Soʻz yasalishi

Soʻz yasalishi

Soʻz yasalishi - 1) muayyan tilda mavjud

boʻlgan usullar, namuna va qoliplar

asosida, maʼlum vositalar yordamida

yangi soʻz hosil qilish (soʻz xrsil qilinishi).

Mas, affiks yordamida Soʻz yasalishi

(soʻzQla > soʻzla, maza Q li >mazali), "qil"

yordamchi feʼli yordamida Soʻz yasalishi

(tasdiq qilmoq, rohat qilmoq). Bu yerda

"yasalish" soʻzi "yasamoq" feʼlining

majhul nisbat shakli hisoblanadi va

jarayonni ifodalaydi; birikmaning oʻzi esa

lingvistik termin emas; 2) tilshunoslikning

"Fonetika", "Leksikologiya"ga oʻxshash

alohida sohasini (boʻlimini) bildiradi. Mac,

oʻzbek tili morfologiyasi, oʻzbek tili

sintaksisi, oʻzbek tili soʻz yasalishi. Bu

oʻrinda "Soʻz yasalishi" birikmasi

tilshunoslikka oid termin hisoblanadi.

Tilshunoslikning bu boʻlimida yangi

yasama suzlarning paydo boʻlishi va

buning shartsharoitlari, yasama soʻz

tarkibiy kismlarining (Soʻz yasalishi asosi

va soʻz yasovchining) mohiyati,

shuningdek, Soʻz yasalishi bilan bogʻliq

boshqa tushuncha va hodisalarning

mohiyati oʻrganiladi. Mac, Soʻz yasalishi

maʼnosi, Soʻz yasalishi tipi va qolipi, Soʻz

yasalishi meʼyori, Soʻz yasalishi

imkoniyati, Soʻz yasalishi dagi

mahsullilikmahsulsizlik hodisasi, Soʻz

yasalishi ning asosiy usullari, vositalari

va boshqa Shu asosda tilning Soʻz

yasalishi tizimi tagʻlil etiladi.

Hozirgi oʻzbek tilida yasama soʻzlar,

asosan, affikslar yordamida hosil qilinadi,

yaʼni morfemaning bir turi soʻz yasash

uchun xizmat qiladi. Har qanday yasama

soʻzning tarkibi Soʻz yasalishi asosi va

soʻz yasovchidan iborat boʻladi:

huquqshunos (huquq — Soʻz yasalishi

asosi, shunos — soʻz yasovchi),

tekislamoq (tekis — Soʻz yasalishi asosi,

la— soʻz yasovchi). Soʻz yasalishi asosi

yasama soʻz boʻlishi ham mumkin: bilimli

(bilim — Soʻz yasalishi asosi, li — soʻz

yasovchi). Oʻzbek tilida faqat mustaqil

soʻzlardan, ularning ham ot, sifat, feʼl

turkumiga oid soʻzlardan yangiyangi

soʻzlar yasaladi. Demak, mustaqil suz

turkumlaridan faqat ot, sifat va feʼl

turkumlarigina Soʻz yasalishi tizimiga

ega. Oʻzbek tili lugʻat (leksik) tarkibining

boyishi, rivojlanishida Soʻz yasalishining

muhim oʻrni bor. Azim Hojiyev.

Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga

ishorat yoʻq. 

Siz ularni topib va ushbu maqolaga

qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz

mumkin.

 

 

Ko‘proq o‘rganish Ushbu maqolada

Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-

2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

 

 

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib,

Vikipediyaga yordam berishingiz

mumkin. 

Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

"

https://uz.wikipedia.org/w/inde

x.php?

  Soʻnggi tahrir 5 yillar avval Ximik1991Bot tomonidan amalga oshirildi  

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

boʻlsa).

title=So z_yasalishi&oldid=18175

42

" dan olindi