Tayyarlag’AN: kazbaev rayimbek joba

TAYYARLAG’AN: KAZBAEV RAYIMBEK
Joba
1. Quyash fotoelektrik modulları parametrlerin STC sharayatında ólshew
2. Quyash fotoelektrik modullarınıń quwat xarakteristikalarini úyreniw
3. Fotoelektrik batareyalar parametrlerine tásir kórsetiwshi sırtqı faktorlar
4. Fotoelektrik modullardıń jıl sezonlarida hám jıllıq islep shıǵarıw energiyasın esabı
Tayansh sózler: standart test sharayatı (STC), fotoelektrik moduldıń qısqa tutasıw
tokı, fotoelektrik moduldıń salt júriw kernewi, paydalı jumıs koefficiyenti,
quwatı
Fotoelektrik batareyalar
Insoniyat paydo bo‘lgandan buyon quyoshga sig‘inib kelgan, uni xudo
o‘rnida ko‘rganlar. Chunki u xaqiqatdan xam yer yuzida hayot manbaidir. Qadimgi
Misr fira’vinlaridan biri (Nefyertitining yeri) Exnaton ismini qabul qilgan (Atonga
– quyoshga sajda qiluvchi), ya’ni Exnaton – tabiiy termayadro reaktoriga sajda
qilgan. Quyoshdagi energiyani hosil bo‘lishi – termayadro reaksiyasi tufaylidir.
Quyosh nurlari – bu vodorodning 4 dona va geliyning bir dona atomining
qo‘shilganidir
Quyosh bizdan 92.25·106 mil uzoqlikda, yoki metrlarda 149,6·106 km narida. Bunday katta masofani tasavvur qilish uchun sekundiga 299792458 metr bosib o‘tadigan yorug‘likni olib qaraydigan bo‘lsak, u bizga etib kelishi uchun 8,31 minut kerak bo‘ladi. Amerikadan uchib o‘tayotgan samolyot misolida xayoliy tajriba qilib ko‘rishingiz mumkin. U soatiga 500 mil tezlik bilan harakatlansa, to‘rt soat kerak bo‘ladi. Agar siz yorug‘lik tezligida harakatlansangiz Er atrofida ekvator bo‘ylab sekundiga etti yarim marotaba aylanasiz. Endi shunday tezlikda 8,31 minut harakatlansangiz qanchalik uzoq masofaga borishingizni tasavvur qilishingiz mumkin.
U nafaqat uzoqda, balki u juda ham ulkandir. Uning diametri 864950 mil;
agar siz metrli standardda ishlaydigan bo‘lsangiz u 1392 million km ga teng
bo‘ladi.
Quyosh juda uzoqda bo‘lganligi bilan – u o‘ta katta! Siz bizgacha nisbatan
kam energiya etib keladi deb o‘ylashingiz mumkin, aslida bizgacha etib kelayotgan
Quyosh nurlanish energiyasining miqdori yillik global energiya sarfidan 10000Er sirtini bir mil qalinlikda qora suyuqlik qatlam bilan isitish uchun qoplasak, biz Er sirtiga tushayotgan energiyani to‘plovchi manba’ga ega bo‘lamiz degan g‘oya endi bema’ni emasdek tuyuladi. Quyosh energiyasi Ergacha etib kelganida uni o‘rab turgan atmosferada 19 % yutiladi va yana 35 % bulutlarda
yutiladi.
1. Bul zona ushın (Qasqadar'yo aymaǵı ) quyashlı kún 300 kún, túsip atırǵan jaqtılıqnıń ortasha quwatı 750 vt/m 2, ortasha jaqtılıq túsiw múddeti kúnine 8 saat bolsın.
2. Elektr energiyasınıń qarıydarları, 6 kisiden ibarat shańaraq. Jaqtılandıriw ushın 4 jaqtılıq dáregi hár biri LDS-40 lampa, jaqtılandıriw múddeti bir kúnde 4 saat. Ruzg'or buyımları : televizor quwatı 60 vt bir kúnde islew múddeti 3 saat, suwǵarıw nasosı quwatı 20 vt bir kúnde islew múddeti 2 saat, shay qaynatgich bir kúnde islew múddeti 2 saat, quwatı 20 vt, kóterme kem quwatlı 40 vt li slesar'-júzimar dáskesi ortasha islew múddeti 0, 5 saat.
3. Keltirilgen qarıydarlarınıń ulıwma bir kúnlik tutınıw etken elektr quwatı 0, 64 + 0, 18 + 0, 04 + 0, 04 + 0, 02 = 0, 92 kvt saattı quraydı. Bir jılda bolsa 360 x 0, 92 = 336 kvt saat.
1. Energiyanı jıynaw ushın kislotalı akkumulyatorni tańlap alamız, onıń kernewi 12 v bolsın. Ol halda bir kúnde 0, 92 kvt elektr quwatın jıynaw ushın, eger invertorning f. i. k. 0, 92 bolsa, f. i. k. 10 % li QE laridan bir kúnde 85 A x 12 v = 1000 vt jıynaw múmkin. Eger jaqtılıqnıń ortasha túsiw waqıtı 8 saat bolsa hár saatına 125 vt energiya jıynanishi yamasa 20 % rezervli etip fotoelektrik
apparat joybarlawtırılsa 150 vtli apparat tayarlanishi kerek.
2. Akkumulyator elektr sıyımlılıqın esaplaw ushın onıń razryadlanıw shegarasın 75 % alsaq, onıń elektr sıyımlılıqı 300 A saat boladı.
3. Eki qıylı invertor kerek boladı.

• LDS-40 yoritgichlar ushın chastotası 20 kGts li, quwatı 150 vt li invertor.
• B) Shastotasi 50 Gts li, quwatı 100 vt li invertor.

4. Basqarıwshı kontrollerdiń quwatı 150 vt
5. Fotoelektrik apparattıń quwatı 150 vt hám onı statsionar yamasa kóterme konstruktsiyali qılıw maqsetke muwapıq bolıp tabıladı.

Itibarin’iz ushIn raxmet