Tastiyqlayman


Download 44.21 Kb.
Sana04.11.2020
Hajmi44.21 Kb.
#140475
Bog'liq
isshi dastur qq


ÓZBEKISTAN RESPUBLIKASÍ JOQARÍ HÁM ORTA ARNAWLÍ TÁLIM MINISTRLIGI

NAWAYÍ KÁN METALLURGIYA KOMBINATÍ

NAWAYÍ MÁMLEKETLIK KÁNSHILIK INSTITUTI


Dizimge alındı

№______________

“_____”_________2020 j





“TASTIYQLAYMAN”

Oqıw hám tárbiyalıq isleri boyınsha direktor orınbasarı

__________ D.K. Jumamuratov

«________»___________2020 j.


«Avtomatlastırıw hám basqarıw tiykarları»

Páni boyınsha

ISSHI OQÍW DÁSTÚRI

Islep shi’g’ari’w texnikali’q taraw

Injinerlik isi

Texnologiyalıq processler hám islep shıǵarıwdı avtomatlastırıw hám basqarıw (tarmaqlar boyınsha )

Bilim tarawi’ 300 000 -

Ta’lim tarawi’ 310 000 -

Ta’lim jo’nelisi 5311000 -


Pánge ajıratılǵan saatlardıń ulıwma kólemi hám sabaq túrleri boyınsha bólistiriwi.


Semestr

1

Ja’mi

Uli’wma saatlar

300

300

Sodan:

Lekciya

60

60

A’meliy shi’ni’g’i’wlar

30

30

Laboratoriya jumi’si’

-

-

O’zbetinshe jumi’s

210

210

Kurs jumi’si’

-

-

Nókis – 2020

Pánniń jumısshı oqıw programması oqıw, jumısshı oqıw joba hám oqıw programmasına muwapıq islep shıǵıldı.


dúziwshi:

Stajor oqıtıwshı K. Muxammedinov

Isshi oqıw dástúri filialdıń “ __ ”______ 2020 jıldaǵı filial kenesinde talqılandı hám paydalanıw ushın usınıs etildi.


Isshi-oqıw dástúri « Tábiyiy hám ulıwma kasiplik pánler» kafedrasınıń jiynalısında (2020-jıl ”___” _______ daǵı “__”- sanlı bayannama) talqılandı hám filial keńesine usınıs etildi.




Tabiyiy hám ulıwma kásiplik

pánler kafedra baslıǵı: __________ K. DJaqsımuratov

1. KIRISIW

Programma óndiriste paydalaniletuǵın eń zárúrli programmalar, islep shıǵarıwdı avtomatlastırıw boyınsha texnikalıq hám programmalıq taminotlar menen tanısıwdı qamtıp alǵan. Bularǵa Maqset, SCADA programmalıq paketleri, retlew nızamları, kantroller hám basqa soǵan uqsaǵan yarım ótkeriwshi ásbaplar kirgen.

5311000 - Texnologiyalıq processler hám islep shıǵarıwdı avtomatlastırıw hám basqarıw (tarmaqlar boyınsha ) tálim baǵdarı boyınsha bakalavrlardı tayarlaw oqıw rejesinde «avtomatlastırıw hám basqarıw tiykarları» oqıw páni arnawlı pánleri gruppasına kiritilgen.
Pánniń maqseti hám wazıypaları

Házirgi zamanagóy texnologiyalar rawajlanıp atırǵan dáwirde, sanaat kárxanalarındaǵı texnologiyalıq processler avtomatlastırılǵan quramalı programmalıq qurallar tiykarında basqarılmaqta. Sol sebepli sanaattı avtomtlastırıwda qollanılatuǵın injinerlik programmaları hám olardıń paketlerine bólek talaplar qoyıladı. Programmalıq paketler islep shıǵarıwdı avtomatlastırıwda joqarı sapa kórsetkishi, joqarı dárejedegi anıqlıqta islewdi, qáwipsizlikti joqarı dárejede táminlewdi tártipke saladı. Sol sebepli bul pán tiykarǵı ulıwmakásiplik pánlerden biri esaplanıp, óndiristiń ajıralmaytuǵın bólimi bolıp tabıladı.

“Avtomatlastırıw hám basqarıw tiykarlari” pánin úyreniwden maqset-bolajaq qánigelerdi óndiriste avtomatlastırılǵan elektrotexnika apparatlardıń elektr dúzilisi hám islew processlerin teoriyalıq hám ámeliy táreplerden úyreniw nátiyjesinde olarda ilmiy tájriybe kónlikpelerin payda etiw bolıp tabıladı.

Pán boyınsha studentlerdiń bilimine, oqıwına hám kónlikpelerine nqoyılatuǵın talaplar.

Oqıw páni úyreniwdiń tiykarǵı wazıypaları : programmalıq paketler hám yarım ótkeriwshi asbaplar hám avtomatlastırıw processlerin qısqasha biliwdi talap etedi. Túrli laboratoriya jumısları járdeminde fizikalıq procceslerdi programmalıq taminat kózqarasınan úyreniledi hám teoriyalıq bilim óz tastıyıǵın tabadı. Bul jónelisler boyınsha ilmiy tájriybeni asıwına járdem beredi hám belgili dárejede kónlikpe payda etedi.

Bul wazıypalarda kelip shıǵıp “Avtomatlastırıw hám basqarıw tiykarları” pánin ózlestiriw processinde ámelge asırılatuǵın máseleler sheńberinde bakalavr :

-óziniń bolajaq kásibi mánisi jáne social áhmiyeti;

-pánniń tiykarǵı máseleleri;

-elektronika hám programmalıq taminotlardan paydalanıw ;

-pán, texnika hám texnologiya jetiskenliklerinde Elektrotexnikadan aqılǵa say paydalanıw ;

-zamanagóy elektronika apparatlar hám de elektrotexnika buyımlarınan paydalanıw kónlikpe hám tájiriybesin ıyelewi kerek;

Qoyılǵan wazıypalar oqıw processinde studentlerdiń lekciya, ámeliy shınıǵıwlarında aktiv qatnasıwı, ádebiyatlar menen ózbetinshe islewi hám oqıtıwshı gúzetiwinde ózbetinshe tálim alıwı menen ámelge asadı.

«Avtomatlastırıw hám basqarıw tiykarları» oqıw pánin ózlestiriw processinde ámelge asırilatuǵın máseleler sheńberinde bakalavr :

- studentlerde baslanǵısh elektr tamınatınan tutınıwshıǵa bolǵan barlıq texnikalıq hám tájiriybe jumısları járdeminde tayarlaw boyınsha jónelis profiline uxsas bilim, kónlikpe hám ilmiy tájriybeni qáliplestiriw bolıp tabıladı;

ǵalabalıq avtomatlastırıw elektrotexnik sistemalardıń statikalıq, dinamikalıq hám isenimlilik xarakteristikaların anıqlaw usılları menen;

avtomatlastırıwda qollanılatuǵın elektron kúsheytgishlerdi islew usılları menen tanısıw.

Pánniń oqıw plandaǵı basqa pánler menen óz-ara baylanıslılıǵı hám stilistik tárepten tıǵız baylanıslılıǵı.

“Avtomatlastırıw hám basqarıw tiykarları ulıwmakásiplik pánlerden biri esaplanıp, 1-semestrde oqıtıladı. Da'sturni ámelge asırıw oqıw rejesinde joybarlastırılǵan matematikalıq hám tábiy-ilimiy (oily matematika, basqarıwda informaciya texnologiyaları, fizika) pánlerden etarli bilim hám ko'nlikmalarga ıyelewdi talap etedi.

Fizika pániniń mexanika, elektr hám magnetism, qattı deneler fizikasi, yarım ótkeriwshi hám basqa bólimlerin ózlestiriwdi talap etedi.

Sızılma geometriya hám muhadislik grafikası pánleri arqalı ornatılǵan standart tiykarında elektr sxemaların sızıw, vektor diagrammalardı qurıwı zárúr.

Shet tili páninde texnikalıq tekstlerdi awdarma etip, túsine alıwı kerek.

Pánniń óndiristegi ornı

Avtomatlastırıw hám basqarıw tiykarları páni óndiristiń derlik hámme salasında óz ornın tapqan. Elektron asbaplar dúzilisi hám programmalıq taminatı haqqında tereń bilimler, avtomatlastırıw jolı menen insan fakto'rın kemeytiw házirgi zaman talabına aylanıp úlgergen joqarı anıqlıqqa erisiw zamanagóy óndiristiń hámme iskerlik tarawılarında bar bolıp tabıladı.


Pánni oqıtıwda zamanagóy informaciya hám pedagogikalıq texnologiyalar

Studentler “Avtomatlastırıw hám basqarıw tiykarlari” pánin ózlestiriwleri ushın oqıtıwdıń aldıńǵı hám zamanagóy innovasion usılların, zamanagóy informaciya hám pedagogikalıq texologiyalardı, nátiyjeni ámelde qollanıp talap etiledi. Pándi ózlestiriwde sabaqlıqlar, oqıw qóllanbalar, stilistik kórsetpeler, elektron lekciya tekstleri, kórgezbeli maketlar, fizikalıq stendlar hám kompyuterlerde virtual laboratoriyalardan paydalanıladı.

Usı pándi oqıtıw processinde tálimniń zamanagóy-interaktiv usılları, pedagogik hám informacion-kommunikasiya texnologiyaları -mediata'lim, electron-didaktik hám programmalıq usıllardı qollanılıw názerde tutılǵan.


  1. TIYKARǴÍ BÓLIM


LEKCIYA TEMALARÍ
I modul. Avtomatlastırıw haqqındaǵı tiykarǵı túsinikler

1. Avtomatlastırıw tiykarları hám islep shıǵarıw processlerin avtomatlastırıw haqqında ulıwma maǵlıwmatlar (2 saat ).

2. Tiykarǵı túsinikler, terminologiya hám avtomatikalıq basqarıw sistemaları xarakteristikası. Avtomatıka elementleri hám olardıń tiykarǵı kórsetkishleri (2saat )
II modul. Ámeliy programmalıq paketler

3. Maqset programmalıq paketi. Maqset programmasında arifmetik ańlatpalardı kirgiziw (2 saat ).

4. Scada sisteması. Scada sistemaları tuwrısında ulıwma maǵlıwmat (2 saat ).
III modul. Avtomatıkada retlew haqqındaǵı túsinikler

5. Retlew usılları. Ashıq hám berk cikller boyınsha retlew (2 saat ).

6. Avtomatikalıq retlew sistemalarında teris baylanıslar (2 saat ).

7. Avtomatlashtirishni basqarıw sxemaları. Funksional hám struktur sxemalar (2 saat ).


IV modul. Avtomatıkada qollanılatuǵın datchiklar hám relelar haqqındaǵı tiykarǵı maǵlıwmatlar

8. Potensiometrik datchiklar. Kómir plastinkalı datchiklar (2 saat ).

9. Tenzometrik datchiklar. Elektromagnitlı hám sıyımlılıq datchiklari (2 saat ).

10. Induktiv hám transformator datchiklari. Sıyımlılıqdatchiklari (2 saat ).

11. Úst, basım hám múyesh tezligi datchiklari olardıń islew principleri. Pezoelektrik datchiklar (2 saat ).

12. Relelar haqqında ulıwma túsinikler. Avtomatıka relelari. Elektromagnitlı relelar (2 saat ).


V modul. Maniqiy elementler haqqında tiykarǵı maǵlıwmatlar

13. Logikalıq elementler (2 saat ).

14. Logika algebrasining tiykarǵı túsinikleri (2 saat ).
VI modul. Yarım ótkeriwshiler tiykarındaǵı elementler

15. Yarım ótkeriwshili elektron ásbaplar. Yarım ótkeriwshili ásbaplardıń klassifikatsiyasi hám xarakteristikaları (2 saat ).

16. Yarım ótkeriwshili diodlar (2 saat ).

17. Bipolyar tranzistorlar. Tiristorlar (2 saat ).

18. Fotoelektrik ásbaplar (2 saat ).

19. Integral mikrosxemalar. Kúsheytgishler (2 saat ).

20. Signal kúsheytgishler (2 saat ).

VII modul. Atqarıwshı mexanizmleri hám retlew túrleri

21. Atqarıwshı mexanizmler haqqında ulıwma túsinikler (2 saat ).

22. Unifikaciyalanǵan elektrik ijromexnizmlari (2 saat ).

23. Avtomatikalıq retlegichlar haqqında túsinik (2 saat ).

24. Proporsional retlegichlar. Integral retlegichlar (2 saat ).

25. Proporsional -integral (izodrom) retlegichlar (2 saat ).

26. Proporsional -differinsial retlegichlar (2 saat ).

27. Retlew nızamları (2 saat ).


VIII modul. Avtomatlastırıw ob'ektleri hám avtomatikalıq basqarıw sistemaları haqqındaǵı túsinikler

28. Avtomatlastırıw ob'ektleri hám islep shıǵarıw processlerin avtomatlastırıw haqqında ulıwma túsinikler (2 saat ).

29. Avtomatlastırıw ob'ektleriniń tiykarǵı ózgeshelikleri. Bir kólemli hám kóp kólemli ob'ektler (2 saat ).

30. Ob'ektke kórsetiluvchi sırtqı tásirinler. Avtomatikalıq basqarıw sistemaları analizi (2 saat ).


AMALIY SABAQ TEMALARÍ

1. Jóneliske tiyisli ádebiyatlar menen islewdi baqlaw. Berilgen tema boyınsha tiyisli ádebiyatlar qıdırıw hám ózbetinshe jumıs tayarlaw (2 saat ).

2. Maqset programması daǵı jumısshı áyneklerde ámeller orınlawdı úyreniw (2 saat ).

3. Scada sistemasınıń jumısshı blokları menen tanısıw (2 saat ).

4. Simulink bólim programması daǵı arnawlı bloklar menen islewdi úyreniw. Trace Mode programmalıq paketinde mikrosxemalar dúziw (2 saat ).

5. Potensiometrik, kómir plastinkalı, tenzometrik datchiklar tiykarǵı parametrlerin esaplaw (2 saat ).

6. Elektromagnitlı, sıyımlılıq, induktiv hám transformator datchiklari tiykarǵı parametrlerin esaplaw (2 saat ).

7. Úst, basım, múyesh tezligi hám pezo elektrik datchiklar olardıń islew principleri (2 saat ).

8. Relelar ústindegi ámeller (2 saat ).

9. Logikalıq elementler ústinde ámeller orınlawdı úyreniw (2 saat ).

10. Logikalıq elementler tiykarında shınlıq kestesi hám logikalıq sxema dúziwdi úyreniw (2 saat ).

11. Retlew usılları boyınsha máseleler sheshiw (2 saat ).

12. Yarım ótkeriwshili diodlar ústindegi ámeller (2 saat ).

13. Bipolyar tranzistorlar parametrlerin esaplaw (2 saat ).

14. Fotoelektrik ásbaplar parametrlerin esaplaw (2 saat ).

15. Signal kúsheytgishler parametrlerin esaplaw (2 saat ).



Usınıs etilgen ózbetinshe jumıslardıń temaları :

  1. Avtomatıka elementleri hám olardıń tiykarǵı kórsetkishleri

  2. Maqset programmalıq paketi haqqında ulıwma túsinik.

  3. Maqset programmasında arifmetik ańlatpalardı kirgiziw.

  4. Scada sistemaları tuwrısında ulıwma maǵlıwmat.

  5. Retlew usılları.

  6. Ashıq hám berk cikller boyınsha retlew.

  7. Avtomatikalıq retlew sistemalarında teris baylanıslar.

  8. Avtomatlashtirishni basqarıw sxemaları.

  9. Funksional hám struktur sxemalar.

  10. Potensiometrik datchiklar.

  11. Kómir plastinkalı datchiklar.

  12. Tenzometrik datchiklar.

  13. Elektromagnitlı hám sıyımlılıq datchiklari.

  14. Induktiv hám transformator datchiklari.

  15. Sıyımlılıq datchiklari.

  16. Úst, basım hám múyesh tezligi datchiklari olardıń islew principleri.

  17. Pezoelektrik datchiklar.

  18. Relelar haqqında ulıwma túsinikler.

  19. Avtomatıka relelari.

  20. Elektromagnitlı relelar.

  21. Logikalıq elementler.

  22. Logika algebrasining tiykarǵı túsinikleri.

  23. Yarım ótkeriwshili elektron ásbaplar.

  24. Yarım ótkeriwshili ásbaplardıń klassifikatsiyasi hám xarakteristikaları.

  25. Yarım ótkeriwshili diodlar.

  26. Bipolyar tranzistorlar.

  27. Tiristorlar.

  28. Fotoelektrik ásbaplar.

  29. Integral mikrosxemalar.

  30. Kúsheytgishler.

  31. Signal kúsheytgishler.

  32. Atqarıwshı mexanizmler haqqında ulıwma túsinikler.

  33. Unifikaciyalanǵan elektrik ijromexnizmlari.

  34. Avtomatikalıq retlegichlar haqqında túsinik.

  35. Proporsional retlegichlar.

  36. Integral retlegichlar.

  37. Proporsional -integral (izodrom) retlegichlar.

  38. Proporsional -differinsial retlegichlar.

  39. Retlew nızamları.

  40. Ob'ektke kórsetiluvchi sırtqı tásirinler.


3. Paydalaniletuǵın tiykarǵı sabaqlıqlar hám oqıw qóllanbalar dizimi:
Tiykarǵı

  1. Gaziyeva r. Т. «Avтomaтika asoslari va ishlab chikarish jarayonlarini avтomaтlashтirish» Oliy o’quv yurtlari uchun darslik, Тoshkenт- 2007 y

  2. Stephen J. Chapman MATLAB Programming for Engineers. – New York: CL Engineering USA, 2015. -456r.

  3. T.Dadajonov, M.Muxitdinov. MATLAB asoslari. - Toshkent: Fan, 2008. -631 b.

  4. A.N. Yusupbekov, F.T. Adilov, V.M. Dozorsev Tipik texnologik obektlarni imitasion modellashtirish va boshqarish malakali kopyuter treningi. -Toshkent: Tafakkur bo’stoni, 2016. – 196 b.

  5. А.Н. Юсупбеков, Ф.Т. Адилов, В.М. Дозорсев Имитасионнойе моделиро-ванийе типових технологических обйектов и компютерний тренинг навикам управлений.-Tаshkent: Tafakkur Bo’stoni, 2015. – 204s.

  6. Фролов Д.А.Анализ видов компютерних обучаюших систем для подготовки персонала промишленного предприятия и современних технологи их постройения / Д.А. Фролов // Инновасионнийе информасионнийе технологий. 2013. T. 1. №2.S. 431-434.

  7. Дозорсев В.М. Кнеллер Д.В. Типовой компютерний тренажерний комплекс для обучения операторов ТП // Автоматизасия в промишленности. 2003. №7. S. 29....33.

Qosımsha ádebiyatlar :


  1. Mirziyoyev SH.M. Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining lavozimiga kirishish tantanali marosimiga bag‘ishlangan Oliy Majlis palatalarining qo‘shma majlisidagi nutqi. -T.: “O‘zbekiston” NMIU, 2016. -56 b.

  2. Mirziyoyev SH.M. Qonun ustvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. O‘zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi qabul qilinganining 24 yilligiga bag‘ishlangan tantanali marosimdagi ma’ruza. 2016 yil 7 dekabr. –T.: “O‘zbekiston” NMIU, 2016. -48 b.

  3. Mirziyoyev SH.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. – T.: “O‘zbekiston” NMIU, 2017. -488 b.

  4. O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida. –T.: 2017 yil 7 fevral, PF-4947-sonli farmoni.

  5. В.М.Дозорсев Компютернийе тренажери для обучения операторов технологических процессов. – Москва: Энергия,2009. -436s.

  6. 6. Н.Р. Юсупбеков, Ш.М. Гулямов, У.Т. Мухамедханов. Примененийе программируемийе логических контроллеров СИМАТИCС7-200 к решению задач логического управлений. –Tаshkent: NIIMIT, 2008. -254s.

  7. Потемкин В.Г. Вичисления в среде МАТЛАБ-Москва: Бинном, 2004. -458с.

  8. Н.Р. Юсупбеков, Ф.Т. Адилов, С.Ш. Халилова. Постройенийе компютерних тренажеров для подготовки операторов химико-технологических процессов и производств. –Ташкент: НИИМИТ, 2004. -236с.

  9. M.Muxitdinov, T.Dadajonov, H.Qulmatov MATLAB ilmiy tadqiqot ishlarida. – Toshkent: «O‘zbekiston», 2016.-256 b.

  10. C.T. Jones STEP 7 in 7 Steps A Practical Guide to Implementing S7-300/S7-400 Programmable Logic Controllers. – USA, 2006.-443 p.

Данилов А.И. Компютерний практикум по курсу Теория управлениЙ. СИМУЛИНК – моделированийе в среде МАТЛАБ. –М.: МГУИЕ, 2002. -342с.

Internet saytları dizimi:

  1. www.gov.uz– O‘zbekiston Respublikasi hukumat portali.

  2. www.catback.ru – ilmiy maqolalar va o‘quv materiallari

  3. www.ziyonet.uz

  4. www.knowledge.allbest.ru

  5. www.twirpx.com

  6. www.matlab.com


Download 44.21 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:



Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling