Sanoat tarmoqlarini boshqarish
Download 1.22 Mb. Pdf ko'rish
|
iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida mashinasozlik korxonalarida innovatsion faoliyatni samarali rivojlantirish
|
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI “SANOAT TARMOQLARINI BOSHQARISH” FAKULTETI “IQTISODIYOT VA MARKETING” KAFEDRASI “HIMOYAGA TAVSIYA ETILDI” “Iqtisodiyot va marketing” kaf. mudiri ______________prof.M.A.Maxkamova “______” “_____________” 2014 y. IQTISODIYOTNI MODERNIZATSIYALASH SHAROITIDA MASHINASOZLIK KORXONALARIDA INNOVATSION FAOLIYATNI SAMARALI RIVOJLANTIRISH mavzuida yozilgan BITIRUV MALAKAVIY ISHI BAJARDI: 3-10 Mr guruh talabasi Nuriddinov A.U. ILMIY RAHBAR: dots.Xashimova S.N. TOSHKENT – 2014 y.
MUNDARIJA KIRISH……………………………………………………………….. 3 1BOB. IQTISODIYOTNI MODERENIZATSIYALASH SHAROITIDA SANOAT KORXONALARIDA MARKETING FAOLIYATINI TASHKIL ETISHNING NAZARIY ASOSLARI 7 1.1 SANOAT KORXONALARIDA MARKETING FAOLIYATINI TASHKILIY ASOSLARI…………………………………………………… 7 1.2 ISHLAB CHIQARISH SOHALARIDA MARKETING FAOLIYATINI TASHKIL ETISHNING O‘ZIGA HOS XUSUSIYATLARI……………… 15 1.3 ISHLAB CHIQARISH SOHALARIDA MARKETING FAOLIYATINI TASHKIL ETISHNING XORIJ TAJRIBASI…………………………….. 29 2 BOB. “TEXNOLOG-METALIZ” MASULYATI CHEKLANGAN JAMIYATINING MARKETING FAOLIYATINI TAHLILI 37 2.1 TENOLOG-METALIZ MASULYATI CHEKLANGAN JAMIYAT FAOLIYATI TAHLILI…………………………………………………….. 37 2.2 TEXNOLOG-METALIZ MASULYATI CHEKLANGAN JAMIYAT MARKETING BO‘LIMI FAOLIYATI TAHLILI…………………………. 43 2.3.TEXNOLOG-METALIZ MASULYATI CHEKLANGAN JAMIYAT MARKETING KOMMUNIKATSIYALARI HOLATI TAHLILI…………………. 52 3 BOB. “TEXNOLOG-METALIZ” MASULYATI CHEKLANGAN JAMIYAT MARKETING FAOLIYATINI TASHKIL ETISH SAMARADORLIGINI OSHIRISH YO‘LLARI…………………. 58 3.1 ISHLAB CHIQARISH SOHALARIDA MARKETING FAOLIYATINI TASHKIL ETISH STRATEGIK REJALARI………………………………. 58 3.2 MARKETING KOMMUNIKATSIYA SAMARADORLIGINI OSHIRISH YO‘NALISHLARI………………………………………………………….. 68 XULOSA…………………………………………………………………. 76 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI………………….. 80
3 KIRISH Mavzuningdolzarbligi. Milliyiqtisodiyotniboshqarishdasodirbo‘ladigano‘zgarishlarvaqaytatashkilqilinish lar, odatda,
marketingniboshqarishsohasigahamta’sirkuchiniko‘rsatadi. Chunonchi, milliyiqtisodiyottarmoqlariniboshqarishningterritorialprinsipio‘zigaxosmarketings trukturasinitashkiletishnitalabetsa, tarmoqlardoirasidagiboshqarishesabutunlayboshqasinitaqazoetadi. Yurtimizdaqabulqilingan 2011-2015- yillardasanoatniustuvordarajadarivojlantirishdasturivaishlabchiqarishnimoderniza tsiyaqilish, texnikvatexnologikyangilashgadoirtarmoqdasturlariningizchilamalgaoshirilishinat ijasidasanoattarkibidayuqoriqo‘shimchaqiymatgaegabo‘lgan, raqobatdoshmahsulotlartayyorlayotganqaytaishlashtarmoqlariningo‘rnitoboraortib bormoqda. Bugungikundamamlakatimizdaishlabchiqarilayotgansanoatmahsulotlarining 78 foizdanortig‘Iaynanana Shutarmoqlarhissasigato‘g‘rikelmoqda. 2013- yildayuqoritexnologiyalargaasoslanganmashinasozlikvametallniqaytaishlashsanoa ti 121 foizga,qurilishmateriallarisanoati 113,6 foizga, yengilsanoat 113 foizgavaoziq-ovqatsanoati 109 foizgao‘sganimisolidabuni Yaqqolko‘rishmumkin 1 . Iqtisodiyotimizningdeyarlibarchatarmoqlarimodernizatsiyaqilinib, amaldatexnologikjihatdanyangilanmoqda. Mamlakatimizdaiste’moltovarlariishlabchiqarishnitubdanoshirishbo‘yichao ‘zvaqtidako‘rilganchora-tadbirlarhamamaliysamarasinibermoqda. O‘tganyiliana shundaytovarlarishlabchiqarishningo‘sishhajmi 14,4
1 O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning mamalakatimizni 2013yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2014 yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisdagi maruzasi 2014 yil yuqori o’sish suratlari bilan rivojlanish barcha mavjud imkoniyatlarni safarbar etish o’zini oqlagan islohatlar strategiyasini izchil davom ettirish yili bo’ldi.2014 yil 17 yanvar
4 foiznitashkiletdivayalpisanoathajmidaularningulushi 35,5
foizgaetdi. Tovarlarningraqobatdoshliginafaqatichkibozorda, balkitashqibozordahamtoboraortibbormoqda. Hech
shubhasiz, buboradasanoatkooperatsiyasiasosidatayyormahsulotlar, butlovchibuyumlarvamateriallarishlabchiqarishnimahalliylashtirishko‘laminikeng aytirishbo‘yichabajarganishlarimizmuhimrolo‘ynadi. AvtomobilsanoatidaGermaniyaningdunyogamashhur “MAN”kompaniyasibilanhamkorlikdaSamarqandviloyatidayiliga 3 mingtayukavtomobiliishlabchiqarishquvvatigaegabo‘lganyangikompleksnibunyo detishningikkinchibosqichiyakunlandi.Ushbukorxonadajahondagiengyuksakstand artlarasosidajihozlanganyuqoritexnologikishlabchiqarishtashkiletildi.Aytishkerak ki, kattahajmdagiyuklarnitashiydiganengzamonaviyavtomobillarishlabchiqaradiganm azkurkorxonanafaqatmamlakatimizehtiyojiniqoplaydi, balkibumashinalarnieksportqilishnihamta’minlaydi. Iqtisodiyotnimodernizatsiyalashsharoitidasanoatkorxonalaridaerkinraqobatshakill antirishvaaholiturmushfarovonliginitaminlashdamarketingfaoliyatimuhimahamiya tkasbetadi.Marketing – bozordavujudgakeladiganiqtisodiymunosabatlarnifaollashtirishuslublarini, tovarlarniishlabchiqarishhamdarealizatsiyaqilishmuammolarinikompleks, sistemaliyechishuslublarinibozordavujudgakeladigano‘zgarishlargatezdamoslashi sh, iste’molchilargatabaqaliyondoshish, raqobatdoshyangitovarlarnivujudgakeltirishvaularniishlabchiqarishnitashkiletish, konyunkturanio‘rganishvabashoratqilishhamdata’sirchanreklamanirivojlantirishm asalalarinio‘rganishnio‘zoldigamaqsadqilibquygandir. Sanoatkorxonalarida
“Marketing” faoliyatinitashkiletishkorxonalarnibozordaiqtisodiymaqsadlargaerishishquroli (ya’nifoydaoladiganbozorlarxissasigaerishish) sifatidanamoyonbo‘lib, raqobatmuhitinishakillantirish,sifatlitovarishlabchiqarishorqalikorxonavaaholinin
5 gturmushfarovonliginiyaxshilashgayordamberadi. Demaksanoatkorxonalaridasamaralimarketingfaoliyatinitashkiletishiqtisodiyottar moqlariniraqobatbardoshliginioshiruvchivaaholi
turmushsifatiniyaxshilaydiganfaoliyatturihisoblanishimavzuningdolzarbligi hisoblanadi. Tadqiqotmaqsadiiqtisodiyotnimoderinizatsiyalashsharoitida,erkin raqobat muhitini shakllantirish va sanoat korxonalarda samarali marketing faoliyatini olib borishni tadqiq etishdan iboratdir. Shuni anglash kerakki, marketing tadbirkorlar uchun o‘z biznesini yaxshi anglash, o‘z mijozlariga yaqinlashish, yangi bozorlarni zabt etgan holda muvaffaqiyatli raqobatlashish va rivojlanish uchun muhim ahamiyat-ga ega. Shuni inobatga olib, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov Vazirlar Mahkamasining majlisida qilgan ma’ruzalarida: «Turli korxona va tarmoqlar faoliyatini tahlil qilish shuni ko‘rsatdiki, qayerda rahbarlar marketing va marketing tadqiqotlari bilan jiddiy shug‘ullanayotgan bo‘lsalar, o‘sha joyda barqaror faoliyat ta’minlanmoqda, foyda va dividend olinmoq-da, o‘z vaqtida ish haqi to‘lanmoqda» 1 – deb ta’kidlagan edilar. Marketing – iste’molchilarning hozir va kelajakdagi talablarini qondirishga qaratilgan tovarlar ishlab chiqarish va sotish, xizmatlar tashkil etish, nati-jada foyda olish bilan bog‘liq faoliyat turidir. Bularning barchasi endi ish boshlayotgan biznesmenlardan tortib, katta hayotiy tajribaga ega bo‘lgan tad- birkor, siyosatchi, san’atkor, sportchiga qadar marketing – bozor jarayoni to‘g‘risida chuqur bilimga ega bo‘lishni talab qiladi. Marketingning nazariy va amaliy asoslarini chuqur bilish tijorat xavf-xatarini o‘z vaqtida his qilish va kamaytirish, uning variantlarini hisoblashda mavjud bo‘lgan turlardan eng maqbulini tanlash, raqobat sharoitida bozorni yuqori sifatli tovar va xizmat-lar bilan to‘yintirish, doimiy talab mavjud bo‘lgan sharoitda xaridorlarning turli guruhlari uchun sotish, narxini aniqlash va oqibatda ijtimoiy ishlab chiqarish samaradorligini oshirishga yordam beradi.
6 Marketing nafaqat mahsulotlarni reklama qilish yoki ularni sotish, balki bozorni o‘rganish asosida olib borayotgan faoliyatimizdan manfaat ko‘rish va faoliyatimizni rejali, tartibli olib borib yaxshigina foyda olishimiz ham demakdir.
Sanoatkorxonalaridamarketingfaoliyatinitashkiletishningnazariyasoslarinio‘r ganish ; Sanoatkorxonalardamarketingfaoliyatinitashkiletishningo‘zigaxosxususiyatla rinitahlilqilish; Sanoatkorxonalardamarketingfaoliyatinitashkiletishning horij tajtibalarini o’rganish; “Texnolog-metaliz” M.CH.Jfaoliyat yo’nalishlarini tahlilqilish ; “Texnolog-metaliz” M.CH.Jmarketingbo‘limifaoliyati tahlili; Sanoatkorxonalarda marketingfaoliyatinitashkiletishsamaradorliginioshirishyo‘llari ishlab chiqish; Tadqiqotobyekti“TEXNOLOG-METALIZ” ma’sulyati cheklanganjamiyat marketing faoliyati; Tadqiqotpredmeti: -“TEXNOLOG- METALIZ” ma’suliyati cheklanganjamiyatdamarketingfaoliyatinitashkiletishbilanbog‘liqbo‘lganiqtisodiy munosabatlarnitadqiqqilishdaniboratdir.
jadvallardaniborat.
7 1BOB.IQTISODIYOTNIMODERENIZATSIYALASHSHAROITIDASANO ATKORXONALARIDAMARKETINGFAOLIYATINITASHKILETISHNI NGNAZARIYASOSLARI 1.1 SANOAT KORXONALARIDA MARKETING FAOLIYATINI TASHKIL ETISH ASOSLARI Marketingelementlariningpaydobo‘lishiXVIIasrningo‘rtalarigaboribtaqalad i. Budavrgachatovarlarninaturalayirboshlashniturlishakllaripaydobo‘ladi, keyinchalikmarketingfaoliyatinibirinchielementlari, ya’nireklama, narx, sotishkabilarnirivojlanishikuzatildi.1902 yildanboshlabAQSHningMichigan, KaliforniyavaIllinoysuniversitetlaridamarketingfanikiritilib, bumuammolarbo‘yichamaruzalaro‘qitilaboshlandi. Keyinchalikmarketingassotsiatsiyalaritashkiltopdi.Marketingtu shunchasibozorsohasiniharqandayfaoliyatibilanbog‘liqdir, shuboismarketingso‘zinitarjimasivakelibchiqishikeltiriladi (ing. Market
– bozoring – faol, faoliyat, harakatma’nosinianglatadi).Marketingbunafaqat biznes falsafasi, fikrlashtarsivaiqtisodiytafakkuryo‘nalishi, ammoayrimfirma, kompaniya, tarmoqvabutuniqtisodiyotbo‘yichaamaliyotfaoliyatihamdir. AQSHvaboshqaxorijiydavlatlariqtisodiyadabiyotlaridamarketingta’rifiniko‘ pturlarimavjuddir. Engkengtarqalganmarketingta’rifi, buAmerikamarketingassotsiatsiyasitomonidanberilganbo‘lib, uningmazmuniquyidagichadir, ya’ni “Marketing shundayjarayondaniboratki, uningyordamidao‘ylangang‘oyarejalashtiriladivaamalgaoshiriladi, narxlartashkiletiladi, g‘oyalar, tovarlarvaxizmatko‘rsatishlarharakativasotishni, ayrimshaxslarvatashkilotlarnimaqsadlariayirboshlashyordamidaqondiriladi ”.Marketinggaolimlarturlichata’rifberganlar.I.K.Belyaevskiy shundaydegan:
8 “Marketing – bubozornio‘rganishvatartibgasolish, boshqarishtizimidir”. JanJakLambenesamarketingga
shundayta’rifberadi: “Marketingtashkilotlarvakishilarnihohishvaextiyojinitovarlarvaxizmatlarnierkinra qobatliayirboshlashnita’minlashyo‘liorqaliqondirishgayo‘naltirilganijtimoiyjarayo ndir”, “Marketing – bubirvaqtningo‘zidabiznesfalsafasivafaoljarayondir”.Ushbuta’riflardan shuniaytishmumkinki, marketing – bubozornio‘rganish, uorqaliiste’molchilargata’siretishdaniboratdir. Talabbilantaklifningo‘zarota’siri – bualohidashaxslaryokiguruxninghohish- extiyojlariniuzluksizqondirishjarayonibo‘libhisoblanadi. Bujarayono‘znavbatida shundayijtimoiy-iqtisodiykategoriyalarnio‘zarota’sirigaasoslanadi, ya’niulargamuxtojlik,extiyoj (hohish), talab, haridqilish (ayirboshlash, bitim) vaaniq
tovar vaxizmatlarniiste’moli (ishlatilishi) kiradi.
Butu shunchalarmarketingtushunchasi, moxiyatinianiqlashgaimkonberadi. Muxtojlik – kishinibironbirnarsaniyetishmasliginixisetishidir. Extiyoj
– indevidshaxsningmadaniydarajasigaasosanmaxsusshaklgamuxtojlikdir. Talab –
Talab – mavjud, potensialhamdahohishtalabgabo‘linadi. Tovar
– buextiyojniyokimuxtojlikniqondiraoladiganhamdabozorgae’tibornitortish, sotibolish, ishlatishyokiiste’molqilishmaqsadidataklifetilganbarchanarsalardir. Marketingnimoxiyatitovarniishlabchiqarishvaxizmatko‘rsatishalbattaiste’molchig a, talab, ishlabchiqarishimkoniyatlarinimo‘ljallashdaniborat. Hozirgidavrdajahonadabiyotidamarketinggaberilganikkimingdanortiqta’rif bor.Mutaxassislaro‘rtasidamarketingningtakrorishlabchiqarishjarayonidaishtiroki masalasidayagonafikryuritishgan.Hozirko‘pginachetellikmarketologlarzamonaviy marketingtu shunchasiishbilarmonlikkakiradiganfaoliyatnio‘zichigaolmog‘ikerakdebhisoblayd
9 ilar.Boshqalariesabundayizoxlarnitanqidqilibayriboshlashninghammausullariham marketingtusigaegaemasliginivamarketingprinsiplarinihammavaziyatlargahamtad biqqilibta’kidlaydilar.Marketinggata’rifberishdabundayxilma-xillikningsababibor. Birinchidan, marketingkonsepsiyasimazmunikapitalistikishlabchiqarishusulirivojlanishibilano‘ zgaribkeldivauningmoxiyatiniaksettirdi, ikkinchidan, boshqarishtizimidamarketingdanfoydalanishmaqsadlari, xususiyatlari, miqyosigaqarab, undagitashkiliyqismlarningahamiyativaboshqaruvtizimidagiahamiyatio‘zgaribbor adi.
Bundantashqari, mutaxassislarmarketingnibiznesxizmativafalsafasitarzidabaxolaydilar. Xizmatsifatidamarketingishlabchiqarish, savdo,
reklama, texnikaxizmatiko‘rsatishvaboshqasoxadagitadbirlarmajmuidaniborat. Falsafasifatidaesamarketing – bujamiyatishlabchiqarishmunosabatlarigadaxldorijtimoiy- iqtisodiykonsepsiyadir.Umumanolgandamarketinggaquyidagichata’rifberishimiz mumkin:
Marketing – extiyojvamuxtojlikniayriboshlashorqaliqondirishgaqaratilganinsonfaoliyatiningtur idir. Marketingvujudgakelishiningasosiysabablaridanbiribuishlabchiqarishxajminingor tibborishi, yangitarmoqlarningvujudgakelishi, Tovar turlariningko‘payishivatadbirkorlaro‘rtasidamahsulotnisotishmuammosiningvujud gakelishidir.Marketingasosidabozornihartaraflamao‘rganishyo‘nalishlariningasosi ylaridanquyidagilarniko‘rsatibo‘tishzarur: * talabnio‘rganish; * bozortarkibinianiqlash; * tovarnio‘rganish;
10 * raqobatsharoitlarinitadqiqqilish; * sotishshaklivauslublarinitahliletish. Marketingevolyusiyasiilmsifatida 1900
yillarpaydobo‘laboshlagano‘shadavrdatovarhaqidao‘rganish, taqsimlashgamo‘ljalolish, sotishvaeksportnazariyasoslaribo‘lgan. Kuzatish, haridnivasotishnitahlilqilish,extimollarnihisoblash, iste’molpanelibularesauslubiyatlariniko‘rsatadi. Qo‘llashsohasiommaviytovarishlabchiqarish, qishloqxo‘jaligitarmog‘i, keyinchalikesaevolyutsiyarivojlanibborib 1990
yildanshudavrgachatadbirkorlikqurolivafunksiyasisifatimarketinghaqidao‘rganish , bozortarmoqlarinazariyasi, kommunikatsiyavao‘zarota’sirnazariyasi, ijtimoiyvaekologiksamaragamo‘ljalolishnazariyasirivojlandi.
1900-
1950 Tovarhaqidao‘rganish, taqsimlashgamo‘ljalolis h,
sotishvaeksportnazariya si
Kuzatish, haridnivasotishnitahli lqilish,extimollarnihis oblash, iste’molpaneli Ommaviy tovar
ishlabchiqarish, qishloqxo‘jaligitarm og‘i 1960
Sotishhaqidao‘rganish, tovarga, sotishhajmigamo‘ljaloli sh,
dis- Motivlartahlili, faoliyatnitadqiqqilish, modellashtirish Iste’molvositalariist e’molchilari
11 tribyuterliknazariyasi 1970
Qarorqabulqilishvaxulq- atvorniilmiyasoslari Faktoring, discriminant tahlil, matematikuslublar, marketingmodellari Ishlabchiqarishvo- sitalarivaiste’molvos italariiste’molchilari 1980- 1990
Holatlitahlil, menedj-
mentfunksiyasisifati- damarketinghaqidao‘rga nish, raqobatnitahlilnazariyas i,ekologiyaasoslar,strate gic marketing Pozitsiyalashtirish, klastertahlil, iste’mol- chilartipologiyasi,eks pertiza,sababoqibatta hlili Iste’molvositalari, ishlabchiqarishvosit alari, xizmatsohasi, foydako‘rmaydigant ashkilotlariste’molc hilari 1990
yildan Shudav
rgacha Tadbirkorlikqurolivafun ksiyasisifatimar- ketinghaqidao‘rganish, bozortarmoqlarinazari- yasi,
kommunikatsiyavao‘zar ota’sirnazariyasi, ijtimoiyvaekologiksama ragamo‘ljalolish Pozitsiyalashtirish, klastertahlil, iste’- molchilartipologiyasi, raqobatchilarvaiste’m olchilarnixulq- atvorimodellari, benchmarketing, o‘yinnazariyasi Ishlabchiqarishvo- sitalari, iste’molvositalari, xizmatsohasi, foydako‘r- maydigantashki- lotlar,
davlattad- birkorligisoxa- sidagiiste’molchilar
12 Pozitsiyalashtirish, klastertahlil, iste’molchilartipologiyasi, raqobatchilarvaiste’molchilarnixulq-atvorimodellari, benchmarketing, o‘yinnazariyasiuslublarihamrivojtopdi. Ishlabchiqarishvositalari, iste’molvositalari, xizmatsohasi, foydako‘rmaydigantashkilotlar, davlattadbirkorligisohasidagiiste’molchilarqo‘llashsohasibundanmustasnoemas. Iqtisodiyotimizninginqirozlivaziyati, qondirilmagantalab, turmushdarajasiningpastligi, iqtisodiyvaijtimoiysohadagimuvozanatningyo‘qligiuchun, birqarashdamarketingdanfoydalanishmumkinemasdektuyuladi. Ammo
masalaning tub mohiyati shundaki, marketing mana shu kamchi-liklarni tugatishga yordam qiladi. Shuning uchun bizning iqtisodiyotimizda marketingdan foydalanish mumkin bo‘lib qolmasdan, balki zaruriyatdir. Marketingkorxonalarningbozordaishlashuslubi, bozormetodologiyasibo‘lib, iste’molchilarvaularningtalabistaklarinio‘rganish, ulargamostovarlaryaratish, narxbelgilash, tovarlarniyetkazibberish, taqdimetish, sotish,
xizmatko‘rsatishniuyushtirishusullari, vositalari, tartib- qoidalarimajmuihisoblanadi. Bularninghammasibirinchiasosiymaqsadgatalabbilantaklifnio‘zaromuvofiqlashtiri shgaxizmatqiladi. Marketingniishlabchiqarishni, xizmatko‘rsatishniboshqarishvabozoryo‘nalishidagisavdo- sotiqningyagonabirtizimisifatidaikkijihatdanqarabchiqishzarur. Birinchijihati – Marketingtadqiqotlaritadbirkorlikfaoliyatiniboshqarishdagimuayyantafakkurtarzi daniborat, uningo‘zigaxostomonishundaniboratki, tadbirkorbozoryo‘nalishidafaoliyatolibboradi, ya’nian’anaviybo‘libqolgansotishtalablarigamoslashishdanbozortalablarigamoslas hishgao‘tadi. Buesaboshqaruvchilar (menejerlar) vaumumantad-
13 birkorlikfaoliyatidagiyanadayuqoriroqbosqichbo‘lib, tadbirkoryangiilg‘ortexnologiyagaasoslanganholda, texnologiyatalablaribilanginachek-lanibqolmay, pirovardmaqsad – bozortalablarigamoskeladi, buesaboshqaruvsohasidaqarorlarqabulqilishtarziniko‘pjihatdano‘zgartiribyuboradi . Ishlabchiqariladiganmahsulotningtexnikaviyko‘rsatkichlaribi- lanbirqatordauningiste’molsifatlarinitakomillashtirishgakattae’tiborberiladi. Ikkinchi jihat – bu marketing bozorida to‘g‘ridan to‘g‘ri olib boriladigan faoliyat deb yuritiladi. Agar marketing mahsulotlarni sotish, ishlab chiqarishni boshqarish tizimi sifatida tadbirkorning ishonchli tayanchi hisoblansa, bozordagi bevosita faoliyatdan iborat bo‘lgan marketing tadqiqotlari tadbirkorning faoliyat yuritishini shakllantiradi, marketingning turli usul va vositalaridan tashkil topadi va jamlanib, marketing – “mix”ni vujudga keltiradi. Quydagi1.1.1-rasmdamarketing5Pkeltirilgan
Download 1.22 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|