Seminar №2 (2soat) Mavzu O‘quvchi yoshlar salomatligini tibbiy nazorati. O‘z-o‘zini nazorat qilish qoidalari reja

Seminar № 2 (2soat)
Mavzu O‘quvchi yoshlar salomatligini tibbiy nazorati. O‘z-o‘zini nazorat qilish qoidalari

REJA:

1.Tibbiy nazoratning dastlabki, takroriy , qo‘shimcha turlari

2.1 Tibbiy nazoratni tashkil etish tizimi
  Tibbiy nazorat tibbiy muassasalar mutaxassislari, sport tibbiyoti dispanserlari va ularning tashkiliy-uslubiy rahbarligi ostida tibbiyot muassasalarining barcha tarmog'i tomonidan amalga oshiriladi. Jismoniy tarbiya va sport bilan muntazam shug'ullanish tibbiy kuzatuv usullaridan foydalangan holda tibbiy ko'rik asosida amalga oshiriladi. Musobaqalarda ishtirok etish uchun ruxsat tegishli tayyorgarlik va tibbiy nazoratdan o'tgan shaxslar tomonidan beriladi. Jismoniy tarbiya jamoalari va sport to'garaklari rahbarlari, o'quv muassasalari direktorlari va rektorlari, o'qituvchilar, jismoniy tarbiya o'qituvchilari va o'qituvchilari tibbiy ko'rikning o'z vaqtida o'tkazilishini nazorat qilishlari kerak.

Jismoniy tarbiya va sport bilan shug'ullanuvchilarni tibbiy ko'rikdan o'tkazish va tibbiy ko'rikdan o'tkazish quyidagi tartibda amalga oshiriladi:

Maktabgacha tarbiya muassasalari bolalari ushbu jamoalarga xizmat ko'rsatadigan shifokorlar tomonidan ko'rikdan o'tkaziladi;

Umumta'lim maktablari, kasb-hunar va o'rta-maxsus o'quv yurtlari o'quvchilari - tibbiyot muassasalari negizida;

Oliy o'quv yurtlari talabalari - talabalar poliklinikalari, tibbiy muassasalar asosida.

Ularning barchasi o'quv yilida kamida bir marta tibbiy ko'rikdan o'tishlari kerak. Sog'liqni saqlash sababli tayyorgarlik va maxsus tibbiy guruhlarga tayinlangan shaxslar - yiliga ikki marta. Tibbiy ko'riklar natijalari joriy yilning 1 sentyabridan kechiktirmay ta'lim muassasalariga taqdim etiladi. Jismoniy tarbiya guruhlarining a'zolari yiliga kamida bir marta ushbu guruhlarga xizmat ko'rsatadigan shifokorlar tomonidan yoki yashash joyi bo'yicha tekshiruvdan o'tishadi. sport bo'limida, shuningdek, mashg'ulotning tabiati va tartibi.

2.2 So'rovning mazmuni
Tibbiy ko'riklarning asosiy maqsadi - salomatlik, jismoniy rivojlanish va fanlarning jismoniy holatini aniqlash va baholash. Olingan ma'lumotlar shifokorga jismoniy mashqlar turlarini, yukning miqdori va tananing holatiga qarab qo'llash usulini tavsiya qilish imkonini beradi. Odamning normal holatida uning barcha organlari va tizimlari yashash sharoitlariga muvofiq ravishda eng to'g'ri ishlaydi. Barcha organlarning faoliyati o'zaro bog'liq, muvofiqlashtirilgan va yagona murakkab jarayonni ifodalaydi. Butun organizm o'zgaruvchan sharoitlarga tez va samarali moslashadi, faoliyat rejimini kuchaytiradi va yuqori huquqiy qobiliyat, shu jumladan jismoniy imkoniyatlar bilan ajralib turadi.

Tibbiy ko'rikdan o'tkazish paytida, sog'liqning holati va jismoniy rivojlanish darajasini aniqlash va baholash paytida shifokor jismoniy tayyorgarlik darajasini aniqlaydi.

Mashg'ulotlar boshlanishidan oldin dastlabki tekshiruv paytida sog'liqni saqlash, jismoniy rivojlanish va tayyorgarlikni aniqlash, shifokor mavzuni darslarga, qaysi o'quvchilarga, qaysi yuk bilan va hokazolarga kirishga ruxsat beriladimi yoki yo'qligini hal qiladi.

Takroriy tekshiruvlarni o'tkazib, u jismoniy tarbiya kursining to'g'riligi, samaradorligi uchun sog'liqni saqlash, jismoniy rivojlanish va fitnessdagi o'zgarishlarni kuzatadi. Mavzuning holatini kuzatish mashqlar ta'sirini hisobga oladi.

Kasalliklar va jarohatlardan keyin qo'shimcha tekshiruvlar sog'liqni tiklash jarayonini, ortiqcha ish yoki ortiqcha ishdan keyin - moslashuv mexanizmlarini tiklash jarayonini, ishlash darajasini va boshqalarni tekshirishga yordam beradi.

Tekshiruv natijasida sog'liqning holati to'g'risida xulosa, shu jumladan ruxsat etilgan yuk haqida ko'rsatmalar va boshqa ma'lumotlar tuziladi.

2.3 Tibbiy ko'rik usullari
  1. Savol so'rovdan sog'liq holatini aniqlash uchun foydalaniladi. Bu sportchining tibbiy va sport biografiyasi to'g'risida ma'lumot to'plash, hozirgi paytda uning shikoyatlari haqida ma'lumot olish imkonini beradi.

2. Tekshiruv sizga vizual taassurotlar yig'indisi bo'yicha jismoniy rivojlanish haqida umumiy tasavvurga ega bo'lish, mumkin bo'lgan shikastlanishlar va kasalliklarning ayrim belgilarini aniqlash, sub'ektning xatti-harakatlarini baholash va boshqalar.

3. His-tuyg'ular tananing o'rganilayotgan qismlari yoki hajmi yoki to'qimasi haqida sezgir sezgirlikni olishga asoslangan. Ushbu usul jismoniy xususiyatlarni, o'lchamlarni, sirt xususiyatlarini, zichlikni, harakatchanlikni, sezgirlikni va boshqalarni aniqlaydi.

4. O'pkalarni tinglab, yurak organlarning ishlashi paytida yuzaga keladigan tovushli hodisalarni yozib olib, tadqiqot o'tkazishga yordam beradi.

Fizik tekshiruv paytida qo'shimcha qimmatli ma'lumotlar qon bosimini o'lchash, dam olish va jismoniy mashqlar paytida EKG yozib olish va tana vaznini aniqlash orqali ham olinadi.
2.Dispanserizatsiyaning –tibbiy nazoratdagi tutgan o‘rni

Dispanserning vazifasi.

1.Sport tashkiloti tavsiya qilgan ro`yxat bo`yicha viloyat va shahar terma

komandalariga kiritilgan sportchilarni maxsus ro`yxatga sport maktabi o`quvchilarini maxsus ro`yxatga oladi, ular yil davomida kamida 2 marta tibbiy nazoratdan o`tkazadi, mashg`ulot hajmi bo`yicha trenerga maslahat beradi.

2.Sport bilan mustaqil shug`ullanuvchilarga o`z xohishlari bo`yicha shifokor maslahati beriladi.

3.Dispanser sport vrachlik nazorati bo`yicha ilmiy-uslubiy markaz sifatida

poliklinika va sport inshootlarida faoliyat ko`rsatadigan sport vrachlik nazorati xonalarining shifokorlariga ilmiy-uslubiy masalalar bo`yicha maslahatlar beradi,

3.SHifokor va trenerning birgalikda sportchilarni nazoratni ahamiyati.

V rach -p ed ag o g nazorati - bu o 'q u v trenerovka jtf m ukam m allashtirish maqsadida vrach va pedagogning (jismoniy imli o 'q itu v ch isi yoki trenerning) h am korlikdagi ishidan iboratdir. S p o il.11 pedagog nazorati pedagogik, medik va psixologik kompleks tek sh irishI.-n-n■ » ichiga oladi. V rach-pedagog nazoratini am alga oshirish trener va o'qitu v . ImI. H sh u g ’u llanuvchilarda sodir bo layotgan zo 'riq ish va o 'ta zo 'riq ish xiil.iiim aniqlab olish g a va bu jaray o n n i oldini olishga yordam beradi.

O 'q itu v ch i (yoki trener) va vrach h am korlikda ish olib b o m

k o 'p ch ilik m ash g ’ulotlarda vrach ishtirok eta olm asligi mum kin, shunm r u har bir trener (o 'q itu v ch i) m ed itsin ad a ishlatiladigan tekshirish in n . i mi to 'g ’risida m a'lu m o tg a ega b o 'lish i shart.

V rach-pedagog nazoratining asosiy vazifalari quyidagilardan iborm

1. Berilayotgan o g ’irliklarni sh u g ’ullanayotgan sportchim j! rivojlanishga mosligini o 'rg an ish ;

2. S h u g ’ullanuvc hini so g 'liq holatini va organizmini funktsional ilmmaMU tayyorgarligini xar-xil davrlarga m osligini aniqlash;

3. O 'q u v -tren ero v k a jaray o n in i rejalashtirish va individuallnsli im nit q o 'llan ilay o tg an vosita va trenerovka tizimi sportchini v azifa va ( iiiin |.a t im koniyatiga m osligini baholash;

4. K atta o g ’irliklardagi jism o n iy m ashqlardan so 'n g orgazmni balml i

medik, p edagogik-psixologik rivojlantiruvchi vositalarni tanlash;

5. O 'q u v trenerovka m ash g ’ulotlarini shart-sharoiti va taslu|illnm

baholash.

V rach-pedagog ham korlikdagi ishlan natijasida vrach kabinetida

fizikaviy tibbiy tekshirish m etodlaridan foydalangan xolda sportchilammu

faoliyati davrida aniqlay olinm agan y ashirin kasallik turlari aniqlanadi.

U muman tibbiyotdagi tekshirish metodlari tekshirilayotgan ..........

tekshiruvchi tom onidan b evosita v a bilvosita tekshirishiga qarab 2 humii,«

bo linadi: birinchi tekshiruvchi yoki boshqa tekshiruvchi tekshirishda isliin ii >«

o lm asa v a tashxis q o ’yishda kasal odamni bergan m a'lu m o tlarid an foydalmii* ►«

su b 'ek tiv tekshirish metodi deyiladi. Bordiyu ular bevosita ishtirok rii

bunday tekshirish metodini o b 'ek tiv tekshirish metodi deyiladi. A n an in ff y >11

so"rash metodi m editsinada yoki jum ladan, sport meditsinasida ham i

q o 'llan ilad ig an tekshirish metodlaridan biri b o 'lib , bu su b 'ek tiv u-l - lm •

m etodiga kiradi.

O b 'ek tiv tekshirish u sullariga k o 'zd an kechirish yoki umumiy kn n t

o 'tk azish , paypaslab k o 'rish , to 'q illatib va eshitib k o 'rish usullari kiradi Ih

tashqari bu o b 'ek tiv tekshirish usuliga har bir organlar sistem asini tck'.liirn

q o 'llan ilay o tg an tek sh irish usullari v a laboratoriya tekshirish usullari ham kn«>li I

Bem orni kasalini aniqlashda anamnez yoki so 'rab surishtirish usuli u ■ |

q o 'llan ilad i. S o 'rab surishtirish usuli pasport malum otlariga asoslangim 1

xayot anamnezi, sport anamnezi v a kasalik anamnezi turlariga bo linwb

Bularning har birida o 'z turlarig a xos b o 'lg an savol va ularga olinadigan i ■

38

u iiivjuddir. Shu javoblarga asoslangan xolda tegishli tashxis q o 'y ish d a aniq bir

h k rg a k elin ad i va tekshiruvchiga y o 'llan m a beriladi.

Jism o n iy tarbiya va sport bilan sh u g ’ullanuvchilarning jism oniy

v o jlan ish in i baholashda antropometrik tekshirish usulidan foydalaniladi.

A n tro p o m etrik tekshirish usuliga quyidagilar:

• o 'lc h o v ko'rsatkichlariga qarab (somotom etrik) baholash (vazni, bo 'y

u zu n lig i, k o 'k rak qafasini kengligi va hokazolar);

• fizio lo g ik ko'rsatk ich larg a qarab (fiziometrik) baholash (o 'p k an in g hayotiy

s ig ’imi, q o 'l va bel mushaklarining kuchi, yurak, qon tom ir ko'rsatkichlari

v a hokazolar);

• tash q i ko 'rin ish g a qarab (somatoskopik) baholash (organizm ning tashqi

k o 'rin ish in i belgilovchi umurtqa pog’onasining rivojlanishi, va qatlamining

m iq d o ri, tovonning k o'rinishi, jinsiy rivojlanish belgilari va boshqalar)

kirad i.

T a n a o g ’irligini o 'lch ash d a tibbiy tarozidan foydalaniladi. B o 'y uzunligi

v o g ’o c h d a n yasalgan b o 'y o 'lch ag ich yoki metalldan yasalgan antropometr

>rdamida aniqlanadi. K o 'k rak qafasini aylanasini aniqlash uchun latta metrdan

In y d alan ilad i. Fiziologik ko'rsatkichlarni tekshirishdagi usullar yordam ida b a'zi

.1 /.o v a turlarning faoliyati aniqlanadi. Bularga o 'p k an in g hayotiy sig ’imi

r .p ir o m e tr iy a ) , q o 'l mushaklarining kuchini aniqlash kiradi. O 'p k an in g tiriklik

.ig ’im i suvli hamda xavoli spirometrda aniqlanadi. Q o 'l m ushaklar kuchini

.m iq las h d a q o 'l dinamometri yordam ida aniqlanadi. Bel mushaklarini kuchini

.in iq las h d a g avda dinamometridan foydalaniladi.

Jism o n iy rivojlanishga baho berishda o 'lch o v asboblarini q o 'llash bilan

b ir g a lik d a tashqi k o'rinishga ham ahamiyat berish zarur. Q ator belgilar (skeletni,

n m s h ak larn in g rivojlanishi, y o g ’ qatlami v a xokazolar) 3 d arajada baholanadi. 1

iiii]am b ilan past darajali, 2 raqam o ’rtacha, 3 raqam esa yuqori darajali

n v o jla n is h n i belgilaydi.
4.Sport musobaqalarida tibbiy xizmatni tashkil etish.