Radioelektronika asoslari

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI
FARG`ONA DAVLAT UNIVERSITETI
FIZIKA KAFEDRASI
FIZIKA yo`nalishi 21.10– guruh talabasi
Rustamova Mahliyoning
“RADIOELEKTRONIKA ASOSLARI”
Fanidan
MUSTAQIL ISHI

Mavzu: Keng qo`llaniladigan radioelementlar.

YARIMO'TKAZGICHLAR
Oddiy yarimo'tkazgichli diot ikkita qo'rg'oshin va bitta rektifikatsiya qilingan elektr aloqasidan iborat. Tizimning barcha elementlari keramika, shisha, metall yoki plastmassadan yasalgan umumiy tanada birlashtirilgan. Nopokliklarning yuqori kontsentratsiyasi tufayli kristalning bir qismi emitent deb nomlanadi, boshqa qismi past konsentratsiyaga ega bo'lganligi uchun asos deyiladi. Yarimo'tkazgichlarning konturlari markirovka ularning dizayn xususiyatlari va texnik xususiyatlarini aks ettiradi.
Yarimo'tkazgichlarni ishlab chiqarish uchun germaniy yoki kremniy ishlatiladi. Birinchi holda, yanada yuqori uzatish koeffitsientiga erishish mumkin. Germaniyadan tayyorlangan elementlar yuqori o'tkazuvchanlik bilan ajralib turadi, buning uchun hatto past kuchlanish ham etarli.
Dizaynga qarab, yarimo'tkazgichlar nuqta yoki planar bo'lishi mumkin va ularning texnologik xususiyatlariga ko'ra ular rektifer, pulsatsiya yoki universal bo'lishi mumkin.
Diod-(yunoncha di-ikki martalikni bildiruvchi old qo’shimcha va еlektr od) – bir tomonlama еlektr o’tkazuvchanlik xossasiga еga bo’lgan ikki еlektrodi asbob. Еlektrvakuumli, yarim o’tkazgichli diod, gazotron xillari bor. Radiotexnika, еlektronika, еnetgetika va texnikaning boshqa sohalarida asosan, o’zgaruvchan tokni to’g’rilash, detektrlash, chastotani qayta o’zgartirish, еlektr zanjirlarni almashlab ulashda ishlatiladi.
Diodlarning

ulanish

sxemasi

t
o‘

siq
P
N
P
N
+
-
-


+

To‘g‘ri ulash

Teskari ulash
Sanoatda juda ko‘p diodlar ishlab chiqariladi. Ular bir-biridan ko‘rinishi, parametrlari, ishlatilgan materiali, bajaradigan vazifasi bilan bir-biridan farq qiladi. Yarimo‘tkazgichli diodlar ikki elektrodli bo‘lib, birining nomi anod, ikkinchisining nomi katod deyiladi. Dioddan faqat bir tomonga tok oqib o‘tadi, ya’ni anoddan katodga, ikkinchi tomonga oqib o‘tmaydi chunki manbaga teskari ulanganda diodning ichki qarshiligi (Ri) juda katta bo‘ladi.
Diodlar elektr zanjirda ulanishiga qarab vazifalari belgilanadi. Masalan: o‘zgaruvchan tokni to‘g‘irlash maqsadida to‘g‘irlagichli diodlar, tokning barqaror holatda turishini ta’minlovchi stabilitronlar, yorug‘lik nur tarqatuvchi yorug‘lik diodlar, nurli signallarni qabul qiluvchi fotodiodlar, yuqori chastotali signallarni past chastotali signallarga aylantirib beruvchi yuqori chastotali diodlar hisoblanadi.
Tayyorlanish texnologiyasida asosan germaniy, kremniy, indiy kabi yarimo‘tkazgichli materiallardan foydalaniladi.