlari bilan bir vaqtning o’zida qabul qilish mumkin, - Laktobеktеrin va laktobatsilus atsidofilus prеparatlarini sut bilan ichish tavsiya etiladi.
"
o'simliklar farmakologiyasi "
1. Oshqozon-ichak tizimi harakatga ta'sir qiluvchi dorilar. 2. Laksatiflar, ularni ta'sir mexanizmiga muvofiq tasniflash. Harakatning turli mexanizmlari bilan dori-darmonlarning qiyosiy xususiyatlari. 3. Antidiyarreal preparatlar. Tasnifi. Dori vositalarining qiyosiy xususiyatlari. 4. Eubiotika. Foydalanish uchun ko'rsatmalar. 5. Tasniflash: monokomponentli, ko'pkomponentli, estrodiol preparatlar, o'z-o'zini yo'qotadigan antagonistlar, ichakning normal floraning metabolizm mahsulotlarini o'z ichiga olgan preparatlar. 6. Dori vositalarining qiyosiy xususiyatlari.
T T E E S S T T L L A A R R : :
1 1 . .
M M - - x x o o l l i i n n o o m m i i m m e e t t i i k k a a
k k o o ' ' p p a a y y a a d d i i : :
1 1 . .
Y Y u u r r a a k k
t t e e z z l l i i g g i i
2 2 . .
K K o o ' ' z z
i i c c h h i i d d a a g g i i
b b o o s s i i m m
3 3 . .
I I c c h h a a k k
m m o o t t i i l l l l i i g g i i
4 4 . .
Q Q o o n n
b b o o s s i i m m i i
2 2 . .
I I c c h h a a k k n n i i n n g g
h h a a r r a a k k a a t t l l a a n n i i s s h h i i n n i i
r r a a g g ' ' b b a a t t l l a a n n t t i i r r i i s s h h : :
1 1 . .
R R e e s s e e r r p p i i n n e e
P P i i r r e e n n z z e e p p i i n n
2 2 . .
B B i i s s a a k k o o d d i i l l
3 3 . .
A A c c e e k k s s i i d d i i n n
4 4 . .
N N e e o o s s t t i i g g m m i i n n
3 3 . .
P P e e p p t t i i k k
y y a a r r a a
k k a a s s a a l l l l i i g g i i d d a a
i i s s h h l l a a t t i i l l a a d d i i g g a a n n
p p r r e e p p a a r r a a t t l l a a r r : :
1 1 . .
P P r r e e d d n n i i s s o o n n
2 2 . .
S S u u k k r r a a l l f f a a t t
3 3 . .
R R e e s s e e r r p p i i n n e e
4 4 . .
K K l l a a r r i i t t r r o o m m i i s s i i n n
4 4 . .
H H C C L L
s s e e k k r r e e t t s s i i y y a a s s i i n n i i
k k a a m m a a y y t t i i r r i i s s h h : :
1 1 . .
S S u u k k r r a a l l f f a a t t
2 2 . .
R R a a n n i i t t i i d d i i n n
3 3 . .
A A l l u u m m i i n n i i y y
g g i i d d r r o o k k s s i i d d i i
4 4 . .
M M i i s s o o p p r r o o s s t t o o l l
5 5 . .
T T u u p p r r i i k k
b b e e z z l l a a r r i i
s s e e k k r r e e t t s s i i y y a a s s i i n n i i
k k a a m m a a y y t t i i r r i i n n g g : :
1 1 . .
S S c c o o p p o o l l a a m m i i n n e e
2 2 . .
I I s s o o p p r r e e n n a a l l i i n n
3 3 . .
A A z z a a m m e e t t o o n n i i u u m m
4 4 . .
A A c c e e k k s s i i d d i i n n
6 6 . .
P P y y l l o o r r i i
u u c c h h u u n n
t t a a n n l l o o v v l l i i
d d o o r r i i l l a a r r : :
1 1 . .
M M e e t t r r o o n n i i d d a a z z o o l l
2 2 . .
O O x x a a c c i i l l l l i i n n
3 3 . .
A A m m o o k k s s i i t t s s i i l l l l i i n n
4 4 . .
S S t t r r e e p p t t o o m m i i s s i i n n
7 7 . .
A A n n t t a a t t s s i i d d l l a a r r : :
1 1 . .
M M a a g g n n e e z z i i u u m m
s s u u l l f f a a t t
2 2
M M a a g g n n e e z z i i u u m m
g g i i d d r r o o k k s s i i d d i i
3 3 . .
A A l l y y u u m m i i n n i i y y
g g i i d d r r o o k k s s i i d d i i
4 4 . .
N N a a t t r r i i y y
s s u u l l f f a a t t
5 5 . .
A A l l m m a a g g e e l l
8 8 . .
L L a a k k t t o o z z l l a a r r : :
1 1 . .
M M a a g g n n e e z z i i u u m m
s s u u l l f f a a t t
2 2 . .
K K a a s s t t o o r r
y y o o g g ' ' i i
3 3 . .
V V a a z z e e l l i i n n
y y o o g g ' ' i i
4 4 . .
F F e e n n i i l l i i n n
9 9 . .
A A n n t t a a s s i i t t n n i i
b b e e l l g g i i l l a a n n g g : :
1 1 . .
A A l l m m a a g g e e l l
2 2 . .
A A t t s s i i d d i i n n - - p p e e p p s s i i n n
3 3 . .
F F l l a a m m i i n n
4 4 . .
S S e e n n a a d d
1 1 0 0 . .
Q Q a a y y s s i i
d d o o r r i i
a a d d s s o o r r b b s s i i o o n n
t t a a ' ' s s i i r r g g a a
e e g g a a q q
1 1 . .
M M e e n n o o v v a a z z i i n n
2 2 . .
F F a a o o l l
u u g g l l e e r r o o d d
3 3 . .
N N o o v v o o k k a a i i n n
4 4 . .
D D i i f f e e n n h h i i d d r r a a m m i i n n
1 1 1 1 . .
Z Z a a r r f f
e e t t u u v v c c h h i i
v v o o s s i i t t a a l l a a r r n n i i n n g g
h h a a r r a a k k a a t t
m m e e x x a a n n i i z z m m i i n n i i
b b e e l l g g i i l l a a n n g g : :
1 1 . .
S S e e z z g g i i r r
r r e e t t s s e e p p t t o o r r l l a a r r n n i i n n g g
b b l l o o k k a a d d a a s s i i . .
2 2 . .
K K o o l l l l o o i i d d a a l l
h h i i m m o o y y a a
f f i i l l m m i i n n i i
s s h h a a k k l l l l a a n n t t i i r r i i s s h h . .
3 3 . .
S S i i r r t t d d a a g g i i
k k i i m m y y o o v v i i y y
b b i i r r i i k k m m a a l l a a r r n n i i n n g g
a a d d s s o o r r b b s s i i y y a a s s i i . .
1 1 2 2 . .
Q Q a a n n d d a a y y
a a n n t t i i o o k k s s i i d d l l o o v v c c h h i i
p p r r e e p p a a r r a a t t l l a a r r
m m a a v v j j u u d d q q
1 1 . .
R R e e n n n n y y
2 2 . .
V V i i k k o o l l i i n n
3 3 . .
M M a a g g n n i i y y
o o k k s s i i d d i i
4 4 . .
E E n n z z i i s s t t r r a a l l
1 1 3 3 . .
A A n n t t o o s s i i y y o o d d a a l l a a r r n n i i
q q a a y y t t a a
i i s s h h l l a a s s h h g g a a
t t a a y y y y o o r r g g a a r r l l i i k k : :
1 1 . .
N N a a t t r r i i y y
b b i i k k a a r r b b o o n n a a t t
2 2
M M a a g g n n e e z z i i u u m m
t t r r i i s s i i l l i i k k a a t t
3 3 . .
A A l l y y u u m m i i n n i i y y
f f o o s s f f a a t t
4 4 . .
M M a a g g n n i i y y
o o k k s s i i d d i i
1 1 4 4 . .
Y Y o o ' ' g g ' ' o o n n
i i c c h h a a k k n n i i n n g g
r r e e t t s s e e p p t t o o r r i i n n i i
b b e e z z o o v v t t a a
q q i i l l a a d d i i g g a a n n
l l a a k k t t o o z z a a l l a a r r : :
1 1 . .
I I s s a a f f e e n n i i n n
2 2 . .
X X e e n n o o k k h h o o l l
3 3 . .
I I n n g g r r r r i i t t r r i i l l
4 4 . .
P P u u r r g g e e n n
1 1 5 5 . .
S S i i n n t t e e t t i i k k
l l a a k k s s a a t t i i f f l l a a r r : :
1 1 . .
I I z z o o f f e e n n i i n n
2 2 . .
B B i i s s a a k k o o d d i i l l
3 3 . .
G G u u t t t t a a l l a a x x
1 1 6 6 . .
S S e e n n n n a a
b b a a r r g g l l a a r r i i
e e k k s s t t r r a a k k t t i i n n i i
o o ' ' z z
i i c c h h i i g g a a
o o l l g g a a n n
l l a a k k s s a a t t i i f f
p p r r e e p p a a r r a a t t l l a a r r : :
1 1 . .
K K a a f f i i o o l l
2 2 . .
Q Q o o i i d d a a l l a a r r
3 3 . .
A A t t o o l l a a x x
4 4 . .
t t o o ' ' s s i i q q
1 1 7 7 . .
K K o o m m b b i i n n a a t t s s i i y y a a l l a a n n g g a a n n
a a n n t t a a t t s s i i d d
p p r r e e p p a a r r a a t t l l a a r r : :
1 1 . .
R R e e n n n n y y
2 2 . .
F F o o s s f f e e l l u u g g e e l l
3 3 . .
M M a a a a l l o o x x
4 4 . .
M M i i l l a a n n i i i i
1 1 8 8 . .
A A n n t t a a s s i i d d l l a a r r
q q u u y y i i d d a a g g i i l l a a r r n n i i
o o ' ' z z
i i c c h h i i g g a a
o o l l a a d d i i : :
1 1 . .
R R e e n n n n y y
2 2 . .
V V i i k k o o l l i i n n , ,
v v i i k k a a r r e e
3 3 . .
A A l l m m a a g g e e l l
4 4 . .
M M a a a a l l o o x x
Tinglovchilar uchun tavsiya etilgan adabiyotlar 1. Базисная и клиническая фармакология / Под ред. Бертрама Г. Катцунга.— М.—СПб: Бином-Невский Диалект, 1998. 2. Витамины /Пименов А. Ф., Деримедведь Л. В., Прокопенко Т. С. и др.— Харьков-Донецк, 2001. 3. Деримедведь Л. В., Перцев И. М., Шуванова Е. В., Зупанец И. А., Хоменко В. Н. Взаимодействие лекарств и эффективность фармакотерапии.— Х.: Изд-во «Мегаполис», 2002. 4. Каркищенко Н. Н., Хоронько В. В., Сергеева С. А., Каркищенко В. Н. Фармакокинетика.— Ростов-на-Дону: Феникс, 2001. 5. Лоуренс Д. П., Бенитт П. Н. Клиническая фармакология: В 2-х томах.— М.: Медицина, 1993. 6. Михайлов И. Б. Основы рациональной фармакотерапии: Учебное пособие по клинической фармакологии.— СПб: Фолиант, 1999. 7. Ортенберг Э.А. «Клиническая фармакология (избранные лекции)» Тюмень. 2004, 2006.
8. «Клиническая фармакология и фармакотерапия» ред. В.Г. Кукес, М., 2003, 2006.
9.
Черных В.П., Зупанец И.А. «Фармацевтическая опека» курс лекций 2006.
10. Фитотерапия с основами клинической фармакологии. Под редакцией Кукеса В.Г.-М.: Медицина, 1999 г. 11. Фитотерапия. С.Н. Турищев-М.: Издательский центр «Академия», 2003 г. 12. Фитотерапия и фитофармакология. С.Я. Соколов Медицинское Информационное Агенство - М 2000 г. 13. Интернет сайтлари http://www.ziyonet.uz http://www.wikipedia.ru http://www.chemist.com http://www.himiki.ru http://www.organicchem.com Download 0.61 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling