Sutka — Yerning oʻz oʻqi atrofida 1 marta aylanish davriga teng boʻlgan vaqt oʻlchov birligi. Sutka quyosh sutkasi (24 soat) va yulduz sutkasi

Sutka

Sutka — Yerning oʻz oʻqi atrofida 1 marta

aylanish davriga teng boʻlgan vaqt

oʻlchov birligi.

Sutka quyosh sutkasi (24 soat) va yulduz

sutkasi (23 soat 56 minut 4 sekund) kabi

turlarga ajratiladi.

Hayotda koʻpincha sutka kun deb ham

yuritiladi.

Bir sutka 24 soat(1440 minut, 86400

sekund)dan iborat. Sutka kunduz va tun,

ertalab va kechqurundan tashkil topgan.

Kecha-kunduz, sutka - 24 soatga teng

vaqt oʻlchov birligi. Yerning yulduzlarga

nisbatan bir marta aylanib chiqish davri

Yulduz sutkasiga va Quyoshga nisbatan

aylanish davri Quyosh sutkasiga bulinadi.

Yulduz sutkasi uzunligi bahorgi

tengkunlik nuqtasidan ikkita ketma-ket

yuqori (yoki pastki) kulminatsiyalari

orasidagi vaqtga teng . Yulduz sutkasi

haqiqiy (pretsessiya va nutatsiya hisobga

olinsa) va oʻrtacha (faqat pretsessiya

hisobga olinsa) yulduz sutkalariga

ajraladi. Bahorgi tengkunlik sutkasi

nuqtasining pretsession harakati taʼsirida

oʻrtacha yulduz sutkasi Yerning oʻz oʻqi

atrofida haqiqiy aylanish davridan 0,0084

sekundga qisqa. Nutatsiya taʼsirida

haqiqiy yulduz sutkasining uzunligi

oʻzgarib turadi. Quyosh bir sutka

davomida osmon sferasida 1° sharqqa

to-mon siljiydi. Shu sababli, yulduz

sutkasi bilan amalda vaqtni oʻlchash

noqulay boʻlib, u kun va tunning

almashinishi bilan toʻgʻri kelmaydi.

Shuning uchun Kuyosh sutkasida uning

ikkala ketma-ket pastki (yarim tun)

kulminatsiyasi oraligʻidagi vaqt olinadi.

Quyosh sutkasi ham haqiqiy va oʻrtacha

Quyosh sutkalariga boʻlinadi. Quyosh

sutkasining uzunligi esa yarim tun

(haqiqiy Quyosh sutkasida haqiqiy

Quyoshning pastki kulminatsiyasi;

oʻrtacha Quyosh sutkasida esa

Quyoshning soxta pastki kulminatsiyasi)

dan boshlab hisoblanadi. Yer orbitasining

ellipssimonligi va ekvatorning ekliptikaga

ogʻishganligi tufayli haqiqiy Quyosh

sutkasi ham doimiy emas va yil

davomida 24 soat 3 min 36 s (sentyabr

oʻrtalarida) dan 24 soat 4 min 27 s

(dekabr oxirida) gacha oʻzgarib turadi.

Shuning uchun Quyoshning ekvator

buyicha yil davomida doimiy burchak

tezlik bilan harakat qiluvchi oʻrtacha

Quyosh sutkasi (24 soat 3 min 56,55536

s yulduz sutkasi) olinadi. Tropik yil

366,2422 yulduz sutkasi yoki 365,2422

Quyosh sutkasidan iborat.

[1]

Vaqt o'lchov birliklari

1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-

yil

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib,

Vikipediyaga yordam berishingiz

mumkin. 

Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

Shuningdek, qarang:

Manbalar

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

boʻlsa).

"

https://uz.wikipedia.org/w/inde

x.php?title=Sutka&oldid=2053308

" 

dan olindi 

So‘nggi tahrir 18 kunlar avval IluvatarBot tomonidan amalga oshirildi