Qorxudan uzaq zorakiliqdan uzaq qadınlara qarşı zorakılıq və məişət
Download 0.7 Mb. Pdf ko'rish
|
|
QORXUDAN UZAQ ZORAKILIQDAN UZAQ Qadınlara qarşı zorakılıq və məişət zorakılığının qarşısının alınması və ona qarşı mübarizə haqqında Avropa Şurası Konvensiyası Parlament üzvləri üçün stolüstü kitab Qadınlara qarşı zorakılıq və məişət zorakılığının qarşısının alınması və ona qarşı mübarizə haqqında Avropa Şurası Konvensiyası (İstanbul Konvensiyası) 2 Parlament üzvləri üçün stolüstü kitab Qadınlara qarşı zorakılıq və məişət zorakılığının qarşısının alınması və ona qarşı mübarizə haqqında Avropa Şurası Konvensiyası (İstanbul Konvensiyası) 3 Sənəd ekspert məsləhətçi Hilari Fişer (Hilary Fisher) tərəfindən, Avropa Şurası Parlament Assambleyasının Bərabərlik və Ayrı-seçkiliyə yol verilməməsi üzrə Komitəsinin Katibliyi ilə əməkdaşlıq çərçivəsində hazırlanıb. Kitabın üz qabığının dizaynı və tərtibi Avropa Şurası Sənədlər və Nəşrlər İdarəsinə məxsusdur. Bərabərlik və Ayrı-seçkiliyə yol verilməməsi üzrə Komitənin Katibliyi Avropa Şurası Parlament Assambleyası F-67075 Strasburq Cedex Tel : +33 (0)3 90 21 47 78 Fax : +33 (0)3 90 21 56 49 http://assembly.coe.int © Avropa Şurası, təhlil edilmiş versiya, noyabr 2012 Avropa Şurasında çap edilib 4 Mündəricat Avropa Şurası haqqında Parlament Assambleyası və “Zorakılıqdan azad qadınlar” Parlament şəbəkəsi haqqında Parlament Assambleyasının Sədri tərəfindən ön söz Qadınlara münasibətdə zorakılıq haqqında Baş məruzəçinin müraciəti Qadınlara qarşı zorakılıq və məişət zorakılığının qarşısının alınması və ona qarşı mübarizə haqqında Konvensiyanın dəstəklənməsində parlament üzvlərinin rolu Qadınlara qarşı zorakılıq və məişət zorakılığının qarşısının alınması və ona qarşı mübarizə haqqında Konvensiyası (CETS No. 210, İstanbul Konvensiyası) Nə üçün Konvensiya Konvensiya nələri əhatə edir
Avropa Şurası Baş Katibinin Müavini tərəfindən son söz Əlavələr Qadınlara qarşı zorakılıq və məişət zorakılığının qarşısının alınması və ona qarşı mübarizə haqqında Konvensiyası
(CETS No. 210)
İmzalamış və ratifikasiya etmiş ölkələrin cədvəli Qadınlara qarşı zorakılıqla bağlı Avropa Assambleyasının qərar və tövsiyələrinin siyahısı (2000-2012)
Qadınlara qarşı zorakılıqla bağlı Avropa İnsan hüquqları Məhkəməsinin presedent hüququ Digər müvafiq beynəlxalq sənədlər və standartların siyahısı
“Zorakılıqdan azad qadınlar” Parlament şəbəkəsinin üzvlərinin siyahısı Avropa Şurası haqqında 5
Avropa Şurasına 47 ölkə daxildir ki, buda faktiki olaraq Avropa qitəsinin bütünü deməkdir. Təşkilatın məqsədi İnsan Hüquqları və Fundamental Azadlıqlarının müdafiəsi haqqında Konvensiyaya (İnsan Hüquqları üzrə Avropa Konvensiyası) və şəxslərin, o cümlədən qadın və qızların müdafiəsi üzrə digər sənədlərə əsaslanan ümumi demokratik və hüquqi prinsipləri inkişaf etdirməkdən ibarətdir. 1990-cı ildən bəri Avropa Şurası qadınlar və qızları gender əsaslı zorakılıqlardan qorumağı fəal şəkildə təbliğ edir. 2002-ci ildə Qadınları hər növ zorakılıqdan qorumaq haqqında 5 saylı Tövsiyənin qəbul edilməsi, 2006 - 2008-ci illərdə isə qadınlara qarşı zorakılığı, o cümlədən məişət zorakılığını pisləyən və bütün Avropanı əhatə edən kampaniyanın keçirilməsi buna sübutdur.
6 Parlament Assambleyası və “Zorakılıqdan azad qadınlar” Parlament Şəbəkəsi haqqında
Parlament Assambleyasını Avropa Şurasına üzv olan 47 dövlətin milli parlamentlərini təmsil edən nümayəndələr təşkil edirlər. Onlar ildə 4 dəfə görüşərək aktual məsələləri müzakirə edir, Avropa hökumətlərinə təşəbbüslərlə müraciət edərək hesabatlar hazırlayırlar. Bu parlament üzvləri onları seçən 800 milyon Avropalının adından çıxış edirlər. “Zorakılıqdan azad qadınlar” Parlament Şəbəkəsi ilk dəfə qadınlara qarşı zorakılıqla mübarizə kampaniyası(2006-2008) çərçivəsində yaradılmışdır. Həmin müddət ərzində 40-a yaxın milli parlament Avropada 200-dən artıq müxtəlif növ tədbir həyata keçirərək qadınlara münasibətdə zorakılığı pisləmiş, parlament üzvləri və cəmiyyət arasında maarifləndirmə işləri aparmış, bu bəlanın qarşısını almaq üçün qanunlarda dəyişiklik edərək qurbanların qorunması və günahkarların məhkəməyə cəlb edilməsini təmin etmişlər. Özünün 1635 saylı (2008-ci il) “Qadınlara qarşı zorakılıqla Mübarizə: Avropa Şurası Konvensiyasına doğru Tövsiyəsi ilə Assambleya belə qərara gəlib ki, kampaniyanın bitməsi Şəbəkənin sonu demək deyil. Əksinə, bu parlament üzvləri arasında informasiyanın mübadiləsinin genişləndirilməsi və onların birgə fəaliyyətlərdə sıx əməkdaşlıq etmələri üçün yeni və güclü vasitədir. Şəbəkənin hal-hazırda Parlament Assambleyasına üzv olan və orada müşahidəçi statusuna malik olan dövlətlərin, eləcə də Demokratiya naminə Partnyorların nümayəndə heyətlərindən ibarət 51 üzvü vardır. Şəbəkənin Siyasi Əlaqələndiricisi olaraq fəaliyyət göstərən qadınlara qarşı zorakılıq üzrə Baş məruzəçi ona sədrlik edir. İstanbul Konvensiyasının Nazirlər Komitəsi tərəfindən qəbul olduğu vaxtdan bəri, Şəbəkə onun gecikdirilmədən qüvvəyə minməsi naminə təbliğ və təşviq edilməsinin genişləndirilməsini qarşına başlıca məqsəd olaraq qoymuşdur.
7 Şəkil Parlament Assambleyasının Sədri Tərəfindən Ön söz İndi qadınlara münasibətdə zorakılığın qarşının alınması üçün hərəkət edin!
zorakılıqdan əziyyət çəkməyə və bütün digər hüquqlarından daha vacib olan zorakılıq qorxusundan azad yaşamaq hüququndan məhrum edilməyə davam edir. Qadına qarşı zorakılıq, habelə məişət zorakılığı qəbuledilməz və dözülməz haldır. Amma yenə də Avropada hər beş qadından biri zorakılığın ya keçmişdə qurbanı olmuş, ya hal-hazırda qurbanıdır, ya da gələcəkdə potensial olaraq qurbanına çevrilə bilər. Belə rəftarı yalnız pisləmək artıq kifayət deyil: biz artıq hərəkət etməliyik. Siyasi məsuliyyətimiz bizdən bu fundamental hüquqların pozulmasına son qoymağı tələb edir. Parlament üzvləri şəbəkəsinin əsasını qoyduqdan və 2006 - 2008-ci illərdə geniş miqyaslı kampaniya həyata keçirdikdən sonra Avropa Şurası qadınlara qarşı zorakılıq və məişət zorakılığı ilə mübarizə və onun qarşısının alınması haqqında Konvensiya qəbul etməklə fəaliyyətinə konkret forma vermiş oldu. Konvensiya 2011-ci il 26 may tarixində İstanbul şəhərində imzaya açıq elan olundu. İstanbul Konvensiyası qadınlara qarşı zorakılıq, o cümlədən məişət zorakılığı ilə mübarizə sahəsində qurbanları müdafiə yollar, qabaqlayıcı tədbirlər, törədən şəxslərin məsuliyyətə cəlb olunması və bu sahədə siyasətlərin formalaşdırılması kimi məsələləri özündə ehtiva edən hərtərəfli beynəlxalq sənəddir. Kifayət qədər ölkədə ratifikasiya olunduğu təqdirdə, Konvensiya qadınların statusunu yüksəldəcək və insan hüquqlarına hörmət bəslənməsinə töhfə verəcəkdir. Konvensiyanın ratifikasiyası və daha sonra həyata keçirilməsi bizim qurbanların ədalətə olan ehtiyaclarından xəbərdar olduğumuzu və onlarla bu məsələdə həmrəy olduğumuzu aydın şəkildə nümayiş etdirəcəkdir. Bu günə qədər 24 ölkə Konvensiyaya imza atıb və yalnız bir ölkədə - Türkiyədə bu sənəd ratifikasiya olunub. Buna görə də, qurbanların müdafiəsini özündə əks etdirən bu sənəd hələ qüvvəyə minməyib. Mən Avropa Şurasına üzv dövlətlərin və digər ölkələrin parlament üzvlərini İstanbul Konvensiyasına imza atılmasını, onun ratifikasiya edilməsini və həyata keçirilməsini artırmağa səsləyirəm. Biz bu konvensiyanı gözardı etməməli, tam əksinə onun zorakılıq üzərində qələbəsinə zəmin yaratmalıyıq. Sizi Konvensiyanın mahiyyətini aydın şəkildə anlamaq üçün bu stolüstü kitabdan praktiki vəsait kimi istifadə etməyə dəvət edirəm. Bu kitabça Konvensiyanın təbliği üçün bir sıra fəaliyyətlərin həyata keçirilməsi sahəsində bələdçi rolunu oynamaqla yanaşı, həm də sənədin mahiyyətini anlamağa yardım edəcək. Eyni zamanda, sizi Strasburqda davamlı iclaslar keçirən “Zorakılıqdan azad Qadınlar” Parlament Şəbəkəsinin işlərini izləməyə dəvət edirəm. 2006-cı ildən bu Şəbəkənin üzvləri qadınlara qarşı zorakılıqla mübarizənin bayraqdarları sayılırlar. Belə ki, onlar öz müvafiq parlamentlərində və ümumi ictimaiyyət arasında maarifləndirmə işləri aparırlar. İndi isə, Şəbəkə üzvləri bütün fəaliyyətlərini İstanbul Konvensiyasının təbliğinə yönəldiblər. Avropa Şurası Parlament Assambleyasının artıq cənab Mendes Botanın simasında qadınlara qarşı zorakılıqla bağlı məsələlər üzrə rəsmi sözçüsü var. O, qadınlara qarşı zorakılıq məsələləri ilə bağlı Baş Məruzəçi təyin olunub. Mən sizi cənab Mendes Botanın ekspert xidmətlərinə müraciət etməyə çağırıram. Şəxsən özüm də onu bu işdə tamamilə dəstəkləyirəm. Biz hamımız zorakılığa qarşı birləşməli, gücümüzü nümayiş etdirərək bu konvensiyanın qüvvəyə minməsi üçün əsl siyasi stimul yaratmalıyıq. Gəlin 2012-ci ili qadınlara qarşı zorakılıq və məişət zorakılığı ilə mübarizə nöqteyi-nəzərindən mühüm il elan edək. Hərəkət edin. Konvensiyanı ratifikasiya edin. Jan –Klod Minyon (Jean Claude Mignon) Avropa Şurası Parlament Assambleyasının Sədri
8 Şəkil Qadınlara qarşı zorakılıq üzrə Baş Məruzəçinin müraciəti Zorakılıqdan azad yaşamaq insanın ən birinci hüququdur! Qadınlara qarşı zorakılıq, o cümlədən məişət zorakılığı Avropada insan hüquqlarının ən ciddi pozuntularından biridir. Bu, ən çox yayılmış cinayət növlərindən biridir. Lakin hələ də bu məsələ ilə bağlı güclü sosial təzyiq mövcud olduğundan, qurbanların çoxu bunu həyatda qaçılmaz bir fakt kimi qəbul edir və bu barədə şikayətlənməkdən çəkinir. Rəsmi orqanlardan kömək istəməyə özündə cəsarət tapan digər zərərçəkənlərin isə məsələləri bəzi hallarda ciddiyə alınmadan geri göndərilirlər. Bəziləri isə ölkələrindəki hüquqi və siyasi bazada boşluq və çatışmazlıqların olması səbəbiylə heç bir müdafiə və ədalət yolu tapa bilmirlər. Mən fəxr edirəm ki, Avropada insan hüquqlarının qabaqcıl müdafiəçisi olan Avropa Şurası bir daha öz roluna və mandatına sadiq qalaraq qadınlara qarşı zorakılığı ört-basdır edən pərdəni qaldırdı. Parlament Assambleyası tərəfindən dəfələrlə və ardıcıl şəkildə edilən gender əsaslı zorakılığın yayılmış bütün formaları ilə mübarizə, onların aradan qaldırılması və günahkarların məsuliyyətə cəlb olunması üçün ən yüksək səviyyəli standartların yaradılmasını nəzərdə tutan sənədin işlənib hazırlanmasını ehtiva edən müraciətin Avropa Şurası tərəfindən əməl edilməsindən çox məmnunam. 2 il davan edən intensiv danışıqlardan sonra Qadınlara qarşı Zorakılıq və Məişət Zorakılığının Qarşısının Alınması və Ona qarşı Mübarizə haqqında Konvensiya işıq üzü gördü. İndi konvensiya imzalanmağa və ratifikasiya edilməyə hazırdır. İnsan hüquqlarının müdafiəsini üzərinə öhdəlik götürmüş parlament üzvləri olaraq, bizim əsas vəzifəmiz bu konvensiyanın mümkün qədər tez bir zamanda qüvvəyə minməsi üçün əlimizdən gələnin ən yaxşısını etməkdir. İstanbul Konvensiyasını dəstəkləməyimizin bir çox səbəbləri var : bu, qadınlara qarşı zorakılıq haqqında məcburi hüquqi qüvvəyə malik olan ilk sənəddir ki, dünyada istənilən bir ölkənin potensial olaraq ona qoşulması üçün açıqdır; bu, zorakılıqla mübarizə, qurbanların qorunması, günahkarların məsuliyyətə cəlb olunması, bu sahədə vahid siyasətin müəyyənləşdirilməsi kimi məsələlərlə bağlı tədbirləri nəzərdə tutan müfəssəl bir sənəddir; bu konvensiya dövlətləri qadınlara qarşı zorakılığın qanuna zidd olmasın, cinayətin bir növü olmasını elan etməyə və onunla mübarizə üçün effekti, adekvat cəzalar tətbiq etməyə çağırır; bu konvensiya, parlament üzvlərinin də aktiv iştirak etdiyi sərbəst və güclü monitorinq mexanizmlərini özündə ehtiva edir. Bütün bunlarla yanaşı mən inanıram ki, zorakılıqdan azad yaşamağın hər bir insanın ən birinci hüququ olduğu üçün bu konvensiyanı dəstəkləməliyik. Qadınlara qarşı zorakılıq qurbanı ləyaqətindən məhrum edir. Zorakılığın qurbanları olmuş qadınlar bir çox məziyyətlərindən məhrum olur. Bu, onların bərabərlik tələb etməyə olan inamlarını azaldır. Heç bir qadın zorakılığa məruz qaldığı müddətdə öz hüquqlarından yararlana və səmərəli istifadə edə bilməz. Biz bu çıxılmaz dairəni qırmalıyıq. Bu konvensiyanın qəbul edilməsi zəruridir, hətta zamanı gecikdirilib. Bu konvensiyanı dəstəkləməmək zorakılığa göz yummaq deməkdir. Bu konvensiyanı dəstəkləməmək cinayətdir. Bu konvensiyanı dəstəkləməmək qadınlara qarşı daha bir cinayətdir. Mendes Bota 9 Qadınlara qarşı zorakılıq üzrə Baş Məruzəçi “Zorakılıqdan azad qadınlar” Parlament Şəbəkəsinin Siyasi Koordinatoru 10 Qadınlara qarşı Zorakılıq və Məişət Zorakılığının Qarşısının Alınması və Ona qarşı Mübarizə haqqında Konvensiyanın dəstəklənməsində parlament üzvlərinin rolu
Qadınlara qarşı Zorakılıq və Məişət Zorakılığının Qarşısının Alınması və Ona qarşı Mübarizə haqqında Konvensiya dəstəklənməsində Parlament üzvləri həlledici rola malikdirlər.
Qanunverici orqanın nümayəndələri və siyasət formalaşdıran şəxslər olaraq parlament üzvləri prosesi Konvensiyaya imza atmaq və ratifikasiya etmək mərhələsinə qədər çatdıra bilərlər. Bundan başqa, onlar ratifikasiya prosesində birbaşa iştirak edirlər. Onların üzərlərinə götürə biləcəyi və götürməli olduqları fəaliyyətlər bunlardır:
Konvensiyanı dəstəklənməsi ilə bağlı hökumətlərinin rəyini öyrənmək;
məlumat almaq;
Konvensiya ilə bağlı milli səviyyədə, xüsusilə öz parlamentlərində müzakirələr təşkil etmək;
Öz parlamentlərinin sənədləşmə mərkəzində müvafiq məlumat sənədlərinin olmasını təmin etmək;
Qeyri-hökumət təşkilatları və vətəndaş cəmiyyəti arasında Konvensiya barəsində biliklərin artırılması üçün təşəbbüslər irəli sürmək və dəstəkləmək;
Konvensiyanın milli dillərə tərcümə olunmasını təmin etmək. İstanbul Konvensiyasından asılı olmayaraq belə, parlament üzvləri qadınlara qarşı zorakılığa son qoymaq üçün bir sıra addımlar ataraq əhəmiyyətli töhfələr verə bilər ki, bura xüsusilə aşağıdakılar daxildir :
Qadınlara qarşı zorakılıq sahəsində qanunlar hazırlamaq və onların beynəlxalq standartları ən yüksək dərəcədə əks etdirməsini təmin etmək;
Qadınlara qarşı baş vermiş zorakılıq halları haqqında milli səviyyədə sistematik məlumatlar toplanması ilə bağlı müraciət etmək;
Nəhayət, cəmiyyətin fikrinə təsir edə bilən şəxslər olaraq parlament üzvləri mentalitetlərin təkamülünə təkan verə biləcək imtiyazlı mövqeyə sahibdirlər. Bu səbəbdən, onlar :
mətbuat vasitələri də daxil olmaqla, ictimaiyyət arasında qadınlara qarşı zorakılığı pisləmək və inkar etmək məqsədilə güclü mövqe nümayiş etdirməli;
qadınlara qarşı zorakılığın tamamilə aradan qaldırılması kimi məsələləri öz partiyalarının siyasi proqramlarına daxil edilməsi üçün lobbiçilik fəaliyyəti aparmalıdırlar;
qaldırılması məsələsinə toxunmalıdırlar;
İctimai rəyə təsir etmək imkanına malik olan digər şəxslərin, məsələn, jurnalistlərin, yazıçıların, şou biznes nümayəndələrinin də iştirakı ilə qadınlara qarşı zorakılıqla bağlı maarifləndirmə tədbirləri təşkil etməlidirlər.
11 Download 0.7 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|