Ssi 90/21 guruh talabasi boymurodov zufar mavzu: chiziqli va chiziqsiz dasturlash usullari

SSI 90/21 GURUH TALABASI BOYMURODOV ZUFAR

Mavzu:CHIZIQLI VA CHIZIQSIZ DASTURLASH USULLARI

Chiziqli va chiziqsiz dasturlash usuli

Chiziqli dasturlash usuli iqtisodiyotda ko'p uchraydigan ekstremal

masalalarni hal qilishda ko'p qo'llaniladi. Ushbu turdagi masalalarni yechimi

funksiyalardagi o'zgaruvchan miqdorlarni chetki qiymatlarini (maksimum va

minimum) topishga qaratilgandir.

Chiziqli dasturlash qat‘iy funksional bog'liqlikda bo'lgan voqeliklarni

o'rganib, chiziqli tenglamalar tizimini (tenglama va tengsizliklarni qayta

shakllantirib) yechishga asoslangan. O'zgaruvchan miqdorlarning matematik

ifodasi, ularning aniq tartibi, hisob-kitoblarning ketma-ketligi, mantiqiy

tahlillarning chiziqli dasturlashga xos jihatlardir. Ushbu usulni faqat quyidagi

holatlarda qo'llash mumkin:

A) o'rganilayotgan o'zgaruvchan miqdorlar matematik aniqlik va miqdoran

cheklangan bo'lsa;

B) omillarni o'zaro almashtirish asosida aniq ketma-ket hisob-kitoblar amalga oshirilsa;

V) o'rganilayotgan obyektning tushunishdagi mantiqiy asoslash bilan hisobkitoblardagi mantiq, matematik mantiq o'zaro mos kelsa.

Chiziqli dasturlash qo'llanib hal etiladigan barcha iqtisodiy masalalar aniq

cheklangan sharoitlarda muqobil yechim topishi bilan farq qiladi. Demak, mazkur

usulda masalani hal qilish - mavjud muqobil imkoniyatlar orasida eng maqbul

hamda yaxshisini tanlab olishdir. Iqtisodiyotda chiziqli dasturlashdan
foydalanishning qimmati va ahamiyati shu bilan izohlanadiki - mavjud ko'p
miqdordagi ahamiyatli muqobil variantlar ichida eng maqbul variant tanlanadi.
Boshqa usullar yordamida mazkur turdagi masalalarni hal qilishning imkoni
mavjud emas.
Ushbu usul yordamida sanoat korxonalarida stanoklarning eng maqbul
unumdorligi, qishloq xo'jaligida minimal miqdor va qiymatdagi ozuqa ratsioni,
transport masalalari hal etiladi.chiziqli va chiziqsiz programmalashtirish xo‘jalik jarayonlarini
funksiya va cheklanishlarda qatorli tarzda programmalashtirish va ularni
boshqarish bo‘yicha muqobil qatorlardan eng optimal variantini
aniqlashda qo‘llaniladi.

Chiziqli dasturlash usuli va uning tahlilda qo‘llanilishi

Chiziqli dasturlash usuli iqtisodiyotda ko‘p uchraydigan ekstremal

masalalarni hal qilishda ko‘p qo‘llaniladi. Ushbu turdagi masalalarni

yechimi funksiyalardagi o‘zgaruvchan miqdorlarni chetki qiymatlarini

(maksimum va minimum) topishga qaratilgandir.

Chiziqli dasturlash qat’iy funksional bog‘liqlikda bo‘lgan

voqeliklarni o‘rganib, chiziqli tenglamalar tizimini (tenglama va

tengsizliklarni qayta shakllantirib) yechishga asoslangan. O‘zgaruvchan

miqdorlarning matematik ifodasi, ularning aniq tartibi, hisobkitoblarning ketma-ketligi, mantiqiy tahlillarning chiziqli dasturlashga

xos jihatlardir. Ushbu usulni faqat quyidagi holatlarda qo‘llash mumkin:

A) o‘rganilayotgan o‘zgaruvchan miqdorlar matematik aniqlik va

miqdoran cheklangan bo‘lsa;

B) omillarni o‘zaro almashtirish asosida aniq ketma-ket hisobkitoblar amalga oshirilsa;

V) o‘rganilayotgan obyektning tushunishdagi mantiqiy asoslash

bilan hisob-kitoblardagi mantiq, matematik mantiq o‘zaro mos kelsa.

Chiziqli dasturlash qo‘llanib hal etiladigan barcha iqtisodiy

masalalar aniq cheklangan sharoitlarda muqobil yechim topishi bilan

farq qiladi. Demak, mazkur usulda masalani hal qilish - mavjud muqobil

imkoniyatlar orasida eng maqbul hamda yaxshisini tanlab olishdir.

Iqtisodiyotda chiziqli dasturlashdan foydalanishning qimmati va

ahamiyati shu bilan izohlanadiki - mavjud ko‘p miqdordagi ahamiyatli

muqobil variantlar ichida eng maqbul variant tanlanadi. Boshqa usullar

yordamida mazkur turdagi masalalarni hal qilishning imkoni mavjud

emas.

Ushbu usul yordamida sanoat korxonalarida stanoklarning eng

maqbul unumdorligi, qishloq xo‘jaligida minimal miqdor va qiymatdagi

ozuqa ratsioni, transport masalalari hal etiladi.