Telekomunikatsiya texnologiyalari va Kasb ta’lim Fakulteti 305-guruh talabasi Safarov Abdulazizning Raqamli mantiqiy qurilmalarni loyixalash fanidan

Telekomunikatsiya texnologiyalari va Kasb ta’lim 

Fakulteti 

305-guruh talabasi 

Safarov Abdulazizning 

Raqamli mantiqiy qurilmalarni loyixalash fanidan 

8-labaratoriya ishi. 

 

Mavzu: Kombinatsion yarim jamlovchi qurilmani loyihalashtirish va 

ish tartibini o‘rganish 

 

Ishdan maqsad: Yarimqo'shuvchi mantiqiy elementlarni tashkil etilishi va 

ularning ishlash prinsipini o’rganish. 

Nazariy qism 

Ikki son xonalarini jamlash amalini bajaruvchi EHM uzeli jamlagich deyiladi. 

U odatda bir xonali jamlovchi cxemalar  majmuidan iborat bo’ladi. Jamlagichlarni 

quyidagicha tasniflash mumkin: 

1.  Bir  xonali  sonlarni  jamlash  usuli  bo’yicha  kombinatsion  va  to’plovchi 

jamlagichlar; 

2. 

Bir  xonali  sonlarni  jamlash  sxemasidagi  kirish  yo’llari  soni  bo’yicha  ikki 

kirish  yo’li  bir  xonali  yarim  jamlagich  va  uch  kirish  yo’li  bir  xonali 

jamlagichlar;

 

3. 

Kup xonali sonlarni jamlash usuli buyicha: ketma —ket, parallel jamlagichlar

; 

4.  Sanoq  tizimining  asosi  va  qabul  qilingan  kodlash  usuli  buyicha:  ikkilik, 

ikkilik - o'nlik jamlagichlarga

;

 

5.  Ko'chirish zanjirini tashkil qilish usuli buyicha: ketma —ket,boshdan —oyoq, 

guruxli,  shartli  ko'chirishli  va  ko'chi  r  ish  qiymatini  xotirada  saqlovchi 

jamlagichlarga.  

 

Yarim  jamlagichlar  —  ikki  kirish  yo'liga  va  ikki  chiqish  yo'liga  ega  bo'lgan 

mantiqiy sxema. Uning shartli belgilanishi va ishlash jadvali quyidagicha

: 

 

1-rasm. Yarim jamlagichning belgilanishi 

a

i

 va b

i

 – berilgan xonadagi qo’shiluvchilar soni, S

i

 yig’indining raqami, p

i

 keying 

xonaga  ko’chirish  xabarining  qiymati.  Uning  chinlik jadvali  quyidagi  ko’rinishda 

bo’ladi. 

 

Bu  sxemada  oldingi  xonadan  kelayotgan  ko'chirish  xabari  hisobga  olinmagani  uchun, 

nomi xam yarim jamlagich. 

 

2-rasm. Yarim jamlagichning strukturali sxemasi. 

Uchta  kirish  yuli  bir  xonali  jamlagichda  oldindagi  (kichik)  xonadan 

kelayotgan  ko'chirish  xabari  hisobiga  olingan  xolda  chiqish  yo'llaridan  va  keyingi 

xonaga  ko'chirish  xabarlari  qiymati  aniqlanadi.  Bunday  jamlagichning  shartli 

belgilanishi va ishlash jadvali: 

 

 

Misol. Ikkita  E= NA • V + A •  NV va C

0

=A*B chiqishga ega bo’lgan yarim 

jamlagich s[emasini chizing 

Masalani yechish uchun berilgan masalning chinlik jadvalini tuzamiz 

 

Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar. 

Dastlab EWB dasturini ishga tushiramiz 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.Barcha manbalar uzilgandagi holat tekshirilsin: 

 

 

 

 

2.Birinchi manba uzilgandagi holat tekshirilsin. 

 

 

 

 

 

3.Ikkinchi manba uzilgandagi holatlarni tekshiring.