O‘zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi
Download 86.23 Kb. Pdf ko'rish
|
| 1
“FOLKLOR” TO‘GARAGI O‘QUV DASTURI
TOSHKENT-2016 2
Muallif:
ijodiyot markazi to‘garak rahbari
ijodiyot markazi direktori
pedagogika universiteti mustaqil izlanuvchisi
Taqrizchilar: N.Shomansurova - “Barkamol avlod” respublika bolalar badiiy ijodiyot markazi direktor o‘rinbosari
A.Yuldoshev – O‘zbekiston Respublikasi Davlat
konservatoriyasi qoshidagi akademik litseyi direktori
Ushbu o‘quv dasturi Respublika Ta’lim markazi huzuridagi Ma’naviy- ma’rifiy yo‘nalishdagi Ilmiy metodik kengashining 2016 yil 15 iyuldagi 6-sonli navbatdan tashqari yig‘ilish qarori bilan foydalanishga tavsiya etilgan hamda Xalq ta’limi vazirining 2016 yil 1 avgustdagi 194-sonli buyrug‘i bilan tasdiqlangan. 3
“Folklor” to‘garagi maqsadi o‘quvchilarga folklor qo‘shiqlari va ularning yaratilish tarixini, folklor qo‘shiqlarining turlarini, uslublarini, namoyondalarini, hududda yashab o‘tgan madaniyat namoyondalari, folklorga xos bo‘lgan liboslar turlarini, xududlarga xos bo‘lgan milliy raqs yo‘nalishlarini: xususan Farg‘ona- Toshkent raqs maktabi, Xorazm raqs maktabi, Buxoro raqs maktabi, folklor qo‘shiqlarida foydalaniladigan milliy xalq cholg‘u asboblarini ijro yo‘llarini, ota- bobolarimizdan avloddan-avlodga o‘tib
kelayotgan folklor
qo‘shiqlarini o‘rgatishdir. “Folklor” to‘garagiga 6 yoshdan 16 yoshgacha bo‘lgan o‘quvchilar qabul qilinadi. “Folklor” to‘garagining o‘quv dasturi ikki o‘quv yiliga mo‘ljallangan. Mazkur
o‘quv dasturi
Xalq ta’limi
vazirligining 2015
yil 31 martdagi 7-mh-sonli buyrug‘i bilan tasdiqlangan maktabdan tashqari ta’limga qo‘yiladigan davlat talablari asosida ishlab chiqilgan. Ushbu o‘quv dasturida berilgan mavzular va mavzuga oid soatlar miqdori (216 soatdan chiqmagan holda) hududning va to‘garaklarga jalb qilingan bolalarning yosh xususiyatlaridan kelib chiqqan holda to‘garak rahbari tomonidan 25 foizgacha o‘zgartirilishi mumkin.
1. Kirish 1
2. Folklor. Xalq og‘zaki ijodi 2 8 10 3. Mahalliy uslublar 2 20
22 4.
Bolalar folklor qo‘shiqlari va raqs xarakatlari 3 21
24 5. Xorazm folklor qo‘shiqlari 2 19
21 6. Surxon folklor qo‘shiqlari 2 19
21 7. Oraliq nazorat ishi
8. Toshkent, Farg‘ona folklor qo‘shiqlari 2 19
21 9. Buxoro folklor qo‘shiqlari 2 19
21 10. Mavsumiy qo‘shiqlar 2 19
21 11.
Laparlarni yod olish va ijro etish qoidalari 2 19
21 12. Topishmoq va tez aytish qoidalari 2 13
15 13. Yakuniy konsert dasturi 2 10
12 14. Yakuniy nazorat ishi
4
1. Kirish. Folklor, uning tarixi, hududda yashab o‘tgan madaniyat namoyondalari, xududlarga xos bo‘lgan qo‘shiq va raqslar, ularning kelib-chiqishi, uning hayotda tutgan o‘rni, qadimiy folklor qo‘shiqlarning kelib-chiqishi va ularning ahamiyati.
Folklor xalq og‘zaki ijodi. Folklor qo‘shiqchilarining kelib-chiqishi, ergash Jumanbulbul o‘g‘li, Fozil Yo‘ldosh o‘g‘li, Mukarrama Turg‘unboeva, Qunduz Mirkarimovalarning xalq og‘zaki ijodi va raqs san’atiga qo‘shgan hissalari. Amaliy mashg‘ulot: Ular ijro etgan qo‘shiq va raqslarni o‘rganish.
Folklor xalq og‘zaki ijodining mahsuli. O‘z mahalliy uslubida ijro etish. Mahalliy uslublarning o‘sha hududga xosligi. Qo‘shiqlardagi shevaga xos so‘zlarni ishlatish, qo‘shiq va mahalliy uslubga xos bo‘lgan raqslar, mahalliy liboslarni tanlash, liboslar turlarini ajra olish, mehnat kiyimlari, bayram va sayl kiyimlari, mavsumiy kiyimlar orasidagi farqlar.
xolatlarini o‘rgatish, qo‘shiq va raqsga musiqani moslash. 4. Bolalar folklor qo‘shiqlari va raqs harakatlari. Ota-bobolarimizdan avloddan–avlodga o‘tib kelayotgan bolalar folklor qo‘shiqlari, raqslari.
va raqsi. “Oftob chiqdi olamga” qo‘shigi matni, ovoz mashqi, raqs xarakatlari. Qo‘shiq ohangi
eshittirish. Qo‘shiq
harakatlari. Kiyimlar tanlanash. Sahnalashtirish.
Xorazm qo‘shiqlarining ijro etilish yo‘li, uning ijodkorlari. Amaliy mashg‘ulot: Xalfachilik yo‘nalishidagi ijro yo‘llari. “Omon-omon” qo‘shig‘ini Xorazm ijro yo‘lida ijro etish. Qo‘shiq matni, qo‘shiqdagi o‘z shevasiga xos so‘zlar o‘rni va ularning ishlatilishi, audio tasma orqali eshittirish, qo‘shiq matni yozdirish va sahnalashtirish. Xorazm bolalar folklor qo‘shiqlarini ijro etish, unga xos bo‘lgan raqslar.
Surxondaryo folklorining ijro etilish yo‘li, uning ijodkorlari. Amaliy mashg‘ulot: Qo‘shiq matni, qo‘shiqdagi o‘z shevasiga xos so‘zlar o‘rni va ularning ishlatilishi, audio tasma orqali eshittirish. Qo‘shiq matnini yozdirish. Surxon bolalar folklorini ijro etish, unga xos bo‘lgan raqslar.
Amaliy mashg‘ulot: O‘quv yilining birinchi yarim yilligi davomida o‘tkazilgan mavzular bo‘yicha oraliq nazorat ishi. 5
8. Toshkent, Farg‘ona folklor qo‘shiqlari. Toshkent, Farg‘ona folklorining ijro etilish yo‘llari, uning ijodkorlari. Amaliy mashg‘ulot: YAlla va laparlar ijro yo‘llari. “Jamalagi tillo qizgina” hamda “Yalla jonim, yalla” qo‘shiqlarini Toshkent, Farg‘ona ijro yo‘lida ijro etish uslublari. Qo‘shiq matni, qo‘shiqdagi o‘z shevasiga xos so‘zlar o‘rni va ularning ishlatilishi, audio tasma orqali eshittirish. Qo‘shiqlar matni. Sahnalashtirish. Toshkent, Farg‘ona bolalari folklorlarini ijro etish, unga xos bo‘lgan raqslarni ijro etish.
9. Buxoro folklor qo‘shiqlari. Buxoro folklor qo‘shiqlarining ijro etilish yo‘li, uning ijodkorlari. Amaliy mashg‘ulot: YAllalar ijro yo‘llari. Buxoro ijro yo‘lida ijro etish uslublari. Qo‘shiq matni, qo‘shiqdagi o‘z shevasiga xos so‘zlar o‘rni va ularning ishlatilishi. Qo‘shiqni audio tasma
orqali eshittirish. Qo‘shiq matni.
Sahnalashtirish. Buxoro bolalari folklorini ijro etish, unga xos bo‘lgan raqslarni ijro etish. 10. Mavsumiy qo‘shiqlar. Folklor qo‘shiqlarining xalq sayilllarida kuylanishi, ularning mehnat qo‘shiqlari, fasliy qo‘shiqlar va mavsumiy qo‘shiqlarga bo‘linishi.
rag‘batlantirilishi, baxt va quvonchni tarannum etilishi, mehnatga ishtiyoqni oshirish. Mavsumiy qo‘shiqlarini va unga xos bo‘lgan raqslarni ijro etish.
Laparlarning xalq og‘zaki ijodida tutgan o‘rni, ularni yaratilish tarixi va lapardagi so‘zlardan kelib chiqqan holda raqs sahnalashtirish, laparlarni yod olish va ijro etish. Amaliy mashg‘ulot: Laparlarni ijro etish. 12. Topishmoq va tez aytish qoidalari. To‘garak a’zolariga topishmoq, tez aytishlar va so‘z o‘yinlari. Amaliy mashg‘ulot: Topishmoq va tez aytish.
YAkuniy konsert dasturini namoyish etish tartibi.
yalla, raqs, laparlardan tuzilgan yakuniy konsert dasturi namoyish etish.
yakuniy nazorat ishi. 6
MO‘LJALLANGAN O‘QUV DASTURI T/r Mashg‘ulot mavzular Nazariy soat Amaliy soat Jami soat 1. Xalq og‘zaki ijodi va turlari 1
2. Folklor ijrochiligida sahna kiyimlari 1 5 6 3.
Toshkent, Farg‘ona qo‘shiqchilik uslubi
2 16
18 4. Surxondaryo qo‘shiqchilik uslubi 1 17
18 5. Xorazm qo‘shiqchilik uslubi 1 5
6. Xorazm folklor -raqs uslubi 1 11 12 7. Buxoro folklor -raqs uslubi 1 8
8. Bolalar folklor qo‘shiqlari. 1 9 10 9.
Mahalliy uslublarda aytiladigan bolalar folklori 2 14
16 10. Oraliq nazorat ishi
11. Mehnat qo‘shiqlari 1 13
14 12. Fasliy qo‘shiqlar 1 14
15 13. An’anaviy sayl-bayram qo‘shiqlari 1 14
15 14. Topishmoq qo‘shiqlar
13
13 15. Sho‘x qo‘shiqlar va yallalar 1 14
15 16. Xalq aytimlari
13
13 17. Gulyor laparlar
13
13 18. Marosim qo‘shiqlari 1 15
16 19. Yakuniy nazorat ishi
Xalq og‘zaki ijodiyoti, tarixi. Hududda yashab o‘tgan xalq og‘zaki ijodiyoti namoyondalari. Qo‘shiqlar. Qo‘shiq va musiqaning hayotda tutgan o‘rni. Xalq og‘zaki ijodi. Ergash Jumanbulbul o‘g‘li, Fozil Yo‘ldosh o‘g‘li, Muhammadqul Jonrot o‘g‘li, Po‘lkanlarning xalq og‘zaki ijodiga qo‘shgan hissalari.
Har bir hududning o‘ziga xos bo‘lgan mahalliy liboslari. Amaliy mashg‘ulot: Liboslar turlari, mehnat kiyimlari, bayram va sayl kiyimlari, mavsumiy kiyimlar orasidagi farq hamda ularni kiyib ijro etish. 3. Toshkent, Farg‘ona qo‘shiqchilik uslubi. Toshkent, Farg‘ona qo‘shiqchilik uslubi. Toshkent, Farg‘ona folklor qo‘shiqlarining ijro etilish yo‘li, uning ijodkorlari. Yalla va laparlar yo‘nalishidagi ijro yo‘llari. Toshkent, Farg‘ona ijro yo‘lida ijro etish, qo‘shiq matni, qo‘shiqdagi 7
shevaga xos bo‘lgan so‘zlar o‘rni va ularning ishlatilishi. Audio tasma orqali eshittirish. Qo‘shiqlar matnini yozdirish va raqsi xolatlarini sahnalashtirish. Amaliy mashg‘ulot: Audio tasma orqali eshittirish. Qo‘shiqlar matnini yozdirish va raqsi xolatlarini sahnalashtirish.
Surxondaryo qo‘shiqchilik uslubi. Surxondaryo follor qo‘shiqlarining ijro etilish yo‘li, uning ijodkorlari. Baxshichilik yo‘nalishidagi ijro yo‘llari. Surxon ijro yo‘lida ijro etish uslublari. Amaliy mashg‘ulot: Baxshichilik yo‘nalishidagi ijro yo‘llari. Surxon ijro yo‘lida ijro etish va raqs xarakatlarini sahnalashtirish.
Xorazm qo‘shiqlarining ijro etilish yo‘li, uning ijodkorlari. Xalfachilik yo‘nalishidagi ijro yo‘llari. Xorazm vohasiga xos bo‘lgan folklor qo‘shiqlar.
o‘rni va ularning ishlatilishi. Audio tasma orqali eshittirish, qo‘shiq matnini yozdirish va raqs xolatlarini sahnalashtirish.
To‘garak a’zolariga Xorazm folklor raqs uslublarini o‘rgatish.
Buxoro folklor qo‘shiqlarining ijro etilish yo‘llari. Yallalar ijro yo‘llari.
etish uslublari. Sahnalashtirish.
Bolalar folklor qo‘shiqlari. Qo‘shiq so‘zlarini yod olish. Qo‘shiq mazmuniga xos raqs harakatlari. Qo‘shiqlarga mos liboslar tanlash.
Mahalliy uslublarda aytiladigan bolalar folklor qo‘shiq va raqslari.
shevasi, liboslari hisobga olingan holda qo‘shiq matni, uni musiqa jo‘rligida ijro etish yo‘llari, raqs harakatlari saxnalashtirish.
Amaliy mashg‘ulot: O‘quv yilining birinchi yarim yilligi davomida o‘tkazilgan mavzular bo‘yicha oraliq nazorat ishi.
To‘garak a’zolariga mehnat qo‘shiqlarini o‘rgatish. 8
liboslar.
Yilning har bir fasliga xos bo‘lgan qo‘shiqlar va raqslarni o‘rgatish.
turli xalq qo‘shiqlarini ijro etish. Yoz kuz bayramlari “Navro‘z”, “Gullar”, “Qor parchalari” kabi bolalar folklorlar qo‘shiqlarini saxnalashtirish.
“Navro‘z”, “Mehrjon” bayramlari, muchal to‘ylari, “Lola”, “Qovun” sayllarida kuylanadigan qo‘shiqlar va ularning ijrosiga mos harakatlar. Amaliy mashg‘ulot: “Boychechak”, “Gullola” kabi folklor qo‘shiqlarini saxnalashtirish. 14. Topishmoq qo‘shiqlar. Topishmoq qo‘shiqlar matni ijro yo‘llari, qo‘shiqqa mos raqs harakatlar. Amaliy mashg‘ulot: Topishmoq qo‘shiqlar ijro etishda , qo‘shiqqa mos raqs harakatlarni sahnalashtirish. 15. Sho‘x qo‘shiqlar va yallalar. Sho‘x qo‘shiqlar va yallalar, ularning xususiyatlari, qo‘shiqlar matnini yod olish, qo‘shiq mazmuniga monand raqs harakatlari.
qo‘shiqlar matnini yod olish, qo‘shiq mazmuniga monand raqs harakatlarini sahnalashtirish.
Xalq aytimlari yo‘lidagi qo‘shiq so‘zlari bilan tanishish, yod olish, ijro etish usullari.
ijro etish. 17. Gulyor laparlar. Gulyor laparlarni ijro etish yo‘llari. Qo‘shiqlar matni bilan tanishish, yod olish, musiqa jo‘rligida ijro etish. Qo‘shiq mazmuniga monand raqs harakatlari, ijro jarayonida doira, likopcha, angishvona va qoshiqlardan foydalanish, takinchoqlar tanlash.
raqs harakatlari, ijro jarayonida doira, likopcha, angishvona va qoshiqlardan foydalanish.
Folklor qo‘shiqlar ijrochiligida har bir qo‘shiq mazmuniga mos sahna kiyimlari tanlash. Kiyimlarda milliy bezaklar. Marosim qo‘shiqlarini ijro etishda
9
kiyiladigan taqinchoqlar, ro‘mol, durra, kamzul, tillaqosh, zebigardon, bilakuzuk, kovush milliy kiyimlari. Amaliy mashg‘ulot: Beshik to‘y, muchal to‘y, nikoh to‘yi, kelin salom kabi marosimlarda ko‘ylanadigan qo‘shiqlar matnini yod olish, musiqa jo‘rligida ijro etish.
Amaliy mashg‘ulot: O‘quv yili davomida o‘tkazilgan mavzular bo‘yicha yakuniy nazorat ishi.
10
1. I.Karimov. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. – T.: Ma’naviyat, 2008. 2. Maktabdan tashqari ta’limga qo‘yiladigan Davlat talablari. O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirining 2015 yil 31 martdagi 7-mh-sonli buyrug‘i. 3. M.Dadaboev. “Ohanglarda qalb sadosi” - Namangan sh. Namangan nashriyoti, 2002. 4. O.Ibrohimov va boshq. Musiqa 4- sinf. - T.: G‘.G‘ulom nomidagi adabiyot va san’at nashriyoti. 2003. 5. M.Olimov. qo‘shiq aytaylik. - Andijon. 1997. 6. X.Nurmatov va boshqalar. Musiqa alifbosi. 1- sinf. - T.: O‘qituvchi 1998. 7. Q.Usmonov. Yakka musiqa darsligi. - “Fan” nashriyoti 1998. 8. M.Dadaboev. “Hur yurtimni kuylayman” nomli nashri 9. O‘zbekiston - vatanim manim. 3-kitob. 10. M.Dadaboev. Kuylang bulbullar. - Namangan 1998 yil 11. Yu.Rajabiy. O‘zbek xalq musiqasi 1-tom. O‘zbekiston Davlat nashriyoti, 1955.
12. YU.Rajabiy. O‘zbek xalq musiqasi 3-tom. O‘zbekiston Davlat nashriyoti, 1955.
13. T.Jalilov. Tanlangan asarlar. G‘.G‘ulom nomidagi adabiyot va san’at nashriyoti. - T.: 1968. 14. Qo‘shiq bizning do‘stimiz. G‘.G‘ulom nomidagi adabiyot va san’at nashriyoti. - T.: 1989. 15. M.Nasimov. Dilbarim. G‘.G‘ulom nomidagi adabiyot va san’at nashriyoti. - T.: 1971. 16. O‘zbekiston qo‘shiqlari. Kiev. 17. O.Ibrohimov. Maqom ansambli. T.: 1993 (Umumta’lim maktablari va maktabdan tashqari muassasalarning to‘garak rahbari uchun dastur) 18. Folklor ansambli. F.Xidirov. (Umumta’lim maktablari va maktabdan tashqari muassasalarning to‘garak rahbari uchun dastur). 19. O‘zbek xalq cholg‘u asboblari orkestrlari. - T.: 1982. (Umumta’lim maktablari va maktabdan tashqari muassasalarning to‘garak rahbari uchun dastur) 20. Y.Botirov. Maktabdan tashqari muassasalar uchun ashula va raqs to‘garak dasturi. - T.: 2004. 21. Y.Botirov Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida “Ashula va raqs” to‘garaklari uchun dastur. - T.: 2008.
1. Ziyonet.uz 2. Google.uz Katalog: uploads -> files files -> 2000 – mapss initiated to validate modis aerosol products at discrete sites files -> Oliy o`quv yurtlari andijon Davlat universiteti files -> O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’limni rivojlantirish markazi toshkent pediatriya tibbiyot instituti files -> 2015-yil 28-fevral, 48-son files -> Grigol robaqiZis saxelobis universiteti akademiuri macne Download 86.23 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|