Taqdimot dasturi orqali soha bo‘yicha animatsion taqdimnoma tayyorlash

Taqdimot dasturi orqali soha bo‘yicha animatsion taqdimnoma tayyorlash.
Reja:
1. Taqdimot haqida tushuncha
2. MS Power Point dasturi
3. MS Power Point dasturida taqdimotlar yaratish.
4. Multimedia haqida umumiy tushunchalar.

Taqdimot ostida auditoriya uchun yangi ma'lumotlarni uzatish yoki taqdim etishni nazarda tutadi, ya'ni. an'anaviy ma'noda taqdimot ommaviy nutq uchun ko'rgazmali materialdir. Hamma biladiki, omma oldida nutq so'zlash imkoniyati ko'pchilik uchun shunchaki dahshatni falaj qiladi va kompyuter dasturi prezentatsiyani yaratish nutqni to'liq yoddan saqlamaslikka imkon beradi va taqdimot slaydlari nutqingizning konturi bo'ladi. Taqdimot mustaqil sahifalar seriyasidir: agar matn va rasmlar bir sahifaga to'g'ri kelmasa, u holda ortiqcha yangi sahifaga o'tkazilmaydi, balki yo'qoladi. Taqdimot sahifalarida ma'lumotlarni tarqatish foydalanuvchi tomonidan amalga oshiriladi, shu bilan birga uning ixtiyorida tayyor ob'ektlarning keng to'plami mavjud.Foydalanuvchilar orasida eng ommabop bo'lgan Microsoft kompaniyasining MS Office to'plami MS taqdimot dasturini o'z ichiga oladi. Power Point spektaklga munosib tayyorgarlik ko'rish imkonini beradi. Uning yordamida siz har xil turdagi taqdimotlarni yaratishingiz mumkin: ekranda, slaydlarda va qog'ozda.Taqdimot bo'yicha mutaxassislar har bir slaydda o'ttizdan ortiq so'z va beshta nuqtadan foydalanishni tavsiya etadilar. Agar slaydda ro'yxat mavjud bo'lsa, uni parallel qilish kerak, ya'ni har bir satr boshida birinchi so'zlar bir xil shaklda bo'lishi kerak (hol, jins, konjugatsiya va boshqalar). Maqsadli sarlavhalarni, shrift o'lchamini - kamida 18 ptni tushunish juda muhimdir.Taqdimot uchun odatiy kontent rejasi shunday ko'rinadi.
1. Sarlavha sahifasi. Birinchi slaydda taqdimot nomi, uning muallifi, Bog'lanish uchun ma'lumot muallif.
2. Tarkib. Bu erda taqdimot rejasi imzolanadi, asosiy bo'limlar yoki ko'rib chiqiladigan masalalar.
3. Bo'lim sarlavhasi.
4. Qisqacha ma'lumot.
3 va 4-bandlar kerak bo'lganda takrorlanadi. Bu erda asosiy narsa kontseptsiyaga rioya qilishdir: tezis - dalillar - xulosa.
5. Xulosa, xulosalar. Xulosalar alohida slaydda aniq va ixcham tarzda ifodalanishi kerak.
6. E'tiboringiz uchun rahmat. Bu erda sizning aloqa ma'lumotlaringiz ham talab qilinadi.
Shuni hisobga olish kerakki, siz slaydlarda aytadigan hamma narsani yoza olmaysiz. Ularga faqat muhim tezislar, atamalar, rasmlar, diagrammalar, diagrammalar, ya'ni tomoshabinlar tomonidan yaxshi qabul qilinadigan barcha narsalarni joylash kerak.
Kundalik hayotimizda biz ko’pchilik hodisalar bilan tanishamiz va bular inson ongida turlicha aks etishi bilan farqlanadi. Butun borliq atrofimizni o’rab turgan olamning ongimizdagi aksi bu axborot sanaladi. Inson hamisha ko’rganlarini eslab qolishga va yoddan chiqarmaslikka harakat qiladi. Buning uchun esa turli xil yo’llarni o’ylab topdi va rivojlantirdi. Hozirgi elektron hisoblash texnikalari rivojlangan davrda buning yo’li juda osonlashib qolgan. Elektron qurilmalar va shu maqsadga yo’naltirilgan vositalar bunda katta yordam beradi. Aynan shunday maqsaddagi ishlar uchun ham Microsoft Office kompaniyasi Power Point dasturini ishlab chiqargan. Prezentatsiya - bu slaydlar va maxsus effektlar to’plami bo’lib, ularni ekranda ko’rsatish, tarqatiladigan material, ma’ruza rejasi va konspekt shaklida bitta faylda saqlanadi, Prezentatsiya (taqdimot) -yaratilayotgan slaydlar turkumi va uni namoyish etish uchun beriladigan fayl nomi. Slayd - bu prezentatsiyani alohida kadri bo’lib, matnni, sarlavhalarini grafik va diagrammalarni o’z ichiga oladi. Slayd - ma`lum bir o’lchamga ega bo`lgan muloqot varaqlari hisoblanadi. Unda biror maqsad bilan yaratilayotgan namoyish elеmеntlari joylanadi. Ma’ruza konspekti - Power Pointda prezentatsiya ustida ishlash jarayonida yaratilgan ma’ruza konspekti. Chop etish vaqtida ma’ruza konspektining har bir betida slayd va tekstning mazmunini tushuntiruvchi kichiklashtirilgan tasvir chiqarilgan bo’ladi. Prezentatsiya strukturasi (tuzilishi) - faqatgina slayd sarlavhasini, shuningdek, grafik tasvirsiz asosiy matnni va maxsus shakllantirishni ichiga olgan hujjat.Microsoft Power Point (to'liq nomi — Microsoft Office Power Point, inglizcha: power pointpower point — ishonarli hisobot) —taqdimotlar yaratish va ularni tomosha qilishga mo'ljallangan dastur bo'lib, Microsoft Officening bir qismi hisoblanadi va Microsoft Windows, macOS tizimlarida ishlash imkoniyatiga ega. Bu dastur 1987 –yilda yaratilgan bo’lsa ham, shu kungacha hech qanday ahamiyatini yoqotmagan va hali hamon yetakchi o’rinlarni egallab kelmoqda. PowerPointda yaratilgan taqdimotlar proyektor yordamida katta ekranlarda yoki katta o'lchamli televizion ekranlarda ko'rishga mo'ljallangan.Microsoft Power Point — univеrsal, imkoniyatlari kеng bo`lgan, ko`rgazmali grafika amaliy dasturlari sirasiga kiradi va matn, rasm, chizma, grafiklar, animasiya effеktlari, ovoz, vidеorolik va boshqalardan tashkil topgan slaydlarni yaratish imkonini bеradi. MICROSOFT POWER POINT dan foydalanayotgan har bir foydalanuvchi yoki u yangi ish boshlovchi bo’lsa, yoki tajribali bo’lishidan qat`iy nazar, ushbu dasturga kiritilgan yangi usullarni yuqori darajada baholaydi. Kompyuter texnologiyasining rivojlanib borishi taqdimot masalasini hal etish ham oson, ham tez va asosiysi, sarf-harajatni juda ham kam bo’lishini ta'minlaydi. Shunday dasturlar yaratildiki, saydlar tayyorlash uchun matn, grafik muharrirlari, elektron jadval, multimedia dasturlari va Internet xususiyatlarini bog’lagan holda, quyidagi imkoniyatlarni beradi:
1) matn, rasm chizma va jadvallarni slayd sahifasida belgilangan tartibda joylashtirish;
2) matn, rasm chizma va jadvallarni slayd sahifasida ixtiyoriy tartibda joylashtirish;
3) taqdimotdagi bir slayd bezagini qolgan barcha slaydlarga avtomatik o’tkazish;
4) taqdimotdagi har bir slaydni alohida ko’rinishda bezash;
5) taqdimotda multimediali slaydlar yaratish.
Dastur tomonidan matn, rasm, grafik va jadvallarni slayd sahifasida belgilangan tartibda joylashtirish.Taqdimot qilish tеxnologiyasining samaradorligi ko`p jihatdan taqdim etuvchi shaxsga, uning umumiy madaniyati, nutq madaniyati va h.k.larga bog`liq ekanligini ham unutmaslik lozim.
Power Point yaratish fikri Berkli oliygohi talabasi Bob Gaskinsda paydo bo'ladi. 1984-yil Gaskins Forethought firmasiga qo'shildi va Dennis Ostin ismli dasturchini ishga yollaydi. Bob va Dennis harakatlarini birlashtirishadi va Presenter dasturini yaratishadi. Dennis dasturning original versiyasini Tom Rudkin bilan yaratadi. Keyinchalik Bob dastur nomini Power Point deb o'zgartirishga qaror qiladi.1987-yil Power Point 1.0 Apple Macintosh tizimi uchun namoyish etiladi. U oq-qora formatda ishlagan. Keyinchalik Macintoshning rangli ko'rinishlari paydo bo'lgan va dasturning ham rangli versiyasi yaratilgan. PowerPointning ilk versiyalarida dastur tarkibiga ko'k jildli kitob shaklidagi yo'riqnoma kiritilgan, ammo bu biroz qimmatga tushishi munosabati bilan Forethought elektron yo'riqnomaga o'tishga qaror qiladi.1987-yil Forethought va Power Point Microsoft tomonidan $ 14 mln.ga sotib olinadi. 1990-yil Microsoft Office paketi to'plamidagi Windows uchun versiyasi namoyish qilindi. 2002-yildan boshlab Office XP Power Pointning paydo bo'lishi bilan u Office paketidan alohida ham tarqatilishi mumkin edi. PowerPoint 2007 o'zining macOS uchun ishlangan versiyasida (2008) Office Open XML formatini taqdim etdi. Shundan so'ng taqdimotlar .pptx, .ppsx, .potx ko'rinishiga ega bo'ldi. Taqdimotga audio fayl qo'shish uchun MPEG LAYER 3 18HB 11025 Hz stereo formatini ishlatish zarur.Dastur ishga tushirilgach, eskiz va shablonlardan iborat bo’lgan oyna hosil bo’ladi: Hosil bo’lgan oynaning pastki qismida foydalanuvchi shu kungacha foydalangan hujjatlar to’plami aks etadi. Oynaning tepa qismida esa Power Point dasturining foydalanuvchiga takil etayotgan hujjat yaratiladigan dizaynlar eskizlari namoyon bo’lgan. Bulardan foydalanuvchi o’ziga maqul bo’lgan dizaynni tanlaydi va natijada Power Point dasturining quydagi ishchi sohasi namoyon bo’ladi.Oynaning eng yuqori qismida dasturning nomi, joriy oyna raqami va oynani tartibga solib turish elementlari joylashadi.Power Point taqdimotlar muxarririning menyusi oynani yuqori qismida joylashgan bo’lib u 10 bo’limdan iborat: Fayl, Pravka, Vid, Vstavka, Format, Servis, Tablitsa va Okno. Bu bo’limlar yordamida biz taqdimot, slayd va ularda joylashgan xar xil matn, rasm hamda boshqa istalgan obyektlar ustidan har xil amallarni bajarishimiz mumkin. Endi bu bo’limlar bilan yaqinroq tanishaylik: Asosiy menyu (Главная) yordamida foydalanuvchilar slayd qo’shishlari, yozuvlarga ishlov berishlari, abzats va matn ko’rinishlari bilan ishlashlari mumkin: Prezentatsiya avvalo, sarlavhali slayddan boshlanadi. Bunda taqdimot yaratuvchining ism-sharifi, tanlagan mavzusi va shu kabilar yoziladi. Qo’shish (Вставка) menyusidan prezentatsiyamiz uchun kerakli bo’lgan jadval, rasm, turli xil shakllar, formula, diagramma, ssilkalar va multimediyalar joylashtirish imkoniyatiga egamiz: Masalan:Jadval yaratish :
1. Uskunalar panelidan Dobavit tablisu (Jadval kiritish) tugmasini
2. Qatorlar va ustunlar sonini kiritamiz.
Murakkab jadvallarni yaratish:
1. Uskunalar panelidan Tablisi i granisi (Jadvallar va chegaralar) tugmasini bosamiz.
2. So'ngra Narisovat tablisu (Jadval chizish) tugmasi bosiladi.
3. Sichqonning ko'rsatkichi qalam shakliga o’tadi:
4. Jadval chizish uchun sichqonning chap tugmasini bosgan holda qalamni istalgan tomonga harakatlantiriladi. Shu yo'l bilan har xil turdagi jadvallarni chizish mumkin.
5. Jadvalning ortiqcha joylarini o'chirish uchun Lastik (o’chirg’ich) dan foydalanamiz.
Konstruktor rejimida esa slaydlarning dizayniga e’tibor qaratamiz: Kompyuter internetga bog’langan bo’lsa, dizaynlardan foydalanish bu imkoniyati kengayadi:
Переходы bo’limidan har bir slayd uchun animatsiyalar tanlashimiz va ularning boshlanish va tugash vaqtlarini sozlashimiz mumkin: Bu funksiyadan foydalanish taqdimotimizni qiziqarliroq bo’lishiga xizmat qiladi. Hozirgi kunda bu o’tishlarning turlari ko’payib bormoqda.Animatsiya menyusida slaydga joylashtirilgan ma’lumotlarga: jadval, rasm, shakllar, formula, diagramma va matnlarga animatsiyalar tanlashimiz mumkin. Namoyish vaqtida prezentatsiyaga bo’lgan diqqatni saqlab qolish uchun har bir obyektga har xil animatsiyalarni tanlashimiz maqsadga muvofiq hisoblanadi. Animatsiyalar 3 xil bo’ladi:
1. Kirish (obyektning kirib keladi)
2. Belgilash (slayd davomida e’tiborni o’ziga tortadi)
3. Chiqish (obyekt chiqib ketadi)
Slayddagi obyektlarning ketma-ketligini tartiblash uchun «Область анимации» parametri tanlanadi va oynaning o’ng tarafida quyidagi maydon hosil bo’ladi. «Слайд-шоу» - prezentatsiyamizni tekshirish va qanday namoyish bo’lishini ko’rishda yordam beradi. Bu jarayonda biz ishimizning natijasini ko’ra olamiz. Bu menyu quyidagi funksiyalarni o’z ichiga oladi: Bu qatorda taqdimotni video tarzida yozib olish, onlayn translyatsiya qilish imkoniyatlari ham mavjud.Taqdimot yaratib bo’lingach uni saqlab qo’yish maqsadga muvoviq bo’lib, bu jarayon menyular qatoridagi «Файл» bo’limidan amalga oshiriladi. Bu bo’lim tanlangach boshqa oyna hosil bo’ladi. Bu yerdan «Сохранить» tugmasi bosiladi va quyidagi oyna hosil bo’ladi: Bu oynaning o’ng tarafidan prezentatsiyani joylashtirish kerak bo’lgan papka tanlanadi va taqdimot uchun nom tanlanadi:So’ngra «Сохранить» tugmasi bosiladi va taqdimot tanlangan papkaga saqlanadi.
Power Pointga mansub yordamchi tugmalar:
- taqdimotga yangi bo’sh slayd qo’shish (создайт слайт) Ushbu tugma tanlangandan keyin ekranda oyna orqali yangi slayd turini tanlashni bizga taklif etadi;
- taqdimot slaydlarini shakllantirishda Power Point ning tashqi ko’rinishini (rangli jihozlanishini) o’zgartirish yordamchisini (фотмат дона) ishga tushirish;
- taqdimotni struktura rejimida ko’rsatganda slaydlar sarlavhalari va barcha asosiy matnlarni ko’rsatish yoki ko’rsatmasligini ta’minlaydi;
- taqdimotni struktura rejimida ko’rsatganda slaydlar sarlavhalari va barcha matnlarning jihozlanishini (tashqi ko’rinishini) ko’rsatish yoki ko’rsatmasligini ta’minlaydi;
- tanlangan matn obyektning harflarini soyali (s tenyu) tashqi ko’rinishiga o’tkazish;
- tanlangan matn obyektning harflarini bir qadamga kattalashtirish; -tanlangan matn obyektning harflarini bir qadamga kamaytirish;
- slayd obyektlarining paydo bo’lishini aniqlaydigan animatsiya effektlarini sozlash muloqot oynasini ekranga chiqarish;
- slayd obyektlarining ung tomondan kattalashib, avtomobil ovozi bilan paydo bo’lishi animatsiya effekti;
slayd obyektlarining chap tomondan kattalashib, hushtak ovozi bilan paydo bo’lishi animatsiya effekti;
- slayd obyektlarining o’rtadan kattalashib fotokamera ovozi bilan paydo bo’lishi animatsiya effekti;
- slayd obyektlarining o’rtadan, yorug’lantirib paydo bo’lishi animatsiya effekti;
- slayd obyektlarining o’ng burchakdan harfma harf paydo bo’lishi animatsiya effekti;
- slayd obyektlarining harfma harf, yozuv mashinasi ovozi bilan paydo bo’lishi animatsiya effekti;
- slayd obyektlarining o’ng tomondan qarama qarshi paydo bo’lishi animatsiya effekti;
- slayd obyektlarining yuqoridan so’zma so’z paydo bo’lishi animatsiya
effekti.
Prеzеntatsiyalarni turli ko’rinishlarda namoyish etish mumkin. Bu ko’rinishlar mеnyuning «Вид» qismidan tanlanadi.
• «Слайды» – Prеzеntatsiyani slaydlar ko’rinishida ko’rsatish;
• «Структура» – bu band tanlanganda prеzеntatsiya nеchta slayddan iborat bo’lsa ular ro’yxati nomlari va ularga tavsiflari bilan ko’rinadi;
• «Сортировщик слайдов» - bu band tanlanganda esa prеzеntatsiya nеchta slayddan iborat bo’lsa, ularning hammasi kichik ko’rinishda tartiblanib, nomеrlab joylashtiriladi. Bu ko’rinish slaydlar joylarini almashtirish, ularni joylashtirishda qulay;
• «Страницы заметок» - bu band tanlanganda prеzеntatsiyaning bir slaydi ekranning yarmiga va shu slayd uchun ma’lumot kiritish uchun joy bеriladi. Prеzеntatsiya haqidagi ma’lumotlarni eslash uchun qulay ko’rinish;
• «Показ слайдов» – Slaydlarni birin kеtin, animatsiyalari bilan ko’rsatilish tartiblarini inobatga olib to’liq ekranda namoyish etadi.
Prеzеntatsiya tayyor bo’lganda uni namoyish qilish uchun qo’llaniladi.Slaydlarga matn kiritish.
Yangi slayd yaratishda (agar yangi taqdimotni tanlamagan bulsangiz) PowerPoint xar bir slaydni namunaviy matn bilan tuldiradi. Bu matnlarni siz uzingizning matningiz bilan almashtirishingiz lozim.Uz matningizni kiritish uchun bu maydonlardan biri ustida dastyorning chap tugmasini bosing. Sung matnni kiriting.Bu dasturda matnli muxarrirlardagi barcha imkoniyatlar mavjud: nusxa olish, shrift, rang tanlash va xk.Yangi prezentatsiyani hosil qilish.Yuqoridagi tartibda bo’sh prezentatsiya hosil qilish uchun «Pustuyu prezentatsiyu» bandi tanlanib, «OK» tugmasi bosilsa, Power Point bo’sh prezentatsiya hosil qilib, uning birinchi slaydining ko’rinishini taklif etadi.. Bo’sh slayd tuzish oynasi.«Primenitь razmetku slayda» bandidan kerakli ko’rinishdagi slayd tanlanadi. Masalan: - qatorli matndan iborat bo’lgan slayd tanlanadi.
- sarlavha, chap tomondan diagramma va o’ng tomondan matndan iborat bo’lgan slayd tanlanadi.Agar siz bo’sh slayd hosil qilmoqchi bo’lsangiz, bandi tanlanib, «OK» tugmasi bosiladi. Yuqoridagi oyna hosil bo’ladi. Ochilgan slaydda kerakli ko’rinishni hosil qilish mumkin. Yangi slayd qo’shish lozim bo’lsa «Standartniy» panelidan «Sozdatь slayd» tugmasi bosiladi, yuqorida aytib o’tilgan tartibda kerakli turdagi slayd tanlanib, yangi slayd hosil qilinadi. Ochilgan oynadan slaydni keraklicha tayyorlash va uni jihozlash mumkin bo’ladi. Power Point dasturining umumiy ko’rinishi: Sarlavhalar qatori, gorizontal menyu, uskunalar paneli, rejim tugmachalari va ishchi maydonni ya’ni slaydni oʻz ichiga oladi. Power Point dasturining oynasining pastki chap burchagida ish rejimi va uning turlarini boshqaruvchi tugmachalar guruhi joylashgan.Slayd rejim tanlanganda ekranda faqat bitta slayd tasvirlanadi. Slaydlar rejimi har bir slaydni ketma-ketlik bilan jihozlab, unda kerakli matnlarni kiritishda juda qulay.Strukturalar rejimi - har bir slayd belgi bilan ifodalanadi. Slayd belgisidan keyin tartib raqami va slayd matni ko’rinadi. Struktura rejimini ko’rgazma strukturasini o’zgartirganda, sarlavha va matnlarni qayta ishlashda qo’llash tavsiya etiladi. Matn slaydini strukturaning beshta darajasiga joylashtirish mumkin. Bu rejimda hamma slaydlarning sarlavhasini va matnini ko’rib chiqishga chalg’imasdan tekshirib chiqish mumkin.Slaydlarni saralash rejimi hamma slaydlar ekranda kichiqlashtirilgan xolatda ko’rinadi. Bu rejim slaydlarning o’rnini almashtirish uslubini o’rnatishda va namoyish vaqtini belgilashda qo’llaniladi. Bundan tashqari bu rejimda slaydlarni o’rnini almashtirish va ularni kerakli joyga ko’chirish imkoniyati mavjud. Varoq belgilari rejimi ma’ruza uchun kerak bo’lgan belgilarni tayyorlashda va ko’rib chiqishda qo’llaniladi. Taqdimot yaratayotganda har bir varoqni boshqariluvchi matnlar bilan to’ldirish mumkin. Namoyish etish rejimi taqdimotning oxirgi ko’rinishini ko’rish uchun mo’ljallangan. Bu rejimda slaydlar ekranda ketma-ket chiqariladi. Namoyish etish tartibi ko’zlanayotgan maqsadga qarab o’rnatiladi. Power Point dasturida prezentatsiyalarga animatsiyalar kiritish uchun dastlab animatsiyalar panelini ochib olish kerak. Buning uchun «Pokaz slaydov» menyusidan «Effekti animatsii» buyrug’ini tanlash kerak. Ushbu buyruqni tanlashimiz bilan Power Point dasturining topshiriqlar paneli bo’limining ko’rinishi o’zgaradi. U yerda animatsiyali effektlar ro’yhati paydo bo’ladi.Bu ro’yhatdan istagan ko’rinishdagi animatsion effektlarni tanlashimiz mumkin. Eslatma sifatida shuni ta’kidlab o’tish mumkinki biror bir effektni tanlashimiz bilan uning qanday ko’rinishdagi animatsiya ekanligi darhol namoyish etiladi va belgilangan yoki aktiv slaydlar uchun qo’llaniladi. Animatsiyalar ro’yhatining pastki qismida joylashgan «Primenitь ko vsem slaydam» tugmachasini bosish bilan tanlagan animatsiyamizni hamma slaydlar uchun qo’llashimiz mumkin. «Prosmotr» tugmachasini bosish bilan yana bir bora slaydimizga kiritgan animatsiyani ko’rishimiz mumkin. «Pokaz slaydov» tugmachasining vazifasi esa qilingan ishlarni namoyish etishdir. Ya’ni katta ekranda ko’rsatish. Bu vazifani klaviaturadan «Shift+F5» tugmachasi ham bajaradi. E’tibor beradigan bo’lsak oynaning pastki qismida joylashgan «Avtoprosmotr» bo’limiga belgi qo’yilgan holatda turibdi. Agar biz ushbu belgini olib qo’yadigan bo’lsak, animatsiyani tanlashimiz bilan uning qanday animatsiya ekanligi bizga namoyish etilmaydi. Animatsiyalarni sozlash uchun «Pokaz slaydov» menyusidan «Nastroyka animatsii» buyrug’ini tanlaymiz. Ushbu «Nastroyka animatsii» buyrug’ini tanlashimiz bilan yana topshiriqlar paneli oynasining ko’rinishi o’zgarib qoladi. Ushbu panelning «Dobavitь effekt» – effekt qo’shish tugmasi orqali tanlagan slaydimizga yoki ob’ektimizga yangi animatsiyali effekt biriktirishimiz mumkin bo’ladi. Ushbu tugmachani tanlashimiz bilan kontekst menyusi paydo bo’ladi. Ushbu kontekst menyudan animatsiyalarni kirishda yoki chiqishda qanday ko’rinishda bo’lishini belgilashimiz mumkin. Misol tariqasida kirishga animatsiya qo’yishni ko’radigan bo’lsak «Vxod» bo’limini tanlashimiz bilan yana yoniga yangi kontekst menyu ochiladi. Ushbu kontekst menyudan animatsiyalarni tanlashimiz mumkin.Bu yerda berilganlardan tashqari boshqa animatsiya tanlamoqchi bo’lsak «Drugie effekti» bo’limini tanlashimiz kerak bo’ladi. “Drugie effekti” bo’limini tanlashimiz bilan yangi effektlarni tanlash “Dobavlenie effekta vxoda” muloqot oynasi paydo bo’ladi. Paydo bo’lgan muloqot oynasidan qo’shimcha effektlardan o’zimizga yoqqanini tanlab «OK» tugmachasini bosish bilan ishni yakunlaymiz. «Vixod» bo’limidan ham chiqish uchun animatsiyalarni shu tartibda bajarishmiz mumkin. «Udalitь» – o’chirish bo’limidan esa qo’yilgan animatsiyalarni o’chirib tashlashimiz mumkin. «Nachalo» – boshlash bo’limidan qo’yilgan effektlarni namoyish vaqtida qay vaziyatda boshlanishini belgilashimiz mumkin (8.6- rasm). Ya’ni, agar hohlasak har bir effektni boshlash uchun klaviaturadagi yo’naltiruvchi tugmachalar yoki sichqonchani tugmachasini bosib turib o’tkazishga sozlashimiz mumkin. Buning uchun «Nachalo» bo’limidan «Po щelchku» holatini tanlashimiz kerak bo’ladi. Agar effektlarni birin-ketin avtomatik tarzda namoyish etilishini hohlasak «S prediduщim» holatini tanlashimiz kerak bo’ladi. Effektlarni ma’lum vaqt oralig’ida chiqishini ta’minlamoqchi bo’lsak «Zapuskatь posle prediduщego» holatini tanlashi-miz kerak. Effektlarni boshqa xossalarini ya’ni oraliq vaqt va boshqalarini o’rnatish uchun «Zapuskatь posle prediduщego» ustiga kelib sichqonchani o’ng tugmachasini bir marta bosamiz. Natijada kontekst menyu hosil bo’ladi. Hosil bo’lgan kontekst menyudan «Parametri effektov» bo’limini tanlaymiz. Natijada effektlarni qo’shimcha xossalarini o’rnatish muloqot oynasi paydo bo’ladi .Muloqot oynasi uchta banddan iborat bo’lib, ular effekt, vaqt va matn animatsiyasidir. «Effekt» bandidan animatsiyalarni qo’shimcha parametrlari o’rgatiladi. Masalan ovoz qo’shish yoki animatsiyadan keyingi holatni belgilash mumkin. «Vremya» bandidan esa animatsiyalar oralig’idagi vaqtlarni sozlash imkoniyatiga ega bo’lamiz. «Animatsiya teksta» bandidan esa matnlarni effektlarini belgilashimiz mumkin. Masalan, hamma matnlarni bitta ob’ekt ko’rinishida belgilash yoki alohida abzatslar ko’rinishida belgilash kabi.
«Poryadok» tartiblash bo’limidan ob’ektlarni animatsiya paytidagi navbatini o’zgartirishimiz mumkin.
«Prosmotr» tugmachasini tanlash orqali slaydga qo’yilgan effektlarni yana bir bor ko’rish, tekshirish imkoniyati bor.
«Pokaz slaydov» tugmachasini bosish bilan aktiv slaydni namoyish etib ko’rish mumkin. Bu ishni klaviatura orqali «Shift+F5» tugmachalari kombinatsiyalaridan foydalanib ham amalga oshirishimiz mumkin. «Pokaz slaydov» menyusidan «Smena slaydov» bandiga murojaat etsak oynaning o’ng qismida «Smena slaydov» muloqot oynasi ochiladi. Ushbu oyna orqali biz har bir slaydga yoki alohida slaydlarga effektlarni belgilashimiz, ularga vaqt belgilashimiz va ovoz berishimiz mumkin (8.8 – rasm). Belgilangan tartibda slaydlar birin-ketin chiqishlarini sozlashimiz mumkin.Tayyorlamoqchi bo’lgan prezentatsiyamizni qanchalik darajada kishi e’tiborini jalb qilishi uning foniga bog’liqdir. Fon o’rnatishda Power Point dasturining tayyor shablonlaridan ham foydalanish yoki o’zimiz tayyorlagan ixtiyoriy rasmni fon sifatida foydalanishimiz mumkin. Power Point dasturining tayyor shablonlaridan foydalanish uchun formatlash uskunalar panelida joylashgan «Konstruktor» - slaydlar quruvchisi uskunasini tan-laymiz. Natijada topshiriqlar panelida «Slayd dizayneri» paydo bo’ladi. Biz esa «Slayd dizayneri» panelidan «SHablon oformleniya» bo’limini tanlaymiz. Ko’p holda avtomatik tarzda shu bo’limning o’zi tanlangan holatda bo’ladi. «SHablon oformleniya» bo’limining pastki qismida turli xil ko’rinishda shablonlar joylashgan bo’ladi. Ulardan o’zimizga yoqqanini sichqoncha yordamida tanlab slayd uchun qo’llashimiz mumkin. Bundan tashqari «TSvetovie sxemi» bo’limidan rangli chizmalardan fon sifatida foydalanishimiz mumkin.Oynaning pastki qismida «Izmenitь tsvetovie sxemi» bandini tanlab, ochilgan oynadan o’zimiz xohlagan ranglar majmuasini sozlashimiz va kerakligini tanlab olishimiz mumkin
Multimedia (lotincha — koʻp va — vositachi boʻlmoq) — kompyuterning matn, grafik, tovushli va videomaʼlumotlar bilan ishlashga imkon beruvchi qurilmasi. Ana shunday qurilma oʻrnatilgan kompyuter multimedia kompyuter deyiladi. Hozirda deyarli barcha kompyuterlar multimedia qurilmalar bilan taʼminlangan. Bularga SE-KOM, SE-K\U kompakt disklarini oʻqiydigan disk yurituvchi qurilmalar, tovush platalari, videokartalar va boshqalar kiradi. Keyingi vaqtlarda multimedia qurilmalar standartiga grafik tezlatgichlar va katta hajmli universal kompakt disklar ham qoʻshildi.Multimedia bu yangi axborot texnologiyalarining nisbatan yosh sanoatidir. "Multimedia" so'zining so'zma-so'z tarjimasi "ko'plab media" ("multi" - "ko'p", "media" - "o'rta") degan ma'noni anglatadi. Ushbu atama bir vaqtning o'zida bir nechta axborot kanallari orqali foydalanuvchiga ta'sir qilishni anglatadi. Bunday holda, foydalanuvchiga odatda faol rol beriladi.Siz bilgan o'yinlarning ko'pi dasturlari multimedia mahsulotlariga tegishli. Bundaylarda o'yinlar Axborotni taqdim etishning har xil shakllari dialogni boshqarish bilan birlashtirilgan. Rangli dizayn, stereo ovozli trek, harakatlanuvchi belgilar - bularning barchasi ekranda ro'y berayotgan voqealar haqidagi tasavvurni yaratadi. Bunga qo'shimcha ravishda, sichqoncha yoki joystikdan foydalanib, o'yinchi ekrandagi odamlarning rasmlarini siljitishi, raketalarni uchirishi va boshqalarni amalga oshirishi mumkin.Multimedia bu bir vaqtning o'zida tovushli, animatsiyali ishlashni ta'minlaydigan interfaol (dialog) tizimdir kompyuter grafikasi, video ramkalar, harakatsiz rasmlar va matnlar.Kompyuterda multimedia tizimlari keng qo'llaniladi ta'lim , san'at, reklama, fan, savdo va inson faoliyatining boshqa sohalari. Bundan tashqari, ushbu yo'nalishlarning har birida multimediyadan foydalanish eski texnologiyalardan foydalanishda mavjud bo'lmagan yangi imkoniyatlarni ochadi.Zamonaviy kompyuter o'quv dasturlari odatda multimedia texnologiyalari yordamida yaratiladi. Talabaning vizual va ovozli ma'lumot kanallaridan foydalangan holda, bunday dasturlar unga o'quv materialini yaxshiroq tushunishga va eslashga yordam beradi. Bundan tashqari, interfaol ish tartibi o'quvchiga o'quv tezligiga ta'sir qilishi, materialni o'zlashtirish darajasini tekshirish va darsning tushunarsiz qismlarini takrorlashga qaytish imkonini beradi. Multimedia texnologiyalarida yaratilgan elektron kataloglar, entsiklopediyalar, badiiy va musiqiy albomlar tobora ommalashib bormoqda. Ularda misli ko'rilmagan hajmli rangli rasmlar, animatsion filmlar, videolar va musiqiy hamrohlik. Masalan, multimedia musiqa entsiklopediyasi musiqiy asarlarni tinglash va shu bilan birga ajoyib dirijyorlar va ijrochilarni ko'rish imkoniyatini beradi.Kompyuter modellashtirish natijalarini multimedia shaklida taqdim etish juda kuchli samara beradi. Haqiqat xayoloti inson ko'ziga etib bo'lmaydigan jarayonlar bilan bog'liq. Masalan, kompyuterda astronomik hisob-kitoblarni amalga oshirib, 100 yildan so'ng samoviy jismning harakat traektoriyasini olganingizdan so'ng, siz ekranda uning harakatini kosmosda animatsion film shaklida va hattoki ovoz effektlari yordamida takrorlashingiz mumkin.Multimedia ilovalarini ishlab chiqish bir necha bosqichda amalga oshiriladi, ulardan asosiylari quyidagilar:
1. Rejalashtirish.
2. Elementlarni ishlab chiqish.
3. Dasturiy ta'minot.
4. Tekshirish.
5. E'lon qilish.
6. Reklama.
7. Kuzatuv.
Multimedia ilovalari tarkibini quyidagi qismlarga bo‘lish mumkin: yaratilayotgan multimedia ilovasi uchun mavzu tanlash, ish maydonini belgilash (masshtab va fon), kadrlar, qatlamlardan foydalanish, turli shakllar simvollarini yaratish, dasturlash tilida o‘zgaruvchilar kiritish va skriptlar yozish, tovushli fayllar bilan ishlash, matn qo‘shish, effektlar yaratish, rasmlardan foydalanish va import qilish, kutubxonadagi tayyor komponentlardan foydalanish, navigatsiyani yaratish, matn razmetkasi tillari va skriptlash tillaridan foydalanish.Multimedia dasturiy vositalari dasturiy mahsulotlarning nisbatan yangi sinfi hisoblanadi. U ma’lumotlarni qayta ishlash muhitining o’zgarishi, lazerli disklarning paydo bo’lishi, ma’lumotlarning tarmoqli texnalogiyasining rivojlanishi natijasida shakllandi.
- drayverlar (Video Driver, Audio Driver va VRAM Driver hamda SD - ROM Driver ) va alohida kichik tizimlar darajasidagi dasturiy interfeys: grafika va videoeffektlar ma'lumotlari kompressiyasi va dekompressiyasi AVSS (Audio-Video Support System); RTX (Real Time Executive) STD (Standart) multivazifadorligini ta'minlash, xotirani, kirish-chiqishni boshqarish va boshqalar;
- galma-gal paydo bo’luvchi audio va video axborot saqlovchi, ma'lumotlarni SD - ROM jamg’aruvchisidan foydalanilganda tezligi bir tekisligini ta'minlovchi maxsus shaklli fayllar;
- sub'yektiv qabul qilishga yo’naltirilgan va ba'zi yo’qotish yoki bo’zib ko’rsatishlarga yo’l qo’yuvchi axborotning turli namunalari tiklash algoritmlari. Bu texnologiyani qo’llashning eng oddiy misoli bo’lib, siyraklash algoritmi, ya'ni tasvirning diskretligini kamaytirish uchun xizmat qilishi mumkin. JPEG (Joint Photographic Exerts Group) statik tasvirlarni siqishning eng ko’p tarqalgan algoritmida jarayonlar natijasida ko’chmas tasvirlarning vizual zararsiz 20, ..., 50 martagacha siqilishga olib borish mumkin.Xarakatlanayotgan tasvir va audioaxborotlar uchun prediktiv kodlash (Predictive Coding) algoritmlaridan foydalaniladi.Bu gurux algoritmlari orasida MREG (Moving Pictures Experts Groups ) algoritmlarini ajratib ko’rsatish mumkin, ular 25...50 marta siqish koeffitsentini ta'minlaydi. Jumladan, agar 24-betli rangli va 30 kadrlar /s.li 640x480 o’lchamli siqilmagan rakamli televizion tasvir uchun 27 Mb/s ma'lumotlarni o’zatish tezligi talab etilsa, unda MREG1 algoritmi talab etilayotgan o’zatish tezligini 550 kb/s. gacha kamaytiradi. MREG1 algoritmi, shuningdek, siqish koeffitsenti 5 ...10 marta bo’lgan audioaxborot kompressiyasi uchun ham qo’llaniladi.DVI texnologiyasida foydalaniladigan video siqish al­goritmlarini ikkiga bo’lish mumkin:
- JPEG rusumli simmetrik chizmali algoritmlar, ular real vaqt miqyosida siqishni amalga oshirish va huddi videomagnitafondagi kabi sifat darajasida kompyuter (Real Time Video) vinchesteriga ma'lumotlarni yozishga imkon beradi, bunda SD - ROM ni tayyorlashga zaruriyat qolmaydi;
- MREG rusumli nosimmetrik kompressiya algoritmlari, ular SD-KRM (Production Level Video) ga yozish uchun mahsulotni bozorbop yo’sinda yaratishda foydalaniladi va multimedianing tizimida videoni fakat aks ettirishni ta'minlaydi. Bunda videoni siqish darajasi 100...160 martaga yetadi, videomagni-tafon yozuviga yaqin sifat saqlanadi.25:1 siqish koeffitsenti displeyning chorak ekranida yaxshi sifatli videotasvirni olish uchun kifoya. 10:1 nisbatda siqilganda DVI texnologiyasi bo’lgan (Real Time Video) videotasvirli darcha to’liq ekranning 1/5 qismini egallaydi.Audioaxborot yomon siqiladi (mumkin bo’lgan siqish koeffi­senti 1,9-2,5), bu xol tinglash a'zolarining bo’zib kursatishlarga befarq emasligi bilan izohlanadi.