Takrorlash va yangi mavzuni boshlash 1. singormonizm 2. assimilatsiya, dissimiltsiya 3. diftong, umlaut 4. sandhi 5. spirantizatsiya 6. spontan oʻzgarish (jaranglashish) 7. eliziya, metateza, reduksiya, geminatsiya 8. undoshlarning soʻz boshida tushishi va orttirilishi 9. choʻziqliklar (birlamchi, ikkilamchi, uchlamchi) 10. tovush mosligi 11. kelishiklar berilgan matn tahlilida shu hodisalar boʻlsa izohlanadi. Matnda boʻlmasa qisqacha izoh va misol yoziladi. Daftarda bajarilgan boʻlishi kerak - 1. Qаrluq lahjasiga qaysi dialektlar birlashadi?
- 2. Qаrluq lahjasining qisqacha tarixini bilasizmi?
- 3. Qarluq lahjasining eng muhim fonetik belgilari?
- 4. Qarluq lahjasining asosiy morfologik xususiyatlarini sanab bering?
- 5. Qarluq lahjasiga xos qanday so‘zlarni bilasiz?
- 6. Qarluq lahjasiga birlashuvchi shevalarda unlililar soni nechta?
- 7. O‘zbek adabiy tilining shakllanishida qarluq lahjasining ahamiyati.
- 8. Qarluq lahjasining adabiy tilga munosabati?
- 9. Qarluq lahjasidagi kelishik ko‘rsatkichlarining boshqa lahjalarga munosabatini belgilang.
- 10. Qaysi shevalar adabiy til uchun tayanch dialekt hisoblanadi?
- Kunlärdän bir kun ilān ärigä šundäj depti: dunjādä nimäni еti širin еkänligini sоräp, dunjādägi bärčä еtlärdi tätip kеlišti bujiripti. Äri kеtipti U dunjāni äjnälip butin еtlärdi tätip, kеčigip qālgäč, qāldirγāč unnän хäbär āliš učun jоlgä čiqipti. Jоldä ärigä duč kеlip unnän sоräpti „dunjādä nimäni еti širin еkän", - dеp sоrägäč, äri äjtipti: dunjādägi bärčä еtlärdän ādäm еti širin еkänini äjtipti. Qāldirγāč ärini „tilijni čiqär bir оpäj", – depti. Äri tilini čiqārgän еkän tilini čišläp, uzipālipti.
Шаддᴐт - Шаддᴐт
- Шаддᴐт ɵн саккъз мънг ᴐламнъ ᴐладъ. «Манъ худᴐ деӊлар» деп халққа е:лᴐн қъладъ. Халқ: «Сан худᴐ бɵлсаӊ жаннатъӊ қанъ?» деп сɵрайдъ.
- Шаддᴐт ɵн саккъз мънг ᴐламнъ халқънъ талап, тъллᴐларънъ, кумушларънъ тᴐртъп ᴐладъ, уларнъ жаннат қуръшга сарф қъладъ. Шаддᴐт устᴐларниъ йъғъп, пълᴐнларнъ тузъп, жаннат қуръшнъ буйурадъ.
- Жаннат таййᴐр бɵладъ. Дарахтларнъ тубъ ᴐлтъннан, йапроқларъ йᴐқуттан, шᴐхларъ марваръттан.
- Устᴐлар бᴐшлуғъ келъп Шаддᴐтга айтадъ:
- -Пармᴐнъӊъз бажарълдъ, қанъ марамат қълъп авал ɵзъӊъз къръб кɵръӊ.
- Шаддᴐт ᴐтъга мънъп тɵғръ жаннаттъ дарвᴐзасъга қараб бᴐрадъ, ᴐттан тушъп кърмᴐқчъ бɵладъ. Бър айᴐғънъ йерга қɵйадъ, бър айᴐғънъ бɵлса ɵзаӊъга қᴐладъ. Шу замᴐн арзᴐъл келъп унъ(ӊ) жᴐнънъ ᴐладъ. Шаддᴐт жаннатга къраᴐлмай, ɵладъ.
Do'stlaringiz bilan baham: |
