Rahmatullayeva Ra’no
Download 2.61 Mb. Pdf ko'rish
|
|
1 ئ 2 Rahmatullayeva Ra’no ARAB TILI DARSLIGI 1-KITOB TOSHKENT 2008 3 O’zbekiston musulmonlar idorasi “Hadichai Kubro” islom o’rtamahsus ayol - qizlzr bilim yurti Tuzuvchi: Rahmatullayeva Ra’no Rahbar: Taqrizchi: Ushbu kitob arab tilini o’rganuvchi barcha yoshdagi talaba va o’quvchilarga mo’ljallangan. 4 Kirish Alloh Taologa o’zining buyukligiga hos hamdu sanolar bo’lsin. Payg’ambarimiz Muhammad Mustafoga Allohning salomi bo’lsin. Assalomu alaykum va rahmatullohi va barokatuh. Aziz o’quvchilar, avvalam bor Qur’oni Karim tili bo’lmish – arab tilini o’rganish maqsadida ushbu kitobni qo’lingizga olganingiz uchun tashakkur etamiz. Alloh ilmingizni davomli va mukammal qilsin. Ushbu kitob mashhur “Mabdaul qiroati” kitobini yangi ishlangani bo’lib, barcha yoshdagi arab tili muhlislari uchun mo’ljallangan. Lekin murakkabligi bilan asil kitobdan farq qiluvchi ushbu darslikdan foydalanishda sizdan diqqatli, shijoat va sabirli bo’lishingizni so’rayman. Kitob va undan foydalanish haqida esa, hamrohingiz Nosir so’zlab beradi. Salom aziz o’quvchilar. Men bu kitobdan foydalanishingiz davomida siz biln birga bo’lib o’z yordamimni ayamayman. Kitobga kelsak u 3 qismga: 1. Arab tili darsligi 2. Sarf darsligi 3. Nahv dasliklariga bo’linadi. Qizig’I shundaki bitta darsni o’zini o’qish uchun uchchala bo’limga ham murojaat qilasiz. Darslikni o’qish tartibi. Har bir darsni o’qiganingizda birinchi “Arab tili” darsligi bo’limidan boshlaysiz. Lug’atlar va matn bilan tanishganingizdan so’ng, “Nahv” bo’limining birinchi qoidasiga murojaat qilasiz. U yerda sizga kerakli, matindagi chiziqli jumlalarga ta’luqli qoidalar bilan tanishasiz. Song “sarf” bo’limini ochib, u yerdan ham darsning birinchi qoidasini yod olasiz. Darslar murakkab bo’lgani uchun har bir dars ikkiga bo’lib o’qiladi. Darsning ikkinchi bo’limida asosan birinchi bo’limni mustahkamlanadi. U yerda birinchi bo’limdagi lug’at , sarf va nahv qoidalarini mustahkamlovchi mashqlar kelganidan so’ng, sarf va nahvdagi ikkinchi qoidalarga murojaat qilasiz. Ular ham birinchi bo’limga oid qoidalardir.Yana mustahkamlovchi mashqlardan so’ng darslar tugaydi. Har bir darsni shu tartibda o’qiysiz. Qachon qaysi betga murojaat qilishingizni eslatib turaman. Ko’rganingizdek, darslarni birinchi bo’limi lug’at yodlash va tarjima qilish, ikkinchi bo’limi esa mashqlarni bajarishdan iborat. لو ا سر ا 5 Birinchi dars Birinchi bo’lim ب آ ا ه . ا ه . ا ؟ة ا ا ؟ح ا ا . سا ا ت ه . قرو ا ه . ب ا . ؟ ا ه - سا آ . ؟ا ه - . ا ت ه . ا . ؟سا ا ا د ا ؟قر ا ا Daftar qayerda? Chizg’ich qayerda? Bu qalam. Bu qog’oz. Siyohdonni ber. Kitobni ol. Bu nima? – Doska. Pero qayerda? Daftarni ol. Daftarni ber. Qog’oz qayerda? Qalam qayerda? Ikkinchi bo’lim 1-mashq Tushib qolgan harfni o’rniga qo’ying. Namuna: ر ... – ر ب آ ة ح سا آ ا ه ا ت ه ر قرو Bu darsga tegishli sarf va nahv qoidalarini 71 va 89 betlardan topasiz. 6 آ ... ق س .. آ م ... ... م قر ... ... يا ةر ... ... ه حو ... 2-mashq Rasmlar o’rniga sozlarni qo’ying. ؟ا ه ت ه ا ه - 3-mashq Savollarga javob bering. 1. Arab tilida so’zlar nechaga bo’linadi? Ular qaysilar? 2. Qanday so’zlarga fe’l deyiladi? 3. To’liq ma’no anglatmaydigan so’zlarga nima deyiladi? 1. Qaysi so’z vazn qilib olingan? 2. Fe’llar necha harfli bo’ladi? 3. Arab tilida nechta zamon bo’adi? 4-mashq Topshiriqlarni bajaring. 1. Birinchi bo’limdagi matindan ism, fe’l, harflarni ajrating. 2. ب – urmoq fe’lini moziyda tuslang. 5-mashq Gaplarni to’g’ri tarjimalarini chiziqlar bilan birlashtiring. Bu kitobdir ب ا Kitobni ber ب آ ا ه Kitobni ol ب ا ا Kitob qayerda ب ا ت ه 6-mashq Quyidagi fe’llarni qaysi vaznda ekanini korsating. Namuna: ا – ا , , , , , 7-mashq Savollarga javob bering. 7 1. لا nima? 2. Ismlarga لاqo’shilsa qanday ozgarish bo’ladi? 3. Vaslali hamza nima? 4. Qanday so’zlar لا olmaydi? 1. Moziy feli qaysi vaznga tushadi? 2. Moziy fe’li tuslanganda qaysi harflar ziyoda qilinadi? 9-mashq Quyidagi so’zlarni mosiga لا qo’shing. Namuna : - ب ا آ ر ت ه . ا ه . ة ا . ؟ا ه - آ . ر Bu darsga tegishli sarf va nahv qoidalarini 71 va 89 betlardan topasiz 8 ن ا سر ا Ikkinchi dars Birinchi bo’lim ا آ ا ر ا ة سرد ه 9 ا ا ه ؟ ا ا ؟ ا ا . قر ا . ت ه ا . ؟ا ه - آ . ؟ة ا ا - ه . سر ا ا . ة ا ت ه . ا ت ه . ؟ا ه - ب آ ا ه . سر ا ا ا . ا . ا ؟ ا - ا . ؟ ا ا - ر ا . سر ا ا ن . ا . ؟ ا ا - ا . ا ا ؟ Ikkinchi bo’lim 1-mashq Quyidagi so’zlarga yetmaydigan hariflarni qo’shing, ortiqchasini olib tashlang, hatolarni to’g’irlang. , رد , ت , ة , , ئ , صا آ , آ , , رو , ح , ة ه . 2-mashq Savollarga rasimdagi so’zlar yordamida javob bering. ؟ ا - ؟ا ه - ؟ ا ا - ؟ا ه - 3-mashq Savollarga javob bering. 1. Fe’l qaysi zamonlarda bo’ladi? 2. Arab so’zlarining asosiy qismini qaysi so’zlar tashkil qiladi? 3. Fe’li amr nimani anglatadi? 1. Muzoriat harflari qaysilar? 2. Muzoriy fe’li qanday yasaladi? 3. fe’lini muzoriy, muannas, musanna, g’oib siyg’asini ayting. Chiziqli jumlalarga tegishli sarf va nahv qoidalarni 72 va 90 betlardan topasiz. 10 4-mashq Topshiriqlarni bajaring. 1. ا va آ fe’llarini moziy va muzoriyda tuslang. 2. Fe’llarni teskari tartibda tuslashga urunib ko’ring. 3. , , ر , , fe’llarini lug’at kitobidan toping. 5-mashq O’tgan ism va fe’llaringizni vazniga soling. 6-mashq Arabcha so’zlarni o’zbekchaga o’girib gaplarni to’ldiring. Kitob ) ه ( . )ا ( o’chirg’ich? – partada . Farid darsni ) ا( . )ا ( darsni o’qiyapti. O’qituvchi qayerda? – ). ا ( Bu nima? – ). آ ( 7-mashq Savollarga javob bering. 1. Gap necha hil bo’ladi? 2. Ismiy gap qanday yasaladi? 3. Fe’liy gap qaysi bo’laklardan iborat? 1. Zoida harflar nima? 2. Mujarrad va mazid fe’llarning qanday farqlari bor? 3. Fe’llar nechta harifdan yasalishi mumkin? 8-mashq Topshiriqni bajaring. 1. O’tgan so’zlaringizdan gap tuzib mubtado habarini ajrating. 2. Yodiagan so’zlaringizdan mazid so’zlarni topib, ularni vaznga soling. Bu darsga tegishli sarf va nahv qoidalarini 73 va 91 betlardan topasiz. 11 ا سر ا Uchunchi dars Birinchi bo’lim ةا ك ح آ ة ا دا ا ا ا . هد ا دا . ا ت ه . ا . ا ؟ ةا ا ا ؟ا ه - ك . ا ح ا ت ه ؟ ةا ا . ا ا سر ا . ؟ا ه - . ة ا دا . ا سر ا . ا ا . ا ا ؟ - ا . ؟ ا ب ا ا - ا . ؟ ا ؟سر ا ا ا ه . ؟ ا ا .سر ا آ ؟ ا ا . ا ا .ت ه ا ا ؟ - ه ا . Bu darsga tegishli sarf va nahv qoidalarini 73 va 91 betlardan topasiz. 12 Qalamtaroshni ber. Kursiga o’tir. Xonaga kir. Partaga o’tir. Kim bu? Nima bu? – daftar. Darsni o’qi.Bu yerda kim o’qiyapti? Chizg’ich qayerda? – bu yerda. Darsni tshun. Kim yozyapti? Kim o’qiyapti? Kim darsni tshunyapti? Xonaga kim miryapti? Karim darsni o’qiyapti. Ikkinchi bo’lim 1- mashq Namunaga qarqng. So’zlarga kerakli hariflarni keltiring. Namuna: – 2- mashq Qovis ichidagi so’zlarni arab tiliga tarjima qiling. 3-mashq Savollarga javob bering. 1. Gapda fe’l mutaaddi ekanini qayerdan bilamiz? 2. Mutaaddi fe’li ishtirok etgan gap to’liq bolishi uchun nima qilish lozim? 3. Mutaaddi va lozim fe’llarning farqlaini sanang. 4. Lozim fe’li ishtirok etgan gapni qanday qilib yanada to’ldirish mumkin? 1. Amr fe’li qanday yasaladi? 2. Amr fe’li necha hil bo’ladi? 3. Amr fe’lini tuslang. 4. Quyidagi fe’llarni moziy, muzoriy va amrda tuslang. آ , , آا , عرز , عر , عرزا , هذ , ه , هذا , آر , آ , آرا , ا , ا , ا ا . ا د ا ا ة ة آ ة ك ة 13 4-mashq Topshiriqlarni bajaring. 1. Mutaaddiy va lozim fe’llarni ajrating. , , ا , آ , عرز , هذ , , و , , يار , , , , آ , ض , , آ , , , , ب , , , , آ , , , 1. Fe’llarni shaxs, son va jinsga qarab ajrating. Namuna: - , , , ض عر , , , - ا , د , آ , - عر , م , - ا , , , - 5-mashq Rasmlarga qarab gap tuzing. 6-mashq Jumlalarni tarjima qilib, ulardagi fe’llarni zamoni, shaxsi, jinsi va sonini bayon eting. سر ا ا ا . ا ا ؟ة ا د . ؟ا ه - . سر ا ا . ا ا . ؟ ا - ا و ا . ؟ب ا ا - ا ه . 7-mashq Jumlalarni to’g’ri tarjimalarini topib, raqamlar bilan belgilang. Kitob qayerda? ا Kim sinfda? ؟ ا Bu chiroq . ؟ب ا ا Popka partada . سر ا Parta sinfda. ؟ ا Ushbu darsga tegishli sarf va nahv qoidalarini davomini 74 va 92 chi betlardan topasiz. 14 Kitob o’qi. ح ا ه Go’girtni ber. ا ا Kim kursida otiribti? ب ا ا ا Darsni tshundim. ا ا Qalamdonni ol. ا 8- mashq Savollarga javob bering. 1. Mo’rob va mabniy so’zlarning nima farqi bor? 2. Mo’rob fe’l va ismlarning bir biridan farqi. 3. Harakatlar va o’sha harakatlar bilan o’zgarishni nommanom sanang. 4. Mo’rob ismlarga misol keltiring. 1. 1.Sulosiy mujarradda neshta bob bor? 2. Ular bir biridan nima bilan farq qiladi? 3. Ularni qanday yotda saqlab qolish mumkin? 9-mashq Birinchi bo’limdagi matinni o’qing. So’zlar oxiridagi harakatlarga e’tibor bering. 15 ب ب ا ا سر ا To’rtinchi dars Birinchi bo’lim ن ي ا ء ا فر راد و ي ة آ 16 ب . فر ا ه . را ا - ؟ ا ا . ا ب ا - ؟ب ا ا ا . ي ا ت ه ؟ ء ا ا . ا آ ن . ن ي ا ا ؟ آ ا ا ا ه ؟ ف ؟ - ن . ت ه ؟ ا ا ه ةا ا . ا ا ي . آ ا . آ ا . سر ا ا ا . د ب ا ة . ب ا ا ة . ا ا ه آ ا . آ ا . Katalog: kitoblar kitoblar -> Cho‘lpon nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi kitoblar -> A. A. Qaxxorov kitoblar -> O‘zbekistOn Respublikasi Oliy va O‘Rta maxsus ta’lim vaziRligi O‘Rta maxsus, kasb-hunaR ta’limi maRkazi kitoblar -> O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi kitoblar -> B. M. Tojiboyev chorvachilikni mexanizatsiyalashtirish kitoblar -> Ibodati islomiya kitoblar -> «Namozni mukammal ado etingiz, zakot beringiz va ruku qiluvchilar bilan birga ruku qilingiz» Download 2.61 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|