Tabiatda simmetriya


Download 273.09 Kb.
Sana05.02.2023
Hajmi273.09 Kb.
#1167101
Bog'liq
Tabiatda simmetriya

Tabiatdagi simmetriya

SALIMOVA BARNO

RE’JA

  • Simmetriya turlari
  • O'simliklarda simmetriya
  • Hayvonlarda simmetriya
  • Odamlarda simmetriya

Simmetriya turlari

  • Simmetriya (qadimgi yunoncha συmετρίmετρίa - simmetriya) - simmetriya markaziga yoki o'qiga nisbatan shakl elementlarining joylashish xususiyatlarini har qanday o'zgarishlarda saqlab qolish.
  • So'z "simmetriya" bizga bolalikdan tanish. Oynaga qarasak, biz yuzning nosimmetrik yarmini, kaftlarga qarab, ko'zgu-nosimmetrik narsalarni ham ko'ramiz. Qo'limizga romashka gulini olib, biz uni aylantirib, hizalanishga erishishimizga ishonch hosil qilamiz. turli qismlar gul Bu simmetriyaning boshqa turi: aylanadigan. Simmetriyaning ko'p turlari bor, lekin ularning hammasi doimo bitta umumiy qoidaga mos keladi: ba'zi o'zgarishlarda nosimmetrik jism doimo o'ziga mos keladi.

Simmetriyaning faqat ikkita asosiy turi ma'lum - aylanish va tarjima. Bundan tashqari, ushbu ikki asosiy simmetriya turining kombinatsiyasidan modifikatsiya mavjud - aylanish -tarjima simmetriyasi.

  • Simmetriyaning faqat ikkita asosiy turi ma'lum - aylanish va tarjima. Bundan tashqari, ushbu ikki asosiy simmetriya turining kombinatsiyasidan modifikatsiya mavjud - aylanish -tarjima simmetriyasi.
  • Aylanish simmetriyasi. 
  • Tarjima simmetriyasi
  • Metamerizm
  • Aylanma-tarjima simmetriyasi .

O'simliklar va hayvonlarning tuzilishining o'ziga xosligi ular moslashgan yashash muhitining xususiyatlari, turmush tarzining xususiyatlari bilan belgilanadi.

  • O'simliklar va hayvonlarning tuzilishining o'ziga xosligi ular moslashgan yashash muhitining xususiyatlari, turmush tarzining xususiyatlari bilan belgilanadi.
  • O'simliklar konusning simmetriyasi bilan ajralib turadi, bu har qanday daraxt misolida aniq ko'rinadi. Har qanday daraxtning asosi va tepasi, "tepasi" va "pasti" bor, ular turli funktsiyalarni bajaradi. Yuqori va pastki qismlar orasidagi farqning ahamiyati, shuningdek tortishish yo'nalishi "daraxt konusining" burilish o'qining vertikal yo'nalishini va simmetriya tekisliklarini aniqlaydi. Daraxt tuproqdan namlik va ozuqa moddalarini ildiz tizimi hisobidan yutadi, ya'ni pastda, qolgan hayotiy funktsiyalarni esa toj, ya'ni tepada bajaradi. Shuning uchun daraxt uchun "yuqoriga" va "pastga" yo'nalishlari sezilarli darajada farq qiladi. Vertikalga perpendikulyar bo'lgan tekislikdagi yo'nalishlar daraxt uchun deyarli farq qilmaydi: bu yo'nalishlarning barchasida havo, yorug'lik va namlik daraxtga teng ravishda kiradi. Natijada vertikal burilish o'qi va vertikal simmetriya tekisligi hosil bo'ladi.

Hayvonlarda simmetriya - bu o'lcham, shakli va shakli bo'yicha yozishmalar, shuningdek bo'linish chizig'ining qarama -qarshi tomonlarida joylashgan tana qismlarining nisbiy joylashuvi.

  • Hayvonlarda simmetriya - bu o'lcham, shakli va shakli bo'yicha yozishmalar, shuningdek bo'linish chizig'ining qarama -qarshi tomonlarida joylashgan tana qismlarining nisbiy joylashuvi.
  • Sferik simmetriya tanalari sharsimon bo'lgan radiolariyanlar va kungaboqarlarda uchraydi va uning qismlari shar markazining atrofida tarqalib, undan uzoqlashadi. Bunday organizmlarda na old, na orqa va na lateral qismlari yo'q; markazdan o'tuvchi har qanday tekislik hayvonni bir xil yarmiga ajratadi.
  • Radial yoki nurli simmetriya bilan tanasi qisqa yoki uzun silindr yoki markaziy o'qi bo'lgan tomir shakliga ega bo'lib, undan tananing qismlari radial tarzda chiqadi. Bu coelenterates, echinodermlar, dengiz yulduzlari.
  • Simmetriya oynasida uchta simmetriya o'qi bor, lekin nosimmetrik tomonlarning faqat bitta jufti bor. Chunki boshqa ikki tomon - qorin va dorsal - bir xil emas. Simmetriyaning bu turi ko'pchilik hayvonlarga, jumladan hasharotlar, baliqlar, amfibiyalar, sudralib yuruvchilar, qushlar va sutemizuvchilarga xosdir.

Hayvonlarda simmetriya turlari

  • markaziy
  • eksenel (oyna)
  • radial
  • ikki tomonlama
  • ikki nurli
  • tarjima (metamerizm)
  • tarjima-rotatsion

Inson tanasi ikki tomonlama simmetriyaga ega (tashqi ko'rinishi va skelet tuzilishi). Bu simmetriya har doim yaxshi qurilgan inson tanasiga estetik qoyil qolishimizning asosiy manbai bo'lib kelgan va hisoblanadi. Inson tanasi ikki tomonlama simmetriya printsipi asosida qurilgan.

  • Inson tanasi ikki tomonlama simmetriyaga ega (tashqi ko'rinishi va skelet tuzilishi). Bu simmetriya har doim yaxshi qurilgan inson tanasiga estetik qoyil qolishimizning asosiy manbai bo'lib kelgan va hisoblanadi. Inson tanasi ikki tomonlama simmetriya printsipi asosida qurilgan.
  • Ko'pchiligimiz miyani bitta tuzilish deb bilamiz, aslida u ikki qismga bo'lingan. Bu ikki qism - ikki yarim shar - bir -biriga mahkam o'rnashgan. Inson tanasining umumiy simmetriyasiga to'liq mos ravishda, har bir yarim shar bir -birining deyarli aniq oynali tasviridir.
  • Inson tanasining asosiy harakatlari va uning sezgi funktsiyalarini boshqarish miyaning ikki yarim sharlari o'rtasida teng taqsimlangan. Chap yarim shar miyaning o'ng tomonini, o'ng tomon esa chap tomonni boshqaradi.
  • Tana va miyaning fizik simmetriyasi o'ng va chap tomonlar har jihatdan teng degani emas. Funktsional simmetriyaning dastlabki belgilarini ko'rish uchun qo'llarimizning harakatlariga e'tibor qaratish kifoya. Kamdan -kam odamlar ikkala qo'lni ham bir xilda ishlatishadi; ko'pchilik etakchi qo'liga ega.

Tabiatdagi ideal simmetriyali o‘simliklarA


Download 273.09 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling