Reja: Tarkibida fosfor tutuvchi oltia'zolixalqali birikmalar. Fosforin tuzilishi

11-Мавзу: Таркибида фосфор, олтингунт, кислород тутган гетерохалқали бирикмалар
Reja:

1. 
   Tarkibida fosfor tutuvchi oltia'zolixalqali birikmalar. Fosforin tuzilishi.
   
2. 
   Tarkibida kislorod va oltingugurt tutuvchi geteroxalqali birikmalar. Kumarinlar va xromonlar,piril tuzlari, tiapirinlar,tiapiril tuzlari,ularning tuzilishi,olinishi,xossalari va ishlatilishi,
   
3. 
   Ikki va undan ortiq geteroatom tutuvchi geterxalqali birikmalar.
   

Oltingugurt tutgan geterozikllar.
Bularga etilen sulfid, tetragidritiofen,tiolanlar misol bo’lishi mumkin

Ular umumiy uslub digaloidxosilalardan olinadi

Reakziyalar kislorod tutgan moddalarga o’xshashdir, faqat oksidlanganda sharoitga qarab sulfooksid va sulfonlar olinishi mumkin

sulfonlar yaxshi erituvchi xisoblanadi, masalan sulfon tiolan. Penzilin tarkibida tiolan xalqasi mavjudligi aniqlangan

Piron.
1.  - piron ishqorlar tasirida parchalanadi.
(1)
2. Piroksan tuzining hosil bo’lishi .
(1)
3. Pironning metilyodid bilan reaksiyasi .

(1)


Bir necha geteratomli geterasikllarning olinishi
1. Asetomid va - bromasetofenonlarning o’zaro ta'siridan oksazol hosilalari hosil bo’ladi.


(1)
2. Benzoilaminoasetofenonning qayta guruxlanishidan xam oksazol xosilalari xosil bo’ladi .
(1)
3. Tiazollar tioamidlarga xlorketanlarni yoki - xloraldegidlarni ta'sir ettirib olinadi.

(1)
4. Pirazol dizometan va asetilendan quyidagi reaksiya bo’yicha olinadi.
(1)
5. Imidazollar 1,2 - dikarbonil birikmalarga ammiak va aldegidlar ta'sir ettirib olinadi.
(1)

Tayanch iboralar: etilen sulfid, tetragidritiofen,tiolan,digalogenhosilalardan olish, sulfoksid, sulfolan, piron, oksazol, tiazol, pirazol

Tekshiruv savollari:

1. 
   Azotdan tashqari elementlar tutgan geterosikllarga misollar keltiring
   
2. 
   Etilen sulfid, tetragidritiofen,tiolanlar olinishi, xossalarini tushuntiring
   
3. 
   Piron, oksazol, pirazollar kimyosini bilasizmi?
   testlar
   

1. 
   Qaqysi moddalar 1,2 - dikarbonil birikmalarga ammiak va aldegidlar ta'sir ettirib olinadi
   A) Imidazollar
   B) pridinoksazollar
   C) karbazollar
   D) TJY
   
2. 
   Qaysi modda dizometan va asetilendan reaksiyasi bo’yicha olinadi
   A) pirazol
   B) imadazol
   C) foran
   D) piridin hosilalar
   
3. 
   Qaysi moddala tioamidlarga xlorketanlarni yoki - xloraldegidlarni ta'sir ettirib olinadi
   A) tizaollar
   B)Oksazollar
   C) tiofenlar
   D) imadazollar
   
4. 
   Toilan tarkibidagi uglerodlar soni nechta?
   A) 6 B) 5 C) 4 D) 7
   
   
   

Foydalanilgan adabiyotlar:

1.Ivanskiy V. Xim.geterosiklicheskix soed. M.1978g
2.Katriskiy A.,Lagovskaya Dj. Xim.geter.soedin. M.1968g
3.Дж.Джоуль, К. Миллс. Химия гетероциклических соединений.Москва «Мир» 2004,728 с.,-(Лучший зарубежный учебник)