Сабақ: Физика
Тақырыбы Ауаның ылғалдылығы. Ылғалдылықты өлшеуге арналған құралдар.
|
Мектеп: Жаңа – ұйым ш.ж.ж.о.б.б.м
|
Күні: 17.10.2016
|
Мұғалімнің есімі: Маумов К.Ж
|
Сынып: 8
|
Қатысқандар саны:
|
Қатыспағандар саны:
|
Сабақ негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)
|
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтау
|
Сабақ мақсаттары
|
Барлық оқушылар:
|
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын туралы түсінік қалыптастырады
|
Оқушылардың басым бөлігі:
|
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын оның молекулаларының қозғалыс жылдамдықтары арасындағы байланысты салыстыра отырып мысалмен түсіндіру
|
Кейбір оқушылар:
|
Түрлі әдістерді қолдана отырып, ХБЖ жүйесіне келтіріп есептер шығару дағдылары қалыптасады.
|
Тілдік мақсат
|
Оқушылар:Оқушыларға жаңа терминдерді таныстыру
|
Негізгі сөздер мен тіркестер:
|
Дж. кг
|
Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер:
|
Талқылауға арналған тармақтар:
Тақырыпты ашатын немесе соған тиісті сұрақтар қарастырылады
|
Сіз неліктен ... екенін айта аласыз ба?
Жоғары дәрежелі сұрақтар жазу керек
|
Жазылым бойынша ұсыныстар:ХБЖ жүйесін ұзындықтың, Деңгейлік есептерді жазу керек
|
Алдыңғы оқу
|
Температура
|
Жоспар
|
Жоспарланған уақыт
|
Жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулармен қатар, ескертпелерді жазыңыз)
|
Ресурстар
|
Басталуы
5 минут
10 минут
|
Оқушылармен амандасу.
-сыныпты түгендейді
-кезекшілік қызметін қадағалау
-оқушылардың назарларын сабаққа аудару
-психологиялық дайындық.
Оқушыларды сап бойынша тұрғызып, жіпке ілінген түрлі түсті кәмпиттер арқылы топқа бөлу. Топтардың атауы:
І топ:«Ақ қалпақ»
ІІ топ: «Сары қалпақ»
ІІІ топ: «Жасыл қалпақ»
ІVтоп : «Қызыл қалпақ».
Vтоп : «Қара қалпақ».
VІтоп : «Көк қалпақ».
Т оптағы оқушыларға бағалау парақтары беріледі. Үй тапсырмасын «Маршурттық карта» әдісімен тексеремін. Маршурттық карта:
|
Сұрақ – жауап,
|
Ортасы
15 минут
|
Топқа «Алты қалпақ» әдісі арқылы жаңа тақырыпты ашу ұсынылады. Ресурстық парақтар үйлестіріледі.
1 топ «Ақ қалпақ» -Жаңа тақырыпқа байланысты салыстырмалы ылғалдылық, шық нүктесі туралы нақты мәліметтерді айтады
Жер атмосферасындағы су буының бар екендiгiн сипаттайтын шама ылғалдылық деп аталады. Ауаның ылғалдылық дәрежесін сипаттау үшін салыстырмалы ылғалдылығы және абсолюттiк ылғалдылық деген ұғым енгізіледі.
Берiлген жағдайдағы 1м3 ауа құрамындағы су буларының массасы ауаның абсолюттiк ылғалдылығы f деп аталады.
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы φ деп ауадағы су буының қысымы p-ның атмосфералық температурадағы судың қаныққан буының қысымы pk – ға қатынасына тең шаманы айтады. φ = (p/pk)· 100 %. pk шамасының мәндерi белгiлi сәйкес кестелерден анықталады. Ауаның температурасы төмендеген сайын оның салыстырмалы ылғалдылығы артады, себебi неғұрлым ауаның температурасы төмен болса, соғұрлым су буы қанығуға жақындай түседi. Салыстырмалы ылғалдықты өлшеу үшiн арнайы психрометр деп аталатын прибор қолданылады.
Салқындату барысында (процесiнде) бұрын қанықпаған бу қаныққан буға айналатын температура шық нүктесi деп аталады. Шық нүктесiне тең температурада атмосферадағы су буыконденсациялана бастайды. Тұман пайда болып, шық түседi, қатты дене беттерi терлей бастайды.
2 топ «Сары қалпақ» -Жаңа тақырыпқа байланысты ауаның ылғалдылығын анықтаудың пайдалы жақтарын айтады.
Ауада су буының болуы Жердегі өмір сүруге қажетті жағдай. Ауаның біркелкі ылғалдылығы адамның бір қалыпты өмір сүруі мен қызмет етуіне қажетті жағдай туғызады. Адам үшін неғұрлым қолайлы болатын салыстырым. ылғалдық 40 - 60 %. Тоқыма, кондитер және басқа өндірістердегі процестердің дұрыс жүруі үшін белгілі бір ылғалдық қажет. Өнер туындыларын және кітаптарды сақтау үшін ауа ылғалдылығын тиісті деңгейде ұстап тұру қажет. Ауа ылғалдылығын тудырушы факторлар: қар, бұршақ, жаңбыр, қырау т. Б. Ауаның ылғалдылығын өлшеуге болады. Ауаның ылғалдылығы өлшеу арқылы алдын-ала ауа райы жайлы мәліметті білуге болады. Егер ылғалдылық көп болса, онда жауын шашын немесе қар жауады. Ауа ылғалдылығы арқылы қатты нөсерден алдын алу жолдарын қарастыруға болады.
3 топ «Жасыл қалпақ» -Жаңа тақырыпқа байланысты ауаның ылғалдылығын қалай анықтаудың жолдарын шығармашылық тұрғыдан сипаттап айтады.
Ауаның ылғалдылығын психрометр немесе гигрометр деген құралмен өлшейді.
4 топ «Қызыл қалпақ» -Жаңа тақырыпқа байланысты ауаның ылғалдылығын эмоциялық жағынан сипаттап айтады.
Ауаның ылғалдылығының көп болуының әсеріне жауын шашын болады, ал жаңбырдың астында серуендеп жүрген қандай тамаша!Ылғал көп болған жерде жеміс жидектер мол өнім береді, ал олардың жесеңіз адам ағзасы жақсы қоректенеді.
5 топ «Қара қалпақ» -Жаңа тақырыпқа байланысты ауаның ылғалдылығының адам ағзасына тигізетін кері әсері туралы сипаттайды.
Төменгі салыстырмалы ылғалдылық (10%-20%) тез ылғалдылықта буланудың әсерінен мұрын, өңеш, өкпенің шырышты қабықтары кеуіп, салқын тиюге және басқа аурулардың пайда болуына әкеп соғады. Ылғалдылықтың шамадан тыс көп болуы ауа райының бұзылуына әкеп соғады.
6 топ «Көк қалпақ» -Жаңа тақырыпқа байланысты айтылған мәселелерді қорытындылап айтады. Топтық жұмысты ұйымдастырады.
|
Кітпа, плакат, маркер, түрлі түсті қағаз, клей, стикер
|
Аяқталуы
10 минут
2 минут
|
1.Оқушыларға «Кестені толтыру» әдісі арқылы тапсырма беру
Құрғақ термометрдің көрсеткіші, 0С
|
Ылғал термометрдің көрсеткіші, 0С
|
Салыстырмалы ылғалдылық ᵩ, %
|
18
|
16
|
|
15
|
22
|
|
24
|
23
|
|
|
|
|
2. Кестені алғашқы болып аяқтаған оқушыларға «Қапшықтағы тапсырма» арқылы кеңейтілген тапсырма беру, «ыстық орындық» әдісі арқылы қалған оқушылармен жұмыстану
«Қапшықтағы тапсырма»
|
