Reja: Mikroprotsessorlar klassifikatsiyasi
Download 82.84 Kb. Pdf ko'rish
|
Tema 38
38- mavzu. Mikroprotsessorlar klassifikatsiyasi. Zamonaviy mikroprotsessorlar va mikrokontrollerlar (MK) (4 soat).
Reja: 1. Mikroprotsessorlar klassifikatsiyasi. 2. Zamonaviy mikroprotsessorlar. 3. Zamonaviy mikrokontrollerlar
Mikroprotsessor tizimlari turlari. Mikroprotsessor texnikasini qo’llashda talablar turlicha bo’lib shuning uchun quvvat,universalligi tezkorligi va strukturasi bilan farqlanuvchi bir necha mikroprotsessor tizimlari turlari tuzilgan. Asosiy turlari quyidagicha: - mikrokontrollerlar - barcha yoki tizimni ko’pincha qurilmalari bir mikrosxemada yig’ilgan eng sodda mikroprotsessor tizim turi; kontrollerlar - aloxida modullar ko’rinishida yig’ilgan boshqaruvchi MPT; - mikrokomp’yuterlar - tashqi qurilmalar bilan rivojlangan bog’lanish vositalariga ega katta quvvatli MPT. - komp’yuterlar (shu jumladan shaxsiy) – eng kuchli va eng universal MPT. Bu turlar orasida aniq chegarani o’tqazish juda qiyin. Barcha turli mikroprotsessorlar tezkorligi doimo o’sishi kuzatilayapti.
Mikrokontrollerlar universal qurilmalar bo’lib aloxida ishlatilmaydi amalda murakkab qurilmalar tarkibida qo’llaniladi. Mikrokontrollerni tizimli shinasi mikrosxema ichiga joylashadi va tashqi qurilmalarni ulash imkoniyatlari chegaralangan. Ustroystva na Mikrokontrollerlardagi qurilmalar odatda bir masalani yechishga mo’ljallangan. Kontrollerlar, bir yoki bir biriga yaqin masalalar guruxini yechish uchun quriladi. Ularga qo’shimcha qurilma va vositalar ulash imkoniyatlari yo’q va tizimli shinalariga foydalanuvchiga kirish mumkin emas. Kontroller strukturasi sodda bo’lib maksimal tezkorlikga optimallashtirilgan. Bajariladigan dasturlar ko’p xolatlarda doimiy xotirada saqlanadi va o’zgarmaydi. Kontrollerlar bir platada chiqariladi. Mikrokomp’yuterlar kontrollerlardan ochiq struktura bilan farqlanadi va tizimli shinaga qo’shimcha qurilmalar ulanishi imkoniga ega. Mikrokomp’yuterlar karkasda, tizimli magistral raz’emli korpusda yig’iladi va axborotni magnit tashuvchilarda saqlash vositalari bor. Mikrokomp’yuterd bajaradigan dasturni o’zgartirish mumkin. Shaxsiy komp’yuterning tuzilishi, asosiy bloklari va ularning vazifalari. SHKning asosiy bloklari va ularning vazifalarini kurib chiqamiz. Mikroprotsessor (MP). Bu, SHKdagi markaziy blok bo’lib, mashinaning barcha bloklari bajaradigan ishlarni boshqarish xamda axborot bilan arifmetik va mantiqiy operatsiyalar bajarish uchun mo’ljallangan. Mikroprotsessor tarkibiga quyidagilar kiradi: boshqaruv qurilmasi (BK|) - oldin bajarilgan operatsiyalarning natijalari va ayni fursatda bajarilayotgan
operatsiyadan kelib chiqadigan muayyan boshqaruv signallarini (boshqaruv impul’slarini) shakllantirib, mashinaning barcha bloklariga zaruriy fursatlarda uzatib boradi; bajarilayotgan operatsiyada foydalaniladigan xotira uyalarining manzillarini shakllantirib, ularni EXMning tegishli bloklariga uzatadi; mazkur boshqaruv qurilmasi impul’slarning asosiy izchilligini taktli impul’slar generatoridan oladi; arifmetik-mantiliy qurilma (AMK|) - sonli va belgili axborot bilan bajariladigan barcha arifmetik va mantiliy operatsiyalarni amalga oshirish uchun mo’ljallangan (SHKning ayrim modellarida operatsiyalar ijrosini jadallashtirish uchun AMQ|ga qo’shimcha matematik soprotsessor ulanadi); mikroprotsessor xotirasi (MPX) - mashina ishining bevosita taktlarida bajarilayotgan xisob ishlarida qo’llaniladigan axborotni qisqa muddatga yozib olish va aks ettirish (uzatish) uchun xizmat qiladi. Negaki, asosiy xotira qurilmasi (AXK) doim xam tez ishlovchi mikroprotsessor samarali ishlashi uchun zarur bo’ladigan axborot yozish, qidirish va xisoblab chiqarish tezligini ta’minlay olmaydi; registrlar - uzunligi turlicha bo’la oladigan tez ishlovchi xotira uyalari (standart uzunligi 1 bayt ga teng va ish tezligi ancha past bo’lgan AXK uyalaridan farq qiladi); mikroprotsessorning interfeys tizimi - SHKning boshqa qurilmalari bilan ulanib, aloqa bog’lashni ta’minlaydi; o’z ichiga MPning ichki interfeysi va xotirada saqlovchi bufer registrlarni xamda kiritish-chiqarish portlari (KCHP) va tizim shinasini boshqarish sxemasini mujassam etadi.
interfeys (ingl. interface) - komp’yuterda mavjud qurilmalarni o’zaro ulab, ular o’rtasida aloqa bog’lash va unumli xamkorligini ta’minlash uchun muljallangan vositalar majmui. kiritish-chiqarish porti (ingl. I/O - Input/Output port) - mikroprotsessorga SHKning boshqa qurilmasini bog’lash imkonini beruvchi ulash apparati. Mikroprotsessor, boshqacha nomi - markaziy protsessor (MzP). Markaziy protsessor (CPU, ingl. Central Processing Unit) - komp’yuterning dastur tomonidan berilgan arifmetik va mantiliy operatsiyalarni bajaradigan asosiy ish komponenti bo’lib, xisoblash jarayonini boshqaradi va komp’yuterda mavjud barcha qurilmalar ishini muvofiqlashtiradi. Aksariyat xollarda MzP o’z ichiga: arifmetik-mantiqiy qurilmani; ma’lumotlar shinalari va manzillar shinalarini; registrlarni; komandalar xisoblagichini; kesh - kichik xajmli (virtual) xotiraga juda tez (8 dan 512 Kbayt ga qadar) saqlash qurilmasini; nuqtasi o’zgaruvchan sonlarning matematik soprotsessorini mujassam etadi. Download 82.84 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling