Paleontropologik ma’lumotlar Etnografik ma’lumotlar

Paleontropologik     ma’lumotlar 

 

Etnografik   ma’lumotlar 

Paleontropologik ma’lumotlar qadimiy 

populatsiyalar (aholining 

ko’payish)ning jismoniy xususiyatlari, 

ularning irqiy turi, ma’lum bir jamiyatda 

kasalliklarning tarqalishi va nihoyat 

demografik ko’rsatkichlari- 

jinslarnisbati, umr ko’rish davomiyligi, 

bolalar o’limi haqida axborot beradi. 

Albatta skeletlarning o’rganilishida 

paleontropologiyada qo’llaniladigan 

o’lchovlar tizimi asosiy morfologik va 

irqiy xususiyatlarni to’liq tavsiflaydi. 

Olingan ma’lumotlar ishonchli va 

obyektiv hisoblanadi 

Etnografik ma’lumotlar dunyo 

xalqlarining turmush tarzi, urf 

odatlarini, ularning yashash joylarini va 

madaniy- tarixiy aloqalarini keying 

tahlillari bilan bevosita kuzatib borish 

imkonini beradi. Etnografik 

ma’lumotlar zamonaviy xalqlarning 

nafaqat mavjudligini, balki tarixiy va 

madaniy rivojlanishini, etnogenezi va 

ijtimoiy institutlarning shakllanish 

tarixini o’rganishga yordam beradi. 

Bunda yozma va moddiy manbalardan 

foydalaniladi. 

1.  Etnografiya (etnos- xalq,  grafiya-tavsiflash) . Xalqlarni tavsiflash orqali 

o’rganad. Ammo etnologiyadan tor doirada o’rganadi. Etnologiyaning 

o’rganilishida Etnografiya(etnos- xalq,  grapixo- yozish) muhim o’rinlarda 

turuvchi fandir. 

2.  Etnografiya u yoki bu etnosga oid bo’lgan materiallarni to’plab, 

tizimlashtirib va ularni ko’proq tavsiflab o’rganadigan fandir. 

3.  Moddiy madaniyat va ma’naviy  madaniyat o’rtasidagi asosiy farqlarni, 

o’xshashliklarni, umumiy qonuniyatlarni o’rganadi. 

4.  O’zbek nomining uchrashi turli manbalarda turlicha uchraydi. Herman 

Vamberi Jaloliddin Manguberdining O’zbekxon degan sarkardasi 

bo’lganligi haqida ma’lumoti  bizgacha yetib kelgan.  

5.  O’rta Osiyoga tegishli etnografik ma’lumotlar “Avesto” uchraydi. Bundan 

tashqari  Gekatey, Strabon, Geradod, Arrian, Ptolomey asarlarida ham 

uchraydi. 

6.  Farg’ona, Zarafshon, Surxondaryo, Qashqadaryo, Xorazm, Toshkent 

vohasida yashaganligi haqida ma’lumotlar yunon, fors, arab, xitoy 

mualliflari asarlaridan yetib kelgan va arxeologiyaga oid ma’lumotlar 

tasdiqlagan. 

7.  So’g’diylar savdoni Erondan Sharqiy Turkiston orqali Xitoygacha borib 

savdo qilganlar. 

8.  Mahmud Qoshg’ariyning  “Devoni lug’atit turk”  asari juda qimmatli bo’lib, 

unda turkiylarning til lahjalarini 20 ta katta guruhlarga bo’lgan. Bu guruhlar 

yana bir necha shaxobchalarga bo’linishi haqida ma’lumot beradi. 

Etnagrafiya haqida ham ma’lumotlar juda qimmatlidir. 

9.  Gekatey, Strabon, Geradod, Arrian,  Ptolomey. 

10. “Devoni lug’atit turk”,   “Qutadg’u bilig”, “Qadimgi xalqlardan qolgan 

yodgorliklar”. 

11. Plano Karpini 1245-yil elchi bo’lib yuboriladi. Xitoylik va O’rta Osiyo 

haqida ma’lumotlarni 1249-1251-yillarda Marko Polo asarlarida uchragan. 

12. Sharafiddin Ali Yazdiyning “Zafarnoma”, Klavixoning  “Samarqandga 

sayohat”, Mirzo Ulug’bekning “To’rt araba ulusi”, Z.M.Bobur “Boburnoma” 

asarlaridir. 

13. Ma’sud ibn Usmon Ko’histoniynig “Tarixi Abdurahmoniy”, Kamoliddin 

Binoiy  “Shayboniynoma”, A.F.Ruzibexonning “Mehmonnomoyi Buxoro” 

asarlaridir. 

14. N.N.Muravyev, A.F.Negri, N.V. Xanikiv, G.I. Danilevskiy. 

15. Xerman Vamberi asari 32 o’zbek qabilasi haqida ma’lumotlar beradi. 

Ziyofatlar qanday uyushtirilishi, qanday kiyinishlari haqida qimmatli 

ma’lumotlar bergan. 

16. A.F.Negri, E.A.Eversman, X.Pander, P.Yakovlev, Budrin va Medendorf . 

17. K.Shoniyozov, T.Fayziyev. 

18. O’zimizning ham diniy ham milliy bayramlarimizni nishonlab kelmoqdamiz. 

Urf- odatlarimiz tiklandi. Milliy kiyimlarni kiyishlar boshlandi. 

 

17_50 guruh talabasi: Umarova Oydinoy