O’zgaruvchilarga o’tamiz, va Modomiki, bu reaksiyada A

- -
Bunda va
O’zgaruvchilarga o’tamiz , va
Modomiki, bu reaksiyada A₁ moddaning a₁ miqdori A₂ moddaning a₂ miqdori bilan ta’sirlashar ekan, unda bundan va
Kinetik tenglamani keltirib chiqamiz

Uning yechimi

6. UCHINCHI TARTIBLI ELEMENTLAR REAKSIYALAR KINETIKASIN
(l) Uchinchi tartibli elementlar reaksiyalar uchun kinetik tenglama elementlar antda uchta bir xil zarracha o’zaro ta’sirlanadi.
3A→mahsulot
Quydagi ko’rinishga ega
W=k¹c³
Xudi shunday idyuda c₁=c₂=c₂=c boshlang’ich moddalar miqdori bir xil bo’lgan A₁+A₂+A₃→maxsulot tipdagi uchinchi tartibli reaksiya uchun ham o’rinlidir.
3A→mahsulot va A₁+A₂+A_3→mahsulot
Reaksiyalar uchun reaksiya tezliklari mos ravishda
w=
Kinetik tenglamalari
bunda k=3k’ va - bunda k=k’


O’zgaruvchilarni taqsimlaymiz (0, t) va (c₀ , c) interval oraliqlarda itegrallaymiz



Yarim yemirilish davri (c=0.5c₀)

Dastlabki moddalarning boshlang’ich konsentratsiyasi kvadratiga teskari proporsionaldir.
Uchinchi tartibli reaksiya tezlik konstantasining o’lchov birligi

(ll) A₁+2A₂ mahsulot yoki 2A₁+A₂ mahsulot tipidagi uchinchi tartibli elementar reaksiyalar uchun tenglama quyidagi ko’rinishga ega


yoki
Boshlang’ich konsentratsiyalar bir xil bo’lganda c₀₁=c₀₂=c₀ , x=c₀-c₁ o’zgaruvchiga o’tishda kinetik tenglama quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi



(lll) A₁+A₂+A₃ mahsulot tipidagi uchinchi tartibli elementar reaksiya uchun kinetik tenglama boshlang’ich moddalarning turli konsentratsiyalarida c₁ quydagi korinishga ega bo’ladi



Yoki

8. ERKIN JADVAL
Umumiylik uchun nolinchi reaklarning mavjud ekanligini ta’kidlab o’tamiz ularda reaksiya tezligi konsentratsiyaga bog’liq bolmaydi.

Bu kimyoviy reaksiya borish natijasida moddaning kamayishi uning boshqa fazadan yetkazish bilan to’ldiriladi yoki jarayon tezligi konsentratsiya bilan cheklanmaydi balki reaksiyaning faollanishi uchun zarur bo’lgan energiya uzatish yo’rug’lik yutilishi bilan samaradorligi bilan (fotakimyoviy holatlarida). Yana bir misol ba’zida katalitik reaksiyalarda reaksiya tezligi katalizator konsentratsiyasi bilan aniqlanadi va ta’sirlanuvchi moddalar konsentratsiyasiga bog’liq bo’lmaydi
Nolinchi tartibli reaksiyalar uchun

Turli tartibdagi reaksiyalarning kinetik tenglamalari va ularning yechimlari

tartib	Tezli tenglamasi	yechimi	Tezlik o’lchovi	Konsentratsiyaning vaqtga chiziqli bog’liqlik funksiyasi
0		c0-c=kt		c
1
2
3
4

5-16 betdagi jadval