Sistemaning simmetrik va nosimmetrik qisqa tutashuv rejimini simmetrik tashkil etuvchilar usuli yordamida tahlil qilish Reja
Download 36.29 Kb.
|
1 2
Bog'liq14 simmetrik
|
Sistemaning simmetrik va nosimmetrik qisqa tutashuv rejimini simmetrik tashkil etuvchilar usuli yordamida tahlil qilish Reja 1 Elektr tizimidа uch fаzаli qisqa tutashuv jаrаyoni haqida tushuncha 2 Qisqa tutаshuv tоkining periоdik ва аpriodik tashkil etuvchisi 3 Xulosa 4 Foydalanilgan adabiyotlar Elektrotexnikaning nazariy asoslari fanidan ma’lumki, simmetrik yaratilgan elektr qurilmalarida simmetrik tashkil etuvchilar usulidan foydalanish nosimmetrik jarayonlar tahlilini sezilarli darajada osonlashtiradi, chunki toklarning simmetrik tashkil etuvchilari Om qonuni orqali kuchlanishning nosimmetrik qismlari bilan bog'langan. Boshqacha qilib aytganda, agar zanjirdagi har qanday elementi nosimmetrik boʻlsa va toklarning nosimmetrik tarkibiy qismlariga nisbatan toʻgʻri 1, teskari 2 va nol 0 ketma-ketliklar, qarshilik Z1, Z2, Z0 mos keladigan boʻlsa, unda ushbu elementdagi kuchlanish pasayishining nosimmetrik tarkibiy qismlari quyidagicha boʻladi: 1 = Z1 1 (3.7) 2 = Z2 2 (3.8) 0 = Z0 0 (3.9) Kamaytirish uchun Z1, Z2 va Z0 qarshiliklari odatda teskari va nol ketma-ketliklarning qarshiligi deyiladi. Tenglamalarining murakkab shakli nafaqat turgʻun rejim uchun, balki oʻtkinchi jarayonlar uchun ham amal qiladi, chunki oʻtkinchi jarayon davomida tok va kuchlanish aylanuvchi va barqaror vektorlarning tegishli oʻqlaridagi proektsiyalar bilan ifodalanishi mumkin. Bunday holda tok va kuchlanishning murakkab qiymatlariga tegishli boʻlgan differentsial tenglamalar nol boshlangʻich sharoitida murakkab shakldagi turgʻun rejimning tenglamalariga oʻxshash boʻlgan analog tenglamalariga toʻgʻri keladi. Yuqorida aytilganlardan koʻrinib turibdiki, koʻrib chiqilayotgan jarayonda vaqtinchalik miqdorlar komplekslar sonlar yoki tegishli ravishda vektorlar bilan ifodalanishi mumkin boʻlsa, u holda oʻz navbatida nosimmetrik tarkibiy qismlarga boʻlinib ketishi mumkin va keyin odatdagi shaklda nosimmetrik tarkibiy qismlarning taniqli usulini qoʻllash mumkin degan xulosaga kelamiz. Simmetrik tashkil etuvchilar usullarining terminologiyasiga murojaat qilsak, bu har qanday chastotaning teskari ketma-ket oqimlari tizimi tomonidan yaratilgan teskari ketma-ketlikning magnit maydonini toʻgʻri ketma-ketlik va bogʻliq toklar tizimining magnit maydonini keltirib chiqarishi bilan tenglashtiramiz. Toʻgʻri ketma-ketlik chastotalarning tartib raqamlari teskari ketma-ketlik toklariga mos keladigan tartib raqamlaridan koʻp. Boshqacha qilib aytganda turli xil chastotalarning toʻgʻri va teskari ketma-ketliklarining joriy tizimlari oʻzaro bogʻliq boʻlib chiqadi, bu esa simmetrik tashkil etuvchilar usuliga qoʻshimcha shartlar va talablarni yuklaydi. Simmetriya buzilgan taqdirda oʻrnatilgan rejimlar va oʻtkinchi jarayonlar vaqtida nossimetrik rotorli sinxron mashinalarga nisbatan qoʻllaniladigan simmetrik tashkil etuvchilar usulining davomiyligini yanada rivojlantirishni birinchi boʻlib N. N. Shedrin tomonidan amalga oshirilgan. Bunday rivojlanishning matematik asoslanishiga qoʻshimcha ravishda yuqori bogʻliqlikni hisobga olish uchun maxsus sxemalarni taklif qildi. Ulardan foydalanish ayniqsa modellar yoki boshqa hisoblash vositalaridan foydalangan holda hisob-kitoblarni amalga oshirishda samaralidir. Nosimmetrik oʻtkinchi jarayonlarning amaliy hisob-kitoblarida odatda faqat tok va kuchlanishning fundamental uygʻunligidan qoniqishadi. Faqatgina bunday cheklash ostida x2 ga teng boʻlgan teskari ketma-ketlikdagi simmetrik tashkil etuvchilar usulini qoʻllash mumkin. Keling tushunishda koʻpincha qiyinchiliklarga duch keladigan yana bir savolga toʻxtalib oʻtamiz. Stator choʻlgʻamlari orqali oʻtadigan toʻgʻri, teskari va nol ketma-ketlikdagi toklar bir xil ketma-ketlikning magnit oqimlarini hosil qiladi va ikkinchisi statordagi mos keladigan Elektr yurutuvchi kuchni keltirib chiqaradi. Bu yeda elektr yurutuvchi kuchni hisoblash qiymati mos emas, chunki ular qiymatlarni aniqlanishi kerak boʻlgan individual ketma-ketlik toklariga bogʻliq boʻladi (mashinaning magnit tizimining to'yinganligini eʻtiborsiz qoldirganda). Bundan tashqari biz sinxron mashinalarda oʻrnatilgan qoʻzgʻatishni avtomatik rostlagichlari faqat toʻgʻri ketma-ketlik uchun kuchlanishning rostlanishini ta`minlab beradi deb taxmin qilamiz (ya’ni, ular toʻgʻri ketma-ketlikdagi kuchlanish filtrlari orqali yoqiladi) va har bir mashinda kuchlanishni nominalga teng deb taxmin qilingan doimiy darajada ushlab turishga harakat qilamiz. Yuqoridagi ko`rsatmalarga asoslanib ixtiyoriy nossimetrik qisqa tutashuvlarning har bir ketma-ketliklari uchun Kirxgof qonunining asosiy tenglamalaridan foydalanish mumkin: к1 = - Z1 к1 (3.10) к2 = 0 – Z2 к2 (3.11) к0 = 0 – Z0 к0 (3.12) Bu yerda к1, к2, к0, к1,, к2, к0 - qisqa tutashuv nuqtasidagi tok va kuchlanishning simmetrik tashkil etuvchilari; - qisqa tutashuv nuqtasiga nisbatdan natijaviy elektr yurutuvchi kuch Z1, Z2, Z0 - qisqa tutashuv nuqtasiga nisbatdan tegishli ketma ketliklardagi sxemaning natijaviy qarshiligi (3.10) va (3.12) dan kelib chiqadiki, individual ketma-ketlikdagi oqimlarning reaktsiyasi natijasida kelib chiqqan Elektr yurutuvchi kuchni hisobga olgan holda teskari va nol ketma-ketlikdagi tokning shakllanishi, qisqa tutashgan nuqtada paydo boʻlgan teskari va nol ketma-ketliklarning kuchlanishlari natijasi bilan ifodalanishi mumkin. Bitta bo'ylama nossimetriyada har bir ketma-ketlik uchun asosiy tenglamalar (3.10) - (3.12) bilan bir xil, faqat к1, к2, к0 o'rniga ular mahalliy nossimetriyaning uchlarida tegishli ketma-ketlikning fazaviy farqlarini va Z1, Z2, Z0 qarshiliklarni kiritishlari kerak. Koʻrib chiqilayotgan bo'ylama nossimetriyaning joylashishiga nisbatan tegishli ketma-ketlikdagi sxemaning natijaviy qarshiligiga olib keladigan qarshilik boʻlishi kerak. (3.7) - (3.9) yoki (3.10) - (3.12) tenglamalar oltita noma’lum miqdorni oʻz ichiga oladi: bular uchta kuchlanish va uchta tok tashkil etuvchisidan iborat. Koʻrib chiqilayotgan nossimetrik oʻtkinchi jarayonida tok va kuchlanishni topish muammosi ushbu miqdorlarning simmetrik tarkibiy qismlarini hisoblashda sezilarli darajada kamayadi. Oxirgilari topilgandan so'ng tok va kuchlanishning fazaviy miqdorlarini yanada aniqroq aniqlash simmetrik tashkil etuvchilar nazariyasidan ma’lum boʻlgan munosabatlar orqali amalga oshiriladi. Oddiy simmetrik rejimda, shuningdek simmetrik oʻtkinchi jarayondagi alohida elementlarni tavsiflovchi barcha qarshiliklar asosan toʻgʻri ketma-ketlikdagi qarshilikdir. Avval ushbu atamani kiritishga hojat yoʻq edi, chunki tok qiymatlari faqat bitta ketma-ketlikdan iborat edi. Bunday elementning aktiv va reaktiv qarshiliklari faqat tokning chastotaga bogʻliq va shuning uchun barcha ketma-ketliklar uchun bir xil hisoblanadi. r1=r2=r0 x1=x2=x0 va shunga mos ravishda z1=z2=z0. Magnit bilan bog'langan kontaktlarning zanjirlari bir-biriga nisbatan harakatsiz boʻlgan element uchun tug`ri va teskari ketma-ketliklarning qarshiligi bir xil, chunki nosimmetrik uch fazali tizim toklari fazalar ketma-ketligi oʻzgarishi sababli bunday elementning fazalari orasidagi oʻzaro induksiya oʻzgarmaydi. Shunday qilib, transformatorlar, avtotransformatorlar, havo liniyalari, kabellar va reaktorlar uchun elеmеntlаrni shаrtli rаvishdа turlargа bo’lаmiz Fаzаlаri o’rtаsidа elektrоmаgnit bоg’lаnish yoʻq boʻlgаn elеmеntlаr. Bundа quyidаgi shаrtlаr bаjаrilаdi Download 36.29 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|
1 2