Simmetriya. Kundalik hayotda simmetriyaga juda ko'plab duch kelamiz. Daraxt barglari shakli, kapalak qanotlarining uning tanasiga nisbatan joylashuvi va inson a'zolarining tanaga nisbatan joylashuvi va hokazolar simmetriyaga yorqin misol bo'ladi. Boshqa ko'pgina matematik tushunchalar singari, shakllarning simmetriyasi tushunchasi ham atrofni o'rab turgan dunyo (tabiat) obyektlarini kuzatish natijasida paydo bo'lgan. Masalan, o'simliklar va tirik organizmlar tasviflarini ko'zdan kechirib (bu tasvirlarni tekis shakl deb hisoblash mumkin), ulajrning ko'plari yuqori darajadagi aniqlikda biror simmetriyaga ega ekaniga ishonch hosil qilish mumkin. Boshqa ko'pgina matematik tushunchalar singari, shakllarning simmetriyasi tushunchasi ham atrofni o'rab turgan dunyo (tabiat) obyektlarini kuzatish natijasida paydo bo'lgan. Masalan, o'simliklar va tirik organizmlar tasviflarini ko'zdan kechirib (bu tasvirlarni tekis shakl deb hisoblash mumkin), ulajrning ko'plari yuqori darajadagi aniqlikda biror simmetriyaga ega ekaniga ishonch hosil qilish mumkin. Masalan, daraxt barglari, kapalaklar va qor uchqunlari o'qqa nisbatan simmetriyaga egadir. Masalan, daraxt barglari, kapalaklar va qor uchqunlari o'qqa nisbatan simmetriyaga egadir. Simmetriya san'atda, texnikada turmushda ko'plab uchraydi. Masalan, ko'pgina binolarning old tomonlari va ustidan ko'rinishlari simmetrik bo'ladi. Gilamdagi naqshlar gullar, jiyakdagi gullar, mexanizmlarning ko'pgina turlari, masalan, g'ildiraklar yoki Simmetriya san'atda, texnikada turmushda ko'plab uchraydi. Masalan, ko'pgina binolarning old tomonlari va ustidan ko'rinishlari simmetrik bo'ladi. Gilamdagi naqshlar gullar, jiyakdagi gullar, mexanizmlarning ko'pgina turlari, masalan, g'ildiraklar yoki shesternalar simmetrik bo'ladi. Aytib o'tganimiz dek, bunday simmetriyani har joyda ko'rishimiz mumkin. Masalan, yashayotgan joyingizdagi chiroyli qurilgan imorat, tosh yotqizilgan maydon yoki kafel bilan bezatilgan devorga ahamiyat bering. Aytib o'tganimiz dek, bunday simmetriyani har joyda ko'rishimiz mumkin. Masalan, yashayotgan joyingizdagi chiroyli qurilgan imorat, tosh yotqizilgan maydon yoki kafel bilan bezatilgan devorga ahamiyat bering. zamonaviy binolardan biri esa Amur Temur muzeyidir Bunday simmetriyaga ega bo'lgan shakllar simmetrik shakllar deb ataladi. Bu simmetriyani hosil qiluvchi qonun esa simmetriya deb ataladi. Simmetriya — geometriya fanining bir qismi bo'lib, uni tola o'rganish uchun chuqur matematik bilimlarga ega bo'lish lozim. Biz esa uning boshlang'ich tushunchalari bo'lgan «O'qqa nisbatan simmetriya va markaziy simmetriya» bilan tanishamiz.
Geometriyadagi simmetriya
Geometriyada simmetriya tanani yoki figurani tashkil etuvchi qismlar yoki nuqtalarning muntazam joylashishida qayd etiladigan, markazga, o'qga yoki tekislikka nisbatan ko'rib chiqiladigan aniq yozishmalar deb ataladi.
- Sferik simmetriya: Bu har qanday aylanish jarayonida sodir bo'ladigan narsadir.
- Eksenelsimmetriya (shuningdek,deyiladi rotatsion, radial yoki silindrsimon): Bu o'qdan paydo bo'ladigan narsa, ya'ni bu o'qdan hosil bo'lgan har qanday aylanish kosmosdagi pozitsiyaning o'zgarishiga olib kelmaydi.
- Aks etirish simmetriya: U bitta tekislikning mavjudligi bilan belgilanadi, bu erda yarmi boshqasining aksidir.
- Tarjima simmetriyasi: Bu ob'ekt yoki shaklda o'qdan har doim bir xil masofada va har qanday pozitsiyaga joylashtirilishi mumkin bo'lgan va cheksiz bo'lishi mumkin bo'lgan chiziq bo'ylab takrorlanganda sodir bo'ladi.
Tabiat qonunlari, ularning xilma-xilligi davrida, ularning xilma-xilligida cheksiz hodisalarni boshqaradigan, o'z navbatida, simmetriya printsiplariga bo'ysunadi.
Simmetriya nima? Nega simmetriya atrofimizdagi butun dunyoni tom ma'noda ko'proq talon-taroj qilmoqda? Va simmetriya nima? Siz allaqachon bilgan simmetriya turlari (eksenel va markaziy, oyna).
Tabiatda simmetriya
ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT! ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!
Do'stlaringiz bilan baham: |
