Qaraqalpaq xalqinin’ milliy er adamlar kiyimleri

Qaraqalpaq xalqinin’ milliy er adamlar kiyimleri
Orinlag’an: Janabaeva Asem
Áyyemgi qaraqalpaq er adamlar kiyimleri reńleri menen ajralıp turǵan hám qońsılas xaliqlar kiyimleri menen derlik uqsas bolǵan. Er adamlar kiyimlerine : taqıya, teri shapka, kóylek, sharbarlar, belbaw, ayaq kiyim hám basqalar kirgen.
Taqiya
Áyyemgi túrdegi bas kiyimler: to'k reńli qoy terisinen tigilgen hám ju’ni sırtında sho’girme, túlki terisinen tayarlaǵan qulaq hám moyindi jabatuǵın malaxaylar kiredi
Sho’girme
Bas kiyimlerdiń taǵı bir túri bul qarako'l telpegi bolǵan. Shapka ishinnen er adamlar taqıyalar kiyip júrgen. Onıń gúmbez ta’rizli forması tórt bólekke bolıp tikilgen.
Kóplegen shapanlardan, er adamlar arasında qolda toqılǵan mamiq (túye ju’ni) tigilgen keń shekpen shapanlari ataqlı edi. Shekpen shapanlarinin’ hám postınlardıń ayriqshalıǵı keste menen toqılǵan úshmúyeshlik forma daǵı tumar edi.
Tumar, insan arqa tárepden zayiplig’i ideyasın ózinde sáwlelendirgen bolıp, ol Úshmúyeshlik- áyyemgi Ana mabudi timsali hám bir waqıtta oqtin’ ushi (jawız kúshlerden asirawshi kúsh) esaplanǵan.
Er adamar ushın qayis taǵıw májburiy bolǵan (qamar sha'n hám kúsh timsali esaplanǵan ). Oramalsha kúndelik belbaw wazıypasın atqarǵan. Bayramlarda bolsa er adamlar, shayi belbaw menen bellerin baylag’an.
Ko’ylek
Bay er adamlar buyım terisinen tigilgen qayis – belbaw baylag’an . Bul belbaw, jolbaristin’ bası hám pánjesi suwreti túsirilgen gúmis qa’dimgi bezewler menen bezetilgen edi.
Shapan
Hár qıylı da’sturge aylang’an siypaq terili belbawlar da úrip bolǵan. Bunday túrdegi belbawlar ańshılar tárepinen paydalanilg’an hám olar shaqmaq tas hám basqa kóshpeli turmıs ushın zárúr buyımlar menen toldırılǵan.
Postin
Qaraqalpaq postini - bul qoy terisinen tigilgen awir palto bolip, ju’nin ishkerige qaratip kiyiledi.
Ayaq kiyimler