Tema: Alkenlerdiń fizikalıq hám ximiyalıq qásiyetleri, qollanılıwı Esirkepova V

Tema: Alkenlerdiń fizikalıq hám ximiyalıq qásiyetleri, qollanılıwı

Esirkepova V

1.Alkenlerdiń fizikalıq qásiyetleri
2.Alkenlerdiń ximiyalıq qásiyetleri
3.Alkenlerdiń qollanılıwı
Joba:
Alkenlerdiń fizikalıq qásiyetleri
Etilen - reńsiz, suwda erimeydi, ózine tán ótkir iyske iye, hawadan biraz jeńil, suwda jaman eriydi. Etilen, propen hám buten gazlar. Molekulada 5ten 18 ge shekem C
atomları bolǵan alkenler suyıqlıqlar. Eger alken molekulasında 19 dan artıq uglerod atomları bolsa,
olar qattı zatlar.
C=C baylanıs birikpesi sigma hám п baylanıstan ibarat. Baylanıstıń uzınlıǵı 0,134nm. Háreketsheń, ańsat polyarlanıwshı п baylanıstıń barlıǵı sebepli alkenlerdiń alkanlarǵa qaraǵanda ximiyalıq tárepten aktivrek bolıwına hám reaksiyalarına kirisiwine imkan beredi:
Ximiyalıq qásiyetleri
1.Gidrogenlew reaksiyası.Alkenler joqari
temperaturada katalizator qatnasında qos
baylanıstıń úziliwi esabına gidrogenlew
reaksiyasına kirisedi:
CH2=CH2 + H2 -> CH3-CH3
2.Galogenlew reaksiyasi. Etilenge bromlı suw tásir ettirilse, etilen bromlı suwdi reńsizlendiredi.Reaksiya ónimi sıpatında alkanlardıń dibromli birikpeleri payda boladı:
CH2=CH2+Br2 -> CH2Br-CH2Br
3.Etilen hám onıń gomologları vodorod
galogenidlerdi de biriktirip alıwı múmkin:
CH2=CH2 + HBr -> CH3-CH2Br
Propilennen baslap vodorod galogenid birigiwi biraz parq qıladı.Bunda reaksiya Markovnikov qaǵıydası tiykarında baradı.
Markovnikov qaǵıydasi: HBr daǵı vodorod
qos baylanıs saqlaǵan uglerodlardan
kóbirek gidrogenlengenine, brom bolsa kem gidrogenlen uglerodqa birigedi:
CH2=CH-CH3 +HBr -> CH3-CH(Br)-CH3
4.Alkenler molekulasındaǵı qos baylanıslar esabına oksidleniw reaksiyasına ańsat kirisedi. Etilen kaliy permanganat tásirinde oksidlengende, eki atomlı spirt etilen glikol payda etedi:
5CH2=CH2+2KMnO4 + 4H20 ->
3CH2OH=CH2OH+2MnO2+2KOH
5.Etilen hám propilen polimerleniw reaksiyalarına
kirisedi.Polimerleniw-bul qiyli molekulalarıniń
óz-ara birigip, úlken molekulalardı payda etiw
reaksiyası. Etilenniń polimerleniwi tómendegishe
jazıw múmkin:
nCH2=CH2 -> (-CH2-CH2-)n
n-polimerleniw dárejesi, bunda etilen monomer, polietilen polimer esaplanadı.
Alkenler tiykarınnan plyonkalar, úy-ruzger ıdıslar, vodoprovod trubalar hám basqa materiallar tayarlawda isletiledi. Polietilen awıl-xojalıqtada keńnen qollanıladı.
Dıqqatlarıńız
ushın
raxmet!!!