Reja: Fan tushunchasining ma’nosi

Mavzu: Ilm-fanning jamiyat taraqqiyotida tutgan o‘rni, fanning maqsad va vazifalari

Reja:

1. Fan tushunchasining ma’nosi.

2. Fanning funksiyalari.

3. Fan rivojlanishining asosiy bosqichlari.

4. Ilm-fanning jamiyat taraqqiyotida tutgan o‘rni.

Tayanch so‘z va tushunchalar:

• ilm-fan,
• jamiyat,
• ilmiy tavsif,
• ilmiy tasnif,
• ilmiy talqin,
• ilmiy faoliyat,
• istitut,
• metod,
• an’ana,
• fan tarixi,
• fan funksiyasi,
• ijtimoiylik

J.Bernal fikricha fan:

• Institut

Ishlab chiqarishning rivojlanish omili

• Metod

Biror narsani o‘rganish usullari

• Ilmiy an’analarning shakllanishi

E’tiqodlar va insonning dunyoga munosabatini shakllantiruvchi eng kuchli omil

Fanning namoyon bo’lishi

Bilim

Faoliyat

Ijtimoiy hodisa

Bilim sifatida fan:

Atrof-borliq narsalari va jarayonlarini amalda aniq, izchil va tadrijiy bilishga qaratilgan.

Faoliyat sifatida fan:

Maqsadlarni belgilash, qarorlarni qabul qilish, yo‘l tanlash, o‘z manfaatlarini ko‘zlash, mas’uliyatni tan olish maydonida amal qiladi.

Ijtimoiy-madaniy hodisa sifatida fan:

Ikki yo‘nalishda davlat boshqaruv tizimi va jamoa sifatida namoyon bo‘ladi.

Haqiqiy bilimni yaratish funksiyasi

Madaniy-texnologik funksiyasi

Bunyodkor kuch funksiyasi

Ijtimoiy tartibga solish funksiyasi

Loyihalash, konstruksiyalash funksiyasi

Fanning funksiyalari:

Fan rivojlanishining asosiy bosqichlari

1. Miloddan avvalgi 1 ming yillikdan XVI asrgacha bo’lgan davr

5. Hozirgi zamon fani

4. XX asrning 70- yillarida fan

3. XIX asr oxiri XX asrning 70- yillar fani

2. XVI- XVII asrlar – 1- ilmiy inqilob davri

Fan munosabatini shakllantiruvchi omillar:

Ilmiy an’analarning shakllanishi

Institut

Ishlab chiqarishning rivojlanishi

E’tiqodlar va insonning dunyoga munosabati

Mavzu yuzasidan savollar:

• Fan nima?
• Fan funksiyalarining o‘zaro aloqadorligi va farqi.
• Fan taraqqiyotining asosiy bosqichlarini sanang.
• Fanning qanday turlarini bilasiz?
• Fan turlari orasidagi aloqadorlik va farqlarni misollar yordamida tushuntiring.

Asosiy adabiyotlar

• Содиқова Ш. Илмий иш асослари. – T., 2016.
• Арнольд И.В. Основы научных исследований в лингвистике. – М., 1991.
• Шермухамедова Н.А. Илмий тадқиқот методологияси. -Тошкент: Фан ва технология, 2014.