Tema: Auditorliq sho’lkemnin’ minnetlemeleri huquqlari ha’m juwapkershilikleri Reje: Kirisiw

Tema:
Auditorliq sho’lkemnin’ minnetlemeleri huquqlari ha’m juwapkershilikleri
Reje:
Kirisiw
1. Auditorliq sho’lkemnin’ minnetlemeri
2. Auditorliq huquqlar
3. Auditorliq juwapkershilik
Juwmaqlaw
Paydalanilg’an a’debiyatlar


Kirisiw
" Audit" sózi latınsha " audio" (" tıńlawshı" yamasa " esitiwshi" degen mánisti ańlatadı ) sózinen kelip shıqqan.
Nawqastıń fizikalıq salamatlıǵın anıqlaw ushın isletiletuǵın arnawlı medicinalıq ásbaplarǵa uqsap, audit járdeminde shólkemler, bankler, korporatsiyalar hám basqalardıń ekonomikalıq salamatlıǵı anıqlanadı.
Auditor haqqında birinshi esletpe XIV a’sirge tuwrı keledi, bul dápterler sudta dálil retinde ko'rina baslaǵan. Buxgalteriya esabı jáne onıń teoriyasınıń hasası bolǵan birinshi kitap bolǵan "Esaplar hám jazıwlar tuwrısında traktat" avtorı Luka Pacioli buxgalteriya qadaǵalawı zárúr ekenligin tastıyıqladi. XVI asirde kóplegen mámleketlerde buxgalteriya dápterlerin nızamlı baqlaw rásmiy túrde engizilgen.
Angliyada " auditor" sózi qashannan berli isletilingen - esaplardı tekseriw menen shuǵıllanatuǵın adamlarǵa salıstırǵanda. Sózdiń zamanagóy mánisinde auditning watanı Ullı Britaniya bolıp, ol 1884 jılda aktsiyadorlik jámiyetlerine kompaniyalardıń buxgalteriya esabı hám esapların tekseriwdi ǵárezsiz buxgalterlarga tapsırıwdı, keyinirek aktsiyadorlarga esabat beriwdi talap etiwshi Kompaniya tuwrısındaǵı nızamlar kompleksin qabılladı.
Sonday etip, auditdin’ payda bolıwı shólkemdi basqarıwda tikkeley qatnasıw etiwshi shaxslar (administraciya, menejerler) jáne onıń iskerligine mablag 'kirituvchi shaxslar (iyeleri, aktsiyadorlar, investorlar) máplerin bólistiriw menen baylanıslı.
Audit tariyxı Shotlandiyadan baslanadı, onıń paytaxtı - Edinburgda 1853 jılda Edinburg Auditorlar Institutı rásmiy islengen. Auditorliq iskerligi (auditorliq) - buxgalteriya (finanslıq ) esabatları, buxgalteriya hújjetleri, salıq deklaratsiyası hám basqa finanslıq minnetlemeleri hám de xojalıq jurgiziwshi sub'ektlerdiń talapların mekemelik bolmaǵan tekseriwlerdi ámelge asırıw boyınsha auditorlardin’ (auditorliq firmalarınıń ) isbilermenlik iskerligi. basqa audit xızmetlerin.
Auditorliq juwmaǵında esabattı isenimli dep esaplaw imkaniyatın bermeytuǵın sebepler, saldamlı qáteler hám buzılıwlar anıq kórsetiliwi kerek. Auditordin’ (auditorliq shólkeminiń) xojalıq jurgiziwshi sub'ekttiń finanslıq esabatınıń isenimliligi tuwrısındaǵı óz pikirin auditorliq juwmaǵında bayanlawdan bas tartıwı málim jaǵdaylar (auditorliq tekseriwi kóleminiń shekleniwi, auditordin’ uǵımsızlıǵı ) nátiyjesinde júzege kelgenligin ańlatadı. hám taǵı basqa ), auditor (auditorliq firması ) bunday pikir bildira almaydı.