O‘zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport unversiteti “Avtomobil yo‘llari muhandisligi” fakulteti «Avtomobil yo‘llarini qurish va ekspluatatsiya qilish»

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI TRANSPORT VAZIRLIGI TOSHKENT DAVLAT TRANSPORT UNVERSITETI
“Avtomobil yo‘llari muhandisligi” fakulteti «Avtomobil yo‘llarini qurish va ekspluatatsiya qilish» kafedrasi.

• MAVZU: Intellektual va innovatsion muhandislik faoliyati

2
Reja
1Aqliy mulk tushunchasi. "Nou-xau" ni muhofazalash va ratsionalizatorlik.
2. Mualliflik va patent egalari. Patent olish uchun hujjatlarni rasmiylashtirish.
3. Kashfiyotni muhofazalash.
4. Oʻzbekiston Respublikasining aqliy mulk toʻgʻrisidagi asosiy qonunlari.
5. Innovatsion tushuncha va mazmun-mohiyat.
6. Innovatsion faoliyat va ilmiy — texnik taraqqiyot.
7. Innovatsion tuzilmalar tasnifi va turlari.
8. Innovatsion loyihalar va jarayonlar.
9. Tadbirkorlik faoliyati.
Tayanch soʻzlar va iboralar: "Aqliy mulk" tushunchasi,ishlab chiqarish mulki, foydali model, konstruktiv, tovar belgisi,integral mikrosxemalar topologiyasi, patent.
3
1."Intellektual mulk" tushunchasi.
Aqliy mulk (Intellektual mulk IP) – dunyoning barcha tillarida eng katta sigʻimli tushunchalardan biridir. Texnik muammolarni bartaraf etish va badiiy ijodkorlik uchun tizimli va tashkiliy bilimlarga bogʻliq holda turli xil sharoitlarda qoʻllaniladi. "IM" atamasi ikki huquqiy tomonni oʻz ichiga oladi: ishlab chiqarish (sanoat) mulki va mualliflik huquqlari. Ishlab chiqarish (Sanoat) mulki bu ixtirochilik, foydali modellar, sanoat namunalari, tovar belgilari, integral mikrosxemalar, oʻsimlik navlari, mikroorganizmlarning shtammlari. Mualliflik huquqiy ijodiy xodimlarning oʻz faoliyatlari natijalariga boʻlgan huquqlarini himoya qiladi. Mualliflik huquqi bilan material shakldagi sanʼat namunalari moddiy shaklda (kitoblar, rasmlar, grafikalar, ishlab chiqarilgan filmlar, radio va televideniye va boshqalar) himoyalangan.
4
Biron bir firma, tashkilot va korxonada yaratilayotgan yangiliklarni patent shaklida himoya qilish qanday afzalliklarga ega boʻladi.
1.Ishlab chiqarish obʼyektining egasi undan foydalanish monopoliyasiga ega boʻlib, sanoat namunasi , tovar belgisi va foydali model , ishlab chiqarilgan texnologiya , konstruksiya, tashqi koʻrinish, savdo belgisi, tovar egasining roziligisiz ishlatilmasligi , raqobati firma tomonidan ishlatilishini oʻzini nomiga rasmiylashtirib, ishlab chiqarishga toʻsiq qoʻyishni oldini olishi mumkin.
2. Himoyalash hujjatlari majmuasini mavjudligi, sotish bozorini shakllashtirishga va unga taʼsir oʻtkazish vositasini beradi. Litsenziya shartnomalari tizimidan foydalanish, siz oʻzingizni mahsulotingizni qoʻrqmasdan biron bir hududda ishlab chiqarishingiz va sotishingiz mumkin. Bunda raqib firma siz tanlagan yoʻnalishni rivojlantirishga imkon bermay, keskin qarshilik koʻrsatishga harakat qilishga undaydi.
3. Ixtiroda sanoat namunasiga tovar belgisi va foydali modelga egaligi toʻgʻrisida guvohnoma – patent shaklida boʻlganda ijtimoiy afzalliklarga egalik: