Sovuq urush tugadi va uchinchi jahon urushi har qachongidan ham uzoqroq ko'rinadi


Download 15.73 Kb.
Sana04.09.2020
Hajmi15.73 Kb.
#128575
Bog'liq
Koreya urushi


Kirish

Sovuq urush tugadi va uchinchi jahon urushi har qachongidan ham uzoqroq ko'rinadi. Amerika Qo'shma Shtatlari va Sovet Ittifoqi o'rtasidagi qizg'in raqobatning ikki avlodiga nazar tashlar ekanmiz, nega boshqa global qarama-qarshilik yuzaga kelmaganiga hayron qolsa bo’ladi. 1940-yillarning oxiridan 1980-yillarning oxiriga qadar har ikki tarafdagi millionlab odamlar doimiy ravishda qo’rqib yashashgan. Ushbu qo'rquvlar Koreya urushi davriga qaraganda hech qachon kuchli bo'lmagan yoki keng tarqalmagan. Geografik jihatdan kichik bir hudud bilan cheklangan koreyslar armiyalari o'rtasida boshlangan kurash, keyinchalik oltita qit'aning yigirmata turli davlatlarlarini o'z domiga oldi. Urush qurbonlarning yarmidan ko'pi koreys bo'lmaganlardir. Urush tubjoy xalqlarni dahshatli vayronagarchilikka olib keldi va hozirgi kungacha keskinlik va xavf manbai bo'lib kelayotgan mamlakatning siyosiy bo'linishini hal qila olmadi. Ammo bu super kuchlarning to'g'ridan-to'g'ri to'qnashuvi dahshatidan qutulgan tartibning rivojlanishiga katta hissa qo'shdi. Vaqt, kurs va uning natijalari bo'yicha Koreya urushi ko'p jihatdan III Jahon urushining o'rnini egalladi.



Urushning kelib chiqishi va davomi jihatidan ko'p qirrali xarakterga ega. Urush 1945-yilda yarimorolni Sovet Ittifoqi va Amerika Qo'shma Shtatlari tomonidan okkupatsiya zonalariga bo'linganligi va bu bo'linishni ikki millatning keyinchalik birlashish shartlari to'g'risida kelisha olmaganliklari natijasida boshlangan. Ikki kuch Koreya siyosatining qutblanishiga va mamlakatni ikki dushman rejimga bo'linishiga olib keldi. Shu bilan birga, kommunistlar Koreyaga chegaradosh Xitoydagi fuqarolar urushida kommunistlarga yordam berishga kelishishdi va Sovet Ittifoqining qo'llab-quvvatlashi bilan Shimoliy Koreya rahbari Kim Il Sung ushbu mojaroni armiya uchun mashq maydoni sifatida ishlatdi. Moskvaning yordami bilan bu armiya oxir-oqibat AQSh va Birlashgan Millatlar Tashkiloti homiylik qilgan hukumat kuchlari ustidan 38-parallelda hal qiluvchi ustunlikka erishdi. Sovet Ittifoqining roziligi va yordami bilan Kimning kuchlari janubga bostirib kirish bilan yarimorolni o'z nazorati ostida birlashtirishga urinishganida, AQSh, BMT ning qollab quvvatlashi bilan uni to'xtatishga shoshildi. Birlashgan Millatlar Tashkiloti tomonida, Janubiy Koreya va AQSh kuchlarning 90 foizdan ko'prog'ini tashkil etgan, ammo boshqa o'n oltita davlat o’z qurolli kuchlarini yuborgan va norasmiy ravishda Yaponiya Koreyaning muhim sohalarida va yarimorolning bandargohlarida drenaj, zajigalka va boshqa sohalarda yuzlab ishchilarni ta'minlagan. minalar qo'riqchilari va hatto Amerikaning LST (Landing Ship, tanklar). Kommunistik tomondan Xitoy Xalq Respublikasi yuz minglab qo'shinlarni birlashtirdi. Chet ellik ishtirokchilarga kelsak, AQSh va Xitoy haqiqiy janglarda eng katta rol o'ynagan bo'lsa ham, boshqa bir qator davlatlar urushning borishiga katta ta'sir ko'rsatdi. Sovet blokida Sovet Ittifoqining o'zi Shimoliy Koreya va Xitoyga keng ko'lamli moddiy yordam ko'rsatdi; uning uchuvchilari yarim orolning shimoliy qismidan yuzlab jangovar missiyalarni uchib o'tishdi; va Manchuriyada armiya bo'linmalarining mavjudligi, shuningdek, harbiy havo kuchlarining katta qismi AQShning Yalu daryosi bo'yidagi harakatlariga katta to'sqinlik qildi. Boshqa sohalarda, xususan Evropada sovetposting xuddi shunday maqsadga erishdi. Sovetdiplomatlar Birlashgan Millatlar Tashkilotida va boshqa joylarda Shimoliy Koreya va Xitoy ishlarining himoyachilari hamda ittifoqchilar va Qo'shma Shtatlar o'rtasida vositachi sifatida faol rol o'ynagan. G'arbda, hal qiluvchi davrda AQSh ittifoqchilari, ayniqsa Buyuk Britaniya va Kanada, Vashingtonga uchinchi Jahon urushida yuzaga kelishi mumkin bo'lgan Koreyada avj olish yo'lini boshlash tendentsiyalariga qarshi kurashdilar. O'zlarini tiyishga undashda ittifoqchilar Hindiston va Osiyoning boshqa neytrallari tomonidan, ba'zan hatto rahbariyat tomonidan ham katta yordam olishdi.
Download 15.73 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling