O`zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti
JISMONIY MAShG’ULOTLARNING SOG’LOMLAShTIRIRUVCHI YO’NALIShI
Download 477.51 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ijtimoiy profilaktika o’zbekiston Respublikasi asholisi salomatligining omili sifatida
- Individual profilaktika shaxs salomatligining asosidir
- Mavzu: VALEOLOGIYaNI O’QITISh TIZIMI
- Tayanch tushunchalar
- Valeologiya bo’yicha amaliy mashg’ulotlar
- Umumiy jismoniy tayyorgarlik bo’yicha amaliy mashg’ulot
JISMONIY MAShG’ULOTLARNING SOG’LOMLAShTIRIRUVCHI YO’NALIShI Agar sport tibbiyoti o’z taraqqiyotining birinchi o’n yilliklarida tibbiy nazoratda o’z e`tiborini sportchilarning harakat organlarining shikastlanishiga qaratgan bo’lsa, hozirgi kunda yangi, valeologik yo’nalish paydo bo’lmoqda. Ushbu yo’nalish hayotda sodir bo’layotgan o’zgarishlarning natijasida qator kasalliklarning kelib chiqishi va o’sishi asosida tug’ilmoqda. Hozirgi kunda eng yomon kasalliklar sifatida yurak-qon kasalliklari, onkologik va oshqozon- ichak kasalliklari tilga olinmoqda. Yurak-qon kasalliklari asosida ateroskleroz va uning rivojlanishiga sabab bo’luvchi patologik holatlar yotadi. Bular- semizlik, qand kasalligi, arterial gipertoniya, harakatning cheklanganligi, ruhiy stresslar va ovqatlanishning buzilishi va boshqalar. Jismoniy mashqlar bilan muntazam shug’ullanish valeologiyaning asosi bo’lgan salomatlikka, talaba organizmining harakat va funktsional imkoniyatlariga ijobiy ta`sir ko’rsatadi. Sog’lomlashtiruvchi jismoniy mashqlar organizmning tashqi muhitning salbiy ta`sirlariga qarshiligini oshiradi va shu sababli salomatlikni mustahkamlash va kasalliklarning oldini olishda samarali vosita hisoblanadi. Shuning uchun sog’lomlashtiruvchi jismoniy mashqlar valeologiya pedagogik jarayonning asosi bo’lishi kerak. Shu munosabat bilan yoshlarni valeologik tarbiya qilish mazmuni yoshlarni har tomonlama komil inson qilib tarbiyalashga yordam beruvchi, o’zaro bog’liq aniq vazifalarni bajarishga yo’naltirilgan bo’lishi lozim. Bular: -
oshirish; -
muntazam jismoniy mashg’ulotlarga ehtiyojni, jismoniy etuklikka, yaratuvchanlik va mustaqil davlatimizni himoya qilishga intilishni tarbiyalash; -
haqida qayg’urish nafaqat shaxsiy balki jamiyat oldidagi burch ekanligi haqidagi tushunchani shakllantirish; -
-
sog’lomlashtirishning, kasalliklarni oldini olishning turli shakl, usul va vositalaridan foydalanishni o’rgatish; -
bo’sh vaqtdan unumli foydalanish, o’z-o’zini baholash, o’z-o’zini nazorat qilish, kundalik harakat rejimini tashkil etish ko’nikmalarini shakllantirishga o’rgatish; -
O’quvchi yoshlar salomatligini asrash va mustahkamlash masalalarini hal etish yosh avlodni jismonan va ma`nan voyaga etkazish, rivojlanib kelayotgan davlatning faol quruvchilarini har tomonlama tarbiyalashning asosi hisoblanadi. Yoshlar salomatligi muammosi qator sabablarga ko’ra dolzarb hisoblanadi. Talaba yoshlar mustaqil davlat rahbar xodimlarining asosiy rezervi hisoblanadi. O’zbekiston Respublikasining iqtisodiy va ijtimoiy taraqqiyoti yosh mutaxassislarning bilimi, mohirligi va ularni o’qitish tizimiga bog’liq. Yoshlar ma`lum bilimlarni salomatlikni mustahkamlovchi, o’quv va mehnat faoliyatining unumdorligini oshiruvchi sog’lomlashtiruvchi jismoniy tarbiya vositalari va usullari bo’yicha egallashlari kerak. Shuning uchun sog’lomlashtiruvchi jismoniy tarbiya yoshlar salomatligini asrash va mustahkamlash, kasalliklarning oldini oluvchi valeologik jarayon hisoblanadi. Profilaktika ikki turga bo’linadi: ijtimoiy va shaxsiy profilaktika.
Tibbiyotda profilaktika inson salomatligini mustahkamlash, turli kasalliklarning oldini olish va ularni keltirib chiqaruvchi sabablarni bartaraf qilishni anglatadi. Ijtimoiy profilaktikaning zamonaviy tushunchasi inson salomatligiga salbiy ta`sir etuvchi omillarni bartaraf etish, uni jismoniy va ruhiy quvvatini har taraflama rivojlantirishni o’ziga
maqsad qilib olgan davlat, jamoat va tibbiy tadbirlarning kompleks tizimini o’z ichiga oladi. Tibbiyot sohasida kasalliklarning oldini olish, inson salomatligini mustahkamlash, uning umrini uzaytirish bo’yicha etarlicha tadbirlar ishlab chiqilgan. Aholi salomatligini asrash va mustahkamlash rivojlanayotgan davlat sharoitida alohida ijtimoiy mazmun kasb etadi va quyidagi vazifalarni hal etishni talab etadi: -
Aholi madaniyati va hayot darajasini muntazam oshirish; -
tabiiy muhitning inson hayoti uchun qulay parametrlarini asrash; -
ishlab chiqarish va turmush uchun optimal sharoitlarni yaratish; -
har bir insonni, uning ilk bolalik chog’idan boshlab, jismoniy va ruhiy rivojlantirish; -
sog’lom hayot tarzi, mehnat va dam olishning ratsional rejimini shakllantirish; -
aholining turli qatlamlari xususiyatlarini e`tiborga olib har tomonlama gigienik tarbiyalash; -
aholi salomatligini umumdispanserizatsiya asosida dinamik kuzatish tizimini tadbiq etish. Inson salomatligi ahvolini kuzatish quyidagilarni ko’rsatdi: -
-
aholining 32-44 % salomatligi darajasi qoniqarsiz; -
aholining 10-34% turli kasalliklarga chalingan yoki kasallik oldi holatida. Salomatlik darajasi qoniqarsiz holatda fiziologik tizimning elementlari o’rtasida kelishmovchiliklar ro’y beradi, organlar o’z vazifalarini yaxshi bajarmaydilar, natijada, charchash va holdan toyish kuzatiladi. Shuning uchun tibbiyotning zamonaviy bosqichida asosiy e`tibor profilaktikaga qaratilgan. Tibbiyotda profilaktika vositalari etarlicha, lekin o’sib kelayotgan avlod, asosan, davolovchi jismoniy tarbiya, medikamentlar va x.z. vositalar asosida sog’lomlashtiriladi. Ya`ni, kasalliklarning oldini olish emas, ularni davolash usullaridan foydalaniladi. Axir, salomatlikni asrovchi, kasalliklarning oldini oluvchi, umrni uzaytiruvchi tadbirlar tibbiyot uchun ham muhim. Ko’p mamlakatlarda davolovchi tibbiyot profilaktik tibbiyotdan ajratib qo’yilgan. Xulosa qilib aytganda, ijtimoiy profilaktika tibbiyotda keng ishlab chiqilgan, har bir shaxs salomatligining garovi bo’lgan individual profilaktikaga esa etarlicha e`tibor berilmayapti. Ijtimoiy profilaktika individual profilaktik tadbirlar uchun sharoit yaratib berishi kerak. Individual profilaktika shaxs salomatligining asosidir Kasalliklar - insoniyat uchun ofatdir. qanchadan-qancha insonlar ular tufayli bevaqt hayotdan ko’z yumadilar, mehnat qilish quvonchidan mahrum bo’ladilar. Kasalliklar bilan insonparvar fanlardan biri tibbiyot shug’ullanadi. Tibbiyot umumbashar madaniyatining ilk davrida paydo bo’lgan va ulkan yutuqlarga erishgan. Ammo kasalliklarning barchasi ham tibbiyot tomondan engilmagan. Ko’p asrlar davomida shifokorlarning asosiy va yagona vazifasi bemorlarni davolash hisoblangan. Ko’pgina chet davlatlarida hozirgi kunga qadar davolovchi tibbiyot profilaktik tibbiyotdan keskin ajratib qo’yilgan. Tibbiyotda profilaktika - inson salomatligini mustahkamlash, kasalliklarni keltirib chiqaruvchi omillarni bartaraf etish, ularning oldini olish bo’yicha usul va vositalarning birligidir. Individual profilaktika turmushda va ishlab chiqarishda shaxsiy gigiena qoidalariga rioya qilishni ko’zda tutadi. Ijtimoiy profilaktika esa kollektiv salomatligini himoya qilish bo’yicha tadbirlar tizimini o’z ichiga oladi. Profilaktika tushunchasi va uni amalga oshirishning aniq shakllari jamiyatning va fan taraqqiyotining turli tarixiy bosqichlarida o’zgarib turgan. Ilk tibbiy va gigienik bilimlar inson hayotiy faoliyatining boshlang’ich bosqichlarida kuzatishlar va tajribalar asosida tug’ilgan va xalq tibbiyotining asosi bo’lishi udumlar, usul va vositalar orqali mustahkamlangan. Kasalliklarning oldini olish va ularni davolashda tabiat kuchlari (quyosh, suv, havo) dan, o’simlik va hayvonot dunyosining davolovchi vositalari katta ahamiyatga ega bo’lgan. Zardushtiylikning muqaddasi kitobi «Avesto»da (e. av. IX asr - e. III asri) o’rta Osiyo, Eron, Ozarbayjon va Afg’oniston hududida eramizdan avvalgi ming yillikda yashagan xalqlar tibbiyoti haqida ko’plab ma`lumotlar berilgan. O’sha davrda inson anatomiyasi va fiziologiyasi haqida ilk tushunchalar paydo bo’lgan. Kasalliklarning oldini olishga katta e`tibor qaratilgan (G’Kasallikning ildizini senga tegmasidan oldin quritG’), uning asosida gigienik xarakterdagi - ovqatlanish tartibi, oilaviy hayot, homi-lador va emizuvchi ayollarga munosabat, mast qiluvchi ichimliklar ichishni taqiqlovchi ko’rsatmalar berilgan. Profilaktik tibbiyot g’oyalari o’rta asrlarning buyuk olimi Abu Ali ibn Sino risolalarida ham o’z aksini topgan. U inson salomatligini asrash va mustahkamlashda, kasalliklar profilaktikasi va ularni davolashda jismoniy mashg’ulotlarni universal vosita deb hisoblagan, jismoniy mashqlarni inson hayotining turli bosqichlarida uning salomatligi, yoshi, jismoniy tayyorgarligi, jismoniy yuklamaga chidamliligini, shuningdek, iqlim sharoitlari va boshqa omillarni e`tiborga olib kundalik rejimga kiritishni tavsiya etgan. Abu Ali ibn Sino sog’liqni saqlash uchun etti omilga e`tibor qaratgan: -
bosiqlik; -
ovqatlanish tartibi; -
gavdani tik tutish; -
toza havo; -
qulay kiyim; -
jismoniy va ruhiy harakatlar (uyqu va uyg’oqlik holati) ning ravonligi. Gippokrat tibbiyotga falsafa sifatida qaragan olim bo’lib, kasalliklarning kelib chiqishida turmush tarzi va atrof-muhitning roliga ahamiyat bergan, insonlarning gavda tuzilishi va temperamentiga qarab bemorga tashxis qo’ygan va uni davolagan. Tibbiyot fanining ilg’or arboblari va shifokorlari ijtimoiy profilaktika taraqqiyoti, davolovchi va profilaktik tibbiyotning o’zaro birligi tibbiyotning kelajagini belgilaydi, deb hisoblashgan. Profilaktika to’g’risida zamonaviy tushuncha davlat, jamoat va tibbiy tadbirlarning kompleks tizimini o’z ichiga oladi. Inson salomatligiga salbiy ta`sir qiluvchi omillarni bartaraf etish, shuningdek insonning jismoniy va ruhiy quvvatini har tomonlama rivojlantirish ushbu tizimning maqsadidir. Profilaktika, keng ma`noda, insonlarning salomatligini mustahkamlash, mehnat faolligini oshirish, umrini uzaytirish, mehnat, turmush, dam olish sharoitlarini yaxshilash, hamda jismoniy madaniyatini rivojlantirish uchun barcha sharoitlarni yaratishga yo’naltirilgan tadbirlarni anglatadi. Shunday qilib, sog’lomlashtiruvchi jismoniy tarbiya individual profilaktikaning asosi hisoblanadi va yoshlar salomatligini yaxshilash va asrashning samarali vositasi hisoblanadi. Ayni paytda u tanani sog’lomlashtirish, o’quv jarayoni va mehnat camaradorligini oshirishning samarali usuli hamdir. Individual profilaktika yoshlar salomatligini yaxshilaydi va jamiyatning demografik tuzilishi ijobiy tomonga o’zgarishiga yordam beradi. Jamiyatda qari insonlar soni ko’payayotgan bir davrda sog’lomlashtiruvchi jismoniy tarbiya mashg’ulotlari faol ijodiy faoliyatni davom ettirishga yordam beradi va jamiyat mehnatga qobiliyatli aholining qo’shimcha zahiralariga ega bo’ladi. Mustahkamlash uchun savollar. Adabiyotlar: 1. «Jismoniy tarbiya va sport haqida»gi Qonun. «Xalq suzi», 2000 yil 26, 16. 2. Abu Ali ibn Sino. Tib Qonunlari. T.: Fan, 1980. 3. I.I.Brexman. Vvedenie v valeologiyu - nauku o zdorov`e. F i S., 1990. 4. I.I.Brexman. Valeologiya - nauka o zdorov`e. F i S., 1990. 5. E.N.Vayner. Uchebnik dlya vuzov. M.: Flinta: Nauka, 2001. 6. T.I.Iskanderov, B.I.Isxakov. Zdoroviy obraz jizni: vostochnie traditsii i sovremennost`. 7. V.R.Kaznacheev. Teoreticheskie osnovi valeologii. Novo-sibirsk, 1993. 8. I.A.Koshbaxtiev. Valeologiya studencheskoy molodeji. T., 2000, 147 b. Mavzu: VALEOLOGIYaNI O’QITISh TIZIMI
Reja: 1.
Valeologiya bo’yicha amaliy mashg’ulotlar 2. Umumiy jismoniy tayyorgarlik bo’yicha amaliy mashg’ulot 3. Salomatlikni yaxshilashning ratsional usullari 4. Salomatlikni mustahkamlashning noan`anaviy vositalari
Salomatlikni yaxshilashning ratsional usullari, ma`ruza, salomatlikni mustahkamlashning noan`anaviy vositalari, shaxs, muhit, irsiyat, mikromuhit, oila muhit, salomatlik va sog’lom hayot tarsi, jismoniy tarbiya, salomatlik, jismoniy rivojlanish, pedagogik kuzatish, pedagogik eksperiment.
Talabalar sog’lomlashtirish jismoniy tarbiyasi tizimining tarkibiy elementlarini quyidagilarni tashkil etadi, mashg’ulotlar maqsadi, vazifalari va ishlab ch iqilgan shakllari, samarali usullar, vositalar va pedagogik nazorat. Jismoniy etuklik, talabalarni sog’lomlashtirish pedagogik jarayoni maqsadi va natijalari kabi, salomatlik darajasi va talabaning har tomonlama tayyorligini integral baholash bilan xarakterlanadi. Sog’lomlashtirish vazifalari valeologik tarbiya jarayonida amaliy mashg’ulotlarning samarali shakllari (sog’lomlashtirish, nazorat, umumiy jismoniy tayyorlanishi, sog’lom hayot tarzi ko’nikmalarini shakllantirish), usullari (musobaqa, o’yinlar, reglamentlashtirilgan mashqlar) va vositalari (yugurish, atletik gimnastika, sport va milliy o’yinlar, havo-quyosh vannalarida, suv muolajalari yordamida chiniqish, sheyping, sharq yakka kurashlari va h.z) yordamida bajariladi.
didaktik maqsadi - o’quv materialini talabalar tomondan egallanishi uchun orientirli asosini shakllantirish.
Jismoniy tarbiya bo’yicha o’quv mashg’ulotlar oliy o’quv yurtlarida valeologiyaning asosiy va majburiy shakli hisoblanadi. Mashg’ulotlarda talabalar sog’lom hayot tarzi haqida bilim oladilar, malakalarini oshiradilar, jismonan rivojlanadilar. Jismoniy tarbiya mashg’ulotlari o’z xususiyatlariga ega bo’lib, ular harakat sezgilari, holatning tez-tez o’zgarishi, yuqori emotsionallik, kollektiv harakatlar bilan xarakterlanadi. Pedagogik eksperiment o’tkazish jarayonida jismoniy sog’lomlashtirish va profilaktik mashg’ulotlarning samarali formalari ishlab chiqildi. Jismoniy sog’lomlashtirish mashg’uloti jismoniy tarbiyaning pedagogik va metodik tamoyillariga binoan o’tkaziladi. Mashg’ulotni o’tkazish tamoyillari quyidagi talablar asosida konkretlashtirildi: - mashg’ulot ta`lim, tarbiyaviy va sog’lomlashtirish vazifalarini bajarish, talabalarda jismoniy mashg’ulotlarga qiziqishni shakllantirish, ularni aktiv faoliyatga undashi kerak; - mashg’ulot vazifalari kontingentning boshlang’ich ahvoli haqidagi ma`lumotlar (jismoniy rivojlanishi, jismoniy va funktsional tayyorligi) asosida tuzilgan bo’lishi lozim; - mashg’ulot mazmuni, uni tashkil etish va o’tkazish metodikasi har bir talabaning psixologik tadqiqotlar natijasida aniqlangan individual tipologik xususiyatlari va shaxsiy xarakteriga asoslangan bo’lishi kerak; - mashg’ulot mazmuni va yuklamasi o’quv jadvaldagi boshqa umumta`lim darslariga mos kelishi kerak. Bundan tashqari, mashg’ulot tuzilayotganda asosiy didaktik tamoyillar (onglilik, faollik, muntazamlilik, ketma-ketlik, ko’rgazmalilik, amaliy yo’naltirilish) e`tiborga olinishi kerak, chunki bularsiz mashg’ulot istalgan natijani bermaydi. Yuqorida qayd etilgan tamoyillardan tashqari o’quv mashg’uloti tuzilayotganda bir qator umumiy metodik talablarga ham e-tibor berish lozim. Masalan, har bir mashg’ulot shug’ullanuvchilarning faol faoliyatini ta`minlab beruvchi, tananing umumiy mehnat qobiliyatini o’sishiga, qo’yilgan vazifalarni muvaffaqiyatli echishga yordam beruvchi ratsional zichlik tamoyillari asosida tuzilgan bo’lishi kerak. Bunday mashg’ulot shug’ullanuvchilar organizmiga ijobiy ta`sir etadi, tanani optimal fiziologik yuklama bilan ta`minlash talablariga javob beradi. Bunda shug’ullanuvchilarning mustahkam intizomi, harakatlarining uyushqoqligi asosiy talablardan biri bo’lib, ularsiz tarbiyaviy vazifalarni hal qilib bo’lmaydi. Bunday talablarga, shuningdek, shug’ullanuvchilar harakatining emotsionalligi, kollektivligi, ularning qiziqishlari, individual qobiliyatlari ham kiradi, bunda jismoniy sog’lomlashtirish mashg’ulotlarini tuzishda bir xillilik inkor etiladi. Tadqiqotlar natijasiga ko’ra turli testlar musobaqa usulini qo’llash hamkorlik muhitini yaratish uchun zarurdir. Talabaning o’qituvchi bilan bevosita muloqotda bo’lishi ularning o’qishiga, rivojlanishiga ijobiy ta`sir etadi. Mashg’ulotlarning samaradorligi o’qituvchi va talaba o’rtasida aloqa naqadar aniq o’rnatilganligiga, bu aloqaning jismoniy rivojlanish ko’rsatkichlari va shaxsning tipologik xususiyatlariga naqadar to’liq mos kelishiga ham bog’liq. Bu ma`noda valeologik tarbiya talabaning jismoniy tarbiya va sport bilan shug’ullanishiga ehtiyojni mustahkamlashga yo’naltirilgan o’quv va jismoniy sog’lomlashtirish faoliyatini tashkil etishning ko’p qirrali jarayoni sifatida ko’rib chiqiladi. Mashg’ulotni tuzish va unda ilmiy asoslangan o’quv materialini rejalashtirish asosiy vazifalarni belgilab olish bilan amalga oshiriladi. Bu vazifalar umumiy yo’nalishni, mashg’ulotning mazmuni va usullari, tarbiya, ta`lim va sog’lomlashtirish vositalarini belgilab beradi. Ta`lim, tarbiya va sog’lomlashtirish vazifalari jismoniy rivojlanish, gavda tuzilishi, qon aylanishi, shaxsning tipologik xususiyatlari bahosiga qarab konkretlashtirilishi lozim. Jismoniy mashqlarni bajarish shakllari, usullari, davomiyligi, ketma-ketligi valeologiyaning asosiy vazifalariga bevosita bog’liq. Shunday qilib, mashg’ulotning mazmunini belgilab beruvchi pedagogik vazifalar boshlang’ich omil hisoblanadi. Shug’ullanuvchilarning harakat faoliyati jarayonida ish qobiliyatining muayyan o’zgarishi jismoniy mashg’ulotlarning yana bir asosiy omillaridan biridir. U funktsional holat dinamikasini, tana tizimlari (harakat apparati, ichki organlar va h.z) imkoniyat-larini aks ettiradi. Yana bir muhim omil-jismoniy mashqlarning shug’ullanuvchilarga tabiiy ta`siri. Bu, birinchi navbatda, alohida mashqlar yoki mashqlar birikmasining samarasi. Jismoniy mashqlar inson tanasi va ruhiyatida ma`lum o’zgarishlarga sabab bo’ladi. Bu o’zgarishlar mashqlar to’xtashi bilan yo’qolmaydi, balki ma`lum muddat saqlanib turadi. O’zgarishlarning saqlanib turishi navbatdagi mashqlarni bajarishga yordam berishi yoki aksincha, halal berishi mumkin. Masalan, og’ir jismoniy yuklamali mashqlardan so’ng qiyin koordinatsiyali, yangi harakatlarni o’rganish yaxshi samara bermaydi. Chidamlilikni mustahkamlash mashqlardan so’ng tezlikni oshiruvchi mashqlar ham kutilgan natijani bermaydi. Valeologik tarbiya va mashqlarini pedagogik nazorat qilish asosida G’o’qituvchi - o’quvchiG’ tizimidagi operativ aloqa bilan ta`minlash va o’quv jarayonini yuqori darajada boshqarish bo’yicha tadqiqot natijalarini ham hisobga olish muhim. Jismoniy mashg’ulotlar tashqi omillarga ham bevosita bog’liqdir. Gimnastika zali, sport maydochasi, suzish havzasidagi mashg’ulotlar bir-biridan farq qiladi. Jismoniy mashg’ulotlar rejalashtirilayotganida o’rta Osiyo regionining quruq issiq iqlimini hisobga olish muhim ahamiyat kasb etadi. Jismoniy mashg’ulotlarning har bir sharti shug’ullanuvchilarning jismoniy va ruhiy holatiga, ularning xulqi va ish qobiliyatiga o’z ta`sirini ko’rsatadi. Valeologik tarbiyaning ta`lim vazifasi - sog’lom hayot tarzi ko’nikmalarini shakllantirishga o’rgatish. Bayon etilganlar nafaqat nazariy, balki amaliy planda ham amalga oshiriladi. Zero talaba salomatligi uning harakat faolligi, to’g’ri ovqatlanishi va kun tartibiga bog’liq bo’ladi. Shunday qilib, jismoniy rivojlanish va gavda tuzilishini yaxshilash talaba yoshlar jismoniy tarbiyasining asosiy shartlaridan biridir va bunga o’quv-tarbiyaviy, sog’lomlashtirish jarayonlarida kuch-quvvatni oshiruvchi maxsus mashqlardan muntazam foydalanish orqali erishiladi.
Kirish (tayyorlov) qism. Sekin sur`atda 8-12 minut yugurish. Hayirlik, chaqqonlik e`tiborni yaxshilashga yo’naltirilgan mashqlar - qo’llarni zarb bilan silkitish, sakrash, o’tirib-yurish mashqlarni xushtak chalib, komanda berib bajarish, aylanib sakrash, egilish va x.z. Hammasi bo’lib 20 dan kam bo’lmagan (20-30 takrorlashdan iborat) turli mashqlar. Asosiy qismda juft-juft bo’lib og’irligi 2-4 kg bo’lgan koptoklar bilan mashqlar bajariladi: koptokni ikki qo’llab boshdan oshirib, pastdan ko’krakdan itarib uloqtirish va h.z; 3 kishi, 4 kishi bo’lib: 2 ta-3 ta koptokni bir vaqtning o’zida uloqtirish - uzluksiz 20-30 uloqtrish seriyasi. Hammasi bo’lib 10 tadan kam bo’lmagan mashqlar. Yuqori elka aylanasi, qo’llar uchun mashqlar. Yotgan holda erga tiralib qo’llarni bukish va yozish (ikki qo’l panjalarini ustma-ust qo’yib, qo’llar elkadan kengroq va mushtlarda, barmoqlarda) - 4 marta (har biri 10-12 takrorlashdan iborat). Tortilish 6-8 marta. Basketbol yoki voleybol. Hayirlikni oshiruvchi mashqlar. Download 477.51 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling